1. Jéhovah afa terê ti lo na Moïse tongana nyen? So lo fa terê ti lo tongaso, ngbanga ti nyen la a yeke kota ye?

NA MBENI ngoi, Nzapa afa terê ti lo na Moïse na lege so lo fa na lo iri ti lo nga na asarango ye ti lo. Asarango ye ti lo so lo fa ni lani kozo ayeke nzoni bê nga na bango mawa ti zo. (Diko Exode 34:5-7.) Jéhovah alingbi lani ti sara tënë ti ngangu ti lo wala ndara ti lo. Moïse aye ti hinga wala Jéhovah ayeke mû maboko na lo. Tongaso Jéhovah aluti mingi na ndö ti asarango ye ti lo ti fa so lo ye biani ti mû maboko na awakua ti lo (Ex. 33:13). So mo hinga so Jéhovah apensé na e mingi asara mo tongana nyen? Article so ayeke sara tënë ti bango mawa ti zo, so ayeke mbeni sarango ye so ayeke mû lege na zo ti hinga pasi ti amba ti lo nga ti duti na nzara ti yapu pasi ni.

2, 3. (a) Nyen la afa so a sara azo na bango mawa ti zo? (b) Ngbanga ti nyen la a lingbi bango mawa ti zo so Bible asara tënë ni agbu bê ti mo?

² Nzapa asara azo na image ti lo. Tongaso, so Jéhovah ayeke bâ mawa ti zo, azo so lo sara ala ayeke bi bê na amba ti ala. Fani mingi, même azo so ahinga tâ Nzapa ape ayeke bâ mawa ti amba ti ala (Gen. 1:27). Bible asara tënë ti gbâ ti azo so abâ mawa ti  amba ti ala. Na tapande, na ngoi so Salomon aye lani ti hinga zo wa la na popo ti ambeni wali use ayeke mama ti mbeni bébé, lo tara ala na lege so lo mû yanga ti tene a fâ yâ ti bébé ni use. Mama ti bébé ni abâ mawa ti bébé ti lo ngangu na lo voro yanga na gbia ni ti mû bébé ni na mba ti lo ni (1 aGbia 3:23-27). Mbeni tapande ti zo so abâ mawa ti zo ayeke ti molenge ti Pharaon ti wali. Na ngoi so lo wara Moïse so angbâ bébé, lo hinga so lo yeke mbeni Hébreu na so a lingbi a fâ lo. Me “mawa ti molenge ni asara lo,” na lo mû desizion ti bata lo tongana molenge ti lo wani.​—Ex. 2:5, 6.

³ A lingbi bango mawa ti zo agbu bê ti mo ngbanga ti nyen? A yeke ngbanga ti so Bible awa mo ti sara ye tongana ti Jéhovah (aÉph. 5:1). Atâa so a sara azo na bango mawa ti zo, so e yeke ahale ti Adam, e yeke mbilimbili-kue ape, na ambeni ngoi bê ti e ayeke pusu e ti gi gï nzoni ti e. Na ambeni ngoi peut-être a yeke kete ye ape ti soro ti mû maboko na amba ti e wala ti zia lê ti e gï na ndö ti e wani. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti bâ mawa ti zo mingi ahon ti kozo? Kozo ni, zia e bâ tongana nyen la Jéhovah nga na ambeni zo abâ mawa ti azo. Use ni, e yeke bâ tongana nyen la e lingbi ti bâ mawa ti zo tongana ti Jéhovah nga ngbanga ti nyen la a yeke sara nzoni na e.

4. (a) Jéhovah atokua lani a-ange na Sodome ngbanga ti nyen? (b) Mbaï ti Lot na amolenge ti lo ti wali afa na e nyen?

