1-2. Tâ nzoni kode ti diko Bible nga ti manda ni ayeke so wa? Fa mbeni tapande ni.

 IMAGINÉ so mo ye ti vo mbeni da. Nyen la mo ye ti bâ ni kozo ti vo da ni? Eskê mo yeke bâ gï foto ti devant ti da ni? Kite ayeke dä ape so mo ye ti gue ti bâ da ni na lê ti mo tongaso si mo peut ti ngoro na terê ni, ti lï na yâ ni ti bâ achambre ni kue nga ti bâ ambage nde nde kue ti da ni. Peut-être mo ye même ti bâ plan ti da ni ti hinga tongana nyen la a leke ni. Kite ayeke dä ape so mo ye ti hinga anzene nzene ye kue na ndö ti da so mo ye ti vo ni.

² E peut nga ti sara mara ti ye so na ngoi so e yeke diko Bible nga e yeke manda ni. Mbeni wandara ti Bible ahaka atënë so ayeke na yâ ti Bible na “mbeni da so akono mingi, so ayo na nduzu mingi nga so fondation ni alï sese nzoni.” Tongaso, tongana nyen la e peut ti gi ti hinga nzoni aye so ayeke na yâ ti Bible? Tongana mo diko ni na loro, peut-être mo yeke hinga gï “akozo tënë ti atënë so ayeke nzoni-kue, so alondo na yanga ti Nzapa”. (aHéb. 5:12). Me legeoko tongana ti so mo bezoin ti lï na yâ ti mbeni da si mo hinga ye mingi na ndö ni, mo bezoin nga ti manda Bible si mo hinga nzoni aye so ayeke na yâ ni. Mbeni nzoni lege ti manda Bible ayeke ti bâ tongana nyen la atënë nde nde so ayeke na yâ ni ague oko na mba. Gi ti hinga nyen la mo mä na bê na ni nga ndani so mo mä na bê na ni.

3. Nyen la bazengele Paul awa amba ti lo Chrétien ti sara? Ngbanga ti nyen? (aÉphésien 3:​14-19).

³ Ti tene e comprendre nzoni ambage kue ti Bible, e doit ti manda atâ tënë ti Bible so ndani alï mingi. Bazengele Paul awa aita ti lo ti manda Mbeti ti Nzapa nzoni tongaso si ala lingbi ‘biani ti gbu nda ti largeur, longueur, yongo na nduzu nga lingo’ ti tâ tënë. A yeke sara si “gunda ti ala alï sese na ala luti nzoni” na ndö ti mabe ti ala. (Diko aÉphésien  3:​14-19.) E nga kue e bezoin ti manda Bible nzoni tongaso. Zia e bâ tongana nyen la e peut ti manda Bible nzoni tongaso si e mä yâ ti atënë so ayeke na yâ ni nzoni mingi.

4. Nyen la e peut ti sara ti ga nduru mingi na Jéhovah? Fa ambeni tapande ni.

⁴ So e yeke aChrétien, e ye ti mä yâ ti akozo fango ye ti Bible, me e ye ti ngbâ gï ge ape. Grâce na mungo maboko ti yingo vulu ti Nzapa, e yeke na nzara mingi ti hinga “même aye ti Nzapa so ndani alï mingi.” (1 aCor. 2:​9, 10). Mo peut ti sara recherche na ndö ti mbeni tënë so ayeke sara si mo ga nduru mingi na Jéhovah. Na tapande, mo peut ti gi ti hinga tongana nyen la lo fa so lo ye awakua ti lo ti ândö nga tongana nyen la a fa so lo ye mo nga. Mo peut nga ti gi ti bâ tongana nyen la Jéhovah aye ti tene azo ti Israël avoro lo lani nga ti haka ni na fason so lo ye ti tene e voro na lo laso. Wala peut-être mo peut ti manda anzene nzene ye na ndö ti aprophétie so Jésus asara si aga tâ tënë na ngoi so lo yeke na sese nga na ngoi ti kua ti lo ti fango tënë.

5. Eskê mbeni tënë ayeke dä so mo ye ti sara recherche nzoni na ndö ni?

⁵ Ambeni ita so aye ti sara recherche nzoni afa ambeni tënë so ala ye ti hinga anzene nzene tënë mingi na ndö ni. Mo peut ti bâ ambeni tënë so ala fa ni na yâ ti encadré “ Atënë so mo peut ti sara recherche na ndö ni.” Tongana mo sara kua na Index des publications des Témoins de Jéhovah wala Mbeti ti sarango na recherche ndali ti aTémoin ti Jéhovah na ngoi so mo yeke manda ye, mandango ye ni apeut ti nzere na mo mingi. Ti manda atënë ti Bible so ndani alï mingi apeut ti kpengba mabe ti mo nga ti aidé mo ti “wara hingango ye na ndö ti Nzapa”. (aProv. 2:​4, 5). Fadeso, zia e sara tënë na ndö ti ambeni tâ tënë ti Bible so ndani alï mingi so e peut ti gi ti hinga ye nzoni na ndö ni.

