1-2. Tongana mbeni molenge ahunda tënë na ndö ti aye so e mä na bê na ni so alondo na Bible, a yeke nzoni babâ na mama ti lo asara ye tongana nyen?

 AZO mingi ayeda so dutingo babâ wala mama ayeke kua mingi. Tongana mo yeke babâ wala mama, e gonda mo ndali ti ngangu kua so mo yeke sara ti kpengba mabe ti amolenge ti mo (Deut. 6:​6, 7). Tongana amolenge ti mo ayeke kono, ala peut ti komanse ti hunda mo na angangu tënë na ndö ti aye so e mä na bê na ni so alondo na Bible, na tapande aye so Bible ahunda na e ti sara wala ti sara ape.

² Na tongo nda ni, mo peut ti gi bê ti mo na ndö ti ahunda ti amolenge ti mo ni. Mo peut même ti bâ ahunda so tongana ye so afa so ala yeke na kpengba mabe na Nzapa nga na Bible ape. Me ti vrai ni, tongana amolenge ayeke kono ala bezoin ti hunda atënë tongaso si ala kpengba mabe ti ala (1 aCor. 13:11). Tongaso, mo yeke na raison oko ape ti sara mbeto. Mo peut ti bâ ahunda kue so amolenge ti mo ahunda na ndö ti aye so e mä na bê na ni tongana lege so azi na mo ti aidé ala ti hinga ti gbu li nzoni.

3. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

³ Na yâ ti article so, e yeke bâ tongana nyen la ababâ na amama apeut ti aidé molenge wala amolenge ti ala (1) ti kpengba mabe ti ala wani, (2) ti bâ andia ti Bible na ndö ti nzoni sarango ye na nene ni nga (3) ti gbu koko ti mabe ti ala. E yeke bâ nga ndani so a yeke nzoni amolenge ahunda atënë nga e yeke bâ ambeni ye so ala na amolenge ti ala apeut ti sara ti mû lege na ala ti sara lisoro na ndö ti aye so e mä na bê na ni.

 AIDÉ AMOLENGE TI MO TI KPENGBA MABE TI ALA

4. Ahunda wa la mbeni molenge apeut ti hunda? Ngbanga ti nyen?

⁴ Ababâ na amama so ayeke aChrétien ahinga so a dü amolenge dungo na mabe ape. A dü mo dungo na mabe na Jéhovah ape, amolenge ti mo nga kue. Tongana ngoi ayeke hon, mbeni molenge apeut ti hunda mara ti ahunda so: ‘Nyen la afa na mbi so Nzapa ayeke dä? Eskê mbi peut biani ti mä na bê na atënë so Bible atene?’ Ti vrai ni, Bible awa e ti sara kua na “hingango ndo” ti e nga ti “gi ti bâ wala aye kue ayeke tâ tënë”. (aRom. 12:1; 1 aThes. 5:21). Me tongana nyen la mo peut ti aidé amolenge ti mo ti kpengba mabe ti ala?

5. Nyen la ababâ na amama apeut ti sara ti aidé amolenge ti ala ti mä na bê na Bible? (aRomain 12:2).

⁵ Wa molenge ti mo ti gi ti hinga so atënë ti Bible ayeke tâ tënë. (Diko aRomain 12:2.) Tongana molenge ti mo ahunda atënë, fa na lo tongana nyen ti sara kua na Index des publications des Témoins de Jéhovah nga na Mbeti ti sarango na recherche ndali ti aTémoin ti Jéhovah ti wara akiringo tënë ni. Na yâ ti Mbeti ti sarango na recherche, na gbe ti li ti tënë “Bible,” lo peut ti bâ mbage “A sara ni na gbe ti yingo ti Nzapa” ti bâ aye so afa so Bible ayeke gï mbeni nzoni mbeti so azo asû ni ape. Me a yeke “tënë ti Nzapa”. (1 aThes. 2:13). Na tapande, lo peut ti sara recherche na ndö ti Ninive, ngbene gbata ti Assyrie. Ândö, ambeni wandara atene so gbata ti Ninive ayeke dä lâ oko ape. Me na ngu 1850 tongaso, awandara awara na gbe ti sese agbagbara ye ti ngbene gbata so, so afa so mbaï ti Bible na ndö ti gbata ni ayeke na lege ni (Soph. 2:​13-15). Tongana lo ye ti hinga ambeni ye na ndö ti prophétie ti Bible na ndö ti futingo gbata ti Ninive so aga tâ tënë, lo peut ti bâ article “Mo hinga?” na yâ ti Tour ti Ba Ndo ti novembre 2021. Wa molenge ti mo ti haka ye so ambeti ti e atene na ti so ambeti so azo ayeke na confiance na ni atene. Ye so ayeke aidé lo ti duti na kpengba mabe so atënë so Bible atene ayeke tâ tënë.