⁴ Gbâ ti atapande ti azo so Jéhovah abâ mawa ti ala ayeke na yâ ti Bible. Gbu li ti mo na ndö ti ye so Nzapa asara lani na Lot. Lot ayeke lani mbeni zo ti mbilimbili so “vundu asara lo mingi” ndali ti azo ti Sodome na Gomorrhe so asara asioni ye sân kamene. Nzapa abâ lani so azo so asara lango-sioni so adoit ti kui (2 Pi. 2:7, 8). Nzapa atokua lani a-ange ti sö Lot. Ala wa lo na azo ti sewa ti lo ti sigi na yâ ti agbata so a doit ti futi ni so. “Lo ngbâ ti sara ye gï yeke yeke, me Jéhovah abâ mawa ti lo. Ni la [a-ange] so agbu maboko ti lo, ti wali ti lo na ti amolenge ti lo ti wali use, ala sigi na ala na gigi ti gbata ni.” (Gen. 19:16). Tapande so afa so Jéhovah ahinga nzoni mingi akpale so awakua be-ta-zo ti lo ayeke na yâ ni na ambeni ngoi, ni la ape?​—És. 63:7-9; Jacq. 5:11; 2 Pi. 2:9.

5. Tongana nyen la aversê ti Bible, na tapande 1 Jean 3:17, afa na e ti bâ mawa ti zo?

⁵ Jéhovah abâ gï mawa ti zo ape me lo fa nga na awakua ti lo ti bâ mawa ti zo. Gbu li ti mo na ndö ti ndia so lo mû lani na azo ti Israël na ndö ti gbungo bongo ti mbeni zo na place ti bon. (Diko Exode 22:26, 27.) Zo so amû bon na mba ti lo ni adoit ti kiri na bongo ni kozo si ndo avuko, tongaso si mba ti lo ni alango pëpe sân mbeni ye ti bingo na terê ti lo. Mbeni zo so abâ mawa ti zo ape ayeke ye peut-être pëpe ti kiri na bongo ni, me Jéhovah afa lani na azo ti lo ti bâ mawa ti mba. Nyen la mama-ndia so ayeke na peko ti ndia so afa na e? Sara sanka ti bezoin ti mbeni mba ti mo Chrétien lâ oko ape. Na ngoi so e yeke na ngangu ti mû maboko na mbeni ita so ayeke bâ pasi, e yeke sara ni.​—aCol. 3:12; Jacq. 2:15, 16; diko 1 Jean 3:17.

6. So Jéhovah abâ mawa ti azo ti Israël so asara siokpari afa na e nyen?

⁶ Jéhovah abâ mawa ti azo ti lo azo ti Israël même na ngoi so ala sara siokpari. Bible atene: “Jéhovah Nzapa ti akotara ti ala angbâ ti gboto mê ti ala na lege ti awatokua ti lo, lo gboto mê ti ala fani mingi, ndali ti so mawa ti azo ti lo nga na ti ndo so lo duti  dä asara lo.” (2 Chron. 36:15). Legeoko nga, a lingbi e bâ mawa ti azo so alingbi ti changé sioni sarango ye ti ala ti tene Nzapa abâ ala na nzoni lê. Jéhovah aye ti tene zo oko akui pëpe na ngoi ti fango ngbanga ti lo so ayeke ga (2 Pi. 3:9). Ti ku na ngoi so Nzapa ayeke futi ande asioni zo, zia e ngbâ ti mû maboko na azo mingi ti bâ nzoni na lege ti bango mawa ti zo so Nzapa ayeke bâ.

7, 8. Ngbanga ti nyen la mbeni sewa abâ so Jéhovah abâ mawa ti ala?

