JOSEPH ZO TI ARIMATHÉE apensé pëpe so lo lingbi ti tomba mbeto ti ga nduru na gouverneur ti Rome. A hinga lani Ponce Pilate tongana zo so li ti lo akpengba mingi. Me ti tene a lu kuâ ti Jésus na mbeni lege so ane lo, a lingbi mbeni zo ague ahunda Pilate ti mû na lo kuâ ni. Na nda ni, Joseph abâ so gango nduru na Pilate ayeke ngangu mingi pëpe tongana ti so peut-être lo pensé fade. Na peko ti so Pilate ahinga so Jésus akui awe, lo sara ye so Joseph ahunda. Tongaso Joseph, so vundu asara lo mingi, ague fadeso hio na ndo so a fâ Jésus dä.—Marc 15:42-45.

• Joseph zo ti Arimathée ayeke lani zo wa?

• Songo wa la lo yeke na ni lani na Jésus?

• Ngbanga ti nyen la a lingbi mbaï ti lo agbu bê ti e?

Na yâ ti Évangile ti Marc, a tene so Joseph ayeke “mbeni zo ti Kota da-ngbanga ti aJuif so iri ti lo awu mingi.” Kota da-ngbanga ti aJuif, wala Sanhédrin, ayeke na ngangu mingi na ndö ti gouvernement nga na abungbi ti nzapa (Marc 15:1, 43). Tongaso, Joseph ayeke mbeni oko ti azo so amû li ni na ndö ti azo ti kodro ti lo, ndani la lo lingbi ti sara mbeni bungbi na gouverneur ti Rome. A dö bê ti e ape so Joseph ayeke zo ti mosoro.—Mat. 27:57.

Tongana mbeni groupe, azo ti Sanhédrin ni ake Jésus. Amembre ti Sanhédrin aleke lani na mayele ti fâ lo. Ye oko, a tene so Joseph ayeke “nzoni zo nga zo ti mbilimbili.” (Luc 23:50). Lo yeke lani nde na mingi ti amba ti lo ti Sanhédrin, lo sara ye na lege ni, lo yeke na anzoni sarango ye nga lo sara kue ti bata acommandement ti Nzapa. “Lo yeke ku [nga] Royaume ti Nzapa.” A yeke peut-être ndani la lo ga mbeni disciple ti Jésus (Marc 15:43; Mat. 27:57). Peut-être lo ye tënë so Jésus afa ndali ti so tâ tënë nga na fango ngbanga ti mbilimbili ayeke akota ye mingi na lê ti lo.

Jean 19:38 atene so Joseph “ayeke mbeni disciple ti Jésus, me na hondengo ni ndali ti so mbeto ti aJuif asara lo”. Lo sara mbeto ti nyen? Lo hinga so aJuif ake Jésus ngangu nga so ala leke na bê ti ala ti tomba na yâ ti synagogue azo kue so atene polele so ala mä na bê na Jésus (Jean 7:45-49; 9:22). Tongana a tomba mbeni zo na yâ ti synagogue, azo ayeke bâ lo tongana mbumbuse zo, ala yeke kpe lo kpengo nga amba ti lo aJuif ayeke ke lo. Tongaso, mbeto asara Joseph ti tene polele so lo mä na bê na Jésus. Tongana lo tene so lo mä na bê na Jésus, a yeke zi lo na kota ndo ti lo nga azo ayeke ne lo encore ape.

A yeke gï Joseph la ayeke na yâ ti mara ti kpale so ape. Jean 12:42 atene so “azo mingi, même na popo ti amokonzi ni, amä na bê na [Jésus] biani. Me ngbanga ti aFarizien, ala ke ti fa na gigi so ala mä na bê na lo si a tomba ala na yâ ti synagogue pëpe”. Mbeni zo so ayeke na oko kpale so ayeke Nicodème, so ayeke nga mbeni membre ti Sanhédrin.—Jean 3:1-10; 7:50-52.

Joseph ayeke lani mbeni disciple, me lo tomba mbeto pëpe ti tene ni polele. So ayeke mbeni kota kpale, mbilimbili ndali ti so Jésus atene: “Zo kue so atene na gbele azo so lo hinga mbi, mbi nga kue mbi yeke tene na gbele Babâ ti mbi so ayeke na yayu so mbi hinga zo ni so. Me zo kue so atene na gbele azo so ni hinga mbi pëpe, mbi nga kue mbi yeke tene na gbele Babâ ti mbi so ayeke na yayu so mbi hinga lo pëpe.” (Mat. 10:32, 33). Joseph atene pëpe so lo hinga Jésus ape, me lo tomba nga mbeto pëpe ti tene polele so lo hinga lo. Ka ti mo?

Bible atene so nzoni ye so Joseph asara  ayeke so lo mû mbage pëpe na yâ ti ye so azo ti Sanhédrin aleke na mayele ti fâ Jésus (Luc 23:51). Peut-être, tongana ti so ambeni zo atene, Joseph ayeke lani dä pëpe na ngoi so a fâ ngbanga na ndö ti Jésus. Atâa ye ni ayeke lani tongana nyen, vundu adoit lani ti sara Joseph mingi ti bâ tongana nyen la ala fâ ngbanga na lege ni ape, me lo lingbi ti sara ye oko ape ti kanga lege na ni.

