1. Nyen la Jéhovah afa lani na Abraham so adë bê ti lo?

 A SARA ngu mingi awe, na lege ti mbeni ange, Nzapa atene na Abraham so lo yeke futi gbata ti Sodome na Gomorrhe. Li ti koli be-ta-zo so aga lani kirikiri. Lo hunda ndo, lo tene: “Tâ tënë mo yeke futi azo ti mbilimbili legeoko na azo ti sioni? . . . Juge ti sese kue ayeke sara ye na lege ni ape?” (Gen. 18:​23-33). Jéhovah akanga lani bê lo aidé kamarade ti lo Abraham ti manda mbeni kpengba ye: Nzapa ayeke futi azo ti mbilimbili lâ oko ape. Ye ti manda so a-aidé e nga adë bê ti e kue laso.

2. Tongana nyen la e peut ti hinga biani so na ngoi so Jéhovah ayeke fâ ngbanga na ndö ti azo, lo yeke sara ye lakue na lege ni nga na nzoni bê?

² Tongana nyen la e peut ti hinga biani so na ngoi so Jéhovah ayeke fâ ngbanga na ndö ti azo, lo yeke sara ye lakue na lege ni nga na nzoni bê? A yeke ndali ti so e hinga so “Jéhovah abâ ye so ayeke na yâ ti bê ti zo.” (1 Sam. 16:7). Ti vrai ni, lo hinga ye so ayeke na “bê ti azo kue”. (1 aGbia 8:39; 1 Chron. 28:9). So ayeke mbeni tâ tënë so apika bê ti zo mingi. Jéhovah ayeke na ndara mingi ahon e, tongaso e peut ande ti comprendre kue ape ndani so lo mû ambeni desizion. Bazengele Paul atene na ndö ti Jéhovah Nzapa, atene: “Zo alingbi ti gi nda ti afango ngbanga ti lo pëpe.”—aRom. 11:33.

3-4. Ambeni hunda wa la e peut ti hunda terê ti e na ni? Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so? (Jean 5:​28, 29).

³ Atâa so e hinga so Jéhovah ayeke sara ye lakue na lege ni, e peut ti hunda terê ti e na ambeni hunda tongana ti so Abraham ahunda lani. E peut même ti hunda terê ti e, e tene: ‘Eskê beku ayeke dä ndali ti azo tongana azo ti Sodome na Gomorrhe so Nzapa afâ lani ngbanga na ndö ti ala? Eskê ala peut  ti duti na popo ti azo so ayeke “mbilimbili pëpe” so ayeke zingo ande ala?’—Kus. 24:15.

⁴ Zia e bâ aye so e hinga awe na ndö ti zingongo ti akuâ. Ade aninga ape, e wara fini fango nda ti ye na ndö ti ‘zingongo na kuâ ti wara fini’ nga na ‘zingongo na kuâ ti wara ngbanga.’ a (Diko Jean 5:​28, 29.) Fini fango nda ti ye so asara si e changé fason so e mä na yâ ti ambeni ye lani. E yeke sara tënë na ndö ti achangement ni so na yâ ti article so nga na ti peko. E yeke bâ kozoni aye so e hinga ape na ndö ti afango ngbanga ti Jéhovah so ayeke mbilimbili nga na pekoni e yeke bâ aye so e hinga na ndö ni.

AYE SO E HINGA APE

5. Ambeti ti e atene lani nyen na ndö ti azo ti Sodome na Gomorrhe so Jéhovah afuti ala?

⁵ Ândö, ambeti ti e asara tënë na ndö ti azo so Jéhovah atene ala yeke mbilimbili ape. E tene lani so azo so Jéhovah afuti ala, na tapande azo ti Sodome na Gomorrhe, ayeke zingo ande na kuâ ape. Me na peko ti so e gbu li nzoni nga e sambela mingi na ndö ti tënë ni, a yeke polele so e peut ti duti sûr na tënë so e tene lani so ape.

