ARTICLE TI MANDANGO NI 37
Zia bê ti mo na Jéhovah tongana ti Samson
“Jéhovah, Seigneur ti dunia kue, pardon, dabe ti mo na mbi . . . mû na mbi ngangu.”—AJU. 16:28.
BIA 30 Nzapa ti mbi aye mbi
AYE SO E YEKE BÂ NI a
1-2. Ngbanga ti nyen la a yeke nzoni e gi ti hinga ye na ndö ti mbaï ti Samson?
TONGANA mo mä iri Samson, nyen la ayeke ga na li ti mo? Peut-être mo pensé na koli so ayeke lani na ngangu mingi. A yeke tâ tënë. Me Samson amû lani mbeni sioni desizion so asara si lo bâ pasi mingi. Atâa so kue, Jéhovah abâ gï anzoni ye so Samson asara, na lo sara si a sû ni na yâ ti Bible ndali ti nzoni ti e.
2 Jéhovah asara lani kua na Samson ti sara aye so ahon gbungo li ti zo ti aidé awakua ti lo azo ti Israël. Ngu ngbangbo mingi na peko ti kuâ ti Samson, Jéhovah apusu bazengele Paul ti sara tënë ti Samson na popo ti akoli so ayeke na kpengba mabe (aHéb. 11:32-34). Tapande ti Samson apeut ti kpengba e. Lo zia lani bê ti lo na Jéhovah, même na ngoi ti aye ti ngangu. Zia e bâ tongana nyen la tapande ti Samson apeut ti kpengba e nga tongana nyen la e peut ti manda ye dä.
SAMSON AZIA LANI BÊ TI LO NA JÉHOVAH
3. Kua wa la a mû lani na Samson?
3 Na ngoi so a dü lani Samson, aPhilistin la ayeke komande na ndö ti azo ti Israël nga ala sara pasi na ala (aJu. 13:1). So ala yeke komande na ngangu asara si azo ti Israël abâ lani pasi mingi. Jéhovah asoro Samson ti “sö azo ti Israël na maboko ti aPhilistin.” (aJu. 13:5). A yeke lani mbeni ngangu kua. Ti sara ngangu kua so, Samson adoit lani ti zia bê ti lo na Jéhovah.
4. Tongana nyen la Jéhovah a-aidé lani Samson ti zi terê ti lo na maboko ti aPhilistin? (aJuge 15:14-16).
4 Zia e bâ mbeni tapande so afa so Samson azia bê ti lo na Jéhovah ti mû maboko na lo. Mbeni lâ, aturugu ti aPhilistin aga ti gbu Samson na Léhi, so ayeke peut-être na Juda. Mbeto agbu azo ti Juda, tongaso ala mû desizion ti mû Samson na awato ni. Azo ti Samson wani akanga lo nzoni na afini kamba use na ala gue na lo na aPhilistin (aJu. 15:9-13). Me ‘yingo ti Jéhovah amû ngangu’ na Samson na lo zi terê ti lo na yâ ti kamba ni. Na pekoni, “lo wara fini bio ti ngbangba ti koli-kororo”, lo mû ni na lo fâ akoli 1000 ti aPhilistin na ni.—Diko aJuge 15:14-16.
5. Tongana nyen la Samson afa so lo zia bê ti lo na Jéhovah?
5 Ngbanga ti nyen la Samson asara kua lani na bio ti ngbangba ti mbeni kororo? A yeke ye so a yeke sara ka na bira la ape. Kite ayeke dä ape so Samson ahinga lani so Jéhovah ayeke aidé lo ti sö benda na ndö ti aPhilistin, atâa ye ti bira wa la lo yeke na ni. Koli be-ta-zo so asara kua na ye so lo yeke na ni ti sara ye so bê ti Jéhovah aye. A yeke polele so, so Samson azia bê ti lo na Jéhovah, lo sara si lo sö benda.
6. Mbeni ye wa la e peut ti manda na lege ti tapande ti Samson?
6 E nga kue Jéhovah apeut ti mû na e ngangu ti sara akua ti e, même tongana e bâ so e peut ti sara ni ape. Lo peut ti sara ni na mbeni fason so apeut ti hon gbungo li ti e. Duti na confiance so Jéhovah, so amû lani ngangu na Samson, ayeke aidé mo ti sara ye so bê ti Lo aye na ngoi kue so mo zia bê ti mo na Lo ti aidé mo.—aProv. 16:3.
