1. Ambeni nzoni ye wa la e wara ndali ti so e yeke na yâ ti bungbi ti Jéhovah?

 E YEKE biani na pasa ti duti na yâ ti bungbi ti Jéhovah na lâ ti nda ni so, so ayeke ngangu mingi. Fini na yâ ti dunia so ayeke ga gï ngangu ngangu, me Jéhovah amû na e sewa ti aita ti aidé e (Ps. 133:1). Lo aidé e ti duti na ngia na yâ ti sewa ti e (aÉph. 5:33–6:1). Lo aidé nga e ti wara ndara so e bezoin ni ti duti na tâ siriri ti bê.

2. Nyen la e bezoin ti sara? Ngbanga ti nyen?

² Me, e doit ti sara ngangu ti ngbâ ti sara na Jéhovah be-ta-zo. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so na ambeni ngoi, amba ti e apeut ti son bê ti e. E peut nga ti découragé tongana e sara amême faute fani mingi. E doit ti ngbâ ti sara na Jéhovah (1) tongana mbeni ita ason bê ti e (2) tongana wali wala koli ti e azia vundu na bê ti e nga (3) tongana e découragé ndali ti afaute so e sara. Na yâ ti article so, e yeke sara tënë na ndö ti aye so oko na oko. Na yâ ti ye ni oko na oko, e yeke bâ nga ye so e peut ti manda na lege ti tapande ti mbeni zo so Bible asara tënë ti lo so angbâ be-ta-zo.

NGBÂ BE-TA-ZO NA JÉHOVAH TONGANA MBENI ITA ASON BÊ TI MO

3. Kpale wa la awakua ti Jéhovah ayeke wara?

³ Kpale ni. Ambeni ita ayeke na asarango ye so ayeke son bê ti e. Ambeni apeut ti sara mbeni ye so azia vundu na bê ti e wala ala peut ti sara ye na e na nzoni bê ape. Aita so ayeke mû li ni apeut ti sara afaute. Akpale so apeut ti sara si ambeni ita ayeke na kite so bungbi ti Jéhovah la e yeke dä so. Ahon ti ngbâ ti sara na Nzapa “maboko na maboko” na aita ti ala, ala peut ti ke ti sara lisoro na azo so ason bê ti  ala wala ala peut même ti zia ti ga na abungbi (Soph. 3:9). Eskê a yeke na lege ni? Zia e bâ ye so e peut ti manda na lege ti tapande ti mbeni zo so Bible asara tënë ti lo so awara mara ti akpale so.

4. Akpale wa la bazengele Paul awara lani?

⁴ Tapande ti Bible. Bazengele Paul ahinga lani so amba ti lo aChrétien ayeke mbilimbili-kue ape. Na tapande, ambeni ita ayeke lani na nzoni bango ndo na ndö ti lo ape na peko ti so lo komanse ti bungbi legeoko na ala (Kus. 9:26). Na pekoni, ambeni atene sioni tënë na iri ti lo ti buba iri ti lo (2 aCor. 10:10). Paul abâ lani mbeni ancien so amû mbeni sioni desizion so apeut ti sara si aita apika gere ti ala (aGal. 2:​11, 12). Nga Marc, so ayeke mbeni kota kamarade ti Paul, azia vundu ngangu na bê ti lo (Kus. 15:​37, 38). Aye so asi so apeut lani ti sara si Paul ake ti mû ngoi ti duti na terê ti azo so ason bê ti lo. Me lo ngbâ lani ti duti na nzoni bango ndo na ndö ti aita nga lo ngbâ ti sara kua ti Jéhovah mingi. Nyen la a-aidé lani Paul ti ngbâ be-ta-zo?

5. Nyen la a-aidé lani Paul ti découragé na terê ti aita ti lo ape? (aColossien 3:​13, 14). (Bâ nga foto.)

⁵ Paul aye lani aita ti lo. So Paul aye ala, a aidé lo ti bâ gï awokongo ti ala ape me apendere sarango ye ti ala. Ndoye a-aidé nga Paul ti pardonné amba ti lo tongana ti so lo tene na aColossien 3:​13, 14. (Diko ni.) Bâ tongana nyen la Paul asara ye na mbage ti Marc. Atâa so Marc adö Paul azia na ngoi ti kozo voyage ti lo ti missionnaire, bê ti Paul angbâ gï ti son na terê ti lo ape. Ambeni ngoi na pekoni, Paul atokua mbeni pendere lettre na congrégation ti Colosses, na yâ ni lo gonda Marc so ayeke mba ti lo wakua so lo bâ lo na nene ni ‘so adë bê ti lo mingi.’ (aCol. 4:​10, 11). Na ngoi so Paul ayeke lani na kanga na Rome, lo hunda mbilimbili ti tene Marc aga a-aidé lo (2 Tim. 4:11). A yeke polele so Paul adécouragé lani na terê ti aita ti lo ape. Nyen la e peut ti manda na lege ti tapande ti Paul?

6-7. Nyen la apeut ti aidé e ti ngbâ ti ye aita ti e atâa awokongo ti ala? (1 Jean 4:7).