6. Ambeni tapande ti fango ngbanga ti Nzapa na ndö ti azo so ayeke mbilimbili ape ayeke so wa? Nyen la e hinga ape?

⁶ Gbâ ti ambaï ti Bible asara tënë ti azo so ayeke mbilimbili ape so Jéhovah afâ ngbanga na ndö ti ala. Na tapande, Jéhovah afuti lani azo kue na ngoi ti Kota ngu so apika, me lo bata Noé na azo ti sewa ti lo. Lo sara nga lani kua na azo ti Israël ti futi amara mbasambala so ayeke lani na Sese ti zendo. Nga lo sara lani kua na mbeni ange ti fâ aturugu ti Assyrie 185 000 na mbeni bï oko (Gen. 7:23; Deut. 7:​1-3; És. 37:​36, 37). Na yâ ti aye so, eskê Bible afa polele so azo so Jéhovah afuti ala so lo futi ala biani biani? Ên-ën, Bible afa tongaso ape. E tene tongaso ngbanga ti nyen?

7. Nyen la e hinga ape na ndö ti azo so Nzapa afuti ala na ngoi ti Noé wala azo so azo ti Israël afuti ala na ngoi ti mungo sese ti Canaan? (Bâ couverture.)

⁷ E hinga ape tongana nyen la Jéhovah afâ lani ngbanga na ndö ti azo so oko oko kue; e hinga nga ape wala ala wara lani pasa ti manda ye na ndö ti Jéhovah nga ti changé bê ti ala. Na ndö ti ngoi ti Kota ngu so apika lani, Bible atene so Noé ayeke lani “wafango tënë ti ye so ayeke mbilimbili”. (2 Pi. 2:5). Me Bible atene ape so na ngoi so lo yeke leke lani kota arche ni lo gi nga ti fa tënë na zo oko oko kue na ndö ti sese so ayeke wara ande futingo na ngoi ti Kota ngu so ayeke pika. Legeoko nga, e hinga ape wala asioni zo kue so ayeke lani na sese ti Canaan awara lege ti manda ye na ndö ti Jéhovah nga ti changé lege ti ala.

8. Nyen la e hinga ape na ndö ti azo ti Sodome na Gomorrhe?

⁸ Ka ti azo ti Sodome na Gomorrhe? Lot, so ayeke zo ti mbilimbili, ayeke vivre lani na popo ti ala. Me eskê Lot afa lani tënë na ala kue? Ên-ën! Ti vrai ni, ala yeke lani asioni zo, me eskê ala hinga ye so ayeke na lege ni nga ye so ayeke na lege ni ape? Zia e girisa ape so gbâ ti akoli ti gbata so agi lani ti lango na agene ti Lot na ngangu. Bible atene so na popo ti gbâ ti azo so, mo yeke wara ‘amolenge-koli nga na ambakoro-koli’. (Gen. 19:4; 2 Pi. 2:7). Eskê e hinga biani so Jéhovah Nzapa so ayeke sara nzoni bê na zo atene so azo kue so akui lani so ayeke na beku ti zingo na kuâ ape? Jéhovah atene lani na Abraham so azo ti mbilimbili asi même bale-oko na yâ ti gbata so ape (Gen. 18:32). Tongaso, ala yeke lani mbilimbili ape, na Jéhovah ayeke na raison ti futi ala ndali ti aye so ala sara. Eskê e peut biani ti tene so a yeke kiri ande na fini zo oko na popo ti ala ape na ngoi so a yeke ‘zingo ande na kuâ  azo so ayeke mbilimbili pëpe’? Ên-ën, e peut ti tene tongaso ape.

9. Nyen la e hinga ape na ndö ti Salomon?

⁹ Me Bible asara nga tënë ti azo so ayeke mbilimbili so aga azo so ayeke mbilimbili pëpe. Mbeni tapande ni ayeke ti Gbia Salomon. A fa lani alege ti Nzapa nzoni na lo nga Jéhovah asara tufa mingi na ndö ti lo, me ambeni ngoi na pekoni lo voro anzapa ti wataka. Asiokpari so lo sara ason bê ti Jéhovah ngangu nga akpale ti peko ni aninga angu ngbangbo mingi. Na ngoi so Salomon akui, Bible atene so lo “wu terê ti lo tongana ti akotara ti lo,” na tapande ti akoli be-ta-zo tongana Gbia David (1 aGbia 11:​5-9, 43; 2 aGbia 23:13). Me eskê fason so a lu na lo afa so nyen na nyen a yeke zingo ande lo na kuâ? Bible afa ape. Ambeni zo apeut ti pensé so a yeke zingo ande Salomon na kuâ ndali ti so Bible atene so “zo so akui awe, a zi siokpari ti lo na li ti lo awe.” (aRom. 6:7). Tënë so ayeke tâ tënë, me a ye ti tene ape so a yeke zingo ande na kuâ azo kue so akui mo bâ mo tene ala wara awe droit ti kiri ti duti na fini. Zingongo na kuâ ayeke mbeni cadeau ti Nzapa so aye e mingi. Lo yeke mû ni na azo so lo ye ti mû na ala pasa ti voro lo teti lakue lakue (Job 14:​13, 14; Jean 6:44). Eskê Salomon ayeke wara ande cadeau so? Jéhovah la ahinga kiringo tënë ni, me e hinga ni ape. Me e hinga so Jéhovah ayeke sara ye so ayeke na lege ni.

