1. Nyen la Jéhovah alingbi ti sara si ye so lo leke na bê ti lo ti sara aga tâ tënë?

JÉHOVAH alingbi ti ga ye kue so lo bezoin ni ti sara si ye so lo leke na bê ti lo ti sara aga tâ tënë. Na tapande, Jéhovah aga mbeni Wafango ye, Zo ti dengo bê ti zo nga mbeni Wafango nzoni tënë. So ayeke gï ambeni ye na popo ti gbâ ti aye so lo ga ni (És. 48:17; 2 aCor. 7:6; aGal. 3:8). Ye oko, fani mingi lo sara kua na azo ti sara si ye so lo leke na bê ti lo ti sara aga tâ tënë (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 aCor. 1:3, 4). Jéhovah alingbi nga ti mû na e ndara nga na ngangu so e bezoin ni ti ga ye kue so lo bezoin ni ti sara ye so lo ye. So ayeke nda ti iri ti Jéhovah kue so awandara mingi afa la.

2. (a) Ngbanga ti nyen la na ambeni ngoi e lingbi ti duti na kite so Jéhovah ayeke sara kua na e? (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

² E kue e ye ti tene Jéhovah asara kua na e, me ambeni ita alingbi ti duti na kite so Jéhovah ayeke sara kua na ala. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so ala bâ so ngu ti ala, dutingo ti ala wala akode ti ala amû lege na ala ti sara aye mingi ape. Na mbage, ambeni alingbi ti bâ so aye so ala yeke sara alingbi awe, ala bezoin ti sara ambeni ye encore ape. Na yâ ti article so, e yeke sara tënë na ndö ti lege so Jéhovah alingbi ti mû na e ye so e bezoin ni ti sara si ye so lo leke na bê ti lo ti sara aga tâ tënë. Na pekoni, e yeke sara tënë na ndö ti ambaï ti Bible so afa tongana nyen la Jéhovah amû na akoli nga na awali nzara nga na ngangu  ti sara ye. Ti hunzi na ni, e yeke bâ tongana nyen la e lingbi ti mû lege na Jéhovah ti sara kua na e.

3. Ti gue oko na aPhilippien 2:13, tongana nyen la Jéhovah alingbi ti zia na yâ ti e nzara ti sara ye?

³ Diko aPhilippien 2:13. * Jéhovah alingbi ti zia na yâ ti e nzara ti sara ye. Lo lingbi ti sara ni tongana nyen? Peut-être e hinga tënë ti mbeni mbilimbili bezoin na yâ ti congrégation. Wala a-ancien adiko mbeni lettre so filiale atokua so atene mbeni bezoin ayeke na yâ ti mbeni congrégation. E lingbi ti hunda terê ti e: ‘Nyen la mbi lingbi ti sara ti mû maboko na ndo so bezoin ayeke dä so?’ Wala peut-être a mû na e mbeni kua so ayeke ngangu, me e gi bê ti e wala e lingbi ti sara kua ni nzoni. Wala na peko ti so e diko ambeni versê ti Bible, e lingbi ti hunda terê ti e: ‘Tongana nyen la mbi lingbi ti sara kua na aversê ti Bible so ti mû maboko na azo?’ Jéhovah ayeke gbu e na ngangu ape ti sara mbeni ye. Me tongana Jéhovah abâ so e yeke gbu li ti e na ndö ti ye so e lingbi ti sara, lo lingbi ti zia na yâ ti e nzara ti sara ye ni so.

4. Tongana nyen la Jéhovah alingbi ti mû na e ngangu ti sara ye?

⁴ Jéhovah alingbi nga ti mû na e ngangu ti sara ye (És. 40:29). Lo lingbi ti mû na e yingo vulu ti lo ti mû maboko na e ti maï akode so e yeke na ni (Ex. 35:30-35). Jéhovah alingbi ti fa na e na lege ti bungbi ti lo tongana nyen ti sara ambeni kua. Tongana a si so mo hinga pëpe tongana nyen ti sara mbeni kua nzoni, hunda mungo maboko. Nga, sara mbeto ape ti hunda Babâ ti e ti yayu so amû ye mingi na azo ti mû na mo “ngangu so ahon ti so zo ayeke na ni”. (2 aCor. 4:7; Luc 11:13). Na yâ ti Bible a yeke wara gbâ ti atapande so afa tongana nyen la Jéhovah amû na akoli nga na awali aye so ala bezoin ni na lege so lo mû na ala nzara nga na ngangu ti sara ye. Na ngoi so e yeke bâ ambeni mbaï so, gi ti gbu li na ndö ti alege so Jéhovah alingbi nga ti sara kua na mo tongaso.