7. Tapande wa la afa na e so a yeke kota ye ti tene e bâ ndo na mbage ti Jéhovah ti fa lege na e?
7 Aita mingi so ayeke leke ada so a yeke sara kua ti Jéhovah dä afa so ala zia bê ti ala na lo. Ândö, aita ayeke sara ka plan ti mingi ti afini Da ti Royaume nga na ambeni da nde nga ala yeke leke ni. Me so gbâ ti azo ayeke wara batême, bungbi ti Jéhovah asara ambeni changement. Aita so ayeke mû li ni asambela ti hunda fango lege ti Jéhovah nga ala tara afini kode, na tapande ala vo ada nga ala leke peko ni. Na yâ ti angu so ahon ade ti ninga ape, Robert asara kua ti lekengo ada mingi na yâ ti dunia. Lo tene: “Na tonga nda ni, a yeke ngangu na ambeni ita ti yeda na fini kode so. A yeke nde mingi na ye so e yeke sara ândö. Me aita ayeke nduru ti sara ye alingbi na changement so, na a yeke polele so Jéhovah asara tufa na ndö ti changement so.” So ayeke gï mbeni tapande oko so afa tongana nyen la Jéhovah ayeke fa lege na awakua ti lo ti sara ye so bê ti lo aye. Ngoi na ngoi, a yeke nzoni e kue e hunda terê ti e: ‘Eskê mbi yeke bâ ndo na mbage ti Jéhovah ti fa lege na mbi, nga mbi yeke nduru ti sara achangement ti sara na lo nzoni?’
SAMSON AYEDA NA AYE SO JÉHOVAH AMÛ NA LO TI AIDÉ LO
8. Mbeni lâ, na ngoi so nzara ti ngu ahon ndö ti Samson, nyen la lo sara?
8 Peut-être mo dabe ti mo na ambeni ye so Samson asara so ahon gbungo li ti zo. Lo oko lo fâ mbeni bamara nga na pekoni lo fâ aPhilistin 30 na gbata ti Askélon (aJu. 14:5, 6, 19). Samson ahinga so lo peut lani ti sara aye so lâ oko ape sân mungo maboko ti Jéhovah. A sigi polele na ngoi so nzara ti ngu asara lo mingi na peko ti so lo fâ aPhilistin 1000. Nyen la lo sara? Ahon ti tene lo wani lo gi ti wara ngu ti nyongo ni, lo toto na Jéhovah ti mû maboko na lo.—aJu. 15:18.
9. Nyen la Jéhovah asara na ngoi so Samson asambela lo ti aidé lo? (aJuge 15:19).
9 Jéhovah akiri tënë na sambela ti Samson na lege so lo sara miracle lo mû na lo ngu. “Yingo ti lo akiri dä na lo wara ngangu.” (Diko aJuge 15:19.) Na bango ni, fini li ti ngu so angbâ juska na ngoi so yingo ti Nzapa apusu prophète Samuel ti sû mbeti ti aJuge. Azo ti Israël so abâ lani ngu so ayeke sua so apeut ti dabe ti ala so awakua ti Jéhovah apeut ti zia bê ti ala na lo ti aidé ala na ngoi so ala bezoin ni.
10. Nyen la e doit ti sara ti tene Jéhovah a-aidé e? (Bâ nga foto.)
10 E nga kue e doit ti bâ ndo na mbage ti Jéhovah ti aidé e atâa akode wa la e yeke na ni wala aye wa la e sara awe na yâ ti kua ti lo. A yeke nzoni e bâ terê ti e kete na e yeda so e peut ti sara ye so Jéhovah ahunda na e gï tongana e zia bê ti e na lo. Samson awara lani ngangu so lo bezoin ni na ngoi so lo nyon ngu so Jéhovah amû na lo. Legeoko nga, e bezoin ti yeda na mungo maboko ti Jéhovah si e ngbâ be-ta-zo na lo.—Mat. 11:28.