⁷ E lingbi ti sara kua na aye mingi so asi ti fa aye so Nzapa asara ti bâ mawa ti azo. Na tapande, na yâ ti angu 1990, na Bosnie, akete mara mingi ayeke tiri na ala yeke fâ terê lani na popo ti ala. Mbeni sewa ayeke kâ so mbeni maseka-koli ti ngu 12 so iri ti lo ayeke Milan ayeke na yâ ni. Milan, ita ti lo ti koli, babâ na mama ti lo nga na ambeni Témoin ayeke voyagé lani na bus ti gue na Serbie. Ala yeke gue lani na mbeni kota bungbi so babâ na mama ti lo aleke ti wara batême na ngoi ni. Na ngoi so ala si na katikati ti kodro ni, ambeni turugu ahinga so sewa ti ala ayeke ti mbeni kete mara nde na ala tene na ala ti descend na yâ ti bus ni. Na pekoni, ala zia tanga ti aita ni ahon. Aturugu ni abata ala lango use. Na nda ni, turugu so ayeke bâ ndo na ndö ti ala airi kota zo ti lo na téléphone ti hinga ye so lo doit ti sara na ala. Turugu ni aluti tâ gï na devant ti sewa ni, tongaso ala kue amä so kota zo ti turugu ni atene: “Hon na ala mo fâ ala.”

⁸ Na ngoi so kota zo ti aturugu ni ayeke tene tënë na aturugu ti lo, ambeni koli use aga na terê ti sewa ni na ala tene yeke na ala so ala nga ayeke aTémoin. Azo ti yâ ti bus ni la asara tënë ti kpale ni na ala. Na pekoni, akoli ni atene na Milan na ita ti lo ti monté na yâ ti oto ti ala ti tene ala fâ katikati ti kodro ni ndali ti so a yeke bâ mbeti ti amolenge ape. Akoli ni atene na babâ na mama ni ti hon na mbage ti peko ti fâ katikati ni na ti wara ala na mbage ni. Li ti Milan akpe kue, lo hinga ape wala lo doit ti he ngia wala lo doit ti toto. Babâ na mama ti lo ahunda lo, atene: “Mo pensé so ala yeke zia e e hon?” Me na ngoi so ala yeke hon, a yeke mo bâ mo tene aturugu ni abâ ala ape. Babâ na mama ni nga na amolenge ni afâ katikati ti kodro ni na ala kiri ala wara terê. Ala gue na gbata so a yeke sara kota bungbi ni dä, na ala hinga na bê ti ala kue so Jéhovah akiri tënë na sambela ti ala. Bible afa na e so a yeke lakue la Jéhovah ayeke bata awakua ti lo droit tongaso ape (Kus. 7:58-60). Ye oko, Milan afa tene ti bê ti lo, lo tene: “Na mbi, a yeke mo bâ mo tene a-ange akanga lê ti aturugu ni nga Jéhovah la asö e.”​—Ps. 97:10.

9. Nyen la Jésus asara lani ndali ti gbâ ti azo so amû peko ti lo? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

⁹ E lingbi ti manda mbeni ye na mbage ti Jésus. Lo bâ lani mawa ti gbâ ti azo so lo tingbi na ala, ndali ti so “a sara pasi na ala nga yâ ti ala akangbi kirikiri tongana ataba so ayeke na berger pëpe.” Tongaso nyen la lo sara? “Lo to nda ti fa aye mingi na ala.” (Mat. 9:36; diko Marc 6:34.) Bango ndo ti lo ayeke lani nde na ti aFarizien, so aye lani pëpe ti mû maboko na asenge zo (Mat. 12:9-14; 23:4; Jean 7:49). Mo yeke na kota nzara ti mû maboko na azo nga ti fa ye na ala na ndö ti Jéhovah tongana ti Jésus?

10, 11. A lingbi e bâ mawa ti azo na yâ ti aye kue? Fa ndani.

