1. Hengo bia ayeke mû lege na e ti sara nyen?

MBENI kota zo ti sungo atënë ti abia atene: “Tongana mo mä ambeni tënë, a yeke sara si mo gbu li ti mo. Tongana mo mä mbeni mozoko, a yeke sara si mo yeke na ngia wala vundu. Me tongana mo mä mbeni bia, atënë ni ayeke ndu bê ti mo ngangu.” Na yâ ti abia ti e, e yeke sepela nga e yeke fa ndoye ti e na mbage ti Jéhovah, Babâ ti e ti yayu. A sara si e bâ so e yeke nduru mingi na lo. Tongaso, a yeke ngangu ape ti hinga ndani so hengo bia ayeke kota mbage ti tâ vorongo, atâa e he ni gï e oko wala na aita ti e ti congrégation.

2, 3. (a) Ambeni zo abâ hengo bia na kota go na yâ ti congrégation tongana nyen? (b) E yeke bâ ande ahundango ndo wa?

² Me mo bâ hengo bia na kota go legeoko na aita ti congrégation tongana nyen? A sara mo kamene? Na ambeni ndo, a sara akoli nzoni ape ti he bia na lê ti azo. Mara ti bango ndo so alingbi ti sara ye na ndö ti congrégation ni kue, mbilimbili tongana azo so ayeke mû li ni ayeke gi araison ti he bia ape wala ala yeke sara ambeni kua na ngoi so congrégation ni ayeke he bia.​—Ps. 30:12.

³ Tongana e bâ biani hengo bia tongana mbeni mbage ti vorongo ti e, e yeke ye pëpe ti sigi na ngoi ti hengo bia wala ti duti  dä ape na ngoi ti mbage ti bungbi so. Tongaso, a lingbi e oko oko kue e hunda terê ti e: ‘Mbi bâ hengo bia na ngoi ti abungbi ti e so e yeke voro Jéhovah tongana nyen? Tongana nyen la mbi lingbi ti hon ndö ti aye kue so asara si mbi ye ti he bia na lê ti azo ape? Tongana nyen la mbi lingbi ti he bia na bê ti mbi kue?’

4, 5. Aye wa la a leke ndali ti hengo bia na temple na Israël ti giriri?

⁴ Ngbene ye giriri ti ga na ni, awakua be-ta-zo ti Jéhovah ayeke pika mozoko ti sepela lo. Na ngoi so azo ti Israël ti giriri ayeke sara na Jéhovah be-ta-zo, hengo bia ayeke lani kota mbage ti vorongo ti ala. Na tapande, na ngoi so Gbia David ayeke leke aye ndali ti kua ti temple, lo leke ti tene azo 4 000 ti mara ti Lévi asepela Jéhovah na mozoko. Na popo ti azo so, ala so “a fa na ala kode ti hengo bia na Jéhovah, si ala hinga ti he bia nzoni mingi,” wungo ti ala ayeke 288.​—1 Chron. 23:5; 25:7.

⁵ Pikango mozoko nga na hengo bia ayeke lani na kota place na ngoi ti mungo temple na Jéhovah. Bible atene: “Azo ti hurungo trompette nga na azo ti hengo bia abungbi lego ti ala oko si ala yeke sepela Jéhovah nga ala yeke kiri singila na lo. A yeke mä nga go ti atrompette, ti acymbale nga na ti ambeni ye ti mozoko. Ala yeke sepela Jéhovah, . . . gloire ti Jéhovah amû yâ ti da ti tâ Nzapa kue.” So ayeke lani biani mbeni ngoi so akpengba mabe ti azo ti Israël.​—2 Chron. 5:13, 14; 7:6.

