1, 2. (a) Na lege wa la a lingbi ti haka sioni dunia so na mbeni sioni zo so a yeke gue ti fâ lo so? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.) (b) Acréature kue na yayu nga na sese ayeke tene ande nyen tongana a futi sioni dunia so?

TARA ti bâ ye so. Agarde asigi na mbeni sioni zo ti kanga ala yeke tambela na lo na yâ ti couloir, na ala dekongo, atene: “Kuâ ayeke tambela.” Agarde ni atene tongaso ngbanga ti nyen? Atâa so sioni zo so angbâ na fini nga na nzoni seni, a dë ngbanga ti kuâ na li ti lo nga a yeke nduru ti fâ lo. A yeke mo bâ tene lo kui awe. *

² Sioni dunia ti laso ayeke tongana mbeni zo so ayeke ku ti tene a fâ lo. Bible atene: “Dunia so angbâ ti hon nga na nzara ti lo kue.” (1 Jean 2:17). Jéhovah amû desizion awe ti futi sioni dunia so fafadeso, tongaso kite ayeke dä ape so dunia so ayeke hon. Me kota kangbi ayeke na popo ti futingo dunia so na fango sioni zo so. Ambeni zo alingbi ti bâ so a fâ ngbanga ti sioni zo ni na lege ni ape nga ala lingbi ti ke, na ala yeke na beku so a yeke fâ ande lo ape. Ye oko, Jéhovah ayeke juge so ayeke  mbilimbili-kue, desizion so lo mû ti futi dunia so ayeke tâ na lege ni (Deut. 32:4). A yeke futi ande dunia so na ngoi ni. Tongana a futi sioni dunia so awe, acréature kue na yayu nga na sese ayeke tene ande so fango ngbanga ti Jéhovah ayeke mbilimbili. Azo ayeke wara ande kota dengo bê.

3. E yeke sara tënë na ndö ti akpale osio wa so ayeke hon ande tongana Royaume ti Nzapa aga?

³ Me aye wa la ayeke na yâ ti “dunia” so “angbâ ti hon”? Aye ni so ayeke asioni ye so aga aye so azo ayeke sara lâ na lâ. Aye so kue aga nduru ti hon awe. So ayeke mbeni mbage ti “nzoni tënë ti Royaume”. (Mat. 24:14). Na yâ ti article so, e yeke sara tënë na ndö ti akpale osio so ayeke hon ande tongana Royaume ti Nzapa aga: asioni zo, asioni bungbi so azo asigi na ni, asioni sarango ye nga na aye so asara si zo aduti nzoni pëpe. Na ndö ti aye so e yeke bâ ande (1) tongana nyen la aye so andu e laso, (2) nyen la Jéhovah ayeke sara ande ndali ti aye so nga (3) nyen la lo yeke zia ande na place ti aye ni so?

4. Na alege wa la asarango ye ti asioni zo andu e laso?

⁴ Sarango ye ti asioni zo andu e laso tongana nyen? Bazengele Paul atene so na lâ ti nda ni, “angoi ti akpale so ayeke ngangu na zo ti kanga bê na yâ ni ayeke duti dä”. Na pekoni lo kiri lo tene: “Azo ti sioni na azo ti handango azo ayeke ngbâ gï ti sara sioni ti gue na ni, ala yeke handa azo na azo ayeke handa ala.” (2 Tim. 3:1-5, 13). Mo bâ so prophétie so aga tâ tënë laso? Asioni zo asara sioni mingi na mingi ti aita ti e na lege so ala zia mbeto na yâ ti ala nga ala ke ala ngangu ndali ti mara ti ala. Ambeni sioni zo so ayeke gi ti honde pëpe asioni ye so ala yeke sara. Ambeni asara ye mo bâ mo tene ala ye ti mû maboko na azo, me ti tâ tënë ni, ala yeke sioni. Atâa tongana a sara ye ti sioni na e pëpe, sarango ye ti azo ti sioni andu e. Tongana e mä tënë ti asioni ye so ala yeke sara, a yeke son bê ti e mingi. Bê ti e ayeke son mingi tongana e mä so ala sara sioni na amolenge, ambakoro nga na azo so zo ti batango ala ayeke dä ape. Ala yeke sara ye tongana anyama wala asioni yingo (Jacq. 3:15). Merci so Jéhovah amû na e beku na lege ti Mbeti ti lo.