¹⁰ So aye ti tene ape so a yeke na yâ ti aye kue la a lingbi a bâ mawa ti zo. Na yâ ti atapande so e sara tënë ni so, bango mawa ti zo so Nzapa abâ ayeke na lege ni. Peut-être  Gbia Saül apensé lani so, so lo fâ pëpe Agag, gbia ti azo ti Amalec nga wato ti azo ti Nzapa, lo bâ mawa ti lo la. Lo bata nga lani apendere nyama ti azo ti Amalec. Me Jéhovah atene lani na Saül ti fâ azo ti Amalec kue nga na anyama ti ala kue. Ndali ti so Saül amä yanga ape, Jéhovah ake ti tene lo ngbâ gbia na ndö ti Israël (1 Sam. 15:3, 9, 15, kete tënë na gbe ni). Jéhovah ayeke biani Juge ti mbilimbili so ayeke diko ye so ayeke na yâ ti bê ti zo, na lo hinga na ngoi wa la a yeke nzoni ape ti bâ mawa ti zo (Toto ti Jér. 2:17; Ézéch. 5:11). Na yâ ti ngoi kete, lo yeke fâ ngbanga na ndö ti azo kue so ake ti mä yanga ti lo (2 aThes. 1:6-10). A yeke ngoi ti tene lo bâ ande mawa ti azo ti sioni la ape. Me so lo yeke futi ande ala ayeke mbeni mbilimbili fason ti bango mawa ti azo ti mbilimbili so lo yeke bata ande ala.

¹¹ A yeke polele so a yeke na e pëpe ti bâ wala zo tongaso ayeke ngbâ na fini wala zo tongaso ayeke kui. Me a lingbi e sara ye kue so e peut ti sara ti mû maboko na azo. Na ambeni nzoni lege wa la e lingbi ti fa so e bâ mawa ti azo? Bâ ambeni lege ni.

12. Na yâ ti sarango ye ti mo na azo, tongana nyen la mo lingbi ti fa so mo bâ mawa ti ala?

¹² Mû maboko na azo lâ oko oko. Jéhovah ahunda na aChrétien ti bâ mawa ti azo nga na ti amba ti ala (Jean 13:34, 35; 1 Pi. 3:8). Mbeni nda ti bango mawa ti zo aye ti tene “ti bâ pasi legeoko.” Zo so abâ mawa ti zo ayeke gi ti yapu pasi ti amba ti lo peut-être na mungo maboko na ala ti sigi na yâ ti akpale ti ala. Gi alege so azi ti sara ni. Na tapande, mo lingbi ti tene na mbeni zo so mo ye ti sara ambeni kua na lo, peut-être ti gue ti vo ye na lo.​—Mat. 7:12.

13. Tongana mbeni kpale tongana sese so ayengi si abuba aye asi, nyen la azo ti Nzapa ayeke sara?

¹³ Mû mbage na akua ti mungo maboko na azo. Akpale tongana sese so ayengi si abuba aye ti azo apusu azo mingi ti bâ mawa ti azo ni. Azo ti Jéhovah ayeke mû ka maboko mingi na azo so mara ti kpale so asi na ala na a hinga ala na ni (1 Pi. 2:17). Mbeni ita-wali ti Japon alango na mbeni ndo so sese ayengi dä nga so sese ayengi na gbe ti ngu-ingo na abuba aye mingi dä na ngu 2011. Lo tene so ngangu so avolontaire  ti ambeni ndo na Japon nga na ambeni ita ti akodro-wande asara ti leke aye so abuba ‘akpengba lo mingi nga adë bê ti lo mingi.’ Lo tene: “Ye so asi so amû maboko na mbi ti bâ so Jéhovah nga na aita ti e aTémoin ayeke pensé na mba nga so aita mingi na yâ ti dunia ayeke sambela ndali ti e.”