6. Na ngoi so Néhémie ayeke lani gouverneur ti Jérusalem, aye wa la lo sara ndali ti hengo bia nga na pikango mozoko?

⁶ Na ngoi so Néhémie amû li ni na ndö ti azo ti Israël so ayeke be-ta-zo ti kiri ti leke agbagba ti Jérusalem, lo nga kue lo leke ti tene azo ti mara ti Lévi ahe bia nga ala pika mozoko. Mozoko so ala pika nga na abia so ala he asara si ngoi ti mungo agbagba ni na Jéhovah anzere mingi na azo. Na ngoi ni so, lo “leke groupe use ti gbâ ti azo ti hengo bia ti kiringo singila na Nzapa”. Mbeni groupe ni oko atambela na ndö ti gbagba ni na mbeni mbage na mbeni use groupe ni atambela na mbeni mbage ni ti ga na devant ti kozo groupe ni juska ala wara terê na ndo so ayeke nduru mingi na ndo so temple ayeke dä. Go ti bia ni nga na mozoko ni atoto ngangu na azo alingbi ti mä ni yongoro (Néh. 12:27, 28, 31, 38, 40, 43). Kite ayeke dä ape so a nzere na Jéhovah ti mä awakua ti lo ahe bia na ngia ti sepela lo.

7. Tongana nyen la Jésus afa so hengo bia ayeke kota mbage ti vorongo ti aChrétien?

⁷ Na ngoi so congrégation ti aChrétien abâ gigi, mozoko angbâ lakue ti duti kota mbage ti tâ vorongo. Na mbeni bï so ayeke kota mingi na yâ ti fini ti azo, na peko ti so a zia na sese Kobe ti Seigneur, Jésus na adisciple ti lo ahe bia ti sepela Jéhovah.​—Diko Matthieu 26:30.

8. Tongana nyen la akozo Chrétien azia nzoni tapande ti sepelango Nzapa na abia?

⁸ Akozo Chrétien azia nzoni tapande ti sepelango Nzapa na abia. Mingi ni ala yeke bungbi na ndo ti aita. Me atâa so ando ni ayeke pendere tongana temple ape, a kanga lege na ala ape ti he bia na Jéhovah na bê ti ala kue. Bazengele Paul atene na aita ti lo aChrétien, lo tene: “Ala ngbâ ti fa ye na azo nga ala ngbâ ti wa terê na popo ti ala na lege ti apsaume, abia ti sepelango na Nzapa, abia ti yingo so a he ni nzoni; ala ngbâ ti he bia na Jéhovah na yâ ti bê ti ala.” (aCol. 3:16). Abia so ayeke na yâ ti mbeti ti bia ti e ayeke biani “abia ti yingo so [a lingbi] a he ni nzoni”. Abia ni ayeke mbage ti kobe ti yingo so “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara” ayeke mû na e.​—Mat. 24:45.

9. (a) Nyen la akanga lege na ambeni zo ti he bia na ngia na ngoi ti abungbi nga na akota bungbi? (b) A lingbi e he bia ti sepela Jéhovah tongana nyen? A lingbi azo wa la amû li ni? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

⁹ Ka tongana hengo bia ayeke ye so a yeke sara ka pëpe na yâ ti sewa ti mo, na kodro ti mo wala na ndo so mo yeke dä? Ndali ti so laso aye so awandara asigi na ni ague na li ni mingi, peut-être mo ye mingi ti mä azo so ahinga ti he bia nzoni mingi. Na a lingbi ti sara mo kamene wala ti découragé mo tongana mo haka hengo bia ti mo na ti ala. Me a lingbi ye so akanga lege na mo pëpe ti sara ye so Jéhovah ahunda na mo so ayeke ti he bia ti sepela lo. Tongaso, gbu mbeti ti bia ti mo na nduzu, yô li ti mo na nduzu na he bia na bê ti mo kue (Esdras 3:11; diko Psaume 147:1.) Laso na yâ ti aDa ti Royaume mingi, a yeke zia atënë ti bia ti e na lê ti écran, ye so amû maboko na e ti he bia na kota go. A yeke nga nzoni mingi so fadeso a zia hengo abia ti Royaume na yâ ti Ekole ti Kusala ti Royaume ndali ti a-ancien. Ye so afa so a yeke kota ye ti tene a-ancien amû li ni ti he bia na ngoi ti abungbi ti congrégation.

