1. Na Matthieu 11:28-30, zendo wa la Jésus amû na azo?

JÉSUS amû pendere zendo na gbâ ti azo so ayeke mä lo. Lo tene: “Ala ga na mbi . . . na mbi yeke dë bê ti ala.” (Diko Matthieu 11:28-30.) So ayeke gï asenge tënë ape. Na tapande, gbu li na ndö ti ye so lo sara lani na mbeni wali so ayeke bâ pasi lani na mbeni sioni kobela.

2. Nyen la Jésus asara lani na mbeni wali so terê ti lo ason?

² Wali so ahinga ye ti sarango ni ape so abezoin mungo maboko. Lo gue na gbâ ti adocteur, lo pensé lo tene mbeni alingbi ti sava lo. Lo bâ lani pasi ngu 12, me lo wara sava ape. Na lege ti Ndia, lo ga sioni awe (Lév. 15:25). Na pekoni, lo mä so Jésus alingbi ti sava azo so ayeke bâ pasi, tongaso lo gue lo gi lo. Na ngoi so lo wara lo, lo ndu yanga ti bongo ti lo ti ndö ni, na gï na lê ni lê ni lo wara sava. Jésus asava gï lo ape, me lo sara nga si wali ni abâ so a ne lo. Na tapande, na ngoi so lo yeke sara lisoro na wali ni, lo fa so lo ye lo nga lo ne lo na lege so lo iri lo “molenge ti mbi ti wali”. Kite ayeke dä ape so bê ti wali so adë nga lo wara ngangu.—Luc 8:43-48.

3. Ahundango ndo wa la e yeke kiri tënë na ni?

³ Bâ so wali ni la aga na mbage ti Jésus. Lo sara effort ti ga na mbage ti lo. A yeke nga tongaso laso, a lingbi e sara effort ti “ga na” Jésus. Na ngoi ti e laso, Jésus ayeke sara pëpe mbeni miracle ti sava kobela ti azo so ‘aga na’ lo. Me lo ngbâ ti tisa azo, lo tene: “Ala ga na mbi . . . na mbi yeke dë bê ti ala.” Na  yâ ti article so, e yeke kiri tënë na ahundango ndo oku: Nyen la a lingbi e sara ti “ga na” Jésus? Jésus aye ti tene nyen tongana lo tene: “Ala yô joug ti mbi”? Nyen la e lingbi ti manda na mbage ti Jésus? Ngbanga ti nyen la kua so Jésus amû na e ti sara adë bê ti e? Tongana nyen la e lingbi ti ngbâ ti wara dengo bê na gbe ti joug ti Jésus?

4-5. Ambeni ye wa la e lingbi ti sara ti “ga na” Jésus?

⁴ Mbeni ye so e lingbi ti sara ti “ga na” Jésus ayeke ti sara kue ti manda ye mingi na ndö ti aye so lo tene nga na aye so lo sara (Luc 1:1-4). Zo oko alingbi ti sara ni na place ti e ape, a lingbi e wani la e manda aye so. E lingbi nga ti “ga na” Jésus tongana e mû desizion ti wara batême nga ti ga disciple ti Christ.

⁵ Mbeni ye nde so e lingbi ti sara ti “ga na” Jésus ayeke ti gue na mbage ti a-ancien ti congrégation tongana e bezoin mungo maboko. Jésus asara kua na ‘akoli so a mû ala tongana amatabisi’ ti bâ lege ti ataba ti lo (aÉph. 4:7, 8, 11; Jean 21:16; 1 Pi. 5:1-3). A lingbi e sara effort ti hunda ala ti mû maboko na e. E lingbi pëpe ti ku ti tene a-ancien ahinga aye so ayeke na yâ ti bê ti e ti hinga abezoin ti e. Gbu li na ndö ti tënë so mbeni ita-koli, so iri ti lo Julian, atene: “Mbi doit lani ti zia kua so mbi yeke sara na Béthel ndali ti kpale ti seni, na mbeni kamarade ti mbi atene na mbi ti hunda na a-ancien ti sara vizite na mbi. Kozoni mbi bâ mbi tene mbi bezoin ni ape. Me na pekoni, mbi hunda mungo maboko, na vizite so a-ancien asara na mbi ayeke lani mbeni nzoni cadeau so ade mbi wara ni lâ oko ape.” A-ancien so ayeke be-ta-zo, tongana ala use so asara vizite na Julian so, alingbi ti mû maboko na e ti hinga “bibe ti Christ”, so ti tene ti hinga apensé ti lo nga na bango ndo ti lo nga ti mû tapande ni (1 aCor. 2:16; 1 Pi. 2:21). So ayeke biani mbeni nzoni cadeau mingi so ala lingbi ti mû na e.