5. Nyen la e manda na ndö ti fason so Jéhovah asara kua na Moïse nga na ngoi so lo sara kua na lo ti zi azo ti Lo?

⁵ Jéhovah asara lani si Moïse aga zo ti zingo azo ti Israël. Me na ngoi wa la Jéhovah asara lani kua na lo? Eskê a yeke lani na ngoi so Moïse abâ so lo lingbi awe na peko ti so “a fa ye na [lo] na ndö ti ndara kue ti azo ti Égypte”? (Kus. 7:22-25). Ên-ën, Jéhovah asara lani kua na lo gï na peko ti so Lo mû maboko na lo ti ga zo so asara terê ti lo kete nga zo so asara ye na ngangu ape (Kus. 7:30, 34-36). Jéhovah amû lani na Moïse courage ti luti na gbele gbia ti Égypte so ayeke ngangu mingi (Ex. 9:13-19). Nyen la e manda na ndö ti fason so Jéhovah asara kua na Moïse nga na ngoi so lo sara kua na lo? Jéhovah ayeke sara kua na azo so ayeke na asarango ye ti lo nga so azia bê ti ala na lo ti mû na ala ngangu.—aPhil. 4:13.

6. Nyen la e manda na ndö ti lege so Jéhovah asara kua na Barzillaï ti mû maboko na Gbia David?

⁶ Angu ngbangbo mingi na pekoni, Jéhovah asara kua na Barzillaï ti mû na Gbia David aye so lo bezoin ni. Na ngoi so David na azo ti lo ayeke kpe lani molenge ti lo Absalom, “nzara asara [ala], ala fatigué nga nzara ti ngu ahon ndö ti ala”. Barzillaï, so ayeke mbakoro na ngoi ni so, azia fini ti lo na lê ti kuâ lo na ambeni zo ti mû na David na azo so amû peko ti lo aye so ala bezoin ni. Barzillaï atene lani ape so ndali ti so lo yeke mbakoro, Jéhovah ayeke sara kua na lo encore ape. Me na nzoni bê lo mû aye so lo yeke na ni lani ti mû maboko na awakua ti Nzapa so ayeke na yâ ti bezoin (2 Sam. 17:27-29). Nyen la e manda dä? Atâa  ngu ti e ayeke oke, Jéhovah alingbi ti sara kua na e ti mû maboko na amba ti e aChrétien ti ndo so e yeke dä wala ti mbeni kodro nde so amanke ambeni ye so ayeke kota ye so ala bezoin ni (aProv. 3:27, 28; 19:17). Même tongana e lingbi ti mû maboko na ala droit tongaso ape, e lingbi ti mû a-offrande ndali ti kua ti e na ndö ti sese kue ti mû maboko na aita ti e na ngoi nga na ndo so bezoin ni ayeke dä.—2 aCor. 8:14, 15; 9:11.

7. Jéhovah asara lani kua na Siméon tongana nyen? So e hinga ni akpengba e tongana nyen?

⁷ Jéhovah atene lani na Siméon, mbeni mbakoro-koli so ayeke be-ta-zo so ayeke na Jérusalem, so lo yeke bâ Messie kozo si lo kui. Zendo so adoit ti kpengba lani Siméon mingi ndali ti so lo ku Messie teti angu mingi. Jéhovah afuta lani lo ndali ti mabe nga na gbungo ngangu ti lo. Na mbeni ngoi, “yingo apusu lo ti gue na yâ ti temple.” Kâ, lo bâ Jésus so angbâ bébé, na Jéhovah asara kua na Siméon ti tene mbeni prophétie na ndö ti molenge so, so ayeke ga Christ (Luc 2:25-35). Atâa so peut-être Siméon aduti na fini aninga ti bâ Jésus na sarango kua ti fango tënë ape, lo bâ lani na nene ni pasa so lo yeke na ni nga lo yeke wara ande anzoni ye mingi. Na yâ ti fini dunia, koli so ayeke be-ta-zo so ayeke bâ ande tongana nyen la komandema ti Jésus ayeke ga na anzoni ye na asewa kue so ayeke na ndö ti sese (Gen. 22:18). E nga kue e lingbi ti kiri singila ndali ti apasa kue so Jéhovah amû na e ti sara na lo.