10. Nyen la a lingbi e girisa ape tongana mbeto ti hengo bia na kota go asara e?

¹⁰ Mbeni ye so asara si azo mingi aye ti he bia na kota go ape ayeke mbeto. Peut-être ala sara mbeto ti tene go ti ala atoto ngangu mingi wala atoto pendere ape. Ye oko, a lingbi e girisa ape so “fani mingi e kue e yeke pika gere ti e” na ngoi so e yeke sara tënë (Jacq. 3:2). Me ye so akanga lege na e ape ti sara tënë. Tongaso ngbanga ti nyen la e yeke zia si go ti e so atoto nzoni kue ape akanga lege na e ti sepela Jéhovah na bia?

11, 12. Ambeni wango wa la alingbi ti mû maboko na e ti he bia nzoni ahon ti kozo?

¹¹ Peut-être e sara mbeto ti he bia ndali ti so e hinga tongana nyen ti he ni ape. Me ambeni ye ayeke dä so a yeke ngangu ape so  mo lingbi ti sara ti he bia nzoni mingi ahon ti kozo. *

¹² Mo lingbi ti he bia na ngangu tongana mo hinga ti wu pupu nzoni. Legeoko tongana ti so courant asara si mbeni ampoule aza, pupu ayeke mû ngangu na go ti mo na ngoi so mo yeke sara tënë wala mo yeke he bia. Mo lingbi ti he bia na nduzu tongana ti so mo yeke sara tënë wala même ahon so. (Bâ ambeni wango na yâ ti buku Wara nzoni na lege ti Ekole ti Kusala ti aChrétien, lembeti 181 ti si na 184 na li ti tënë “Fango lege nzoni na pupu so ayeke na yâ ti mo.”) Ti tâ tënë ni, na ambeni ngoi Bible atene na awakua ti Jéhovah ti “dekongo na ngia” na ngoi so ala yeke he bia ti sepela lo.​—Ps. 33:1-3.

13. Fa ye so e lingbi ti sara ti sara mbeto ti hengo bia ape.

¹³ Na ngoi ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa wala même mo wani, tara ti sara aye so: Soro mbeni bia oko na yâ ti abia so mo ye ni mingi na yâ ti mbeti ti bia ti e. Diko atënë ni na kota go, sara ni tongana zo so ahinga ni nzoni. Na pekoni, bata gï totongo ti go ti mo ni so, tene atënë ni kue legeoko sân ti wu pupu. Na pekoni, he atënë ni so na bia na kota go tongana ti so mo diko fade na atënë ni so (És. 24:14). Go ti mo ayeke toto ande ngangu na hengo bia ahon ti kozo, na a yeke nzoni mingi. Zia si ye so asara mo mbeto ape wala kamene ape.

14. (a) Tongana nyen la ti zi yanga ti e kota alingbi ti mû maboko na e ti he bia nzoni? (Bâ encadré “ Aye ti sara ti he bia nzoni ahon ti kozo.”) (b) Awango wa la mo bâ so mo lingbi ti sara ye alingbi na ni ti hon ndö ti akpale ti totongo ti go?

¹⁴ Tongana mo zi yanga ti mo ape mo lingbi ti he bia na kota go ape. Tongaso mbeni wango ni ayeke ti tene mo zi yanga ti mo kota ahon ti so mo yeke sara ka na tënë. Ka nyen la a lingbi mo sara tongana mo bâ so mo yeke na kete go wala peut-être go ti mo atoto na nduzu mingi? Mo lingbi ti wara ambeni wango so alingbi ti mû maboko na mo na yâ ti buku Wara nzoni na lege ti Ekole  ti Kusala ti aChrétien, na lembeti 184, na yâ ti encadré so li ni ayeke “Lege ti hon ndo ti ambeni mbilimbili kpale.”

15. (a) Tënë ti sigingo ti mbeti wa la a sara tënë ni na ngoi ti bungbi ti ngu oko oko ti ngu 2016? (b) Ndali ti ambeni raison wa la a sigi na fini mbeti ti bia so?

