1. Ti zia li ti e kpô aye ti tene nyen? (1 aThessalonicien 5:6).

 TONGANA e yeke na yâ ti angangu kpale, a peut ti duti ngangu na e ti duti be-ta-zo na Jéhovah nga na bungbi ti lo. E peut ti hon ndö ti mara ti akpale so tongana nyen? A lingbi e zia li ti e kpô, e zia si lê ti e angbâ na zingo ni nga e luti ngangu na yâ ti mabe. (Diko 1 aThessalonicien 5:6.) E yeke zia li ti e kpô tongana e duti kpô, e gbu li nzoni nga e gi ti bâ aye ni tongana ti so Jéhovah abâ. Tongana e sara ni, atënë ti bê ti e ayeke fa lege na apensé ti e ape.

2. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

² Na yâ ti article so ahon, e bâ akpale ota so e peut ti wara so alondo na gigi ti congrégation. Na yâ ti article so, e yeke bâ akpale ota so e peut ti wara na yâ ti congrégation so apeut ti sara si a yeke ngangu na e ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah. Akpale ni ayeke so: (1) tongana e bâ so mbeni ita asara ye na e na lege ni ape, (2) tongana Jéhovah agboto mê ti e nga (3) tongana a yeke ngangu na e ti sara ye alingbi na achangement so a sara na yâ ti bungbi ti Jéhovah. Na ngoi so e tingbi na mara ti akpale so, tongana nyen la e peut ti zia li ti e kpô nga ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah nga na bungbi ti lo?

3. Tongana e bâ so mbeni ita asara ye na e na lege ni ape, a peut ti pusu e ti sara nyen?

³ Eskê mo bâ awe so mbeni ita, peut-être même mbeni zo so amû li ni, na tapande mbeni ancien, asara ye na mo na lege ni ape? Peut-être ita ni aye lani ti son bê ti mo ape (aRom. 3:23;  Jacq. 3:2). Atâa so kue, aye so lo sara so ason bê ti mo. Peut-être a sara si mo lango nzoni ape. Peut-être mo hunda terê ti mo, mo tene: ‘So mbeni ita asara ye tongaso, eskê so ayeke biani bungbi ti Jéhovah?’ Satan aye ti tene mo pensé tongaso (2 aCor. 2:11). Mara ti asioni pensé tongaso apeut ti sara si e ke Jéhovah nga na bungbi ti lo. Tongaso, tongana e bâ so mbeni ita asara ye na e na lege ni ape, nyen la e peut ti sara ti zia li ti e kpô na ti ke asioni pensé?

4. Na ngoi so a sara ye na Joseph na lege ni ape, lo zia li ti lo kpô tongana nyen? Aye wa la e peut ti manda na lege ti tapande ti lo? (Genèse 50:19-21).

⁴ Zia pëpe si bê ti mo ason gï songo. Na ngoi so Joseph angbâ lani maseka, ayaya ti lo ti koli asara ye na lo na lege ni ape. Ala ke lo, na ambeni aye même ti fâ lo (Gen. 37:4, 18-22). Na nda ni, ala kä lo na ngbâa. Ye so asara si Joseph awara angangu kpale so aninga ngu 13 tongaso. Joseph apeut lani ti pensé so Jéhovah aye lo ape. Lo peut nga lani ti hunda terê ti lo wala Jéhovah ake lo awe na ngoi so lo bezoin mungo maboko. Me Joseph aga pëpe zo so bê ti lo ason gï songo. Lo zia li ti lo kpô na lege so lo duti kpô. Na ngoi so lege azi na lo ti kiri na aita ti lo peko ti sioni so ala sara na lo, lo sara ni ape me lo fa so lo ye ala nga lo pardonné ala (Gen. 45:4, 5). Joseph asara tongaso ndali ti so lo gbu li ti lo nzoni. Lo zia li ti lo na ndö ti akpale ti lo ape, me lo ngbâ ti pensé na ndö ti ye so Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara. (Diko Genèse 50:19-21.) Nyen la mo manda dä? Tongana mo bâ so a sara ye na mo na lege ni ape, zia pëpe si bê ti mo ason na terê ti Jéhovah nga hunda terê ti mo ape wala lo ke mo awe. Ahon ti sara tongaso, gbu li na ndö ti fason so lo yeke aidé mo ti gbu ngangu na yâ ti kpale ni. Na ndö ni, tongana amba ti mo asara ye na mo na lege ni ape, na ndoye, gi ti hon ndö ti awokongo ti ala.—1 Pi. 4:8.

