1, 2. (a) Jéhovah ayeke sara ye na azo tongana nyen nde na azo so ayeke na ngangu mingi? (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

FANI mingi, azo so ayeke na ngangu mingi “ayeke sara mokonzi na ndö ti” amba ti ala, ala yeke komande même ala (Mat. 20:25; Zo-ti. 8:9). Jéhovah ayeke ti lo tongaso ape. Atâa so lo yeke Nzapa so ngangu ti lo ahon angangu kue, lo sara ye na nzoni bê mingi na azo so ayeke mbilimbili-kue ape. Lo yeke nzoni nga lo bâ na nene ni apensé ti e nga na abezoin ti e. “Lo dabe ti lo so e yeke fuku ti sese” tongaso lo hunda na e lâ oko ape ti sara mbeni ye so e lingbi pëpe ti sara ni.—Ps. 103:13, 14.

² Bible afa gbâ ti atapande so na yâ ni Jéhovah asara ye na awakua ti lo na nzoni bê. Zia e sara tënë na ndö ti ambeni ota. Kozoni, lege so na nzoni bê Nzapa amû maboko na Samuel so ade lani maseka ti fa na Kota Prêtre Élie tënë ti ngbanga so lo dë na ndö ti lo; use ni, lege so Jéhovah akanga bê na Moïse na ngoi so Moïse abâ so lo lingbi pëpe ti fa lege na azo ti Israël ti sigi na Égypte nga ota ni, fason so na nzoni bê Jéhovah afa lege na azo ti Israël ti sigi na Égypte. Na ngoi so e yeke gbu li na ndö ti atapande so, bâ aye so  atapande so afa na e na ndö ti Jéhovah nga na aye so e lingbi ti manda dä.

3. Nyen la so ayeke si ka mingi ape asi na maseka Samuel na mbeni bï? Hundango tënë wa la e lingbi ti hunda na terê ti e? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

³ Samuel akomanse ti “sara kua ti Jéhovah” na tabernacle na ngoi so lo de maseka mingi (1 Sam. 3:1). Na mbeni bï na ngoi so lo gue ti lango, mbeni ye so ayeke si ka mingi ape asi. * (Diko 1 Samuel 3:2-10.) Lo mä mbeni zo airi lo na iri ti lo. Samuel apensé atene Kota Prêtre Élie so ayeke mbakoro la airi lo. Tongaso, lo mä yanga lo londo na loro lo gue na terê ti Élie na lo tene: “Mbi la. Mo iri mbi?” Élie atene ni iri lo ape. Na ngoi so ye ni asi fani ota, Élie ahinga so Nzapa la ayeke iri Samuel. Tongaso, lo fa na Samuel tongana nyen ti kiri tënë na iringo ndo ni, Samuel asara ye alingbi na ni. Ngbanga ti nyen la na tongo nda ni Jéhovah afa terê ti lo pëpe na Samuel na lege ti mbeni ange? Bible afa ni ape. Me peut-être Jéhovah asara tongaso ngbanga ti so lo bâ na nene ni apensé ti Samuel.

4, 5. (a) Nyen la Samuel asara na ngoi so Jéhovah afa na lo mbeni tënë ti tene na Élie? (b) Mbaï so afa na e nyen na ndö ti Jéhovah?

⁴ Diko 1 Samuel 3:11-18. Ndia ti Jéhovah ahunda lani na amolenge ti ne ambakoro, mbilimbili ala so ayeke amokonzi (Ex. 22:28; Lév. 19:32). Tongaso, a yeke ngangu ti imaginé so mbeni maseka-koli, tongana Samuel so, ague na terê ti Élie na ndapre, atene na lo na mbeto ape ngangu tënë ti ngbanga so Nzapa adë na li ti lo. Bible atene so Samuel “ayeke na mbeto ti fa na Éli vision ni.” Me Nzapa afa na Élie polele so lo la lo iri Samuel. A sara si Élie atene na Samuel ti honde na lo ye oko ape na yâ ti tënë so Nzapa atene. Samuel amä yanga ti lo na lo ‘fa na lo tënë ni kue’.

⁵ Tënë ti Samuel so adö bê ti Élie kue ape, ndali ti so mbeni “zo ti Nzapa” atene lani na Élie mara ti tënë ni so (1 Sam. 2:27-36). Mbaï so afa na e so Jéhovah ayeke sara nzoni bê mingi nga lo yeke na ndara mingi.