6. Tongana nyen la ababâ na amama apeut ti aidé amolenge ti ala ti bâ so atënë ti Bible ayeke na lege ni? Fa mbeni tapande ni. (Bâ nga foto.)

⁶ Aidé amolenge ti mo ti bâ so atënë ti Bible ayeke na lege ni. Gi alege ti sara lisoro na amolenge ti mo na ndö ti Bible wala na ndö ti mango na bê na Nzapa. Mo peut ti fa ye na ala na ndö ti aye so tongana mo na ala asara vizite na yâ ti mbeni musée, na yâ ti mbeni parc wala na Béthel ti aTémoin ti Jéhovah. Na tapande, na ngoi so ala yeke sara vizite na yâ ti mbeni musée wala ala yeke bâ afoto ti aye so ayeke na yâ ni, mo peut ti fa na amolenge ti  mo mbeni ye wala mbeni ye so apassé ândö so ague oko na mbeni ye so ayeke na yâ ti Bible. Ye so ayeke aidé ala ti bâ so tënë so Bible atene ayeke tâ tënë. Peut-être mo peut ti fa ye na molenge ti mo na ndö ti Tênë ti Moab. Tênë so asara ngu 3000 awe na iri ti Jéhovah ayeke na ndö ni. Na yâ ti musée ti Louvre na Paris, na France, mo yeke wara vrai Tênë ti Moab so. A sara nga mbeni ye so akpa Tênë ti Moab so a zia ni na yâ ti musée “Bible nga na iri ti Nzapa” so ayeke na kota ndokua ti e na Warwick, na New York. Tênë ti Moab so afa so Mésa, gbia ti Moab, asara lani kpengba-li na azo ti Israël. Ye so ague oko na tënë so Bible atene (2 aGbia 3:​4, 5). Tongana amolenge ti mo abâ na lê ti ala wani aye so afa so atënë ti Bible ayeke tâ tënë, mabe ti ala ayeke kpengba mingi.—Bâ 2 Chronique 9:6.

7-8. (a) Nyen la e peut ti manda na lege ti apendere ye so Jéhovah acréé? Fa mbeni tapande ni. (Bâ nga foto.) (b) Ahunda wa la apeut ti aidé molenge ti mo ti duti na kpengba mabe so Nzapa la acréé aye?

⁷ Wa amolenge ti mo ti gbu li na ndö ti apendere ye so Jéhovah acréé. Na ngoi so mo na molenge ti mo ayeke fono na yâ ti ngonda wala ala yeke sara kua ti yaka, aidé lo ti bâ pendere forme ti aye so Jéhovah acréé so ayeke gbani gbani. Aidé molenge ti mo ti comprendre so mbeni zo so ayeke na ndara mingi la adoit ti sara aye so. Na tapande, teti angu mingi awandara amanda ye na ndö ti aye so ayeke na forme ti da ti escargot. Mbeni wandara so iri ti lo Nicola Fameli afa so tongana mo mû aye nde nde so ayeke na forme ti da ti escargot, si mo diko wungo ti aligne ni so angoro ngorongo so, mo yeke bâ so wungo ni so ayeke oko. Awungo ni so la a iri ni suite de Fibonacci. Gbâ ti aye ayeke na forme ni so, na tapande, ambeni galaxie, ada ti ambeni nyama so ayeke na gbe ti ngu, akugbe nga na afleur so a iri ni tournesol. a

