1, 2. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti kpengba amba ti e?

CRISTINA, so ayeke na ngu 18 ^[1] , atene: “A yeke ngangu na babâ na mama ti mbi ti kpengba mbi, me ala yeke kasa mbi mingi. Tënë ti yanga ti ala ason mingi. Ala tene so mbi yeke molenge, mbi yeke changé lâ oko pëpe nga mbi kono mingi. Tongaso, mbi yeke toto lakue nga mbi ye ti sara tënë na ala pëpe. Mbi bâ so mbi yeke ye oko ape.”Gigi ti e alingbi ti duti nzoni pëpe tongana azo akpengba e pëpe.

² Na mbage, e yeke mû maboko mingi na amba ti e tongana e kpengba ala. Rubén atene: “Teti angu mingi mbi bâ so mbi yeke ye oko ape. Me na mbeni ngoi, na ngoi so mbi na mbeni ancien e yeke fa tënë lo bâ so mbi yeke nzoni ape. Lo dengi mê nzoni lo mä mbi na ngoi so mbi yeke fa na lo atënë ti bê ti mbi. Na pekoni, lo dabe ti mbi na anzoni ye so mbi sara kozo. Lo dabe ti mbi nga na atënë ti Jésus so atene ngere ti e oko oko kue ahon ngere ti gbâ ti anzêrë. Mbi yeke dabe ti mbi ka na versê so nga angbâ ti ndu bê ti mbi. Atënë ti ancien so amû maboko na mbi lani mingi.”​—Mat. 10:31.

3. (a) Tënë ti nyen la bazengele Paul atene na ndo ti kpengbango zo? (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

³ Bible atene so a lingbi e wa tere na popo ti e lakue. Bazengele  Paul asara mbeti na aChrétien so ayeke aHébreu, lo tene: “Aita, ala sara hange si mbeni sioni bê so mabe amanke ni amaï na yâ ti mbeni zo na popo ti ala pëpe ngbanga ti so lo gue yongoro na Nzapa so ayeke na fini. Me ala ngbâ ti wa tere na popo ti ala lâ oko oko, . . . si bê ti mbeni zo na popo ti ala akpengba pëpe ndali ti ngangu so siokpari ayeke na ni ti handa zo.” (aHéb. 3:12, 13). Tongana mo dabe ti mo na mbeni ngoi so atënë ti dengo bê amû ngangu na mo, mo yeke hinga ndani so wango so ahunda ti wa tere na popo ti e so a yeke kota ye. Tongaso, zia e bâ ahundango tënë so: Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti kpengba amba ti e? Nyen la e lingbi ti manda na lege ti fason so Jéhovah, Jésus nga na Paul akpengba lani na azo? Ambeni lege wa la e lingbi ti kpengba na amba ti e?

4. Azo wa la ayeke na bezoin ti tene a kpengba ala? Me ngbanga ti nyen azo mingi ayeke kpengba amba ti ala laso ape?

⁴ E kue e bezoin ti tene a kpengba e, mbilimbili na ngoi so e yeke kono. Timothy Evans, mbeni wafango ye, atene: “Amolenge . . . ayeke na bezoin ti tene a kpengba ala tongana ti so akugbe ayeke na bezoin ti ngu. Tongana a kpengba mbeni molenge, lo yeke bâ so lo yeke nga zo nga so a ne lo.” Me e yeke na angoi ti kpale. Azo ayeke azo ti kion, ala ye amba ti ala zo mingi pëpe nga ala yeke kpengba amba ti ala mingi pëpe (2 Tim. 3:1-5). Ambeni babâ na mama ayeke gonda amolenge ti ala pëpe ndali ti so lani babâ na mama ti ala wani agonda ala lâ oko pëpe. A yeke gonda gbâ ti azo ti kua pëpe tongaso ala dema tere ndali ti so a yeke ngangu ti tene a gonda azo na place ti kua.