AYE SO E HINGA NI

10. Nyen la Jéhovah apensé na ndö ti futingo azo? (Ézéchiel 33:11). (Bâ nga foto.)

¹⁰ Diko Ézéchiel 33:11. Jéhovah afa na e tënë ti bê ti lo na ndö ti fango ngbanga na ndö ti azo. Legeoko tongana ti so Ézéchiel atene lani, bazengele Pierre atene: ‘Jéhovah aye si a futi zo oko pëpe.’ (2 Pi. 3:9). Atënë so adë bê ti e. E hinga so Jéhovah ayeke futi mbeni zo teti lakue lakue gï tongana lo yeke na nzoni raison ti sara ni. Nzoni bê ti lo ayeke mingi, na lo yeke fa ni na ngoi so bê ti lo aye.

11. Azo wa la a yeke zingo ande ala na kuâ ape? E hinga ni tongana nyen?

¹¹ Nyen la e hinga na ndö ti azo so a yeke zingo ande ala ape? Bible afa na e atapande ni mingi ape. b Jésus afa lani so a yeke zingo ande Judas Iscariote na kuâ ape. (Marc 14:21; bâ nga Jean 17:12 nga na note ti étude ni na Français.) Judas ahinga lani so ye so lo sara ague nde na ye so Jéhovah Nzapa na Molenge ti lo aye. (Bâ Marc 3:29 nga na note ti étude ni na Français.) Legeoko nga, Jésus atene lani so ambeni kota zo ti nzapa so ake lo ayeke kui me a yeke zingo ala ape. (Mat. 23:33; bâ Jean 19:11 nga na note ti étude ni na Français na ndö ti tënë “koli so.”) Bazengele Paul atene nga lani so a yeke zingo na kuâ ape a-apostat so ake ti changé bê ti ala.—aHéb. 6:​4-8; 10:29.

12. Nyen la e hinga na ndö ti nzoni bê ti Jéhovah? Fa ambeni tapande ni.

¹² Me, nyen la e hinga na ndö ti nzoni bê ti Jéhovah? Tongana nyen la lo fa so lo “ye si a futi zo oko pëpe”? Gbu li na ndö ti nzoni bê so lo sara na mbage ti ambeni zo so asara lani akota asiokpari. Gbia David asara lani akota siokpari na peko ti terê, na tapande lo gi wali ti zo nga lo fâ zo. Me, David achangé lani bê ti lo, tongaso na nzoni bê Jéhovah apardonné lo (2 Sam. 12:​1-13). Gbia Manassé asara lani aye so ayeke tâ sioni mingi na yâ ti kota mbage ti gigi ti lo. Atâa so kue, Jéhovah asara nzoni bê na lo nga apardonné lo ndali ti so lo changé bê ti lo (2 Chron. 33:​9-16). Atapande so afa na e so Jéhovah ayeke sara nzoni bê na mbeni zo tongana lo bâ so mbeni raison ti sara ni ayeke dä. Lo yeke zingo ande mara ti  azo tongaso ndali ti so ala bâ so ala sara kota siokpari nga ala changé bê ti ala.

13. (a) Ngbanga ti nyen la Jéhovah asara lani nzoni bê na azo ti Ninive? (b) Ambeni ngoi na pekoni, Jésus atene nyen na ndö ti azo ti Ninive?