⁸ Na ekole, molenge ti mo apeut ti manda ye na ndö ti ambeni forme so akpa terê na yâ ti dunia. Na tapande, fason so mingi ti akeke ayeke sigi akpa terê. Gere ni asigi, amaboko ni asigi, na pekoni akugbe ni asigi na terê ti amaboko ni. Me zo wa la acréé apendere ye so e bâ na yâ ti dunia? Tongana molenge ti mo agbu li mingi na ndö ti apendere ye so Jéhovah acréé, peut-être a yeke aidé lo ti duti na kpengba mabe na Nzapa so acréé aye kue (aHéb. 3:4). A si na mbeni ngoi, mo peut ti hunda tënë so na molenge ti mo: ‘Tongana Nzapa la acréé e, eskê mo pensé so lo hinga nzoni mingi aye so a yeke nzoni e sara tongaso si e duti na ngia?’ Na pekoni, mo peut ti fa na lo so Nzapa amû na e Bible ti fa na e tongana nyen la e peut ti duti na ngia.

 AIDÉ AMOLENGE TI MO TI BÂ ANDIA TI BIBLE NA NDÖ TI NZONI SARANGO YE NA NENE NI

9. Nyen la apeut ti sara si molenge ti mo ahunda tënë na ndö ti andia ti Bible na ndö ti nzoni sarango ye?

⁹ Tongana molenge ti mo ahunda tënë na ndö ti ambeni ndia ti Bible, gi ti hinga ndani so lo hunda tënë ni so. Eskê a ye biani ti fa so lo pensé so aye so Bible afa ayeke tâ tënë ape? Wala lo hinga ape tongana nyen la lo peut ti fa nda ti aye so lo mä na bê na ni na azo? Atâa ye ni ayeke so wa, mo peut ti aidé molenge ti mo ni ti bâ na nene ni aye so Bible ahunda na e ti sara na lege so mo manda na lo buku Ngbâ na fini lakue lakue! b

10. Tongana nyen la mo peut ti aidé molenge ti mo ti gbu li na ndö ti songo ti lo na Jéhovah?

¹⁰ Wa molenge ti mo ti bâ na nene ni songo ti lo na Jéhovah. Na ngoi so mo yeke manda Bible na molenge ti mo, sara kua na ahunda nga na atapande so ayeke na yâ ti buku Ngbâ na fini lakue lakue! ti hinga bango ndo ti lo na ndö ti aye nde nde (aProv. 20:5). Na tapande, na ye ti manda 8, a haka Jéhovah na mbeni kamarade so apensé na e so adabe ti e na aye so apeut ti bata e nga so apeut ti ga na e anzoni ye. Na peko ti so ala sara lisoro na ndö ti 1 Jean 5:​3, mo peut ti hunda tënë so: “So mo hinga so Jéhovah ayeke mbeni nzoni Kamarade, a yeke nzoni e bâ aye so lo hunda na e ti sara tongana nyen?” A peut ti kpa mbeni senge hunda, me ti hunda ni apeut ti aidé molenge ti mo ti bâ andia ti Nzapa tongana ye so afa so Lo ye e.—És. 48:​17, 18.

11. Tongana nyen la mo peut ti aidé molenge ti mo ti bâ amama-ndia ti Bible na nene ni? (aProverbe 2:​10, 11).

¹¹ Sara lisoro na lo na ndö ti nzoni ti sarango ye alingbi na amama-ndia ti Bible. Na ngoi so ala yeke diko Bible wala versê ti lango ni, ala sara lisoro ti bâ tongana nyen la amama-ndia ti Bible a-aidé sewa ti ala. Na tapande, mo peut ti mû angoi ni so ti aidé molenge ti mo ti comprendre so a yeke nzoni e sara kua ngangu nga e tene tâ tënë lakue (aHéb. 13:18). Mo peut nga ti fa na lo so ti sara ye alingbi na awango ti Bible ayeke aidé e ti duti na nzoni seni nga na ngia (aProv. 14:​29, 30). Ti sara lisoro na ndö ti mara ti amama-ndia so apeut ti aidé molenge ti mo ti bâ na nene ni mingi awango ti Bible.—Diko aProverbe 2:​10, 11.

