1-2. Ngbanga ti nyen la tënë ti zingongo na kuâ ti gue na yayu adoit ti duti kota ye na lê ti aChrétien kue?

MINGI ti awakua ti Jéhovah ayeke na beku ti wara fini ti lakue lakue na ndö ti sese. Ye oko, tanga ti aChrétien so a soro ala na lege ti yingo vulu so angbâ na sese ayeke na beku ti wara fini na yayu. Ala ye mingi ti hinga fini ti ala na yayu ayeke duti ande tongana nyen, me ka ti aChrétien so ayeke na beku ti wara fini na ndö ti sese? Tongana ti so e yeke bâ, azo so ayeke zingo na kuâ ti gue na yayu ayeke sara ande si azo so ayeke na beku ti wara fini ti lakue lakue na ndö ti sese awara nga aye ti nzoni. Tongaso, atâa e yeke na beku ti wara fini na yayu wala na ndö ti sese, tënë ti zingongo na kuâ ti gue na yayu adoit ti duti kota ye na lê ti e.

² Nzapa afa lege na ambeni kozo disciple ti Jésus ti sû mbeti na ndö ti zingongo azo na kuâ ti gue na yayu. Bazengele Jean atene: “Fadeso e yeke amolenge ti Nzapa, me ade a fa pëpe na gigi ye so e yeke ga ni ande. E hinga so na ngoi so lo yeke fa ande terê ti lo na gigi, e yeke duti ande tongana lo.” (1 Jean 3:2). Tongaso, aChrétien so a soro ala ti gue na yayu ahinga ye pëpe na ndö ti terê ti yingo so ala yeke wara ande na ngoi so a zingo ala na kuâ ti duti na yayu. Ye oko, ala yeke bâ Jéhovah na ngoi so ala yeke wara futa ti ala. Bible afa ye kue na ndö ti zingongo azo na kuâ ti gue na yayu ape, me bazengele Paul afa ambeni ye na ndö ni. Ala so a soro ala ti gue na yayu ayeke duti na terê ti Christ na ngoi so lo yeke “futi agouvernement  kue, akomandema kue nga na ngangu kue”. Lo yeke futi nga “kuâ so ayeke ndangba wato ni”. Na nda ni, Jésus na ala so ayeke komande legeoko na lo nga na aye kue ayeke duti na gbe ti Jéhovah (1 aCor. 15:24-28). A yeke duti ande mbeni pendere ngoi mingi! *

3. Tongana ti so a fa na 1 aCorinthien 15:30-32, so Paul amä na bê na zingongo ti akuâ amû maboko na lo ti sara nyen?

³ So Paul amä na bê na zingongo ti akuâ amû maboko na lo ti gbu ngangu na yâ ti atara nde nde. (Diko 1 aCorinthien 15:30-32.) Lo tene na aita ti Corinthe, lo tene: “Lâ na lâ mbi yeke bâ kuâ lê na lê.” Paul atene nga: “Mbi tiri na anyama ti ngonda na Éphèse.” Peut-être lo yeke sara lani tënë ti vrai tiri so azo ayeke tiri lani na anyama na mbeni ndo na Éphèse (2 aCor. 1:8; 4:10; 11:23). Wala peut-être lo yeke sara tënë ti kengo so aJuif nga na ambeni zo so ayeke tongana “anyama ti ngonda” ake lo (Kus. 19:26-34; 1 aCor. 16:9). Atâa ye ni ayeke so wa, Paul awara lani angangu kpale. Me lo ngbâ ti duti na nzoni bango ndo na ndö ti gigi ti kekereke.—2 aCor. 4:16-18.

4. Tongana nyen la beku ti zingongo ti akuâ akpengba aChrétien laso? (Bâ foto ti couverture ni.)

⁴ E yeke laso na yâ ti angoi so ayeke ngangu mingi. A yeke sara sioni na ambeni ita ti e. Ambeni ayeke na ando so bira ayeke dä, na ala duti nzoni ape. Ti ambeni, atâa so a peut ti kanga ala wala ti fâ ala, ala yeke sara na Jéhovah na akodro so a kanga lege na ambeni mbage ti kua ti e ti fango tënë wala a kanga lege même na ni kue. Me aita so kue angbâ ti voro Jéhovah na ala yeke mbeni nzoni tapande ndali ti e. Mbeto asara ala ape ndali ti so ala hinga so même tongana ala perdre fini ti ala laso, Jéhovah amû zendo ti mû na ala mbeni ye so ayeke nzoni mingi na yâ ti angoi so ayeke ga so ahon fini ti ala ti laso.