5. (a) Lege wa la angbâ ti zi na asioni zo? (b) Nyen la ayeke si ande na azo so ake ti changé bê ti ala?

⁵ Nyen la Jéhovah ayeke sara ande? Laso Jéhovah amû lege na asioni zo ti changé (És. 55:7). Ade lo fâ ngbanga biani biani pëpe na ndö ti ala. A yeke dunia so la a fâ ngbanga na ndö ni awe. Me nyen la ayeke si ande na azo so ake ti changé bê ti ala, so angbâ ti mû maboko na dunia so juska ti si na kota ye ti vundu? Jéhovah atene so ni yeke zi azo ti sioni na ndö ti sese biani biani. (Diko Psaume 37:10.) Asioni zo alingbi ti pensé so a yeke fâ mara ti ngbanga so na ndö ti ala ape. Ala mingi ahinga ti honde aye so ala yeke sara, nga na yâ ti dunia so, fani mingi na bango ni a yeke punir ala ape (Job 21:7, 9). Ye oko, Bible adabe ti e, atene: “Lê ti Nzapa ayeke bâ alege kue so zo ayeke tambela dä, na Lo yeke bâ atambela ti lo kue. Vukongo ndo wala kota bingo ayeke dä pëpe si azo ti sioni alingbi ti honde terê ti ala dä.” (Job 34:21, 22). Tongaso, zo alingbi ti honde mbeni ye na Jéhovah pëpe. Azo ti handango zo alingbi ti handa lo ape; mbeni ndo so avuko ngangu wala mbeni kota bingo so zo alingbi ti duti dä ti tene Nzapa abâ lo pëpe ayeke dä ape. Na peko ti Harmaguédon, e lingbi ti bâ ndo na ndo so asioni zo ayeke dä lani, me e yeke bâ ande ala pëpe. Ala yeke hon ande biani biani.—Ps. 37:12-15.

6. Azo wa la ayeke ngbâ tongana asioni zo ahon ande? Ngbanga ti nyen la a yeke nzoni tënë la?

 ⁶ Azo wa la ayeke ngbâ tongana asioni zo ahon ande? Jéhovah amû na e zendo so: “Azo so asara terê ti ala kete, sese ayeke ga ye ti ala, na ala yeke duti na ngia mingi na yâ ti siriri so amû ndo.” Na pekoni na yâ ti psaume so, Bible atene: “Sese ayeke ga ande ye ti azo ti mbilimbili, na ala yeke ngbâ na ndö ni lakue lakue.” (Ps. 37:11, 29). “Azo so asara terê ti ala kete” nga na “azo ti mbilimbili” ni ayeke azo wa? Azo so asara terê ti ala kete ayeke azo so amanda ye na mbage ti Jéhovah na ala mä yanga ti lo. Azo ti mbilimbili ayeke ala so aye ti sara ye so Nzapa atene ayeke na lege ni. Na yâ ti dunia laso, asioni zo ayeke mingi ahon azo ti mbilimbili. Me na yâ ti fini dunia, a yeke wara ande gï azo so asara terê ti ala kete nga na azo ti mbilimbili, na ala yeke sara si sese aga mbeni paradis.