8. Tongana nyen la Jéhovah alingbi ti sara kua na e tongana ti so lo sara kua na Barnabas?

⁸ Na ngoi ti akozo Chrétien, Joseph, mbeni koli so asara nzoni bê na azo mingi, amû lani lege na Jéhovah ti sara kua na lo (Kus. 4:36, 37). Peut-être abazengele airi lani lo Barnabas so ndani ayeke “Molenge ti dengo bê ti zo” ndali ti so lo dë lani bê ti azo mingi. Na tapande, na peko ti so Saul amä na bê, aita mingi asara lani mbeto ti ga nduru na lo ndali ti so lo sara lani aye ti ngangu na azo so amä na bê na Jésus. Ye oko, Barnabas so aye azo mingi amû lani maboko na Saul, na Saul adoit ti bâ ni lani na nene ni mingi (Kus. 9:21, 26-28). Ambeni ngoi na pekoni, a-ancien so ayeke na Jérusalem abâ lani so a lingbi a kpengba aita so ayeke yongoro na Antioche ti Syrie. Zo wa la ala tokua lani lo? Barnabas! Ala soro lani nzoni zo. A tene na e so Barnabas ‘akomanse ti wa ala kue ti leke na bê ti ala ti ngbâ na yâ ti Seigneur’. (Kus. 11:22-24). Legeoko nga laso, Jéhovah alingbi ti mû maboko na e ti ga “molenge ti dengo bê” ti amba ti e aChrétien. Na tapande, lo lingbi ti sara kua na e ti dë bê ti azo so mbeni zo so ala ye lo mingi akui. Wala lo lingbi ti pusu e ti sara vizite na mbeni ita so terê ti lo ason wala so ayeke na kota vundu wala ti iri lo na téléphone ti tene na lo anzoni tënë. Mo yeke mû lege na Jéhovah ti sara kua na mo tongana ti Barnabas?—1 aThes. 5:14.

9. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti fason so Jéhovah amû maboko na Ita-koli Vasily ti ga mbeni berger so alingbi?

⁹ Jéhovah amû lani maboko na mbeni ita-koli so iri ti lo Vasily ti ga mbeni berger so alingbi. Na ngoi so a mû Vasily ti sara kua ti ancien na ngoi so lo yeke na ngu 26, lo sara lani mbeto so lo lingbi ape ti mû maboko na aita ti kpengba songo ti ala na Jéhovah, mbilimbili aita so ayeke na yâ ti angoi ti ngangu. Ye oko, lo wara nzoni fango ye na mbage ti a-ancien so aninga na yâ ti kua ni nga na lege ti Ekole ti Kusala ti Royaume. Vasily asara ngangu ti maï. Na tapande, lo sara lani liste ti akete kete ye so lo zia na gbele lo ti sara. Na ngoi so lo sara aye ni oko na oko, yeke yeke lo hon ndö ti mbeto ti lo. Fadeso lo tene: “Ye so asara mbi lani mbeto aga na mbi ngia mingi laso. Lakue tongana Jéhovah amû maboko na mbi ti wara mbeni nzoni versê so adë bê ti mbeni ita na yâ ti congrégation, mbi yeke na ngia mingi.” Aita-koli,  tongana ala sara ye tongana Vasily ti mû lege na Jéhovah ti sara kua na ala, lo lingbi ti mû na ala kode ti sara kua mingi na yâ ti congrégation.