5. Tongana nyen la e lingbi ti kpengba amba ti e?

⁵ E lingbi ti kpengba amba ti e tongana e gonda ala ndali ti mbeni nzoni ye so ala sara. E lingbi nga ti kpengba amba ti e na lege so e tene na ala so ala yeke na anzoni sarango ye wala na sarango “tënë so adë bê ti a-âme so vundu asara ala mingi”. (1 aThes. 5:14). Tënë ti Grec so a kiri peko ni mingi ni na “kpengba zo” aye ti tene “ti iri mbeni zo ti ga na tere ti mo”. So e yeke sara kua na tere ti aita ti e, e yeke na alege mingi ti tene mbeni tënë ti kpengba ala. (Diko Zo-ti-fa-tene 4:9, 10.) Eskê e yeke mû anzoni ngoi ti fa na amba ti e ndani so e ye ala mingi nga e bâ ala na nene ni? Kozo ti kiri tënë na hundango tënë so, a yeke nzoni e gbu li ti e na ndo ti versê so: “Tënë so zo atene na tâ l’heure ni, ayeke nzoni mingi!”​—aProv. 15:23.

6. Ngbanga ti nyen Zabolo aye ti sara si bê ti e anze? Mû mbeni tapande ti fa tongana nyen la lo gi ti sara ni lani.

⁶ Satan Zabolo aye ti sara si bê ti e anze ndali ti so lo hinga so tongana bê ti e anze alingbi ti woko yâ ti songo ti e na Jéhovah. A-Proverbe 24:10 atene: “Tongana tere ti mo awoko na lâ ti ye ti ngangu, ngangu ti mo ayeke kete.” Satan aga lani na aye ti ngangu na ndo ti Job nga lo bi atënë na ndo ti lo ti sara si bê ti zo ti mbilimbili so anze, me sioni ye so lo leke ti sara so atï na ngu (Job 2:3; 22:3; 27:5). E lingbi ti tiri na akusala ti Zabolo tongana e kpengba azo ti sewa ti e nga na ti congrégation. Ye so ayeke mû maboko na e ti sara si da ti e nga na Da ti Royaume aga ndo so e yeke duti dä na ngia nga nzoni.

7, 8. (a) Atapande wa la na yâ ti Bible afa so Jéhovah abâ so a yeke kota ye ti kpengba zo? (b) Nyen la ababâ na amama alingbi ti sara ti mû tapande ti Jéhovah? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

⁷ Jéhovah. Mbeni zo ti sungo psaume ahe bia lani, atene: “L’Éternel ayeke nduru na azo so bê ti ala afâ awe, na Lo sö ala so yingo ti ala ayeke na vundu.” (Ps. 34:19). Na ngoi so mbeto asara Jérémie lani nga bê ti lo anze, Jéhovah akpengba prophète ti lo so ayeke be-ta-zo (Jér. 1:6-10). Bâ nga tongana nyen  la Nzapa akpengba lani prophète Daniel so aga mbakoro awe na ngoi so lo tokua mbeni ange ti mû ngangu na lo. Ange so airi Daniel “zo so A ndoye [lo] mingi”. (Dan. 10:8, 11, 18, 19). Mo nga kue mo lingbi ti kpengba awafango tënë, apionnier nga na aita mbakoro so ayeke na ngangu encore mingi ape?

⁸ Nzapa atene lani pëpe so ndali ti so lo na molenge ti lo asara kua place oko teti angu mingi, lo yeke pëpe na bezoin ti gonda Jésus nga ti kpengba lo na ngoi so lo yeke lani na ndo ti sese. Ye oko, lege use Jésus amä Babâ ti lo asara tënë na yayu, atene: “So ayeke Molenge ti mbi so mbi ndoye lo mingi, lo so bê ti mbi anzere na lo mingi.” (Mat. 3:17; 17:5). Na sarango tongaso, Nzapa agonda Jésus lani nga lo fa na Jésus biani so lo sara kua nzoni. Na ngoi so Jésus amä atënë so fani use, kozoni na tongo nda ti kusala ti lo na sese nga use ni na ndangba ngu ti fini ti lo na ndo ti sese, a doit lani ti kpengba lo mingi. Jéhovah atokua nga lani mbeni ange ti mû ngangu na Jésus na ngoi so lo yeke na yâ ti vundu na bï so aga kozo na kuâ ti lo (Luc 22:43). Tongana e yeke babâ wala mama, zia e mû tapande ti Jéhovah na lege so lakue e kpengba amolenge ti e nga e gonda ala tongana ala sara nzoni ye. A lingbi e mû nga maboko na ala mingi tongana ala wara atara lâ na lâ na ekole.

9. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti fason so Jésus asara na ye na abazengele ti lo?

⁹ Jésus. Na bï so Jésus azia lani na sese Dango bê na kuâ ti lo, lo bâ so abazengele ti lo ayeke na baba so ayeke mbeni sarango ye so ayeke na lege ni pëpe. Jésus asara tere ti lo kete lo sukula gere ti ala, me ala ngbâ lakue ti papa ti hinga zo wa la ayeke kota mingi na popo ti ala; na Pierre ayeke lani na confiance na lo wani mingi (Luc 22:24, 33, 34). Ye oko, Jésus agonda abazengele be-ta-zo ti lo ndali ti so ala ngbâ na tere ti lo na yâ ti atara so asi na lo. Lo tene lani so ala yeke sara akua so ayeke kota mingi ahon akua so lo sara nga lo dë bê ti ala so Nzapa aye ala (Luc 22:28; Jean 14:12; 16:27). E lingbi ti hunda tere ti e, ‘Mbi yeke mû tapande ti Jésus na lege so mbi yeke gonda amolenge ti mbi nga na amba ti mbi ndali ti apendere sarango ye ti ala ahon ti bâ gi afaute ti ala?’

10, 11. Tongana nyen la bazengele Paul afa so a yeke kota ye na lo ti kpengba aita ti lo?

¹⁰ Bazengele Paul. Na yâ ti alettre ti lo, lo sara nzoni tënë ti amba ti lo aChrétien. Lo na ambeni asara voyage lani teti angu mingi na kite ayeke dä ape so lo hinga afaute ti ala, me lo sara anzoni tënë na ndo ti ala. Na tapande, lo sara tënë ti Timothée lo tene Timothée ayeke “molenge ti [lo] so [lo] ndoye lo mingi nga so lo yeke be-ta-zo na yâ ti Seigneur”, lo so ayeke bâ ande biani lege ti aye so agbu bê ti amba ti lo (1 aCor. 4:17; aPhil. 2:19, 20). Paul atene so “fani mingi nga na yâ ti aye mingi” a bâ lani so Tite ‘ayapu na sarango ye’. (2 aCor. 8:22, 23). Na ngoi so Timothée na Tite amä ye so Paul atene na ndo ti ala lani so, a doit ti kpengba ala mingi.

¹¹ Paul na Barnabas azia fini ti ala lani na yâ ti kpale na lege so ala kiri ague na ando so a sara aye ti ngangu na ala dä kozo. Na tapande, ala kiri ague na Lystres ti kpengba afini disciple ti ngbâ na yâ ti mabe atâa so azo akanga lege na ala kâ lani ngangu (Kus. 14:19-22). Na Éphèse, gbâ ti azo asara ngonzo na tere ti Paul. Kusala 20:1, 2 atene: “Na peko ti so wusuwusu ni akaï awe, Paul atokua ti iri adisciple ni ti ga. Na tongana lo kpengba ala nga lo tene na ala ti ngbâ nzoni, lo hon ti gue na Macédoine. Na peko ti so lo hon na yâ ti ando ni so nga lo kpengba adisciple na atënë mingi, lo si na Grèce.” Ti kpengba azo ayeke lani biani kota ye mingi na Paul.

12. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e gue na abungbi?