5. Na ngoi so Miqueas abâ so a sara ye na lo na lege ni ape, lo zia li ti lo kpô tongana nyen?

⁵ Zia e bâ mbeni tapande ti ngoi ti e. Miqueas, b mbeni ancien so ayeke na Amérique du Sud, adabe ti lo na ngoi so lo bâ so ambeni ita so amû li ni na yâ ti bungbi ti Jéhovah asara ye na lo na nzoni bê ape. Lo tene: “Ade mbi wara mara ti ngangu gingo bê tongaso lâ oko ape. Gingo bê ahon ndö ti mbi. Mbi peut lani ti lango na bï ape, nga mbi toto mingi ndali ti so mbi bâ so mbi peut ti sara ye oko ndali ni ape.” Me Miqueas azia li ti lo kpô nga lo sara ngangu ti kanga bê. Lo sambela mingi, lo hunda Jéhovah ti mû na lo yingo vulu nga ti kpengba lo ti gbu ngangu. Lo sara nga recherche na yâ ti ambeti ti e so apeut ti aidé lo. Nyen la mo manda dä? Tongana mo bâ so mbeni ita asara ye na mo na lege ni ape, duti kpô nga gi ti tomba asioni pensé so mo yeke na ni. Peut-être mo hinga ape ye so apusu zo ni ti tene na mo tënë so lo tene so wala ti sara ye so lo sara. Tongaso, sambela Jéhovah, na hunda lo ti aidé mo ti bâ aye ni tongana ti so zo ni abâ. Tongana mo sara ni, a peut ti aidé mo ti bâ so ita ni aye fade ti son bê ti mo ape nga a peut ti aidé mo ti pardonné lo (aProv. 19:11). Girisa ape so Jéhovah ahinga ye so asi so, nga lo yeke mû na mo ngangu so mo bezoin ni ti gbu ngangu.—2 Chron. 16:9; Zo-ti. 5:8.

6. Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti hinga so tongana Jéhovah agboto mê ti e, a yeke ndali ti so lo ye e? (aHébreu 12:5, 6, 11).

⁶ Tongana Jéhovah agboto mê ti e, a peut ti sara e vundu mingi. Me tongana e zia li ti e gï na ndö ti vundu ti e ni, e peut ti komanse ti pensé so gbotongo mê ni ayeke na lege ni ape nga ahon ndö ni. A peut ti kanga lege na e ti  hinga mbeni ye so ayeke kota mingi, ye ni ayeke so a yeke ndoye la apusu Jéhovah ti gboto mê ti e. (Diko aHébreu 12:5, 6, 11.) Tongana e ngbâ ti zia li ti e na ndö ti vundu so e wara na peko ti gbotongo mê ni, e peut ti zi lege na Satan ti sara sioni na e. Lo ye ti tene e yeda na gbotongo mê ni ape, nga ye so ayeke sioni mingi ayeke so lo ye ti tene e gue yongoro na Jéhovah nga na bungbi ti lo. Tongana a gboto mê ti mo, mo peut ti zia li ti mo kpô tongana nyen?

7. (a) Tongana ti so foto ni afa, tongana nyen la Jéhovah asara kua na Pierre na peko ti so lo yeda na gbotongo mê? (b) Nyen la mo manda na lege ti tapande ti Pierre?

⁷ Yeda na gbotongo mê nga sara achangement so a hunda. Na ambeni ngoi, Jésus akiri na Pierre na nzoni lege na lê ti tanga ti abazengele (Marc 8:33; Luc 22:31-34). Peut-être kamene asara lani Pierre mingi. Ye oko, Pierre angbâ lani be-ta-zo na Jésus. Lo yeda na gbotongo mê ni nga lo manda ye na lege ti afaute ti lo. Tongaso, Jéhovah afuta Pierre ndali ti so lo duti be-ta-zo, na lo mû na lo akota kua na yâ ti congrégation (Jean 21:15-17; Kus. 10:24-33; 1 Pi. 1:1). Nyen la e peut ti manda na lege ti tapande ti Pierre? Tongana e bâ gï pëpe kamene so asara e na peko ti so a gboto mê ti e, e yeda ti tene a kiri na e na nzoni lege nga e sara achangement so a hunda, e na amba ti e, e yeke bâ nzoni. Tongana e sara tongaso, Jéhovah ayeke sara kua même mingi na e nga e yeke aidé amba ti e.