7. Asioni bungbi so azo asigi na ni andu e laso tongana nyen?

⁷ Asioni bungbi so azo asigi na ni andu e laso tongana nyen? Mingi ti asioni ye so ayeke laso na yâ ti dunia, a yeke pëpe azo la asara ni me a yeke abungbi so azo asigi na ni. Abungbi ti nzapa ahanda azo kutu mingi. Na tapande, ala tene mvene na ndö ti Nzapa, ala tene so zo alingbi ti zia bê ti lo na ndö ti Bible ape nga ala handa azo na ndö ti kekereke ti sese nga na ti azo. Agouvernement amaï tënë ti bira nga na tënë ti sarango sioni na zo ndali ti mara ti lo, nga ala sara ye ti ngangu na awayere nga na ala so zo ti batango ala ayeke dä ape. Mara ti agouvernement tongaso awara mosoro mingi nga na ngangu mingi na lege so ala yeke sara nzoni gï na ambeni zo nga na lege ti goro. Andokua so asara bê ti nginza ayeke buba aye so angoro e nga na amosoro ti sese, nga ala yeke gi ti wara go na ndö ti gbâ ti azo, tongaso si gï kete wungo ti azo la aga azo ti mosoro. A yeke polele so apasi so ayeke mingi na yâ ti dunia laso, a yeke asioni bungbi so azo asigi na ni la ayeke na peko ni.

8. Nyen la Bible atene ayeke si ande na abungbi so, na bango ni, akpengba na lê ti azo mingi laso?

⁸ Nyen la Jéhovah ayeke sara ande? Kota ye ti vundu ayeke komanse ande na ngoi so azo ti poroso ayeke londo na terê ti abungbi ti vorongo nzapa ti wataka, so Bible asara tënë ni tongana wali-ndumba so a iri lo Babylone, Ngangu gbata (Apoc. 17:1, 2, 16; 18:1-4). A yeke futi ande abungbi ti vorongo nzapa so kue kue kue. Me nyen la ayeke si ande na tanga ti asioni bungbi so azo asigi na ni? Bible ahaka abungbi so na ahoto nga na azoa ndali ti so, na bango ni, ala kpengba mingi. (Diko Apocalypse 6:14.) Me Bible akiri atene so a yeke futi ande agouvernement nga na abungbi kue so amû mbage ti Royaume ti Nzapa pëpe. So ayeke ndangba mbage ti kota ye ti vundu (Jér. 25:31-33). Na pekoni, mbeni sioni bungbi so azo asigi na ni ayeke duti ande dä ape.

9. Ngbanga ti nyen la e hinga biani so fini sese ayeke duti ande mbeni bungbi so a leke yâ ni nzoni?

⁹ Nyen la ayeke mû ande place ti asioni bungbi so azo asigi na ni? Na peko ti Harmaguédon, mbeni bungbi ayeke duti ande na ndö ti sese ape? Bible atene: “Na lege ti zendo ti lo, e yeke ku afini yayu na fini sese so mbilimbili ayeke duti ande na yâ ni.” (2 Pi. 3:13). Ngbene yayu na ngbene sese, so ti tene asioni gouvernement nga na azo so ala yeke na ngangu na ndö ti ala, ayeke duti ande dä ape. Nyen la ayeke mû place ti ala? Tënë “afini yayu na fini sese” aye ti tene fini gouvernement nga na azo so gouvernement ni ayeke komande  ande na ndö ti ala. Royaume ni so Jésus Christ ayeke na ndö ni ayeke sara ande ye mbilimbili-kue tongana Jéhovah Nzapa, so ayeke Nzapa ti wusuwusu pëpe (1 aCor. 14:33). Tongaso, “fini sese” ayeke duti ande bungbi so a leke yâ ni nzoni. Akoli so asara ye nzoni ayeke bâ ande lege ti aye ni (Ps. 45:16). Christ na azo 144000 so ayeke komande legeoko na lo na yâ ti Royaume la ayeke fa lege na akoli so. Tara ti gbu li ti mo na ndö ti ngoi so ande bungbi so alingbi ti sara ye ti sioni lâ oko ape, so azo ni ayeke beoko, amû place ti asioni bungbi so azo asigi na ni.