12. Tongana nyen la mbeni babâ ayeke aidé molenge ti lo ti koli ti bâ na nene ni amama-ndia ti Bible?

¹² Stève, mbeni babâ so ayeke na France, afa tongana nyen la lo na wali ti lo a-aidé molenge ti ala ti koli Éthan so ade maseka ti bâ so ndoye la apusu Jéhovah ti lu na e andia. Lo tene: “E yeke hunda ka na lo mara ti ahunda so: ‘Ngbanga ti nyen la Jéhovah ahunda na e ti sara ye alingbi na mama-ndia so? Tongana nyen la a fa so lo ye e? Nyen la ayeke si tongana mo sara ye alingbi na mama-ndia so ape?’” Mara ti alisoro so a-aidé Éthan ti bâ so andia ti Jéhovah na ndö ti nzoni sarango ye ayeke na lege ni. Stève akiri atene: “Ye so e ye ayeke ti aidé Éthan ti bâ so ndara so ayeke na yâ ti Bible ayeke kota mingi ahon ndara ti azo.”

13. Fa mbeni tapande so afa tongana nyen la ababâ na amama apeut ti fa na amolenge ti ala ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible.

¹³ Fa na amolenge ti mo ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible. Mbeni lege ti sara ni ayeke na ngoi so a mû na molenge ti mo mbeni buku ti diko na ekole. Peut-être na yâ ti buku ni a fa so a yeke nzoni ti mû tapande ti azo ti yâ ni so ayeke sara lango-sioni wala so ayeke sungba na ngonzo mingi. Mo peut ti wa molenge ti mo ni ti gbu li na ndö ti bango ndo ti Bible na ndö ti sarango ye ti azo ti yâ ti buku ni (aProv. 22:​24, 25; 1 aCor. 15:33; aPhil. 4:8).  Ye so apeut ti aidé lo ti fa tënë na zo so ayeke fa mbeti na lo nga na amba ti lo ti klase na ngoi so ala yeke sara lisoro na ndö ti buku ni.

AIDÉ AMOLENGE TI MO TI GBU KOKO TI MABE TI ALA

14. Tënë wa la apeut ti duti ngangu na amaseka ti sara lisoro na azo na ndö ni? Ngbanga ti nyen?

¹⁴ Na ambeni ngoi, mbeto apeut ti sara amaseka ti sara lisoro na azo na ndö ti aye so ala mä na bê na ni. Peut-être mbeto apeut ti sara ala ti fa ndani so ala mä na bê pëpe na tënë ti évolution. Ngbanga ti nyen? Peut-être azo so ayeke fa mbeti na ala afa so tënë ti évolution ayeke tâ tënë. Tongana mo yeke babâ wala mama, tongana nyen la mo peut ti aidé molenge ti mo ti hinga biani so aye so lo mä na bê na ni ayeke tâ tënë?

15. Nyen la apeut ti aidé mbeni Chrétien so ade maseka ti hinga biani so aye so lo mä na bê na ni ayeke tâ tënë?

¹⁵ Aidé amolenge ti mo ti hinga biani so aye so ala mä na bê na ni ayeke tâ tënë. Kamene adoit ti sara molenge ti mo ape ndali ti so lo mä na bê na tënë ti création (2 Tim. 1:8). Même awandara mingi amä na bê so aye so ayeke na fini abâ gigi gï gbagburu tongaso na bê ti ala ape. Awandara so abâ polele so mbeni zo so ayeke na ndara la acréé aye kue so ayeke na fini so a yeke ngangu ti comprendre ni. Ndani la ala ke tënë ti évolution so a yeke fa ni na yâ ti a-ekole mingi na yâ ti dunia. Molenge ti mo apeut ti kpengba mabe ti lo na lege so lo gbu li na ndö ti araison so apusu ambeni ita ti mä na bê so a créé aye créengo. c

16. Tongana nyen la ababâ na amama apeut ti aidé amolenge ti ala ti hinga tongana nyen ti fa na azo ndani so ala mä na bê so Nzapa la acréé aye? (1 Pierre 3:15). (Bâ nga foto.)

