Gue na tënë ti yâ ni

Gue na li ti atënë ni

Joseph Rutherford nga na ambeni ita na ngoi ti mbeni vizite na Europe

1920: A sara ngu ngbangbo oko awe

1920: A sara ngu ngbangbo oko awe

NA TONGO nda ti ngu 1920, awakua ti Jéhovah akiri awara ngangu ti sara kua so ayeke ku ala. Na ngu 1920, versê so ala soro ni ndali ti ngu ni so ayeke: “L’Éternel ayeke Ngangu ti mbi na Bia ti mbi.”—Ps. 118:14, La Sainte Bible en sango.

Jéhovah amû lani ngangu na awafango tënë so, so aye kua ti fango tënë mingi. Na yâ ti ngu ni so, wungo ti acolporteur, wala apionnier, so ayeke 225 aga 350. Nga, awakua, wala awafango tënë, ahon 8 000 atokua rapport ti ala na kota ndokua ti e. Kozoni ti wara mara ti wungo so la. Jéhovah asara tufa na ndö ti ala asara si gbâ ti azo ayeda na tënë so ala fa.

ALA YAPU MINGI NA KUA TI FANGO TËNË

Na lango 21 ti mars, ngu 1920, Joseph Rutherford, so amû li ni na ndö ti kua ti aWamandango Bible, amû diskur so li ni ayeke “Azo kutu na kutu so ayeke fadeso na fini ayeke kui ande pëpe.” A-Wamandango Bible asara kue ti tisa azo so aye ti ga ti mä ni. Ala loué mbeni kota da ti théâtre na gbata ti New York nga ala kangbi ambeti ti tisango ndo 320 000 tongaso.

Mbeti-sango so asara tënë ti diskur “Azo kutu na kutu so ayeke fadeso na fini ayeke kui ande pëpe”

Wungo ti azo so aga ahon ti so ala ku terê ti ala na ni. Da ni amû gï azo 5 000, azo 7 000 awara lege ti lï ape. Tour ti Ba Ndo atene so “na popo ti abungbi kue so aWamandango Bible asara, bungbi so ayeke mbeni oko ti abungbi so azo aga dä mingi nga so akpengba zo.”

A-Wamandango Bible ayeke fa lani tënë atene “azo kutu na kutu so ayeke fadeso na fini ayeke kui ande pëpe,” na azo mingi ahinga lani ala na ni. Na ngoi ni so, ala hinga lani ape so a lingbi a fa tënë ti Royaume na ando mingi nga na yâ ti angu mingi. Me atâa so kue, ala yapu lani na kua ti fango tënë. Ida Olmstead, so akomanse ti gue na abungbi na ngu 1902, atene: “E hinga lani so gbâ ti atufa ayeke ku azo kue nga e zia lâ oko ape ti fa nzoni tënë na azo so e wara ala na fango tënë.”

ALA WANI ALA SIGI NA AMBETI TI ALA

Ti tene aWamandango Bible angbâ lani ti wara kobe ti yingo, aita ti Béthel akomanse ti imprimé ambeni mbeti ala wani. Ala vo aye ti imprimengo na ambeti, na ala zia ni na yâ ti mbeni da na 35 Myrtle Avenue, na Brooklyn, New York, so ayo mingi ape na Béthel.

Leo Pelle na Walter Kessler akomanse kua na Béthel na janvier 1920. Walter atene: “Na ngoi so e si, surveillant ti imprimerie abâ e na lo tene na e: ‘A ngbâ l’heure oko na ndambo ti tene l’heure ti tengo ye alingbi.’ Lo hunda na e ti mû acarton ti ambeti na mbeni da na gbe ti sese ti monté na ni na nduzu.”

Leo asara tënë ti ye so asi na ndade ni, lo tene: “A mû na e kua ti sukulango amur ti da so ayeke na gbe ti kozo étage. A yeke lani saleté kua so ade mbi sara mara ni lâ oko ape. Me a yeke lani kua ti Seigneur, na a sara si kua ni ayeke kota ye.”