10. Nyen la Abigaïl asara lani? Nyen la e lingbi ti manda dä?

¹⁰ Gbia Saül ayeke tomba lani peko ti David na azo ti lo, na ala yeke lani na bezoin ti mungo maboko. Azo ti David ahunda Nabal mbeni zo ti Israël so ayeke zo ti mosoro ti mû na ala kobe kete, gï kobe so lo yeke na ni. Ala sara lani mbeto ape ti hunda Nabal ndali ti so ala bata lani anyama ti lo na yâ ti benyama. Me Nabal so ayeke zo ti kion ake ti mû na ala mbeni ye. Ngonzo agbu David ngangu na lo leke ti fâ Nabal nga na akoli kue ti da ti lo (1 Sam. 25:3-13, 22). Ye oko, Abigaïl, wali ti Nabal, ayeke lani pendere mingi nga lo hinga ti bâ yâ ti aye nzoni. Lo sara ye na mbeto oko ape, lo tï na sese na gere ti David na lo wa lo ti zia pëpe si ngbanga ti mênë aga na li ti lo na lege so lo kiri peko ti sioni so a sara na lo. Na ndara, lo wa lo ti zia tënë ni na maboko ti Jéhovah. Atënë so Abigaïl atene so afa so lo sara terê ti lo kete nga so lo sara ye na ndara andu bê ti David mingi. David aga ti bâ so Jéhovah la atokua lo (1 Sam. 25:23-28, 32-34). Abigaïl agi lani ti duti na anzoni sarango ye so asara si Jéhovah asara kua na lo. Legeoko nga, Jéhovah alingbi ti sara kua na aita-wali so agi ti sara ye na ndara nga ti bâ yâ ti aye nzoni ti kpengba asewa ti ala nga na aita ti congrégation.—aProv. 24:3; Tite 2:3-5.

11. Nyen la amolenge ti Shallum asara lani? Azo wa la ayeke sara ye tongana ala laso?

¹¹ Angu ngbangbo mingi na pekoni, amolenge ti Shallum ti wali ayeke lani na popo ti azo so Jéhovah asara lani kua na ala ti leke amur ti Jérusalem so abuba (Néh. 2:20; 3:12). Atâa so babâ ti ala ayeke lani mokonzi, amolenge ti lo ti wali ayeda na bê ti ala ti sara kua so ayeke ngangu nga so alingbi ti ga na ala kpale (Néh. 4:15-18). Ala yeke lani tâ nde mingi na akoli ti kodro ti Técoa so “aye ti woko terê ti ala pëpe” ti sara kua (Néh. 3:5). Imaginé nzerengo terê ti amolenge ti Shallum ti wali na ngoi so kua ni ahunzi gï na yâ ti lango 52 (Néh. 6:15). Na ngoi ti e, aita-wali ayeda na bê ti ala ti sara ambeni kota kua na yâ ti kua ti Nzapa, na tapande lekengo ada so a yeke sara kua ti Jéhovah dä nga bango lege ni. Kode so ala yeke na ni, nzara so ala yeke na ni ti sara akua so nga so ala yeke be-ta-zo ayeke akota ye so ayeke sara si akota kua so ague nzoni.

12. Tongana nyen la Jéhovah alingbi ti sara kua na e tongana ti so lo sara lani na Tabitha?

¹² Jéhovah apusu lani Tabitha ti sara “anzoni kusala mingi nga [ti] mû amatabisi mingi”, mbilimbili na awali-mua (Kus. 9:36). Ndali ti so lo yeke mû ye lani na azo mingi nga lo yeke sara ye na nzoni bê mingi, azo mingi ayeke lani na vundu na ngoi so lo kui. Me ala yeke lani na ngia mingi na ngoi so bazengele Pierre azingo lo na kuâ (Kus. 9:39-41). Nyen la e manda na lege ti Tabitha? Atâa e yeke maseka wala mbakoro, koli wala wali, e kue e lingbi ti sara mbeni nzoni ye ti mû maboko na aita ti e.—aHéb. 13:16.