¹² Mbeni raison so Babâ ti e ti yayu aleke  na nzoni bê ti tene e sara abungbi lakue ayeke ti wa tere na popo ti e. (Diko aHébreu 10:24, 25.) Tongana ti akozo disciple ti Jésus, e bungbi oko ti manda ye nga ti kpengba mba (1 aCor. 14:31). Cristina, so e sara tënë ti lo na tongo nda ti article so, atene: “Ye so mbi ye mingi na abungbi ayeke so kâ aita aye mbi nga ala yeke kpengba mbi. Na ambeni ngoi, vundu asara mbi na ngoi so mbi si na Da ti Royaume. Me aita-wali aga na tere ti mbi, ala gbu mbi na kate ti ala nga ala tene mbi yeke pendere. Ala tene na mbi so ala ye mbi mingi nga a nzere na ala ti bâ so mbi yeke gue na li ni na lege ti yingo. Atënë so ala tene ti kpengba mbi so asara si mbi duti nzoni mingi.” Tongana e kue e sara part ti e ti “kpengba tere na popo ti e,” bê ti e ayeke dë mingi.​—aRom. 1:11, 12.

13. Ngbanga ti nyen awakua ti Jéhovah so asara na lo angu mingi abezoin ti tene a kpengba ala?

¹³ Même awakua ti Jéhovah so asara na lo angu mingi ayeke na bezoin ti tene a kpengba ala. Gbu li na ndo ti Josué. Lo sara na Jéhovah lani be-ta-zo teti angu mingi. Ye oko, Jéhovah atene na Moïse ti kpengba lo, lo tene: “Mo wa Josué, mo mû ngangu na lo, na mo sara si lo kpengba; fade lo hon na mbengu na gbele azo so, na fade lo sara si ala kamata sese so ti ga ye ti héritier ti ala, sese so fade mo bâ.” (Deut. 3:27, 28). Josué ayeke lani nduru ti sara kota kua so ayeke ti mû li ni na ndo ti azo ti Israël ti gue na ala ti mû Sese ti Zendo. Lo yeke tingbi na ambeni kpale na ngoi so lo yeke fa lege na azo ni nga ala yeke tï na gbe ti awato ti ala kamême fani oko (Jos. 7:1-9). A yeke ye ti dongo bê pëpe so Josué abezoin ti tene a kpengba lo lani nga a mû ngangu na lo. Tongaso, zia e kpengba a-ancien nga na asurveillant ti circonscription so ayeke sara kua ngangu ti bâ lege ti angasangbaga ti kundu ti Nzapa. (Diko 1 aThessalonicien 5:12, 13.) Mbeni surveillant ti circonscription atene: “Na ambeni ngoi, aita amû na e alettre ti singila so na yâ ni ala fa tongana nyen ala ye vizite so e sara na ala mingi. E bata alettre so nga e diko ni na ngoi so bê ti e aye ti nze. Alettre ni ayeke mbeni ye so akpengba e biani.”

14. Nyen la afa so ti gonda zo nga ti kpengba lo na ngoi so e yeke mû na lo wango ayeke nzoni mingi?

¹⁴ A-ancien nga na ababâ na amama so ayeke aChrétien abâ so ti gonda mbeni zo nga ti kpengba lo na ngoi so a yeke mû na lo wango ti Bible ayeke nzoni mingi. Na ngoi so Paul agonda lani aChrétien ti Corinthe ndali ti so ala mä wango ti lo, a doit lani ti kpengba ala ti ngbâ ti sara ye so ayeke na lege ni (2 aCor. 7:8-11). Andreas, so ayeke na amolenge use, atene: “Ti kpengba amolenge ayeke mû maboko na ala ti kpengba songo ti ala na Jéhovah nga ti sara ye tongana molenge encore ape. Tongana mo kpengba amolenge, a yeke pusu ala ti sara ye alingbi na wango so mo yeke mû na ala. Même tongana  amolenge ti e ahinga ye so ayeke na lege ni, tongana e kpengba ala lakue, sarango ye na lege ni ayeke ga ye so ala yeke sara na yâ ti fini ti ala.”