Ye ti imprimengo ambeti so a sara kua na ni ti imprimé Tour ti Ba Ndo

Na yâ ti ayenga kete, aita so ayapu na kua akomanse ti imprimé Tour ti Ba Ndo ni. A imprimé Tour ti Ba Ndo ti lango 1 ti février, ngu 1920 saki bale-omene na imprimerie so ayeke na kozo étage. Na yâ ti da so ayeke na gbe ti sese, aita azia mbeni ye ti imprimengo ambeti. A komanse nga ti imprimé L’Âge d’Or, a to nda ni na numéro ti lango 14 ti avril, ngu 1920. A yeke polele so Jéhovah asara lani tufa na ndö ti awakua so asara kua na bê ti ala wani.

“A yeke lani kua ti Seigneur, na a sara si kua ni ayeke kota ye”

“ZIA E DUTI NA SIRIRI”

Awakua be-ta-zo ti Jéhovah akiri afa tënë na yapungo terê nga na yâ ti beoko. Ye oko, na angoi ti kpale so akomanse na ngu 1917 ti si na ngu 1919, ambeni Wamandango Bible azia bungbi ti Jéhovah. Nyen la a lingbi lani ti sara ti mû maboko na ala?

Na yâ ti Tour ti Ba Ndo ti lango 1 ti avril, ngu 1920, mbeni article ayeke dä so li ni ayeke “Zia e duti na siriri.” Na ndoye, a wa azo so azia bungbi ti Jéhovah, a tene: ‘E hinga so azo kue so ayeke na yingo ti Seigneur ayeke nduru ti girisa na ndö ti afaute so ala sara ândö na ti bungbi oko na awakua ti Nzapa ti sara kua ti Lo.’

Atënë so a tene na nzoni bê so andu bê ti azo mingi so azia lani ti fa tënë. Mbeni koli na wali ti lo atene: ‘E hinga so a yeke na lege ni ape so amba ti e angbâ ti fa tënë me ti e ahon ngu oko awe e sara ti e ye oko ape. E leke na bê ti e ti kiri ti sara mara ti ye so lâ oko encore ape.” Gbâ ti kua angbâ lani ti ku awakua so akiri na kua ti fango tënë.

ALA KANGBI BUKU LE MYSTÈRE ACCOMPLI

Na lango 21 ti juin ngu 1920, aWamandango Bible akomanse mbeni kota kapa ti kangbingo buku Le mystère accompli, so ayeke mbasambala volume ti buku Études des Écritures. A bata lani gbâ ti wungo ti abuku ni so na ngoi so a kanga lege ti tene a kangbi ni na azo na ngu 1918.

A tisa lani awakua kue ti kangbi buku ni so, me pëpe gï acolporteur. A tene na ala, a tene: “Azo kue na yâ ti acongrégation so awara batême awe so alingbi ti mû mbage na yâ ti kua so a yeke nzoni ala sara ni na ngia. Zia azo kue atene oko tënë so: ‘Mbi sara gï ye oko’: mbi yeke kangbi buku Le mystère accompli.” Edmund Hooper atene so ti azo mingi, kapa so ayeke lani kozo fango tënë ti ala da na da la. Lo kiri lo tene: “E komanse lani ti sara kua so nzoni mingi, kua so ayeke mû ndo mingi ahon ti so e pensé na ni.”

ALA KIRI ALEKE YÂ TI KUA NI NA EUROPE

Na ngoi ti Kozo bira so amû sese kue, a yeke lani ngangu ti sara lisoro na aWamandango Bible ti ambeni kodro nde, na Ita Rutherford aye lani ti wa aita so ti kiri ti leke yâ ti kua ti fango tënë. Tongaso, na lango 12 ti août ngu 1920, lo na aita-koli osio avoyagé ague na Grande-Bretagne, na Europe nga na Asie.

Ita Rutherford na Égypte

Tongana Ita Rutherford asi na Grande-Bretagne, aWamandango Bible asara akota bungbi ota nga na akota diskur 12. Wungo ti azo so aga asi 50 000 tongaso. Mbeni Tour ti Ba Ndo asara tënë ti vizite so na nduru tënë, atene: “Aita awara ngangu, ndoye so ala yeke na ni nga na kua ti Jéhovah asara si ala ga nduru mingi na mba. Nga ambeni mingi so ayeke na vundu akiri aduti na ngia.” Na gbata ti Paris, Ita Rutherford akiri amû diskur so li ni ayeke: “Azo kutu na kutu so ayeke fadeso na fini ayeke kui ande pëpe.” Na ngoi so lo komanse diskur ti lo, yâ ti da ni asi. Azo ngbangbo ota ahunda ti hinga ambeni ye na ndö ni.