6. (a) Mû mbeni tapande ti fa tongana nyen la Nzapa ayeke sara lakue aye so lo leke na bê ti lo ti sara. (b) Ngbanga ti nyen la e peut ti tene so ye so Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara ndali ti azo nga na sese ayeke “ye so ayeke lakue lakue”? (aÉphésien 3:11).

⁶ Na tapande, zia e bâ ye so Bible atene na ndö ti ye so Nzapa aleke na bê ti lo ti sara. Jéhovah ayeke tongana azo ape, so ayeke  soro mbeni mbilimbili lege ti si na ndo so ala ye ti si dä. Me tongana mbeni ye akanga lege so ala soro, peut-être ala yeke si na ndo so ala ye ti gue dä ape. Ye oko, ye so Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara ayeke tongana ndo ni wani. Lo soro awe mbilimbili ndo so lo yeke gue dä, me lo peut ti soro alege nde nde wala afason nde nde ti si kâ. Merci so, na yâ ti Bible, Jéhovah afa yeke yeke “ye so lo leke ti sara, ye so ayeke lakue lakue”. (aÉph. 3:11). Nyen na nyen, ye so Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara ayeke ga lakue nzoni ndali ti so lo ‘sara si ye kue amû lege ti tene ye so lo leke na bê ti lo ti sara asi’. (aProv. 16:4). Aye ti peko ti ye so Jéhovah asara ayeke ngbâ lakue lakue. Nyen la Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara? Achangement wa la lo sara tongaso si lo sara ni?

7. Na peko ti so Adam na Ève asara kpengba-li, tongana nyen la Jéhovah achangé fason so lo yeke sara na ye so lo leke na bê ti lo ti sara? (Matthieu 25:34).

⁷ Nzapa afa lani na Adam na Ève ye so lo leke na bê ti lo ti sara ndali ti ala. Ala doit lani ti “dü, ala ga gbani, ala si ndö ti sese na ala sara si sese ni aga na gbe ti ala. Ala komande . . . anyama oko oko kue so ayeke na fini” na ndö ti sese (Gen. 1:28). Na ngoi so ala sara kpengba-li, ala sara si siokpari alï na yâ ti sewa ti azo, me a kanga lege ape na ye so Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara. Lo changé lani fason so lo yeke sara na ni. Hio, lo leke na bê ti lo ti sigi na mbeni Royaume na yayu, so ayeke sara si ye so lo leke lani na bê ti lo ti sara ndali ti azo nga na sese aga tâ tënë. (Diko Matthieu 25:34.) A si na ngoi so Jéhovah asoro, na ndoye lo tokua kozo Molenge ti lo na sese ti fa na azo tënë na ndö ti Royaume ni nga ti mû fini ti lo tongana ye so a futa ti zi e na gbe ti siokpari nga na kuâ. Na pekoni, Jéhovah azingo Jésus na kuâ ti gue na yayu ti komande tongana Gbia ti Royaume ti Nzapa. Me gbâ ti aye ayeke dä na ndö ti ye so Nzapa aleke na bê ti lo ti sara so e peut ti gbu li na ndö ni.

8. (a) Mama-tene ti Bible ayeke nyen? (b) Tongana ti so a fa na aÉphésien 1:​8-11, mbeni ye so Jéhovah ayeke sara ande ayeke nyen? (Bâ foto ti couverture ni.)

⁸ Kota mama-tene ti Bible ayeke so: A yeke zi ande zonga so a bi na ndö ti iri ti Jéhovah na ngoi so lo yeke sara si ye so lo leke na bê ti lo ti sara ndali ti sese aga tâ tënë na lege ti Royaume ti lo na gbe ti komandema ti Christ. Ye so Jéhovah aleke ti sara apeut ti changé ape. Lo tene so ye kue ayeke si tâ gï tongana ti so lo tene (És. 46:​10, 11, kete tënë na gbe ni; aHéb. 6:​17, 18). Sese ayeke ga ande Paradis, ndo so ahale ti Adam na Ève so ayeke mbilimbili-kue nga so ayeke sara ye na lege ni ayeke “ngbâ na fini lakue lakue” dä (Ps. 22:26). Me ye kue so Jéhovah ayeke sara ande la ape. Lo yeke sara ande nga si awakua ti lo kue so ayeke na yayu nga na sese aduti beoko. Na pekoni, ala kue ayeke mä ande yanga ti Jéhovah so ayeke Gbia ti ala. (Diko aÉphésien 1:​8-11.) Pendere fason so Jéhovah asara si ye so lo leke na bê ti lo ti sara aga tâ tënë apika bê ti mo ape?