6. Aye wa la e lingbi ti manda na lege ti fason so Nzapa amû lani maboko na Samuel so ayeke maseka?

⁶ Mo yeke maseka? Tongana mo yeke maseka, mbaï ti Samuel so ayeke maseka afa so Jéhovah ahinga akpale so mo yeke na yâ ni nga lo hinga ye so ayeke na bê ti mo. Peut-être mo yeke kamene mingi na a yeke ngangu na mo ti fa tënë ti Royaume na azo so ayeke akota zo wala ti sara ye nde na ti azo so ngu ti mo na ala ayeke oko. Duti na confiance so Jéhovah aye ti mû maboko na mo. Tongaso, zi bê ti mo na lo na yâ ti sambela (Ps. 62:8). Gbu li na ndö ti atapande ti Bible tongana ti maseka Samuel so. Sara lisoro na amba ti mo aChrétien, amaseka wala ala so ayeke akota zo na mo, so ahon ndö ti mara ti akpale ti mo. Ala lingbi ti fa na mo ambeni ngoi so Jéhovah amû maboko na ala peut-être na mbeni lege so ala ku terê ti ala na ni ape.

7, 8. Tongana nyen la Jéhovah afa so lo bâ na nene ni mingi atënë ti bê ti Moïse?

⁷ Na ngoi so Moïse ayeke lani na ngu 80, Jéhovah amû na lo mbeni kua so ayeke ngangu mingi. Kua so a mû na lo ayeke kua ti zingo azo ti Israël na gbe ti ngbâa na Égypte (Ex. 3:10). So Moïse asara kua ti berger na Madian ngu 40, kite ayeke dä ape so li ti lo akpe na kua ni so. Lo tene: “Mbi yeke zo wa ti gue na gbele Pharaon ti sigi na azo ti Israël na Égypte?” Nzapa adë bê ti lo atene: “Mbi yeke duti ande na terê ti mo.” (Ex. 3:11, 12). Nzapa atene nga na lo, atene: A-ancien ti Israël ‘ayeke dengi mê biani ti mä mo.’ Atâa so kue, Moïse atene: “Tongana ala . . . ke tënë so mbi  tene?” (Ex. 3:18; 4:1). Moïse ayeke tene lani so peut-être tënë ti Jéhovah ni ayeke na lege ni ape. Me Jéhovah angbâ ti kanga bê na lo. Lo mû même na lo ngangu ti sara amiracle. Biani, Moïse ayeke kozo zo so Bible asara tënë ti lo atene lo wara ngangu so.—Ex. 4:2-9, 21.

⁸ Moïse angbâ ti gi araison, lo tene so lo hinga ti sara tënë nzoni ape. Ti kiri tënë na lo, Nzapa atene: “Fade mbi duti na mo na ngoi so mo yeke sara tënë nga mbi yeke fa na mo tënë so a lingbi mo tene.” Moïse ayeda ti sara kua ni? Ên-ën, ndali ti so lo sara terê ti lo kete lo hunda Nzapa ti tokua mbeni zo nde. Na pekoni, ngonzo asara Jéhovah. Me lo ngbâ ti bâ na nene ni atënë ti bê ti Moïse, tongaso lo zia Aaron ti duti wayanga ti Moïse.—Ex. 4:10-16.

9. Tongana nyen la so Jéhovah akanga bê nga lo sara ye na nzoni bê amû maboko na Moïse na yâ ti kua ti lo?

⁹ Mbaï so afa na e nyen na ndö ti Jéhovah? So lo yeke Nzapa so ngangu ti lo ahon angangu kue, lo peut ti zia mbeto na yâ ti Moïse ti woko terê ti lo hio. Me Jéhovah akanga bê nga lo sara nzoni bê na wakua ti lo so asara terê ti lo kete so nga lo dë bê ti lo. So Jéhovah asara ye na nzoni bê aga na ye ti nzoni? En. Moïse aga kota zo so amû li ni na ndö ti awakua ti Nzapa. Lo gi ti sara terê ti lo kete nga ti sara ye na nzoni bê na amba ti lo gï tongana ti so Jéhovah asara na lo.—Nom. 12:3.