Mbeni mbeti so a sara tënë ti diskur so a mû ni na yâ ti Royal Albert Hall na Londres

Na yâ ti ayenga so aga na pekoni, ambeni ita ague na Athènes, na Caire nga na Jérusalem. Ti mû maboko na azo so asara nzara ti tâ tënë na yâ ti akodro so, Ita Rutherford ahunda ti tene a leke mbeni ndo ti batango ambeti ti e dä na Ramallah, nduru na Jérusalem. Na pekoni, lo kiri na Europe nga lo zia na sese Bureau ti filiale ti Europe Centrale na lo leke ti tene a imprimé ambeti ti e dä.

ALA FA SO A FÂ NGBANGA NA LEGE NI APE

Na septembre ngu 1920, aWamandango Bible asigi na N° 27 ti L’Âge d’Or, numéro so, so ayeke nde, afa aye ti ngangu so a sara na aWamandango Bible na ngu 1918. Ye ti imprimengo ambeti, so e sara tënë ni fade, asara kua bï na lâ ti imprimé périodique so ahon kutu osio.

Foto ti Emma Martin so lapolice asara

Azo so adiko périodique so amä tënë ti ngbanga so a fâ na ndö ti Ita-wali Emma Martin, so ayeke na lege ni ape. Ita-wali Martin ayeke lani mbeni colporteur na San Bernardino, so ayeke na Californie. Na lango 17 ti mars ngu 1918, lo na aita-koli ota, Edward Hamm, Edward Sonnenburg, nga na Ernest Stevens, ague na mbeni kete bungbi ti aWamandango Bible.

Mbeni koli so ague na bungbi so ague kâ pëpe ti manda ye na ndö ti Bible. Mbeni ngoi na pekoni, lo tene: “Bureau ti procureur la ahunda na mbi ti gue na bungbi so. Mbi gue kâ ti gi mbeni ye so afa so tënë ayeke na li ti aWamandango Bible.” Lo wara ye so lo gi, buku Le mystère accompli. Alango kete na pekoni, a gbu Ita-wali Martin na aita-koli ota so. A bi tënë na li ti ala a tene ala sara ye ague nde na ndia so akanga lege na kangbingo buku so.

A tene so tënë ayeke na li ti Emma na aita-koli so, na a dë ngbanga ti kanga ti ngu ota na li ti ala. Na lango 17 ti mai ngu 1920, lege ayeke dä encore ape ti tene ala hunda ti tene a kiri a bâ tënë ni, na a gue na ala na da ti kanga. Me a ninga ape, aye achangé aga nzoni ahon ti kozo.

Na lango 20 ti juin ngu 1920, Ita Rutherford afa ye so asi na aita so na ngoi ti mbeni kota bungbi so a sara na San Francisco. Bê ti azo so aga ason ndali ti ye so a sara na aChrétien so, na ala yeda ti tene a tokua mbeni mbeti na président ti États-Unis. Na yâ ti mbeti ni, ala tene: ‘E bâ so ngbanga so a dë na li ti Emma Martin so a tene ye so lo sara ague nde na ndia ayeke na lege ni ape. Fason so azo ti gouvernement asara ye na komandema so a mû na ala ti gbu Emma Martin nga na pekoni ti dë ngbanga na li ti lo ti tokua lo na da ti kanga, e tene so a yeke na lege ni ape.’

Na ndade ni, hio Président Woodrow Wilson azi tënë na li ti Ita-wali Martin, Ita Hamm, Ita Sonnenburg nga na Ita Stevens. Kanga so ala sara senge senge ahunzi awe.

Na ngoi so ngu 1920 ague ti hunzi, aWamandango Bible ayeke lani na aye mingi ti duti na ngia ndali ni. Kua so a sara na kota ndokua ti e angbâ ti gue na li ni, nga atâ Chrétien afa tënë ti Royaume mingi ahon ti kozo, ala fa so Royaume ti Nzapa ayeke ye so ayeke leke ande akpale ti azo (Mat. 24:14). Na ngu ti peko, ngu 1921, ala fa tâ tënë na ndö ti Royaume même mingi ahon ti kozo.