9. Bible amû lege na e ti hinga ye so ayeke si kekereke juska na ngoi wa?

⁹ Gbu li na ndö ti prophétie so Jéhovah atene lani na yaka ti Éden, so ayeke na Genèse 3:15. b A sara tënë ti aye so ayeke sara si ye so lo leke na bê ti lo ti sara aga tâ tënë, me aye so ayeke si ngu saki mingi na pekoni. Na popo ti aye ni so, mo yeke wara sigingo ti ahale ti Abraham, so ayeke gue  juska na dungo Christ (Gen. 22:​15-18). A si na ngu 33, a dë peko ti gere ti Jésus, tongana ti so Jéhovah atene lani (Kus. 3:​13-15). Ndangba ye so prophétie ni asara tënë ni, so ayeke nekango li ti Satan, ayeke si ande na peko ti ngu 1000 tongaso (Apoc. 20:​7-10). Bible afa gbâ ti aye so ayeke si na ngoi so mango terê ayeke duti oko pëpe na popo ti dunia ti Satan nga na bungbi ti Jéhovah.

10. (a) Aye wa la ayeke si fafadeso? (b) Tongana nyen la e peut ti leke bibe ti e nga na bê ti e ti ku na ni? (Bâ kete tënë na gbe ni.)

¹⁰ Gbu li na ndö ti akota ye so, so Bible asara tënë ni. Kozo ni, amara ayeke tënë ande: “Siriri na nzoni duti ayeke dä!” (1 aThes. 5:​2, 3). “Gï hio tongaso,” kota ye ti vundu ayeke komanse na ngoi so amara ayeke ga na bira na terê ti abungbi ti vorongo nzapa ti wataka kue (Apoc. 17:16). Na pekoni, peut-être azo ayeke bâ mbeni ye so ahon gbungo li ti zo so afa “Molenge ti zo so ayeke ga na ndö ti ambinda ti yayu, na ngangu nga na kota gloire.” (Mat. 24:30). Jésus ayeke fâ ngbanga na ndö ti azo, lo yeke kangbi popo ti ataba na angasa (Mat. 25:​31-33, 46). Me na ngoi ni so, Satan ayeke ngbâ ande ti dö sese na Jéhovah. So lo ke awakua ti Jéhovah mingi, lo yeke pusu ande mbeni bungbi ti amara so Bible airi ni Gog ti kodro ti Magog ti sara bira na ala (Ézéch. 38:​2, 10, 11). Na ngoi ti kota ye ti vundu, a si na mbeni ngoi Nzapa ayeke bungbi na yayu tanga ti aChrétien so a soro ala ti gue na yayu. Ala yeke bungbi na Christ nga na angangu turugu ti lo ti yayu ti sara bira ti Harmaguédon, so ayeke ndangba mbage ti kota ye ti vundu (Mat. 24:31; Apoc. 16:​14, 16). c Na pekoni, Komandema ti Christ ti ngu saki oko ayeke komanse na ndö ti sese.—Apoc. 20:6.

11. Beku ti ngbâ na fini lakue lakue aye ti tene nyen ndali ti mo? (Bâ nga foto.)

¹¹ Fadeso, gbu li na ndö ti gigi ti mo ti kekereke na peko ti ngu saki oko. Bible atene so Lo so acréé e ‘azia même tënë ti fini ti lakue lakue na yâ ti bê ti e’. (Zo-ti. 3:11). Gbu li na ndö ti ye so tënë so aye ti tene ndali ti mo nga na songo ti mo na Jéhovah.  Buku Ga ndulu na Jéhovah na lembeti 319 atene pendere tënë so: ‘Na peko ti so e duti na fini teti ngu ngbangbo mingi, saki mingi, kutu mingi, na même milliard mingi, e yeke hinga ye mingi na ndö ti Jéhovah Nzapa ahon ti so e hinga laso. Ye oko, e yeke bâ lakue so apendere ye mingi angbâ so a lingbi e manda ni. . . . E peut même ti imaginé ape tongana nyen la fini ti lakue lakue na yâ ti Paradis ayeke duti ande pendere mingi nga ayeke nzere na zo mingi. Nga gango nduru na Jéhovah ayeke duti ande lakue ye so amû ngia mingi na zo.’ Me, na ngoi so e ngbâ ti manda Bible, mbeni ye nde wa la e peut ti gi ti hinga ni?