8-9. Na peko ti so a gboto mê ti Bernardo, na tongo nda ni a sara lo tongana nyen? Nyen la a-aidé lo ti changé bango ndo ti lo?

⁸ Bâ ye so asi lani na Bernardo, mbeni ita-koli na Mozambique. A zi lani kua ti ancien na maboko ti lo. Na tongo nda ni, a sara lani Bernardo tongana nyen? Lo tene: “Bê ti mbi ason ndali ti so gbotongo mê ni anzere lani na mbi ape.” Lo gi lani bê ti lo na ndö ti bango ndo so aita ayeke na ni na ndö ti lo. Lo tene: “Ambeni nze ahon awe la mbi ga ti duti na nzoni bango ndo na ndö ti gbotongo mê ni nga ti kiri ti sara confiance na Jéhovah nga na bungbi ti lo.” Nyen la a-aidé Bernardo ti duti na nzoni bango ndo?

⁹ Bernardo achangé bango ndo ti lo. Lo tene: “Na ngoi so mbi yeke lani ancien, mbi sara kua na aHébreu 12:7 ti aidé aita ti duti na nzoni bango ndo na ndö ti gbotongo mê so alondo na Jéhovah. Na pekoni mbi hunda terê ti mbi: ‘Zo wa la abezoin ti sara ye alingbi na versê so?’ Awakua ti Jéhovah kue, so ti  tene, mbi nga kue.” Na pekoni, Bernardo asara ambeni changement ti kiri ti duti na confiance na Jéhovah nga na bungbi ti lo. Lo diko Bible mingi nga lo mû ngoi mingi ti gbu li na ndö ti aye so lo diko. Atâa so lo ngbâ ti gi bê ti lo na ndö ti bango ndo ti aita na ndö ti lo, lo na ala afa tënë nga lo mû mbage na abungbi. Ambeni ngoi na pekoni, Bernardo akiri aga ancien. Tongana a gboto mê ti mo tongana ti Bernardo, zia li ti mo pëpe gï na ndö ti kamene so asara mo, yeda na wango ni nga sara achangement so mo bezoin ti sara (aProv. 8:33; 22:4). c Tongana mo sara ni, mo peut ti duti sûr so Jéhovah ayeke futa mo ndali ti so mo ngbâ be-ta-zo na lo nga na bungbi ti lo.

10. Changement wa la a sara lani so asara si a yeke ngangu na ambeni koli ti Israël ti duti be-ta-zo na Jéhovah?

¹⁰ Achangement so a sara na yâ ti bungbi ti Jéhovah apeut ti sara si a yeke ngangu na e ti duti be-ta-zo na lo. Tongana e sara hange ape, e peut même ti zia si achangement ni akangbi e na Jéhovah. Na tapande, bâ tongana nyen la aye achangé lani ndali ti azo ti Israël. Kozo ti tene Jéhovah amû na ala Ndia, amokonzi ti sewa ayeke sara lani akua so aprêtre ayeke sara. Ala yeke leke lani agbalaka nga ala yeke yâa na Jéhovah asandaga ndali ti azo ti sewa ti ala (Gen. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Job 1:5). Me na peko ti so a lu Ndia ni, a mû lege na amokonzi ti sewa ti sara akua ni so encore ape. Jéhovah amû akoli so ayeke ahale ti Aaron ti duti aprêtre ti yâa asandaga. Na peko ti so a komanse ti sara ye alingbi na changement so, tongana mbeni mokonzi ti sewa so ayeke hale ti Aaron ape akomanse ti sara ye tongana mbeni prêtre, a peut lani ti fâ lo (Lév. 17:3-6, 8, 9). d Eskê changement so ayeke mbeni raison so ndali ni Coré, Dathan, Abiram nga na amokonzi 250 asara kpengba-li na Moïse nga na Aaron? (Nom. 16:1-3). E hinga ape. Atâa raison ni ayeke so wa, Coré na azo so amû peko ti lo angbâ lani be-ta-zo na Jéhovah ape. Tongana achangement so a sara na yâ ti bungbi ti Jéhovah asara si a yeke ngangu na mo ti ngbâ be-ta-zo, nyen la mo peut ti sara?