10. Asioni sarango ye wa la asi singo na ndo so mo yeke dä? A ndu mo na sewa ti mo tongana nyen?

¹⁰ Asioni sarango ye andu e laso tongana nyen? E yeke na yâ ti dunia so asi singo na asioni sarango ye. Lango-sioni, sarango ye ti likisi nga sarango aye ti ngangu mingi na zo amû ndo na yâ ti dunia so. Angia ti dunia so afa aye ni so tongana anzoni ye na asara si azo abâ aye so Jéhovah atene ayeke nzoni wala sioni tongana ye ti ngia (És. 5:20). Mingi ni, a lingbi ababâ na amama asara ngangu ti bata amolenge ti ala si asioni ye so asara ngangu na ndö ti ala pëpe. Tongaso, a lingbi atâ Chrétien kue asara ngangu ti bata songo ti ala na Jéhovah na yâ ti dunia so ayeke pusu azo ti ne andia ti Nzapa pëpe.

11. Nyen la e manda na lege ti ngbanga so Jéhovah afâ na ndö ti Sodome na Gomorrhe?

¹¹ Nyen la Jéhovah ayeke sara ande na asioni sarango ye? Gbu li ti mo na ndö ti ye so lo sara lani na ngoi so asioni sarango ye asi singo na agbata ti Sodome na Gomorrhe. (Diko 2 Pierre 2:6-8.) Lot so ayeke zo ti mbilimbili nga na sewa ti lo abâ lani pasi mingi ndali ti aye ti sioni kue so azo so angoro ala asara. Jéhovah afuti lani ndo ni kue ti zi asioni ye so azo ayeke sara lani kâ. Nga, lo “zia ni tongana mbeni tapande ndali ti azo so akpe Nzapa pëpe”. Gï tongana ti so Jéhovah afuti lani asioni ye kue, lo yeke futi ande nga asioni ye so azo ayeke sara laso na ngoi so lo yeke ga ti fâ ngbanga na ndö ti aye ti ngoi ti laso.

12. Ambeni ye wa la mo yeke ku kungo ti sara ni na ngoi so aye ti ngoi so ayeke dä encore ape?

¹² Nyen la ayeke mû ande place ti asioni sarango ye? Akua so ayeke ga na ngia na zo ayeke duti ande mingi na yâ ti Paradis na ndö ti sese. Gbu li ti mo na ndö ti pendere kua so e yeke sara ande ti sara si sese aga paradis wala pendere kua so e yeke sara ande ti leke ada ndali ti e wani nga na azo so e ye ala mingi. Gbu li ti mo na ndö ti azo kutu mingi so ayeke zingo na kuâ so e yeke yamba ala ande nga e yeke mû maboko na ala ti hinga ye na ndö ti Jéhovah nga na aye kue so lo sara ndali ti azo (És. 65:21, 22; Kus. 24:15). E yeke duti ande na akua mingi so e yeke sara so ayeke ga na e ngia nga so ayeke mû gonda na Jéhovah.

13. Kpengbango-li so a sara na yaka ti Éden aga na nyen laso?

¹³ Aye so asara si zo aduti nzoni pëpe andu e laso tongana nyen? Asioni zo, asioni bungbi so azo asigi na ni nga na asioni sarango ye asara si azo aduti nzoni na ndö ti sese pëpe. Zo wa la alingbi ti tene so bira, yere wala tënë ti mara andu lo ape? Ka ti kobela nga na kuâ ayeke tongana nyen? Aye so andu e kue. Aye so aga na peko ti kpengbango-li so azo ota asara na terê ti Jéhovah: Satan, Adam nga na Ève. Kpengbango-li so ala sara andu e kue.