11. Tongana nyen la e peut ti zia bê ti e na Jéhovah ti aidé e? Fa mbeni tapande ni.
11 Bâ tapande ti Alexis, mbeni ita ti e na Russie so angbâ ti gbu ngangu na yâ ti aye ti ngangu so a yeke sara na lo. Nyen la a-aidé lo ti gbu ngangu na yâ ti angangu kpale so? Lakue, lo na wali ti lo ayeke manda Bible nga ayeke voro Jéhovah. Lo tene: “Mbi sara kue ti ngbâ ti manda ye mbi wani nga ti diko Bible lâ oko oko. Lakue na ndapre, mbi na wali ti mbi e yeke sara lisoro na ndö ti versê ti lango ni nga e yeke sambela Jéhovah.” Ye so afa na e nyen? A fa na e so ahon ti zia bê ti e na ndö ti e wani, a yeke nzoni e zia bê ti e na ndö ti Jéhovah. E yeke sara ni tongana nyen? E yeke sara ni tongana lakue e sara aye so ayeke kpengba mabe ti e, na tapande mandango Bible, sambela, guengo na abungbi nga na fango tënë. Na pekoni, Jéhovah ayeke sara tufa mingi na ndö ti a-effort so e sara ti sara na lo. Lo mû lani ngangu na Samson, lo peut nga biani ti kpengba e.
SAMSON AZIA LANI TI SARA NA JÉHOVAH APE
12. Sioni desizion wa la Samson amû? Tongana nyen la songo ti lo na Dalila ayeke nde na ti kozo wali ti lo so ayeke Philistin?
12 Samson ayeke mbilimbili-kue ape tongana e, tongaso na ambeni ngoi lo mû asioni desizion. Mbeni desizion so lo mû aga na lo aye ti sioni mingi. Na peko ti so Samson asara kua ti juge teti mbeni ngoi, lo ‘tï mbeni wali so asara kodro na yâ ti Popo-hoto ti Sorec; iri ti lo ayeke Dalila.’ (aJu. 16:4). Kozo, lo gue na peko ti mbeni wali so ayeke Philistin, me “ye ni so alondo na Jéhovah,” so ‘ayeke gi mbeni lege ti sara bira na aPhilistin’. Na pekoni, Samson ague na ndo ti mbeni wali-ndumba na Gaza, mbeni gbata ti aPhilistin. Na ngoi ni so, Nzapa amû ngangu na Samson ti yô ayanga ti gbagba ti gbata ni ti hon na ni, na mbeni ye ti bata gbata ni ayeke dä encore ape (aJu. 14:1-4; 16:1-3). Ye oko, peut-être Dalila ayeke lani zo ti Israël, tongaso songo ti lo na lo amû lani lege na lo ape ti sara bira na aPhilistin.
13. Nyen la Dalila asara na Samson?
13 Dalila ayeda ti tene aPhilistin amû na lo gbâ ti nginza ti kä Samson na ala. Peut-être ndali ti so lo ye Dalila mingi, lo bâ ape ye so lo ye ti sara. Atâa ye ni ayeke so wa, Dalila apusu lani Samson ti fa na lo ndani so lo yeke na ngangu mingi, na nda ni lo fa na lo ni. Mawa ni ayeke so faute so Samson asara asara si lo perdre ngangu ti lo nga lo yeke na nzoni songo na Jéhovah encore ape teti mbeni ngoi.—aJu. 16:16-20.
14. So Samson asara confiance na Dalila, ye ti peko ni ayeke nyen?
14 Samson abâ pasi mingi ndali ti so lo sara confiance na Dalila ahon ti sara confiance na Jéhovah. A-Philistin agbu Samson na ala koro lê ti lo. Ala bi lo na da ti kanga na Gaza, ndo so lo zia lani kamene na lê ti ala dä, lo ga ngbâa ti ala na lo yeke neka alê ti kobe ti ala. Na pekoni, aPhilistin azia kamene na lê ti lo na ngoi ti mbeni matanga ti ala. Ala yâa mbeni kota sandaga na Dagon, nzapa ti ala ti wataka, mo bâ mo tene lo la lo zia Samson na maboko ti ala. Ala sigi na Samson na da ti kanga ti tene lo “sara ambeni ye ti ngia” ti tene ala he lo.—aJu. 16:21-25.
15. Tongana nyen la Samson akiri afa so lo zia bê ti lo na ndö ti Jéhovah? (aJuge 16:28-30). (Bâ foto ti couverture ni.)
15 Samson asara mbeni kota faute, me lo ngbâ lani ti sara na Jéhovah. Lo gi ti wara lege ti sara kua so Jéhovah amû na lo so ayeke ti tiri na aPhilistin. (Diko aJuge 16:28-30.) Samson avoro yanga na Jéhovah ti zia si lo “kiri na aPhilistin peko ti ye so ala sara.” Tâ Nzapa amä toto ti Samson na lo kiri lo mû na lo kota ngangu so lo yeke na ni kozo. A sara si Samson afâ gbâ ti aPhilistin na ngoi ni so ahon ti so lo fâ ala kozo.