A si na ngoi so Jésus akui, a yeke polele so Joseph atomba mbeto na lo mû desizion ti mû mbage ti adisciple ti Jésus. Marc 15:43 afa desizion so lo mû, atene: “Lo sara mbeto pëpe, lo gue na gbele Pilate na lo hunda ti mû kuâ ti Jésus.”

E lingbi ti tene so Joseph ayeke lani dä na ngoi so Jésus akui. Biani, lo hinga so Jésus akui kozo ti tene Pilate ahinga ni. Ni la, na ngoi so Joseph ahunda ti tene a mû na lo kuâ ti Jésus, gouverneur ni “ahunda terê ti lo wala Jésus akui awe”. (Marc 15:44). Tongana Joseph abâ lani Jésus na ngoi so lo yeke bâ pasi na ndö ti keke ti pasi, peut-être a sara si conscience ti lo apusu lo ti tomba mbeto ti tene polele so lo yeke mbeni disciple ti Jésus. Bango ye so apusu lo kamême ti sara mbeni ye. A sara si lo yeke mbeni disciple na hondengo ni encore ape.

Ndia ti aJuif ahunda ti tene a lu kuâ ti azo so adë ngbanga ti kuâ na ndö ti ala kozo si lâ alinda (Deut. 21:22, 23). Me ti aRomain, a yeke zia kuâ ti azo ti sioni so a fâ ala na ndö ti keke ti tene afun wala a yeke bi ni  na yâ ti mbeni dû so a bi kuâ ti gbâ ti azo dä. Me a yeke ye so Joseph aye ti tene a sara na Jésus la ape. Nduru na ndo so a fâ Jésus dä, Joseph ayeke na mbeni fini dû ti kuâ so a zi na yâ ti kota tênë. So ade a zia kuâ na yâ ni ape, a ye ti fa so Joseph alondo na Arimathée * lo kiri na Jérusalem ade ti ninga ape, nga lo ye lani ti tene ndo ni so aga ndo ti lungo kuâ ti afami ti lo (Luc 23:53; Jean 19:41). So Joseph alu Jésus na yâ ti dû so lo zi ni lani ti tene a lu kuâ ti lo dä, a fa nzoni bê so lo sara nga lo sara si prophétie so a tene a yeke lu Messie ni ‘na popo ti azo ti mosoro’ aga tâ tënë.—És. 53:5, 8, 9.

A-Évangile osio kue atene so na peko ti so a zi kuâ ti Jésus na ndö ti keke, Joseph amû kuâ ni, lo kanga ni na pendere bongo ti lin so avuru nga ayeke pendere mingi. Lo zia ni na yâ ti dû ti kuâ so ayeke ti lo (Mat. 27:59-61; Marc 15:46, 47; Luc 23:53, 55; Jean 19:38-40). Oko zo so Bible atene lo mû maboko na Joseph ayeke Nicodème, so aga na a-épice ndali ti lungo na kuâ. So akoli use so ayeke akota zo, a yeke ngangu ti tene so ala use la ayô kuâ ti Jésus ague alu ni. Na bango ni, a yeke lani azo ti kua ti ala la ayô kuâ ti Jésus alu ni. Même tongana a yeke lani tongaso, kua so akoli use so asara ayeke kete kua ape. Azo kue so andu kuâ ti zo aga sioni teti lango mbasambala, nga ye kue so ala ndu ni aga sioni (Nom. 19:11; Ag. 2:13). Tongana ala ga sioni, a lingbi ala duti yamba na azo na yâ ti yenga ti Pâque na ala yeke mû mbage pëpe na yâ ti amatanga ni kue (Nom. 9:6). So Joseph aleke aye ndali ti lungo kuâ ti Jésus, peut-être amba ti lo ake lo. Me lo yeke nduru ti yeda na aye kue so a sara na lo ndali ti so lo lu kuâ ti Jésus na mbeni lege so ane lo nga lo fa polele so lo yeke mbeni disciple ti Christ.

Na peko ti so a lu kuâ ti Jésus, Bible asara tënë ti Joseph zo ti Arimathée encore ape, na a sara si e hunda ndo, e tene: Nyen la asi na lo na pekoni? Ti tâ tënë ni, e hinga ape. Ye so e sara tënë na ndö ni fade afa so kite ayeke dä ape so lo tene polele so lo yeke Chrétien, ndali ti so na ngoi ti tara nga na ngoi ti ngangu kpale, mabe ti lo akpengba nga lo sara ye na mbeto tongana ti kozo ape. Aye so ayeke nzoni ndali ti lo.

Mbaï so asara si e kue e gbu li ti e na ndö ti hundango ndo so: Mbeni ye ayeke dä so ayeke kota ye na e ahon songo ti e na Jéhovah? Atâa a yeke tënë ti kota ndo, nzoni kua ti nginza, aye ti sese, yengo so e ye na afami ti e wala même liberté ti e?