11. Nyen la e manda na lege ti tapande ti ambeni hale ti Kohath so ayeke aLévite?

¹¹ Sara ye alingbi na achangement kue so a sara na yâ ti bungbi ti Jéhovah. Na ngoi ti voyage ti azo ti Israël na yâ ti benyama, ahale ti Kohath ayeke sara lani mbeni kota kua. Lakue tongana azo ti Israël alondo na mbeni camp ti hon, ambeni hale ti Kohath ayeke yô sanduku ti mbele, na azo kue ayeke bâ ala (Nom. 3:29, 31; 10:33; Jos. 3:2-4). So pasa! Ye oko, aye achangé na ngoi so azo ti Israël asi na Sese ti zendo. A bezoin encore ti mû sanduku ti mbele ti hon na ni na mbeni ndo lakue lakue ape. Tongaso, na ngoi so Salomon ayeke gbia, a mû kua ti hengo bia na ambeni hale ti Kohath, ambeni ayeke bata ayanga ti gbagba nga ambeni ayeke bâ lege ti ada so a yeke bata ye na yâ ni (1 Chron. 6:31-33; 26:1, 24). Ye oko afa ape so ala dema terê wala ala hunda ti sara mbeni kota kua tongana ti so ala yeke sara kozo. Nyen la e peut ti manda dä? Na bê ti mo kue, sara ye alingbi na achangement so bungbi ti Jéhovah asara, même ati so andu kua so mo yeke sara. Sara kua kue so a mû na mo na ngia. Girisa ape so a yeke pëpe kua ti mo la asara si Jéhovah aye mo. Tongana mo mä  yanga ti Jéhovah, lo yeke bâ ni na nene ni mingi ahon kua kue so mo yeke sara.—1 Sam. 15:22.

12. Na ngoi so a zi Zaina na Béthel na a mû na lo mbeni kua nde, a sara lo tongana nyen?

¹² Bâ tapande ti Zaina, mbeni ita-wali so kua ti lo achangé nga so lo perdre kua so lo ye ni lani mingi. Na peko ti so lo sara kua ahon ngu 23 na Béthel, a tokua lo na territoire. Lo tene: “Changement so ayeke lani ngangu mingi na mbi. Mbi bâ lani so mbi yeke ye oko ape nga mbi ngbâ ti hunda terê ti mbi: ‘Nyen la mbi sara so ayeke na lege ni ape?’” Mawa ni ayeke so ambeni ita ti congrégation asara si ye ni akiri ason lo mingi na lege so ala tene na lo, atene: “Tongana mo sara lani kua ti mo nzoni mingi, mo yeke ngbâ na Béthel.” Teti ambeni ngoi, vundu asara Zaina mingi asara si lakue na bï lo yeke toto. Me lo tene: “Mbi yeke na kite lâ oko ape na ndö ti bungbi ti Jéhovah wala na ndö ti ndoye ti Jéhovah.” Zaina awara lani lege ti zia li ti lo kpô tongana nyen?

13. Nyen la Zaina asara lani ti hon ndö ti asioni pensé so lo yeke na ni?

¹³ Zaina awara lege ti hon ndö ti asioni pensé so lo yeke na ni. Lo sara ni tongana nyen? Lo diko a-article so ayeke na yâ ti ambeti ti e so asara tënë na ndö ti kpale ti lo. Article “Vous pouvez vaincre le découragement !”, so ayeke na yâ ti Tour ti Ba Ndo ti lango 1 ti février 2001, na Français, a-aidé lo mingi. Article so afa tongana nyen la peut-être Marc, so asû mbeni mbeti ti Bible, atiri lani na mara ti apensé so na ngoi so akua so lo sara achangé. Zaina atene: “Tapande ti Marc ayeke tâ ye so mbi bezoin ni ti tene mbi découragé encore ape.” Zaina angbâ nga lani nduru na akamarade ti lo. Lo duti lani yamba na azo ape; nga lo sara mawa ahon ndö ni ape. Lo hinga so yingo ti Jéhovah ayeke fa lege na bungbi ti lo nga lo hinga so aita so amû li ni aye lo mingi. Me lo hinga nga so ye so ayeke kota mingi na bungbi ti Jéhovah ayeke ti sara kua ti Jéhovah.