¹⁶ Aidé amolenge ti mo ti hinga ti fa na azo ndani so ala mä na bê so Nzapa la acréé aye. (Diko 1 Pierre 3:15.) Tongana ala diko molongo ti a-article “Les jeunes s’interrrogent: Création ou évolution ?” na ndö ti jw.org apeut ti aidé molenge ti mo. Na pekoni molenge ti mo apeut ti soro mbeni fango nda ti ye so lo bâ so apeut ti aidé azo ti hinga so Nzapa la acréé aye. Dabe ti lo so lo bezoin ape ti papa na amba ti lo ti klase. Wa lo ti sara kua na atënë so akpengba ape ti sara tënë ti création tongana mbeni zo ayeda ti sara lisoro na ndö ni. Na tapande mbeni élève apeut ti tene: “Mbi mä na bê gï na ye so mbi peut ti bâ, me  lâ oko mbi bâ Nzapa ape.” Mbeni maseka so ayeke Chrétien apeut ti tene: “Imaginé so mo yeke tambela na yâ ti mbeni gbako so ayo na azo na mo wara mbeni dû ti ngu so a leke yanga ni nzoni na tênë. Mo yeke tene nyen? Mbeni zo la adoit ti leke ni. Ti sese nga na aye kue so ayeke na fini na ndö ni ayeke nga tongaso. Mbeni zo la adoit ti créé ni.”

17. Tongana nyen la ababâ na amama apeut ti aidé amolenge ti ala ti gi alege ti fa atâ tënë ti Bible na azo? Fa mbeni tapande ni.

¹⁷ Aidé amolenge ti mo ti gi alege ti fa atâ tënë ti Bible na azo (aRom. 10:10). Mo peut ti haka effort so molenge ti mo ayeke sara ti fa tënë ti mabe ti lo na azo na effort so mbeni zo abezoin ti sara ti manda mbeni ye ti pikango na mozoko. Na tongo nda ni, lo yeke pika abia so a yeke ngangu ape. Me tongana ngoi ayeke hon, pikango mozoko ayeke duti ngangu na lo ape. Legeoko nga, mbeni maseka so ayeke Chrétien apeut ti komanse ti fa tënë na mbeni lege so akpengba ape. Na tapande, lo peut ti hunda mbeni mba ti lo ti ekole, lo tene: “Eskê mo hinga so mingi ni awandara abâ aye so ayeke na yâ ti dunia la ala sara mara ni? Zia mbi fa na mo mbeni pendere vidéo.” Na peko ti so lo fa mbeni vidéo ti molongo ti avidéo A créé ni crééngo? lo peut ti tene: “Tongana a gonda mbeni wandara ndali ti so lo bâ mbeni ye na yâ ti dunia si lo sara mara ni, zo wa la a doit ti gonda lo ndali ti avrai ye so ayeke na yâ ti dunia?” Senge hakango ye so apeut ti pusu mba ti lo ni ti gi ti hinga ambeni ye encore.

NGBÂ TI AIDÉ AMOLENGE TI MO TI KPENGBA MABE TI ALA

18. Tongana nyen la ababâ na amama apeut ti ngbâ ti aidé amolenge ti ala ti kpengba mabe ti ala na Nzapa?

¹⁸ E yeke na yâ ti mbeni dunia so gbâ ti azo amä na bê na Jéhovah ape (2 Pi. 3:3). Tongaso, na ngoi so mo yeke manda Bible na molenge ti mo, wa lo ti manda ye na ndö ti atënë so ayeke sara si lo bâ na nene ni Bible nga na andia ti Bible na ndö ti nzoni sarango ye. Aidé lo ti gbu li ti lo mingi nga ti kpengba mabe ti lo na Jéhovah na lege so mo na lo asara lisoro na ndö ti aye so Jéhovah acréé. Aidé lo ti comprendre aprophétie ti Bible so apika bê mingi so aga tâ tënë awe. Kota ye ni ayeke ti tene mo sambela legeoko na molenge ti mo nga ndali ti lo. Tongana mo sara tongaso, mo peut ti duti sûr so Jéhovah ayeke sara tufa na ndö ti ngangu so mo sara ti aidé molenge ti mo ti kpengba mabe ti lo.—2 Chron. 15:7.