14. Nyen la Jéhovah ayeke sara ande na aye so asara si zo aduti nzoni ape? Mû mbeni tapande.

¹⁴ Nyen la Jéhovah ayeke sara ande na  aye so asara si zo aduti nzoni ape? Gbu li ti mo na ndö ti bira. Jéhovah atene lo yeke sara si bira ahunzi biani biani. (Diko Psaume 46:8, 9.) Ka ti kobela? Lo yeke zi ande ni (És. 33:24). Ka ti kuâ? Jéhovah ayeke mene ande kuâ biaku biaku! (És. 25:8). Lo yeke sara ande si yere ahunzi (Ps. 72:12-16). Lo yeke sara nga gï tongaso na tanga ti aye so asara si zo aduti nzoni pëpe so asara si vundu ahon ndö ni laso. Lo yeke zi même ngangu so Satan na asioni yingo ti lo ayeke sara na ndö ti azo, so ayeke gï sioni.—aÉph. 2:2.

15. Ambeni ye wa la ayeke hon ande biani biani na peko ti Harmaguédon?

¹⁵ Tara gï ti gbu li ti mo. Fini ayeke duti ande tongana nyen na yâ ti fini dunia so bira, kobela wala kuâ ayeke duti dä ape? Aturugu, angombe wala aye so ayeke sara si zo ayeke dabe ti lo na bira ayeke duti ande dä ape. Ahôpital, adocteur, a-infirmier, amorgue wala acimetière ayeke duti ande dä ape. Nga teti so sarango sioni ahon awe, e yeke ande pëpe na bezoin ti andokua ti bango lege ti nzoni duti, ti aye so ayeke toto ti fa mbeni sioni ye so aye ti si, ti lapolice, wala peut-être même ti aclé. Asioni ye kue so asara si e yeke gi bê ti e mingi ayeke hon ande biani biani.

16, 17. (a) Dengo bê wa la azo so asö kuâ na Harmaguédon ayeke wara ande? Mû mbeni tapande. (b) Tongana nyen la e lingbi ti hinga biani so e yeke ngbâ ande na fini na ngoi so a futi dunia so?

¹⁶ Fini ayeke duti ande tongana nyen na ngoi so aye so ayeke zia vundu na bê ti zo ahon? A yeke ngangu na e ti bâ ni na yâ ti li ti e. A sara angu mingi awe la e yeke na yâ ti aye so asara si zo aduti nzoni ape na asara si e hinga même pëpe tongana nyen la aye ni so asara si e gi bê ti e mingi. Na tapande, azo so alango nduru na mbeni ndo so masini ayeke toto dä lakue, a si na mbeni ngoi totongo ti masini ni ayeke son bê ti ala encore ape. Nga azo so alango nduru na mbeni ndo so a yeke tuku asaleté dä, a si na mbeni ngoi ala sara sanka ti fion ti saleté ni. Me na ngoi so Jéhovah ayeke zi ande aye kue so asara si zo aduti nzoni ape, a yeke duti mbeni kota dengo bê.

¹⁷ Nyen la ayeke mû ande place ti agingo bê so e yeke na ni laso? Psaume 37:11 atene: “Ala yeke duti na ngia mingi na yâ ti siriri so amû ndo.” Tënë so adë bê ti mo ape? A yeke ye so Jéhovah aye ndali ti mo la. Tongaso, sara kue ti ngbâ nduru na Jéhovah Nzapa nga na bungbi ti lo na lâ ti nda ni so agingo bê ahon ndö ni so. Bâ beku ti mo na nene ni, gbu li ti mo na ndö ni, sara si a duti tâ ye na lê ti mo, nga na nzoni bê fa ni na azo (1 Tim. 4:15, 16; 1 Pi. 3:15). Na sarango tongaso, kite ayeke dä ape so a yeke futi mo pëpe legeoko na dunia so a fâ ngbanga na ndö ni awe so. Me mo yeke ngbâ na fini nga mo yeke duti na ngia lakue lakue.