12. Tongana nyen la e peut ti hinga aye so ayeke passé na yayu? Fa mbeni tapande ni.

¹² Bible afa na e kete yanga ti ye so ayeke passé “kâ na nduzu”, ndo so Jéhovah ayeke dä (És. 33:5). Bible afa na e aye so ahon gbungo li ti zo na ndö ti Jéhovah nga na mbage ti bungbi ti lo so ayeke na yayu (És. 6:​1-4; Dan. 7:​9, 10; Apoc. 4:​1-6). Na tapande, e peut ti diko ye na ndö ti aye so ahon gbungo li ti zo so Ézéchiel abâ lani na ngoi so “lê ti nduzu azi, na [lo] to nda ti bâ avision so alondo na Nzapa.”—Ézéch. 1:1.

13. Mo pensé nyen na ndö ti aye so Jésus ayeke sara na yayu, tongana ti so a fa na aHébreu 4:​14-16?

¹³ Gbu nga li na ndö ti kua so Jésus, so ayeke Gbia nga Kota prêtre so ayeke bâ mawa ti e, ayeke sara na yayu. Na lege ti lo, e peut ti ga nduru na “trône ti kota nzobe ti Nzapa” na lege ti sambela nga ti hunda Nzapa ti sara nzoni bê na e nga ti aidé e “na ngoi so e yeke na bezoin ti tene a mû maboko na e.” (Diko aHébreu 4:​14-16.) Lâ oko oko e doit ti gbu li na ndö ti aye so Jéhovah na Jésus asara nga so ala ngbâ ti sara na yayu ndali ti e. So ala ye e adoit ti  ndu bê ti e mingi nga apusu e ti yapu na ngoi so e yeke voro Jéhovah.—2 aCor. 5:​14, 15.

14. Mbeni nzoni ye so e peut ti sara ti fa so e kiri singila mingi na Jéhovah na Jésus ayeke so wa? (Bâ nga afoto.)

¹⁴ Mbeni nzoni ye so e peut ti sara ti fa so e kiri singila mingi na Nzapa nga na Molenge ti lo ayeke ti gi ti aidé azo ti ga aTémoin ti Jéhovah nga adisciple ti Jésus (Mat. 28:​19, 20). A yeke lani ye so bazengele Paul asara ti kiri singila na Nzapa nga na Christ. Lo hinga lani so ye so bê ti Jéhovah aye ayeke ti tene “mara ti azo nde nde kue asö fini ti ala nga ala wara tâ hingango ye na ndö ti tâ tënë.” (1 Tim. 2:​3, 4). Lo sara lani kua mingi na fango tënë ti aidé gbâ ti azo tongaso si ‘na yâ ti ye kue lo sö fini ti ambeni.’—1 aCor. 9:​22, 23.

15. Ti gue oko na Psaume 1:​2, nyen la ayeke sara si e duti na ngia?

¹⁵ A yeke na lege ni so mbeni zo ti sungo psaume atene so zo so ayeke na ngia nga so ye ti lo aga nzoni ayeke zo so “ngia ti lo ayeke na yâ ti ndia ti Jéhovah” nga “lo gbu li ti lo na ndö ti ndia ni bï na lâ.” (Ps. 1:​1-3, kete tënë na gbe ni). Joseph Rotherham, so ayeke kiri na peko ti Bible, asara commentaire na ndö ti versê so na yâ ti buku ti lo (Studies in the Psalms). Lo tene so zo adoit ti “ye fango lege ti Nzapa mingi tongaso lo yeke gi ni, lo manda ye na ndö ni nga lo mû ngoi mingi ti gbu li na ndö ni.” Lo tene nga so “tongana mbeni lango ahon si mbeni zo adiko Bible ape, a yeke mo bâ mo tene lo sara ye oko ape na yâ ti lango ni so.” Mandango Bible apeut ti nzere na mo tongana mo mû ngoi ti gbu li na ndö ti gbâ ti anzene nzene ye so ayeke na yâ ni nga ti bâ tongana nyen la a gue oko na mba. Ti gi ti hinga ye na ndö ti ambage nde nde kue ti Bible aga na zo ngia mingi.

16. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article ti peko?

¹⁶ A yeke ngangu mingi ape ti mä yâ ti apendere tâ tënë so Jéhovah afa na e na yâ ti Bible. Na yâ ti article ti peko, e yeke gbu li na ndö ti mbeni tâ tënë so ndani alï mingi: kota temple ti Jéhovah ti yingo, so Paul asara tënë ni na yâ ti lettre so lo tokua na aHébreu. Zia si gingo nda ti ye na ndö ti tënë so anzere na mo mingi.