10. Tongana e mû tapande ti Jéhovah so asara ye na nzoni bê, a yeke ga na e ye ti nzoni tongana nyen?

¹⁰ Aye wa la e lingbi ti manda dä laso? Tongana mo yeke koli ti wali, mo yeke babâ wala mama, wala tongana mo yeke ancien, mo yeke na mbeni komandema na ndö ti azo. Tongaso, a yeke kota ye ti sara ye tongana Jéhovah na lege so mo sara ye na nzoni bê, mo sara nzoni na zo nga mo kanga bê na azo so mo yeke bâ ndo na ndö ti ala (aCol. 3:19-21; 1 Pi. 5:1-3). Tongana mo sara ngangu ti sara ye tongana ti Jéhovah nga tongana ti Jésus Christ, Kota Moïse, azo ayeke ga nduru  na mo nga mo yeke dë bê ti ala (Mat. 11:28, 29). Mo yeke zia nga nzoni tapande ti tene azo amû peko ni.—aHéb. 13:7.

11, 12. Na ngoi so Jéhovah ayeke sigi lani na azo ti Israël na Égypte, tongana nyen la lo sara si ala bâ so ye ti sioni alingbi ti si na ala ape nga ala yeke nzoni?

¹¹ Peut-être wungo ti azo ti Israël so azia Égypte na ngu 1513 kozo na ngoi ti e ahon kutu ota. Na popo ti ala a yeke wara amolenge, ambakoro nga peut-être ambeni zo so terê ti ala ason wala so mbage ti terê ti ala abuba. A lingbi Zo so ayeke comprendre azo nga ayeke sara ye na nzoni bê la amû li ni na ndö ti mara ti gbâ ti azo tongaso. Na lege ti Moïse, Jéhovah afa so lo yeke mara ti zo ni so. Ye ti peko ni ayeke so azo ti Israël abâ lani so ye ti sioni alingbi ti si na ala ape na ngoi so ala zia oko ndo so ala hinga ala yeke hon.—Ps. 78:52, 53.

¹² Tongana nyen la Jéhovah asara si azo ti lo abâ so ye ti sioni alingbi ti si na ala ape nga ala yeke nzoni? Lo leke azo ti Israël “tongana aturugu so a leke ala ti gue na bira” na ngoi so ala zia Égypte (Ex. 13:18). Ndali ti so a leke ala tongaso, ala bâ polele so Nzapa ti ala la ayeke na komandema na ndö ti sigingo ti ala ni. Na kota lâ, Jéhovah afa lege na ala na lege ti “mbeni mbinda” nga na bï lo fa lege na ala na lege ti “lumière ti mbeni wâ” ti dabe ti ala so lo yeke na ala ti fa lege na ala nga ti bata ala (Ps. 78:14). Azo ti Israël ayeke lani na bezoin ti dengo bê so ndali ti ye so asi na pekoni.

13, 14. (a) Tongana nyen la Jéhovah abâ lege ti azo ti Israël na Kota Ngu-Bengba? (b) Tongana nyen la Jéhovah afa so lo yeke ngangu mingi ahon azo ti Égypte?

¹³ Diko Exode 14:19-22. Tara ti bâ terê ti mo kâ, na popo ti aturugu ti Pharaon nga na Kota Ngu-Bengba, lege ti tene mo kpe ayeke dä ape. Na pekoni, Nzapa asara mbeni ye. Mbinda so ayeke na devant ti azo ti Israël akiri na peko ti ala na akanga lege na aturugu ti Égypte na asara si ala yeke na yâ ti vukongo ndo. Me na lege ti mbeni miracle lumière ayeke su ti lo na yâ ti kota camp ti mo. Na pekoni, mo bâ Moïse so ayôro maboko ti lo na ndö ti ngu-ingo ni, na mbeni kota pupu ti est aya azi mbeni kota lege na yâ ti ngu ni asi na mbeni mbage ni. Mo na azo ti sewa ti mo, anyama ti mo nga na tanga ti azo ni atambela na molongo na place so ngu ayeke dä si ahule so. Li ti mo akpe ti bâ so ndo ni ayeke popoto ape nga aglissé ape. Ndo ni ahule nga akpengba nzoni, a sara si a yeke ngangu ape ti tene zo atambela dä nzoni. Ye so asara si même azo so alingbi ti tambela hio hio ape asi nzoni na mbage ti ngu ni.