13. Tongana nyen la Jéhovah asara kua na Ita Ruth so ayeke lani zo ti kamene? Nyen la lo tene na nda ni?

¹³ Ruth, mbeni ita-wali so ayeke kamene mingi, aye lani ti ga missionnaire. Na ngoi so lo de maseka, lo yapu ti gue da na da ti zia atract na azo. Lo tene: “Mbi ye kua so mingi.” Ye oko, a yeke lani ngangu na lo ti sara tënë na azo na da ti ala nga ti sara lisoro na azo na ndö ti Royaume ti Nzapa. Atâa so Ruth ayeke zo ti kamene, lo ga pionnier na ngu 18. Na ngu 1946, lo gue na Ekole ti Galaad ti Mandango Bible ti Société Watchtower, na pekoni a tokua lo na Hawaii nga na Japon. Jéhovah asara lani  kua na lo mingi ti sara si nzoni tënë amû ndo na yâ ti akodro so. Na peko ti so Ruth afa tënë nduru na ngu 80, na nda ni, lo tene: “Jéhovah akpengba mbi lani mingi. Lo mû maboko na mbi ti hon ndö ti kamene ti mbi. Mbi yeke na kite oko ape so Jéhovah alingbi ti sara kua na zo kue so azia bê ti lo na lo.”

14. Ti gue oko na aColossien 1:29, tongana e ye ti tene Jéhovah asara kua na e, nyen la a lingbi e sara?

¹⁴ Ngbene ye giriri ti ga na ni, Jéhovah asara kua na awakua ti lo ti sara gbâ ti akua nde nde. Nyen la Jéhovah alingbi ti sara si mo ga ni? Mingi ni, a dépend na nzara so mo yeke na ni ti sara kua mingi. (Diko aColossien 1:29.) Tongana mo mû lege na Jéhovah ti sara kua na mo, lo lingbi ti sara si mo ga mbeni wafango nzoni tënë so ayapu, mbeni zo so ahinga ti fa ye nzoni, mbeni zo so ahinga ti dë bê ti zo, mbeni zo so ahinga ti sara kua nzoni, mbeni kamarade so amû maboko na amba ti lo wala ti ga ye kue so lo bezoin ni ti sara ye so lo ye.

15. Ti gue oko na 1 Timothée 4:12, 15, nyen la a lingbi aita-koli so ayeke amaseka avoro yanga na Jéhovah laso ti mû maboko na ala ti sara?

¹⁵ Ka ti ala aita-koli so ayeke amaseka so ayeke nduru ti ga kota zo? A yeke na bezoin mingi ti akoli so ayeke na ngangu ti sara kua tongana awakua ti mungo maboko. Na yâ ti acongrégation mingi, wungo ti a-ancien ahon ti awakua ti mungo maboko. Eskê ambeni na popo ti ala aita-koli so ayeke amaseka alingbi ti gi ti duti na nzara ti sara akua mingi na yâ ti congrégation? Na ambeni ngoi, ambeni ita-koli atene: “A nzere na mbi ti duti gï wafango tënë awe.” Tongana mo pensé tongaso, voro yanga na Jéhovah ti mû maboko na mo ti gi ti duti na nzara ti sara aye so a hunda ti ga wakua ti mungo maboko nga ti mû na mo ngangu ti sara ye kue so mo lingbi ti sara ti sara na lo (Zo-ti. 12:1). E bezoin mungo maboko ti mo.—Diko 1 Timothée 4:12, 15.

16. Nyen la a lingbi e hunda na Jéhovah? Ngbanga ti nyen?

¹⁶ Jéhovah alingbi ti sara si mo ga ye kue so lo bezoin ni ti sara ye so lo ye. Tongaso, hunda lo ti zia na yâ ti mo nzara ti sara kua ti lo, nga na pekoni hunda lo ti mû na mo ngangu so mo bezoin ni. Atâa mo yeke maseka wala mbakoro, sara kua na ngoi ti mo, ngangu ti mo nga na akode ti mo ti gonda na Jéhovah laso (Zo-ti. 9:10). Tongana lege azi na mo ti sara kua ti Jéhovah mingi, ke ni hio ape ndali ti so mo pensé so mo lingbi ape ti sara ni. So tâ pasa la e kue e yeke na ni ti sara ye kue so e lingbi ti sara ti gonda Babâ ti e so aye e mingi ndali ti so lo lingbi na ni!