¹⁵ Terê ti aita kue so ague na bungbi ti ngu oko oko ti ngu 2016 anzere mingi na ngoi so Ita Stephen Lett, so ayeke mbeni membre ti Bebungbi, asara tënë ti sigingo ti mbeni fini mbeti ti bia so iri ni ayeke “He bia na ngia na bê” na Jéhovah. Lo fa so mbeni raison so a sigi na fini mbeti ti bia so ayeke ndali ti so a kiri a leke yâ ti atënë ti Mbeti ti Nzapa ti fini dunia. A changé ambeni tënë ti bia ni ti lingbi na atënë ti yâ ti Mbeti ti Nzapa ti fini dunia so a kiri a leke yâ ti atënë ni. Nga, a zia na yâ ni afini bia na ndö ti fango tënë nga na ye so a futa ti zi azo. Na ndö ni, ndali ti so hengo bia ayeke mbeni kota mbage ti vorongo ti e, Bebungbi aye ti tene a sara fini mbeti ti bia so na nzoni kode. Ni la fason so a sara na couverture ni akpa Mbeti ti Nzapa ti fini dunia.

16, 17. A sara ambeni changement wa na yâ ti fini mbeti ti bia ni?

¹⁶ Na yâ ti mbeti ti bia ni, a zia abia so amama-tene ti yâ ni ague oko na groupe, ti tene a duti ngangu ape ti sara kua na ni. Na tapande, bia oko ti si na 12 asara tënë na ndö ti Jéhovah, na abia 8 so aga na pekoni asara tënë na ndö ti Jésus nga na ye so a futa ti zi na azo. A zia amama-tene ti bia ni kue na tongo nda ti mbeti ti bia ni. Na ye so ayeke mû maboko mingi. Na tapande a yeke mû maboko na aita-koli ti soro abia ndali ti diskur.

¹⁷ Ti mû lege na e ti he abia ni na bê ti e kue, a changé ambeni tënë ti yâ ti abia ni ti tene ye so a ye ti fa na e na yâ ti bia ni asigi polele. Ndali ti so a changé fason so a sara na abia ni, a sara kua na atënë so azo ayeke tene ni lakue, na a yeke ngangu ape ti tene a he abia ni. A leke yâ ti ambeni bia ni ti lingbi na aye so a yeke fa na ngoi ti abungbi nga na fango tënë.

18. Ngbanga ti nyen la a lingbi e hinga abia ti yâ ti fini mbeti ti bia ti e nzoni? (Bâ kete tënë na gbe ni.)

¹⁸ Abia mingi so ayeke na yâ ti mbeti ti bia ti e, “He bia na ngia na bê” na Jéhovah, ayeke tongana asambela. Na lege ti abia so, mo lingbi ti fa na Jéhovah atënë ti bê ti mo. Ambeni bia ni ayeke “pusu [e] ti duti na ndoye na ti sara anzoni kusala”. (aHéb. 10:24). Kite ayeke dä ape so e ye ti hinga go ti abia ti e na atënë ti yâ ni nzoni. Mo lingbi ti hinga ni tongana mo mä tongana nyen la aita ayeke he ni. A zia go ni na ndö ti jw.org. Tongana mo manda abia so na yanga-da, mo lingbi ti he ni na mbeto ape nga na bê ti mo kue. *

19. Tongana nyen la azo kue na yâ ti congrégation alingbi ti voro Jéhovah?

¹⁹ Girisa ape so hengo abia ayeke kota mbage ti vorongo ti e. A yeke mbeni kpengba lege ti fa na Jéhovah so e ye lo mingi nga so e kiri singila na lo ndali ti aye so lo sara na e. (Diko Ésaïe 12:5.) Tongana mo he bia na ngia, mo yeke pusu nga ambeni zo ti sara tongaso. Azo kue na yâ ti congrégation, atâa a yeke amaseka, ambakoro wala afini zo, alingbi ti voro Jéhovah na lege so. Ni la sara kamene ape, he bia na bê ti mo kue. Sara ye alingbi na fango lege ti zo ti sungo psaume so atene: “He bia na Jéhovah!” Tongaso, he bia na ngia.​—Ps. 96:1.