¹⁴ Diko Exode 14:23, 26-30. Na oko ngoi ni, Pharaon so ayeke zo ti baba nga so li ti lo ayeke dä ape ayeke tomba peko ti ala na loro. Moïse akiri ayôro maboko ti lo na ndö ti ngu-ingo ni. Ngu so aluti fade tongana amur use so atuku na ngangu na ndö ti Pharaon na aturugu ti lo. Zo oko na popo ti ala asö kuâ ape.—Ex. 15:8-10.

15. Mbaï so afa na e nyen na ndö ti Jéhovah?

¹⁵ Na lege ti mbaï so, e bâ so Jéhovah ayeke Nzapa ti wusuwusu ape, sarango ye ti lo so amû maboko na e ti bâ so sioni alingbi ti si na e ape nga e yeke duti nzoni (1 aCor. 14:33). Jéhovah afa nga so lo yeke mbeni berger so ayeke sara ye na ndoye so ayeke bâ lege ti azo ti lo nzoni mingi. Lo sara si sioni ye awara ala ape nga lo bata ala si awato ti ala asara sioni na ala ape. Ye so akpengba e nga adë bê ti e mingi na ngoi so e yeke pusu nduru nduru na hunzingo ti aye ti dunia so.—aProv. 1:33.

16. Tongana nyen la so e kiri e bâ lege so Jéhovah azi azo ti Israël amû maboko na e?

¹⁶ Laso nga, Jéhovah ayeke bâ lege ti azo ti lo tongana mbeni groupe na lege ti yingo nga na lege ti mitele. Lo yeke ngbâ ti sara tongaso na ngoi ti kota ye ti vundu so ayeke ga gï  na loro so (Apoc. 7:9, 10). Tongaso, atâa awakua ti Nzapa ayeke amaseka wala ala yeke ambakoro, atâa ala yeke na nzoni seni wala mbeni mbage ti terê ti ala abuba, li ti ala ayeke ga kirikiri ape wala mbeto ayeke hon ndö ti ala ape na ngoi ti kota ye ti vundu. * Ti tâ tënë ni, ala yeke sara ande ye tongaso ape. Ala yeke dabe ti ala ande na tënë ti Jésus Christ so: “Ala luti droit na ala yô li ti ala na nduzu ndali ti so ngoi ti zingo ala aga nduru awe.” (Luc 21:28). Ala yeke ngbâ ande ti duti na mara ti confiance so na ngoi so Gog, so ti tene mbeni bungbi ti amara so ayeke duti ande na ngangu mingi ahon Pharaon ti giriri, ayeke ga ande na bira na terê ti ala (Ézéch. 38:2, 14-16). Ngbanga ti nyen la awakua ti Nzapa ayeke ngbâ ande ti duti na mara ti confiance so? Ala hinga so Jéhovah achangé ape. Lo yeke kiri ande ti fa so lo yeke mbeni Sauveur so ayeke bâ lege ti azo ti lo nga lo yeke sara nzoni bê na ala.—És. 26:3, 20.

17. (a) Tongana nyen la e lingbi ti bâ nzoni na lege ti ambaï ti Bible so afa tongana nyen la Jéhovah abâ lege ti azo ti lo? (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article ti peko?

¹⁷ Na yâ ti article so, e bâ ambeni tapande so afa tongana nyen la Jéhovah asara ye na nzoni bê nga lo sara nzoni na azo na ngoi so lo yeke bâ lege ti azo ti lo, lo yeke fa lege na ala nga lo sö ala. Tongana mo yeke gbu li na ndö ti mara ti ambaï tongaso, gi ti manda mbeni fini ye na ndö ti Jéhovah na lege so mo gi ti bâ anzene nzene ye so peut-être mo bâ ni kozo ape. Tongana mo manda ye mingi na ndö ti apendere sarango ye ti Jéhovah, mo yeke ye lo mingi ahon ti kozo nga mabe so mo yeke na ni na lo ayeke kpengba. Na yâ ti article ti peko, e yeke bâ alege so e lingbi ti sara ye tongana Jéhovah na sarango nzoni bê na azo so ayeke na yâ ti sewa ti e, na yâ ti congrégation nga na azo so e fa tënë na ala.