¹³ E mä nga tënë ti nzoni bê so Jéhovah asara lani na azo ti Ninive. Nzapa atene lani na Jonas, atene: “Mbi hinga aye ti sioni so ala sara.” Me na ngoi so ala changé bê ti ala, na nzoni bê Jéhovah apardonné ala. Nzoni bê ti lo ahon ti Jonas mingi. Ngonzo asara lani Jonas na Nzapa adoit lani ti dabe ti lo so azo ti Ninive so ‘ahinga même ti sara kangbi pëpe na popo ti ye ti nzoni na ye ti sioni’. (Jonas 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11). Ambeni ngoi na pekoni, Jésus asara kua na tapande so ti fa ye na ndö ti fango ngbanga ti mbilimbili nga na nzoni bê ti Jéhovah. Jésus atene lani so azo ti Ninive so achangé bê ti ala ayeke ‘londo na lâ ti ngbanga’.—Mat. 12:41.

14. Pasa wa la azo ti Ninive so ayeke ‘zingo na kuâ ti wara ngbanga’ ayeke wara ande?

¹⁴ Me so a tene azo ti Ninive ayeke ‘londo na lâ ti ngbanga’ aye ti tene nyen? Jésus asara tënë ti ‘zingongo na kuâ ti wara ngbanga’ so ayeke ga (Jean 5:29). Lo yeke sara lani tënë ti Komandema ti lo ti ngu saki oko so na ngoi ni a yeke zingo ande “azo ti mbilimbili na azo so ayeke mbilimbili pëpe.” (Kus. 24:15). Ti azo so ayeke mbilimbili pëpe, zingongo ti ala ni ayeke duti ande ‘zingongo na kuâ ti wara ngbanga.’ Ye so aye ti tene so na peko ti so a zingo ala na kuâ, Jéhovah na Jésus ayeke bâ wala ala mä yanga ti ala nga ala sara ye alingbi na aye so ala manda. Tongana mbeni zo ti Ninive so a zingo lo na kuâ ake ti voro Jéhovah, Jéhovah ayeke zia si lo ngbâ na fini ape (És. 65:20). Me azo kue so asoro ti voro Jéhovah be-ta-zo ayeke wara ande pasa ti ngbâ na fini lakue lakue.—Dan. 12:2.

15. (a) Ngbanga ti nyen la a yeke nzoni e tene ape so a yeke zingo zo oko ape na popo ti azo ti Sodome na Gomorrhe so a futi ala lani? (b) Tënë so Jude atene na Jude 7 aye ti tene nyen? (Bâ encadré “ Jude aye lani ti tene nyen?”)

¹⁵ Na ngoi so Jésus ayeke sara lani tënë ti azo ti Sodome na Gomorrhe, lo tene so na “Lâ ti fango ngbanga,” ye ayeke duti ande ngangu na ala ape ahon ti azo so ake lo nga ake ti yeda na afango ye ti lo (Mat. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Luc 10:12). Lo ye lani ti tene nyen la? Eskê Jésus akono lani yâ ti tënë ni ti fa na azo so azo  ti ngoi ti lo ayeke même sioni mingi ahon azo ti Sodome na Gomorrhe? Girisa ape so, so Jésus atene azo ti Ninive ayeke ‘londo na lâ ti ngbanga’, vrai tënë la lo tene so. Me na bango ni, tënë so Jésus aye ti tene na ndö ti azo ti Sodome na Gomorrhe la lo tene so. “Lâ ti fango ngbanga” so lo sara tënë ni ge ayeke biani oko lâ ti fango ngbanga so lo sara tënë ni so abâ azo ti Ninive. Tongana ti azo ti Ninive, azo ti Sodome na Gomorrhe asara lani asioni ye. Me azo ti Ninive awara lani lege ti changé bê ti ala. Na ndö ni, dabe ti mo na tënë so Jésus atene na ndö ti ‘zingongo na kuâ ti wara ngbanga.’ Tënë ni ayeke bâ nga ande “ala so angbâ ti sara aye ti sioni”. (Jean 5:29). Tongaso, na bango ni peut-être mbeni beku ayeke dä ndali ti azo ti Sodome na Gomorrhe. Lege ayeke dä ti tene a zingo kamême ambeni zo so, na e yeke wara ande lege ti fa ye na ala na ndö ti Jéhovah nga na Jésus Christ.