6. Jésus aye lani ti tene nyen so lo tene: “Ala yô joug ti mbi”?

⁶ So Jésus atene: “Ala yô joug ti mbi”, peut-être lo ye ti tene: “Ala yeda na komandema ti mbi.” Lo ye nga peut-être ti tene: “Ala ga na gbe ti joug legeoko na mbi, na mbi na ala e yeke sara kua na Jéhovah.” Atâa tënë ni ayeke so wa, joug ni aye ti sara tënë ti kua.

7. Ti gue oko na Matthieu 28:18-20, kua wa la a mû na e ti sara? Nyen la e yeke na kite na ndö ni ape?

⁷ E yeke yeda na tisango ndo ti Jésus tongana e mû terê ti e na Jéhovah nga e wara batême. Jésus atisa azo kue ti ga na mbage ti lo nga lo yeke ke lâ oko ape ti yamba mbeni zo so aye biani ti sara na Nzapa (Jean 6:37, 38). Adisciple ti Christ kue ayeke na pasa ti sara kua so Jéhovah amû na Jésus ti sara. E yeke na kite oko ape so Jésus ayeke duti lakue na terê ti e ti mû maboko na e ti sara kua so.—Diko Matthieu 28:18-20.

8-9. Ngbanga ti nyen la azo so asara terê ti ala kete aye lani mingi ti ga na terê ti Jésus? Ahunda wa la a lingbi e hunda terê ti e na ni?

⁸ Azo so asara terê ti ala kete aye lani mingi ti ga na terê ti Jésus (Mat. 19:13, 14; Luc 7:37, 38). Ngbanga ti nyen? Gbu li na ndö ti kangbi so ayeke na popo ti Jésus na aFarizien. Akota zo ti nzapa so ayeke sara lani ye na azo na nzoni bê ape nga ala yeke azo ti fandara (Mat. 12:9, 12-14). Jésus aye lani azo nga lo sara terê ti lo kete. A-Farizien aye lani gï kota ndo nga ala sara baba ndali ti kota ndo ti ala. Jésus awa lani azo ti gi kota ndo ape, nga lo fa na adisciple ti lo ti bâ terê ti ala wani tongana asenge zo ti kua (Mat. 23:2, 6-11). A-Farizien ayeke  komande lani na ngangu na ndö ti azo na lege so ala zia mbeto na bê ti azo (Jean 9:13, 22). Jésus adë bê ti azo na lege ti aye so lo sara na ndoye nga na lege ti atënë so lo tene na nzoni bê.

⁹ Eskê mo yeke sara ye tongana ti Jésus? Hunda terê ti mo: ‘Eskê a hinga mbi tongana zo so asara ye na ngangu ape nga so asara terê ti lo kete? Eskê mbi yeke nduru ti sara asenge kua ndali ti amba ti mbi? Mbi yeke sara ye na azo na nzoni bê?’

12-14. Ngbanga ti nyen la kua so Jésus amû na e adë bê ti e?

¹² Ngbanga ti nyen la kua so Jésus amû na e adë bê ti e? Araison ni ayeke mingi, me zia e bâ gï ambeni.

¹³ E yeke na azo so ayeke bâ ndo na ndö ti e so ayeke nzoni mingi. Jéhovah, Kota zo so ayeke bâ ndo na ndö ti e, ayeke kiri singila nga lo yeke sioni patron ape. Lo bâ kua so e sara na nene ni (aHéb. 6:10). Na ndö ni, lo yeke mû na e ngangu so e bezoin ni ti sara kua so lo mû na e ti sara (2 aCor. 4:7; aGal. 6:5). Jésus, Gbia ti e, azia na e nzoni tapande (Jean 13:15). Nga a-ancien so ayeke bâ lege ti e agi ti mû tapande ti Jésus, “kota berger”. (aHéb. 13:20; 1 Pi. 5:2). Ala sara kue ti sara ye na nzoni bê, ti kpengba e nga ti sara ye na mbeto ape na ngoi so ala yeke bâ lege ti e nga ala yeke bata e.

¹⁴ E yeke na akamarade so ayeke nzoni mingi. Mbeni zo so ayeke na akamarade so aye lo nga so ayeke na mbeni kua so aga na aye ti nzoni mingi tongana e ayeke dä ape. Gbu gï li kete: E yeke na pasa ti sara kua na terê ti azo so ayeke na anzoni sarango ye mingi me so apensé ape so ala yeke nzoni mingi ahon amba ti ala. Ala yeke na akode mingi me ala bâ terê ti ala kete nga ala bâ amba ti ala tongana azo so ayeke kota ahon ala. Ala bâ e gï tongana amba ti ala ti kua ape me nga tongana akamarade. Na ndö ni, songo ti e na ala akpengba mingi asara si ala yeke nduru ti mû fini ti ala ndali ti e.