14. Changement wa la ayeke lani ngangu na Vlado ti sara ye alingbi na ni? Nyen la a-aidé lo?

¹⁴ Vlado ayeke mbeni ancien na Slovénie so ayeke na ngu 73. Na ngoi so a bungbi congrégation ti lo na mbeni a ga oko nga a kanga yanga ti Da ti Royaume so lo yeke sara lani bungbi dä, a sara lo nzoni ape. Lo tene: “Mbi comprendre ape ndani so a kanga yanga ti  mbeni Da ti Royaume so ayeke pendere mingi. Bê ti mbi ason lani ndali ti so e leke peko ti da ni ade ti ninga ape. Mbi yeke charpentier, nga mbi la mbi leke gbâ ti afini ye so a zia na yâ ti da ni. So a bungbi acongrégation ni aga oko, a hunda ti tene awafango tënë asara achangement mingi so a yeke kete ye ape na e so ngu ti e ague na li ni.” Nyen la a-aidé Vlado ti sara ye alingbi na aye so bungbi ti Jéhovah afa? Lo tene: “Ti sara ye alingbi na achangement so bungbi ti Jéhovah asara ayeke ga lakue na atufa. A yeke leke e ndali ti akota changement so ayeke ga ande.” Eskê a yeke ngangu na mo ti sara ye alingbi na achangement so a hunda ndali ti so a bungbi congrégation ti mo na mbeni nde ti ga oko wala ndali ti so kua ti mo achangé? Duti sûr so Jéhovah acomprendre mo. Tongana mo sara ye alingbi na mara ti achangement so nga mo hule na terê ti Jéhovah nga na bungbi so lo yeke sara kua na ni, kite ayeke dä ape so lo yeke sara tufa na ndö ti mo.—Ps. 18:25.

15. Tongana nyen la e peut ti zia li ti e kpô na ngoi so e wara akpale so alondo na yâ ti congrégation?

¹⁵ So e ga nduru mingi na hunzingo ti aye ti ngoi so, e peut ti ku ti wara akpale na yâ ti congrégation. Akpale so apeut ti sara si a yeke ngangu na e ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah. Tongaso, a lingbi e zia li ti e kpô. Tongana mo bâ so mbeni mba ti mo Chrétien asara ye na mo na lege ni ape, zia pëpe si bê ti mo ason gï songo. Tongana Jéhovah agboto mê ti mo, pensé pëpe gï na ndö ti kamene so asara mo, yeda na awango nga sara achangement so mo bezoin ti sara. Nga, tongana bungbi ti Jéhovah asara achangement so andu mo wani, yeda na ni na bê ti mo kue nga sara ye alingbi na fango lege so a fa.

16. Tongana nyen la mo peut ti ngbâ ti sara confiance na Jéhovah nga na bungbi ti lo?

¹⁶ Mo peut ti ngbâ ti sara confiance na Jéhovah nga na bungbi ti lo na ngoi so a yeke ngangu na mo ti ngbâ be-ta-zo na lo nga na bungbi ti lo. Me ti sara ni, mo bezoin ti zia li ti mo kpô, so ti tene, ti duti kpô, ti gbu li nzoni nga ti bâ aye ni tongana ti so Jéhovah abâ. Leke na bê ti mo ti manda ye na ndö ti azo so Bible asara tënë ti ala, so agbu ngangu na yâ ti mara ti akpale so mo wara, nga gbu li na ndö ti tapande ti ala. Sambela Jéhovah ti aidé mo. Nga duti yamba na aita lâ oko ape. Tongaso, atâa nyen la asi, Satan ayeke wara lege ape ti kangbi mo na Jéhovah wala bungbi ti Lo.—Jacq. 4:7.