5. Sioni bango ndo wa la alingbi ti woko mabe so e yeke na ni na zingongo ti akuâ?

⁵ Paul atene lani na aita ti lo ti kpe sioni bango ndo so ambeni zo ayeke na ni, ala tene: “Tongana a yeke zingo akuâ pëpe, ‘zia e te, e nyon ngbanga ti so kekereke e yeke kui kuingo.’” Même kozo na ngoi ti Paul, ambeni zo ayeke na bango ndo so. Peut-être lo yeke tene peko ti tënë so ayeke na Ésaïe 22:13, so afa bango ndo so azo ti Israël ayeke na ni lani. Ahon ti tene ala ga nduru na Nzapa, ala tomba peko ti aye so anzere na ala. Na nduru tënë, bango ndo so azo ti Israël ayeke lani na ni ayeke so a yeke nzoni ala sara ye so anzere na ala laso, ndali ti so fini ti ala apeut ti hunzi na ngoi kue. Azo mingi ayeke na bango ndo so laso. Ye oko, Bible asara tënë ti asioni ye so asi na azo ti Israël ndali ti sioni bango ndo so.—2 Chron. 36:15-20.

6. Tongana nyen la beku ti zingongo ti akuâ adoit ti pusu e ti soro nzoni azo so e yeke sara kamarade na ala?

⁶ A yeke polele so, so Jéhovah ayeke zingo ande azo na kuâ adoit ti pusu e ti soro nzoni azo so e yeke sara kamarade na ala. Aita ti Corinthe adoit lani ti duti pëpe na terê ti azo so ake tënë ti zingongo ti akuâ. E peut ti manda mbeni ye dä laso: Tongana e soro ti duti lakue na terê ti azo so aye gï ti wara ngia laso na yâ ti gigi ti ala, a yeke ga na e ye ti nzoni ape. Tongana mbeni Chrétien ayeke duti na terê ti azo tongaso, bango ndo ti lo nga na asarango ye ti lo ayeke changé. Azo tongaso apeut ti pusu lo ti sara aye so Nzapa ake. Ndani la Paul agboto mê ti e ngangu, lo tene: “Ala zingo, zia li ti ala aga dä, a lingbi na lege so ayeke mbilimbili nga ala ngbâ na yâ ti siokpari pëpe.”—1 aCor. 15:33, 34.

7. Tongana ti so a fa na 1 aCorinthien 15:35-38, hunda wa la ambeni zo apeut lani ti hunda na ndö ti zingongo ti akuâ?

⁷ Diko 1 aCorinthien 15:35-38. Mbeni zo so aye ti zia kite na bê ti amba ti lo na ndö ti tënë ti zingongo ti akuâ apeut lani ti hunda ndo, atene: “A yeke zingo akuâ tongana nyen?” A yeke nzoni e gbu li na ndö ti kiringo tënë ti Paul, ndali ti so azo mingi ayeke na bango ndo ti ala wani na ndö ti ye so ayeke si na zo na peko ti kuâ ti lo. Me Bible afa ti lo nyen?

8. Tapande wa la amû maboko na e ti comprendre tënë ti zingongo azo na kuâ ti gue na yayu?

⁸ Tongana mbeni zo akui, terê ti lo ayeke buba. Me Lo so acréé dunia kue alingbi ti zingo zo ni nga ti mû na lo mbeni terê so alingbi na lo (Gen. 1:1; 2:7). Paul amû mbeni tapande ti fa so Nzapa ayeke pëpe na bezoin ti mû na zo ni même terê so lo yeke na ni kozo. Gbu li na ndö ti mbeni “senge lê” ti kobe wala mbeni “ngongoa”. Mbeni ngongoa so a lu ayeke sigi na ayeke komanse ti kono. Ye so asigi ayeke nde mingi na kete ngongoa so a lu ni. Paul asara kua na hakango ye so ti fa so Lo so acréé e alingbi ti mû na mbeni zo so lo zingo lo na kuâ “mbeni terê tongana ti so bê ti lo aye”.