16. Nyen la e peut ti manda na lege ti faute so Samson asara?
16 Atâa so Samson abâ pasi na peko ti faute so lo sara, lo zia ti sara ye so bê ti Jéhovah aye ape. Même tongana e sara mbeni faute nga e bezoin ti tene a suku na e wala e perdre mbeni kua ti e, e doit ti ngbâ ti sara na Jéhovah. Girisa ape so Jéhovah ayeke nduru ti pardonné e (Ps. 103:8-10). Atâa e sara afaute, Jéhovah apeut ti mû na e ngangu ti sara ye so bê ti lo aye, tongana ti so lo sara na Samson.
17-18. Tapande ti Michael akpengba mo tongana nyen? (Bâ nga foto.)
17 Bâ tapande ti Michael, mbeni ita-koli so ayeke maseka. Lo yeke sara lani kua ti Jéhovah mingi, lo yeke lani wakua ti mungo maboko nga pionnier permanent. Mawa ni ayeke so lo sara mbeni faute so asara si lo perdre akua so lo yeke sara na yâ ti congrégation. Lo tene: “Mbi yeke lani na aye mingi ti sara na yâ ti kua ti Jéhovah. Na pekoni, gï hio tongaso, mbi bâ ti mbi so mbi peut ti sara ye oko ape na yâ ti kua ti Jéhovah. Mbi pensé lani lâ oko ape so Jéhovah ayeke zia mbi, me mbi hunda terê ti mbi wala songo ti mbi na lo apeut ti kiri ti ga tongana ti kozo wala mbi peut ti kiri ti sara gbâ ti akua na yâ ti congrégation tongana ti kozo.”
18 Nzoni ye ni ayeke so Michael azia ti sara na Jéhovah ape. Lo kiri lo tene: “Mbi sara kue ti ga nduru mingi na Jéhovah na lege so mbi sambela lo, mbi manda ye nga mbi gbu li na ndö ni.” A si na mbeni ngoi, Michael akiri awara akua ti lo na yâ ti congrégation. Laso lo yeke ancien nga pionnier permanent. Lo tene: “Mungo maboko nga na wango so mbi wara, mbilimbili na mbage ti a-ancien, a-aidé mbi ti hinga so Jéhovah angbâ ti ye mbi. Mbi peut ti kiri ti sara akua ti congrégation na nzoni conscience. Ye so asi so afa na mbi so Jéhovah ayeke pardonné azo kue so achangé biani bê ti ala.” Tongana e sara ye kue so e peut ti sara ti changé asarango ye ti nga e ngbâ ti zia bê ti e na Jéhovah, e peut ti hinga na bê ti e kue so lo yeke sara kua na e nga lo yeke sara tufa na ndö ti e même tongana e sara afaute.—Ps. 86:5; aProv. 28:13.
19. Tapande ti Samson akpengba mo tongana nyen?
19 Na yâ ti article so, e bâ ambeni pendere ye so asi na yâ ti gigi ti Samson. Lo yeke lani mbilimbili-kue ape, me lo zia ti sara na Jéhovah ape, même na peko ti so Dalila apusu lo ti sara faute. Jéhovah angbâ nga lani ti sara kua na lo. Nzapa akiri asara kua na Samson ti sara mbeni kota kua. Jéhovah angbâ ti bâ lo tongana mbeni zo so ayeke na kpengba mabe, a zia iri ti lo na popo ti azo so ayeke be-ta-zo, so ayeke na aHébreu chapitre 11. So e hinga so e yeke sara na Babâ ti e ti yayu, so aye e mingi na so aye mingi ti kpengba e, mbilimbili na ngoi so e woko, a kpengba e mingi. Tongaso, tongana Samson, zia e voro yanga na Jéhovah, e tene: ‘Pardon, dabe ti mo na mbi, mû na mbi ngangu.’—aJu. 16:28.
BIA 3 Ngangu ti e, beku ti e, confiance ti e
a Samson ayeke mbeni zo so Bible asara tënë ti lo so azo mingi ahinga lo, même azo so ahinga ye mingi ape na ndö ti Bible. A sara tënë ti lo na yâ ti angia ti théâtre, abia nga na afilm. Me mbaï ti fini ti lo ayeke gï senge tënë ti tere ape. E peut ti manda ye mingi na lege ti tapande ti koli so, so ayeke na kpengba mabe.