14. Mo lingbi ti mû maboko na azo ti kobela nga na ambakoro tongana nyen?

¹⁴ Mû maboko na azo ti kobela nga na ambakoro. Tongana e bâ azo ti kobela nga na ambakoro, e yeke bâ mawa ti ala. E yeke ku kungo ti tene kobela nga na mbakoro ahunzi. Tongaso e sambela ti tene Royaume ti Nzapa aga. Ti ku na ngoi ni so, e yeke sara ye so e lingbi ti sara ti mû maboko na azo so abezoin ni. Bâ tënë so mbeni wasungo mbeti atene na ndö ti mama ti lo so ayeke mbakoro na so ayeke na kobela ti Alzheimer. Mbeni lâ, mama ti lo asara puru na terê ti lo. Na ngoi so lo yeke gi ti sukula ni, azo aga apika yanga-da ti lo. Azo ni so ayeke aTémoin use so ayeke sara ka vizite na lo. Aita-wali ni ahunda lo wala mbeni ye ayeke dä so ala lingbi ti sara ti mû maboko na lo. Wali ni atene: “Mbeni ye ayeke dä me kamene asara mbi ti fa ni.” Aita ni amû maboko na lo ti sukula ni. Na pekoni, ala sara na lo thé na ala ngbâ asara lisoro na lo. Molenge ti lo ti koli akiri singila mingi na ala, na lo tene so aTémoin “asara ye alingbi na ye so ala fa.” So mo bâ mawa ti azo ti kobela nga na ambakoro apusu mo ti sara ye kue so mo lingbi ti sara ti yapu pasi ti ala?​—aPhil. 2:3, 4.

15. Kua ti e ti fango tënë ayeke mû maboko na azo tongana nyen?

¹⁵ Mû maboko na azo ti hinga Jéhovah. Akpale ti azo nga na agingo bê ti ala apusu e ti mû maboko na ala. Nzoni lege ti sara ni ayeke ti fa na ala ye na ndö ti Nzapa nga na ye so Royaume ti lo ayeke sara ande ndali ti azo. Mbeni lege ni ayeke ti mû maboko na ala ti bâ so a yeke lege ti ndara ti sara ye alingbi na andia ti Nzapa (És. 48:17, 18). Kua ti fango tënë ayeke pendere lege ti gonda Jéhovah nga ti fa na azo so e bâ mawa ti ala. Mo lingbi ti fa tënë mingi ahon ti kozo?​—1 Tim. 2:3, 4.

16. Azo so ayeke bâ mawa ti zo ayeke wara aye ti nzoni tongana nyen?

¹⁶ Adocteur so asava kobela ti li atene so tongana mo bâ mawa ti zo alingbi ti sara si seni ti mo nga na songo ti mo na amba ti mo aga nzoni. Tongana mo yapu pasi ti amba ti mo, mo yeke duti na ngia mingi, mo yeke duti na nzoni bango ndo mingi na ndö ti kekereke, mingi ni mo yeke bâ pëpe so mo yeke gï mo oko nga mo yeke wara asioni pensé mingi ape. Ti bâ mawa ti zo ayeke ga na mo biani aye ti nzoni (aÉph. 4:31, 32). A-Chrétien so na ndoye ayeke gi ti mû maboko na azo ayeke na nzoni conscience ndali ti so ala hinga so ala sara ye alingbi na amama-ndia ti Nzapa. Bango mawa ti zo ayeke mû maboko na e ti duti nzoni babâ wala mama, nzoni wali wala nzoni koli nga nzoni kamarade. Na ndö ni, azo so ayeke nduru ti bâ mawa ti zo, mingi ni, ala yeke wara mungo maboko na ngoi so ala yeke na bezoin ni.​—Diko Matthieu 5:7; Luc 6:38.

17. Ngbanga ti nyen la mo ye ti bâ mawa ti azo mingi?

¹⁷ Atâa so ti bâ mawa ti zo ayeke ga na e aye ti nzoni, kpengba raison so apusu e ti bâ mawa ti zo ayeke so e ye ti sara ye tongana ti Jéhovah nga ti mû gloire na lo (aProv. 14:31). Lo zia na e tâ nzoni tapande. Tongaso zia e sara ye kue so e lingbi ti sara ti bâ mawa ti azo tongana ti Nzapa. Na sarango tongaso, e yeke ga nduru mingi na aita ti e nga e yeke duti na nzoni songo na azo so ayeke nduru na e.​—aGal. 6:10; 1 Jean 4:16.