16. Nyen la Jéhovah ayeke bâ si lo zingo mbeni zo? (Jérémie 17:10).

¹⁶ Diko Jérémie 17:10. Versê so a-aidé e ti fa na nduru tënë ye so e hinga: lakue Jéhovah ‘ayeke gi yâ ti bê ti zo, lo yeke gi ti bâ ye so ayeke na gbe ti bê ti zo kâ’. Tongana a ndu tënë ti zingongo azo ande na kuâ, tongana ti so lo yeke sara ka, ande lo yeke “futa zo oko oko alingbi na aye so lo sara”. Jéhovah ayeke woko yâ ti andia ti lo ape tongana bezoin ni ayeke dä, me lo yeke sara ye na nzoni bê tongana lo ye. Tongaso, a yeke nzoni e tene ape so a yeke zingo mbeni zo na kuâ ape; e yeke tene ni gï tongana e hinga so Bible atene tongaso.

“JUGE TI SESE KUE AYEKE SARA YE NA LEGE NI”

17. Nyen la ayeke si ande na azo so akui awe?

¹⁷ Ngbene ye na ngoi so Adam na Ève amû peko ti Satan ti ke yanga ti Jéhovah Nzapa, azo milliard mingi akui. Kuâ ayeke mbeni sioni “wato”. (1 aCor. 15:26). Nyen la ayeke si ande na azo kue so akui so? Mbeni kete wungo ti azo, so wungo ti ala kue ayeke 144000, so ayeke adisciple ti Christ so ayeke be-ta-zo, ayeke zingo ande na kuâ ti wara mbeni fini so alingbi ti hinga kuâ ape na yayu (Apoc. 14:1). Gbâ ti azo so ayeke be-ta-zo, akoli nga na awali so aye Jéhovah, ayeke kiri ande na fini na ngoi so a yeke ‘zingo azo ti mbilimbili’ na  ala yeke ngbâ na fini lakue lakue na ndö ti sese tongana ala ngbâ azo ti mbilimbili na ngoi ti Komandema ti ngu saki oko ti Christ nga na ngoi ti ndangba tara (Dan. 12:13; aHéb. 12:1). Na ngoi ti Komandema ti ngu saki oko ti Christ, a yeke mû lege ande na “azo so ayeke mbilimbili pëpe” so na popo ni a yeke wara azo so asara na Jéhovah lâ oko ape wala même azo so ‘asara aye ti sioni’ ti changé lege ti ala ti ga awakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo (Luc 23:​42, 43). Me ti ambeni zo so ayeke tâ sioni mingi, so aleke na bê ti ala ti ke Jéhovah nga na aye so lo leke ti sara, a yeke zingo ande ala ape.—Luc 12:​4, 5.

18-19. (a) Ngbanga ti nyen la e peut ti sara confiance na fango ngbanga ti Jéhovah na ndö ti azo so akui? (Ésaïe 55:​8, 9). (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article ti peko?

¹⁸ Eskê e peut biani ti duti sûr so na ngoi so Jéhovah ayeke fâ ngbanga na ndö ti azo, lo yeke mû lakue nzoni desizion? En! Tongana ti so Abraham ahinga ni lani nzoni, Jéhovah so ayeke “Juge ti sese kue” ayeke mbilimbili-kue, lo yeke na ndara kue nga lo yeke sara ye na nzoni bê. Lo fa ye na Molenge ti lo nga lo mû na lo kua ti fâ ngbanga na ndö ti azo kue (Jean 5:22). Babâ ni na Molenge ni kue apeut ti hinga ye so ayeke na yâ ti bê ti azo oko oko kue (Mat. 9:4). Tongaso, na ngoi so ala yeke fâ ngbanga ti azo, ala yeke sara lakue ye “na lege ni”.

¹⁹ Zia e leke na bê ti e ti ngbâ ti sara confiance na Jéhovah nga na adesizion kue so lo mû. E hinga so e lingbi ape ti fâ ngbanga, me gï lo la lo lingbi. (Diko Ésaïe 55:​8, 9.) Ndani la e yeke sara confiance na Jéhovah nga na Molenge ti lo na yâ ti angbanga kue so ala yeke fâ. Nga, e hinga so Gbia ti e Jésus ayeke sara ye tâ gï tongana Babâ ti lo so ayeke fâ ngbanga mbilimbili nga so ayeke sara ye na nzoni bê (És. 11:​3, 4). Me, tënë ti nyen la e peut ti tene na ndö ti lege so Jéhovah na Jésus ayeke fâ ngbanga ti azo na ngoi ti kota ye ti vundu? Aye wa la e hinga ape? Aye wa la e hinga? Article ti e ti peko ayeke kiri tënë na ahunda so.