15. Mbeni ye so e lingbi ti sara ti kpengba amba ti e ayeke so wa?

¹⁵ Bâ angangu so amba ti mo aChrétien ayeke sara nga na anzoni sarango ye ti ala na nene ni. (2 Chron. 16:9; Job 1:8). Jéhovah na Jésus abâ na nene ni mingi aye kue so e yeke sara ti mû maboko na aye ti Royaume, atâa e lingbi pëpe ti sara ye mingi tongana ti so e ye ti sara. (Diko Luc 21:1-4; 2 aCorinthien 8:12.) Na tapande, ambeni mbakoro so e ye ala mingi ayeke sara ngangu mingi ti gue na abungbi na ti mû acommentaire nga ti fa tënë lakue. E yeke kpengba ala nga e yeke gonda ala?

16. Ngbanga ti nyen a lingbi e zia lâ oko ape ti kpengba amba ti e?

¹⁶ Gi alege ti kpengba amba ti mo. Tongana mo bâ mbeni ye so a lingbi mo gonda zo ndali ni, sara ni. Bâ ye so asi na ngoi so Paul na Barnabas ayeke lani na Antioche ti Pisidie. Amokonzi ti synagogue ti kâ atene na ala, atene: “Aita, tongana ala yeke na mbeni tënë ti kpengba na azo so, ala tene ni.” Paul amû ngoi ni so ti mû mbeni pendere diskur (Kus. 13:13-16, 42-44). Tongana e lingbi ti tene mbeni tënë ti kpengba zo, zia e tene ni polele. E yeke bâ ande so tongana e yeke kpengba amba ti e lakue, azo ayeke kpengba e nga.​—Luc 6:38.

17. Nzoni lege ti gonda amba ti e ayeke so wa?

¹⁷ Fa mbilimbili ye so mo gonda zo ni ndali ni. Ti tene atënë ti kpengba zo nga ti gonda lo ayeke nzoni, me atënë so Jésus atene na aChrétien ti Thyatire afa so ti fa mbilimbili ye so a gonda mbeni zo ndali ni ayeke nzoni mingi. (Diko Apocalypse 2:18, 19.) Na tapande, tongana e yeke ababâ na amama, e lingbi ti tene na amolenge ti e ye so anzere na e na yâ ti ngangu so ala yeke sara ti sara kua ti Jéhovah. E lingbi ti tene na mbeni mama so ayeke kumbamba ye so apika bê ti e na yâ ti fason so lo yeke bata na amolenge ti lo atâa kpale so lo yeke na yâ ni. Tongana e yeke kpengba azo nga e yeke gonda ala tongaso, a yeke sara nzoni mingi na ala.

18, 19. Tongana nyen la e lingbi ti kpengba azo so ayeke na bezoin ti tene a kpengba ala?

¹⁸ Jéhovah ayeke fa pëpe mbeni zo na e tongaso na lo tene na e ti kpengba lo, tongana ti so lo tene lani na Moïse ti kpengba Josué nga ti mû ngangu na lo. Me, a nzere na Jéhovah mingi tongana e kpengba amba ti e Chrétien nga na ambeni zo (aProv. 19:17; aHéb. 12:12). Na tapande, tongana mbeni ita amû mbeni diskur, e lingbi ti fa na lo ye so anzere na e na yâ ti diskur ti lo ni. Peut-être tënë so lo tene amû maboko na e ti hon ndo ti mbeni kpale wala ti mä yâ ti mbeni versê. Mbeni ita-wali asara lettre na mbeni ita so amû mbeni diskur, lo tene: “Atâa so e sara lisoro mingi ape, mo bâ vundu so ayeke na bê ti mbi, mo dë bê ti mbi nga mo kpengba mbi. Mbi ye ti tene mo hinga so na ngoi so mo yeke sara tënë na nzoni bê tongaso, na pupitre nga na mbi wani, mbi bâ so a yeke mbeni cadeau la Jéhovah amû na mbi.”

¹⁹ E lingbi ti mû maboko na mba ti ngbâ nduru na Jéhovah tongana e sara ye alingbi na wango ti Paul so atene: “Ala ngbâ ti dë bê ti mba nga ti kpengba mba gi tongana ti so ala yeke sara so.” (1 aThes. 5:11). Kite ayeke dä ape so e kue e yeke zia ngia na bê ti Jéhovah tongana e ‘ngbâ ti wa tere na popo ti e lâ oko oko’.