9. Nyen la 1 aCorinthien 15:39-41 afa na ndö ti kangbi so ayeke na popo ti aye so Nzapa acréé?

⁹ Diko 1 aCorinthien 15:39-41. Paul afa so kota kangbi ayeke na popo ti aye so Nzapa acréé. Na tapande, terê ti abagara, ti andeke nga na ti asusu ayeke oko ape. Lo tene so na lê ti nduzu, e bâ so kangbi ayeke na popo ti lâ na nze. Lo tene nga so “gloire ti mbeni tongoro ayeke nde na ti mbeni.” Tënë so ayeke tâ tënë même tongana e lingbi ti bâ kangbi ni na senge lê ti e ape. Awandara afa so atongoro ayeke nde nde; ambeni ayeke kota mingi, ambeni akono ahon ambeni, ambeni ayeke bengba, ambeni ayeke vuru nga ambeni ayeke jaune tongana lâ ti e. Paul atene nga so “aterê so ayeke ti yayu ayeke dä, na aterê so ayeke ti sese ayeke nga dä.” Lo ye ti tene nyen  la? Lo ye ti tene so na sese e yeke na aterê ti mitele, me na yayu aterê ti yingo ayeke dä, tongana ti a-ange.

10. Terê wa la azo so a yeke zingo ala na kuâ ti gue na yayu ayeke wara?

¹⁰ Bâ tënë so Paul atene na pekoni: “Zingongo ti akuâ ayeke nga tongaso. A lu terê ni terê so ayeke buba bubango, na a zingo ni terê so alingbi ti buba pëpe.” E hinga so tongana mbeni zo akui, terê ti lo ayeke buba, lo yeke kiri fuku ti sese (Gen. 3:19). Tongaso, tongana nyen la a lingbi ti ‘zingo terê ni terê so alingbi ti buba pëpe’? Paul ayeke sara lani pëpe tënë ti azo so azingo ala na ndö ti sese, na tapande azo so Élie, Élysée nga na Jésus azingo ala lani. Me lo yeke sara tënë ti mbeni zo so a yeke zingo lo na mbeni terê so alingbi ti duti na yayu, so ti tene, “terê so ayeke ti yingo”.—1 aCor. 15:42-44.

11-12. Na ngoi so a zingo Jésus na kuâ a zingo lo na terê wa? Tongana ti Jésus, a zingo aChrétien so a soro ala ti gue na yayu na terê wa?

¹¹ Na ngoi so Jésus ayeke lani na sese, lo yeke lani na terê ti mitele. Me na ngoi so a zingo lo na kuâ lo ‘ga mbeni yingo so amû fini’ na lo kiri na yayu. Legeoko nga, a yeke zingo aChrétien so a soro ala ti gue na yayu na terê ti yingo. Paul atene: “Gï tongana ti so e kpa lo so a leke lo na fuku ti sese, e yeke kpa ande nga lo so ayeke ti yayu.”—1 aCor. 15:45-49.

¹² A yeke kota ye ti girisa ape so a zingo lani Jésus na terê ti zo ape. Na ngoi so Paul ayeke gue ti hunzi tënë ti lo, lo fa ndani, lo tene: “Mitele na mênë alingbi pëpe ti lï na yâ ti Royaume ti Nzapa” na yayu (1 aCor. 15:50). A zingo pëpe abazengele nga na ambeni Chrétien so a soro ala ti gue na yayu na terê ti mitele na mênë so alingbi ti buba. A zingo ala lawa? Paul atene lani so a yeke zingo ala na yâ ti angoi so ayeke ga, a zingo ala pëpe tâ gï na peko ti kuâ ti ala. Na ngoi so Paul asû lani kozo mbeti na aCorinthien, ambeni disciple “akui awe”, na tapande bazengele Jacques (Kus. 12:1, 2). Me ambeni bazengele nga na ambeni Chrétien so a soro ala ti gue na yayu ade “akui” lani ape.—1 aCor. 15:6.

13. Aye wa la a yeke hinga na ngoi so Jésus ayeke duti dä?

¹³ Jésus nga na Paul atene lani prophétie na ndö ti mbeni kpengba ngoi so ayeke ga: ngoi so Christ ayeke duti dä. A yeke hinga ngoi ni na lege ti abira, ayengingo ti sese, asioni kobela so amû ndo nga na ambeni sioni ye nde so asi na yâ ti dunia kue. Prophétie ti Bible so akomanse ti ga tâ tënë ngbene ye na ngu 1914. Mbeni kota ye so a yeke hinga na ngoi ni so ayeke nga dä. Jésus atene so a yeke fa nzoni tënë ti Royaume so a zia gere ni na yayu “na ndö ti sese kue so azo ayeke dä tongana mbeni tënë ti témoin ndali ti amara kue. Na pekoni, nda ni ayeke ga.” (Mat. 24:3, 7-14). Paul atene so “ngoi so Seigneur ayeke duti dä” ayeke duti nga ngoi so a yeke zingo aChrétien so a soro ala ti gue na yayu so “akui awe.”—1 aThes. 4:14-16; 1 aCor. 15:23.