15. A lingbi e bâ kua so a mû na e so tongana nyen?

¹⁵ E yeke na kua so a mû na e so ayeke nzoni mingi. E yeke fa na azo tâ tënë na ndö ti Jéhovah nga e yeke fa nda ti amvene ti Zabolo na gigi (Jean 8:44). Satan azia na ndö ti azo anengo kungba so ala lingbi ti yô ni ape. Na tapande, lo ye ti tene e mä na bê so Jéhovah ayeke pardonné asiokpari ti e ape nga Jéhovah alingbi ti ye e ape. So ayeke mbeni kungba so ane mingi nga a yeke sioni mvene. Tongana e “ga na” Christ, a yeke pardonné asiokpari ti e. Ti tâ tënë ni Jéhovah aye e kue mingi (aRom. 8:32, 38, 39). E yeke na kota ngia ti mû maboko na azo ti zia bê ti ala na Jéhovah  na ti bâ tongana nyen la fini ti ala ayeke ga nzoni mingi.

16. Tongana nyen la kungba so Jésus ahunda na e ti yô ayeke nde na ambeni kungba so e yeke na ni ti yô?

¹⁶ Kungba so Jésus ahunda na e ti yô ayeke nde na ambeni kungba so e yeke na ni ti yô. Na tapande, na hunzingo ti mbeni lango ti kua ti nginza, azo mingi afatigué mingi nga ala yeke na ngia ape. Me ti e, na peko ti so e mû ngoi ti sara kua na Jéhovah nga na Christ, e yeke na ngia mingi. Peut-être e fatigué mingi na peko ti kua na e doit ti sara ngangu ti gue na bungbi na lakui ni. Me mingi ni tongana e kiri na yanga-da na peko ti bungbi ni, bê ti e adë nga e wara ngangu. A yeke nga tongaso tongana e sara ngangu ti fa tënë nga ti manda Bible e wani, ye so e wara na pekoni ayeke kota mingi ahon ngangu so e sara.

17. Nyen la a lingbi e hinga? Nyen la a lingbi e sara hange na ni?

¹⁷ A lingbi e hinga so ngangu so e oko oko kue e yeke na ni ayeke na limite ni. Tongaso, a lingbi e sara hange na akua so e yeke gi ti sara. Na tapande, e lingbi ti buba ngoi ti e ti gi ti wara aye ti sese. Bâ tënë so Jésus atene lani na mbeni maseka-koli so ayeke zo ti mosoro, so ahunda lo atene: “Nyen la mbi doit ti sara ti wara ande fini ti lakue lakue?” Maseka-koli ni ayeke sara lani ye alingbi na Ndia awe. Âmanke lo yeke nzoni zo ndali ti so Évangile ti Marc atene mbilimbili so Jésus ‘aye lo na bê ti lo’. Jésus atisa maseka-koli so, lo tene: “Gue, mo kä aye ti mo,. . . na mo ga mo mû peko ti mbi.” Bê ti maseka-koli ni agi lo, me na bango ni lo lingbi lani pëpe ti dö “aye mingi” so lo yeke na ni ti zia (Marc 10:17-22). Ye so asara si lo ke ti yô joug so Jésus aye ti mû na lo na lo ngbâ ti sara kua ti ngbâa “na Mosoro.” (Mat. 6:24). Tongana a yeke lani mo, nyen la mo yeke sara?

18. Nyen la a lingbi e sara ngoi na ngoi? Ngbanga ti nyen?

¹⁸ Ngoi na ngoi, a yeke nzoni e gbu li na ndö ti aye so e zia na kozo ndo na yâ ti fini ti e. Ngbanga ti nyen? Tongaso si e hinga biani wala e sara kua nzoni na ngangu ti e. Gbu li na ndö ti tënë so mbeni maseka-koli so iri ti lo ayeke Mark atene: “Teti angu mingi, mbi pensé so mbi yeke na aye mingi na yâ ti fini ti mbi ape. Mbi yeke lani pionnier, me mbi yeke pensé lakue na ndö ti nginza nga na ndö ti ye so mbi lingbi ti sara ti tene gigi ti mbi aduti nzoni mingi. Mbi hunda lani terê ti mbi ngbanga ti nyen la gigi akpengba na mbi mingi. Na pekoni, mbi ga ti bâ so aye so mbi yeke gi ni lani mingi kozo ayeke aye so agbu bê ti mbi, na tanga ti ngoi nga na ngangu so angbâ la mbi yeke mû ni lani na Jéhovah.” Mark achangé bango ndo ti lo nga na fason so lo yeke vivre na ni na lo wara ngoi ti sara kua ti Jéhovah mingi. Mark atene: “Na ambeni ngoi mbi gi bê ti mbi, me na mungo maboko ti Jéhovah nga na Jésus mbi hon ndö ti akpale ti mbi.”

19. Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti duti na nzoni bango ndo?

¹⁹ E yeke ngbâ ande ti wara dengo bê na gbe ti joug ti Jésus tongana e sara aye ota. Kozoni, ngbâ ti duti na nzoni bango ndo. Kua ti Jéhovah la e yeke sara, tongaso e doit ti sara ni tongana ti so lo ye. E yeke azo ti kua, na Jéhovah la ayeke Wa ti kua ni (Luc 17:10). Tongana e gi ti sara kua ti lo na fason ti e, e yeke bâ ande so e yeke tiri na joug ni. Même mbeni koli-bagara so ayeke ngangu mingi ayeke wara kä nga lo yeke fatigué mingi tongana lo yeke gi lakue ti mû lege ti bê ti lo nga lo tiri na joug so wa ti lo ayeke fa na lege na lo. Me e lingbi ti sara akua so ayeke ngangu nga ti hon  ndö ti akpale kue tongana e mû peko ti fango lege ti Jéhovah. Girisa ape so zo oko alingbi pëpe ti kanga lege na ye so bê ti Jéhovah aye ti si.—aRom. 8:31; 1 Jean 4:4.

20. A lingbi bibe wa la apusu e ti ga na gbe ti joug ti Jésus?

²⁰ Use ni, zia si nzoni bibe la apusu mo ti sara ye. Ye so e zia na gbele e ti si dä ayeke ti mû gloire na Jéhovah, Babâ ti e so aye e mingi. Azo ti ngoi ti Jésus, so kota bê nga na gingo ye ndali ti nzoni ti ala la apusu ala ti yô joug ti Jésus, kete na pekoni ala yeke lani na ngia encore ape nga ala zia lani ti yô joug ni (Jean 6:25-27, 51, 60, 66; aPhil. 3:18, 19). Me ti azo so yengo so ala ye na Nzapa nga na amba ti ala la apusu ala, ala yô lani joug ni na ngia na ngoi kue so ala yeke na fini na ndö ti sese, ala yeke lani na beku ti sara kua legeoko na Christ na yayu. Legeoko tongana ala, e yeke ngbâ ti duti na ngia tongana nzoni bibe la apusu e ti yô joug ti Jésus.

21. Ti gue oko na Matthieu 6:31-33, nyen la e yeke na mabe so Jéhovah ayeke sara?

²¹ Ota ni, ngbâ ti duti na mabe. E soro ti duti na aye mingi ape na yâ ti fini ti e nga ti sara kua ngangu. Jésus atene na e so a yeke sara ande aye ti ngangu na e. Me e lingbi ti duti na mabe so Jéhovah ayeke mû na e ngangu ti gbu ngangu na yâ ti akpale kue. Tongana e gbu ngangu na yâ ti aye mingi, mabe ti e ayeke kpengba mingi (Jacq. 1:2-4). E lingbi nga ti duti na mabe so Jéhovah ayeke mû na e aye so e bezoin ni, Jésus ayeke fa lege na e nga aita ti e ayeke kpengba e. (Diko Matthieu 6:31-33; Jean 10:14; 1 aThes. 5:11.) E yeke na ye kue so e bezoin ni ti gbu ngangu na yâ ti akpale kue.

22. Nyen la e lingbi ti kiri singila mingi ndali ni?

²² Wali so Jésus asava lo lani awara dengo bê tâ gï na lango so lo wara sava. Me lo lingbi ti ngbâ ti wara dengo bê lakue lakue gï tongana lo ga mbeni disciple ti Christ so ayeke be-ta-zo. Mo pensé nyen la lo sara lani? Tongana lo soro lani ti ga na gbe ti joug ti Jésus, lo yeke duti na terê ti Jésus na yayu. Asacrifice kue so lo sara ti mû peko ti Jésus alingbi na tënë nzoni so ape. Atâa e yeke na beku ti duti na fini lakue lakue na yayu wala na sese, e lingbi ti kiri singila mingi so e yeda na tisango ndo ti Jésus so lo tene: “Ala ga na mbi.”