14. Nyen la ayeke si na aChrétien so a soro ala ti gue na yayu na ngoi so Christ ayeke duti dä?

¹⁴ A yeke zingo aChrétien so a soro ala ti gue na yayu so akui laso na lê ni lê ni ti gue na yayu. Atënë ti Paul so ayeke na 1 aCorinthien 15:51, 52 afa ni; lo tene: “E kue e yeke lango na yâ ti kuâ ande pëpe, me ti e kue, a yeke changé terê ti e, gï hio tongaso, tongana ti so zo ayeke ko lê ti lo, na ngoi ti ndangba trompette.” Atënë ti Paul so ayeke ga tâ tënë laso. Na peko ti so a zingo aita ti Christ, ala yeke duti na ngia mingi; ala yeke “duti lakue lakue na terê ti Seigneur.”—1 aThes. 4:17.

15. Kua wa la ayeke ku azo so ayeke changé ‘hio tongana ti so zo ayeke ko lê ti lo’?

¹⁵ Bible afa na e kua so ala so ayeke changé ‘hio tongana ti so zo ayeke ko lê ti lo’ ayeke sara ande na yayu. Jésus atene na ala, lo tene: “Lo so asö benda nga so asara ye alingbi na aye so mbi sara, na lo sara ni juska na nda ni,  mbi yeke mû ande na lo komandema na ndö ti amara, na tongana berger, lo yeke fa lege na azo na barre ti wen si a yeke fâ ande yâ ti ala kete kete tongana ata ti sese, gï tongana ti so mbi wara komandema na mbage ti Babâ ti mbi.” (Apoc. 2:26, 27). Ala yeke mû peko ti Jésus, tongana aberger, ala yeke fa lege na azo na barre ti wen.—Apoc. 19:11-15.

16. Tongana nyen la gbâ ti azo ayeke sö benda ande na ndö ti kuâ?

¹⁶ A yeke polele so ala so a soro ala ti gue na yayu ayeke sö ande benda na ndö ti kuâ (1 aCor. 15:54-57). Zingongo ti ala na kuâ ayeke mû lege na ala ti mû maboko na kua ti zingo aye ti sioni na ndö ti sese kue na ngoi ti bira ti Harmaguédon. A-Chrétien kutu mingi, akoli nga na awali ayeke ‘sigi ande na yâ ti kota ye ti vundu’ ti wara fini na yâ ti fini dunia (Apoc. 7:14). Ala so ayeke sö kuâ na ndö ti sese ayeke bâ ande na lê ti ala mbeni songo benda nde na ndö ti kuâ, ala yeke bâ azo milliard mingi so akui lani so a yeke zingo ala na kuâ. Imaginé ngia so e yeke wara ande na ngoi ni so! (Kus. 24:15). Nga azo kue so asara na Jéhovah na bê ti ala kue ayeke sö nga benda na ndö ti kuâ so e wara na lege ti Adam. Ala lingbi ti ngbâ na fini lakue lakue.

17. Nyen la 1 aCorinthien 15:58 awa e ti sara laso?

¹⁷ A-Chrétien kue laso adoit ti kiri singila ndali ti atënë ti dengo bê so Paul atene na aita ti Corinthe na ndö ti zingongo ti akuâ. E yeke na anzoni raison ti sara ye alingbi na wango so Paul amû ti sara ye kue so e peut ti sara laso “na yâ ti kusala ti Seigneur”. (Diko 1 aCorinthien 15:58.) Tongana e ngbâ lakue ti sara ye kue so e peut ti sara na yâ ti kua so, e lingbi ti duti na beku ti duti na ngia mingi na yâ ti angoi so ayeke ga. Ngoi ni so ayeke duti ande tâ pendere mingi ahon ye kue so e peut ti imaginé. A yeke fa ande na e biani so kua ti e ayeke senge senge ape tongana a yeke tënë ti aye ti Seigneur.