⁶ Ye ti manda ni. Jéhovah aye ti tene e ngbâ ti ye aita ti e. (Diko 1 Jean 4:7.) Tongana mbeni ita ayeke na ambeni sarango ye ti aChrétien ape, a yeke nzoni e pensé so lo ye ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible me lo sara ye sân ti gbu li la (aProv. 12:18). Nzapa aye awakua ti lo so ayeke be-ta-zo atâa so ala yeke sara afaute. Atâa so e sara afaute, lo ngbâ kamarade ti e nga bê ti  lo ayeke ngbâ ti son na terê ti e ape (Ps. 103:9). E kiri singila mingi na Jéhovah so ayeke pardonné e nga e doit ti mû tapande ti lo ti pardonné aita ti e.—aÉph. 4:32–5:1.

⁷ Girisa nga ape so, so nda ni aga nduru mingi, e bezoin ti ngbâ nduru na aita. E peut ti ku ti tene a sara aye ti ngangu na e mingi. A peut même ti kanga e ndali ti aye so e mä na bê na ni. Tongana a si tongaso, e yeke ande na bezoin ti aita ti e encore mingi (aProv. 17:17). Bâ ye so asi lani na Josep, a so ayeke mbeni ancien na Espagne. A kanga lani lo nga na ambeni ita ndali ti dutingo nde ti ala. Lo tene: “Na kanga, e kue e lango ndo oko, tongaso na ambeni ngoi e yeke son bê ti mba. E doit lani ti kanga bê na mba nga ti pardonné mba na bê kue. Ye so a-aidé lani e ti ngbâ beoko nga ti bata mba. Amba ti e azo ti kanga ni ayeke lani awakua ti Jéhovah ape. Mbeni lâ, mbi wara kä na a kanga maboko ti mbi na bande, tongaso mbi peut ti sara mbeni ye mbi wani ape. Me mbeni ita asukula abongo ti mbi nga lo sara ambeni ye ti bâ lege ti mbi. Mbi bâ so a sara ye na mbi na ndoye na ngoi so mbi yeke tâ na bezoin ni.” So ayeke anzoni raison so ndali ni e doit laso ti leke akpale so ayeke na popo ti e na aita ti e.

NGBÂ BE-TA-ZO NA JÉHOVAH TONGANA KOLI WALA WALI TI MO ASON BÊ TI MO

8. Kpale wa la aita so asara mariage awe ayeke wara ni?

⁸ Kpale ni. Azo kue so asara mariage ayeke wara akpale. Bible atene polele so azo so asara mariage ayeke wara “aye ti vundu na yâ ti mitele ti ala.” (1 aCor. 7:28). Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so mariage abungbi azo use so ayeke mbilimbili-kue ape so ayeke na asarango ye so ayeke nde nde, so aye so ala ye nga ala ke ayeke nde nde. Peut-être ngobo ti azo so asara mariage wala ndo so ala kono dä ayeke nde nde. Peut-être tongana ngoi ayeke hon, ala peut ti bâ ambeni sarango ye ti mba ti ala so ala bâ ni lani ape kozo na mariage ti ala. Aye so kue apeut ti sara si kpale alondo. Ahon ti hinga faute ti ala na yâ ti kpale ni nga ti gi ti leke ni, ala peut ti bi tënë ni na li ti mba. Ala peut même ti bâ kangbingo terê wala divorce tongana yorö ti kpale ti ala ni. Me eskê ala yeke duti na ngia mingi tongana ala kangbi wala ala sara divorce? b Zia e manda ye na lege ti tapande ti mbeni wali ti yâ ti Bible so angbâ be-ta-zo na Jéhovah atâa so koli ti lo asara lani si gigi akpengba na lo mingi.

9. Kpale wa la Abigaïl awara lani?

⁹ Tapande ti Bible. Abigaïl asara lani mariage na Nabal so Bible atene lo son mingi nga sarango ye ti lo ayeke nzoni ape (1 Sam. 25:3). A doit lani ti duti ngangu na Abigaïl ti vivre na mara ti koli so. Eskê Abigaïl awara lani mbeni lege ti fâ yâ ti mariage ti lo? Lege azi lani na lo na ngoi so David, so ayeke ga ande gbia ti Israël, aga lani ti fâ koli ti lo ndali ti so lo zonga lo nga na azo ti lo (1 Sam. 25:​9-13). Abigaïl apeut lani ti kpe tongaso si lege azi na David ti fâ Nabal. Lo sara tongaso ape, me lo sara kue ti tene David ayeda ti zia Nabal angbâ na fini (1 Sam. 25:​23-27). Lo sara lani tongaso ngbanga ti nyen?

10. Nyen la peut-être apusu lani Abigaïl ti ngbâ na koli ti lo atâa so a yeke kete ye ape?

¹⁰ Abigaïl aye lani Jéhovah nga lo bâ na  nene ni andia ti lo na ndö ti mariage. Kite ayeke dä ape so lo hinga lani tënë so Nzapa atene na Adam na Ève na ngoi so lo zia na sese kozo mariage (Gen. 2:24). Lo hinga so Jéhovah abâ mariage tongana mbeni ye so ayeke nzoni-kue. Lo ye lani ti zia ngia na bê ti Nzapa, na ye so la apusu lo ti sara ye kue so lo peut ti sara ti sö azo ti da ti lo, so koli ti lo nga ayeke na popo ni. Lo sara lani ye hio ti kanga lege na David ti fâ Nabal. Lo yeke nga lani nduru ti hunda pardon ndali ti sioni so lo sara ape. A yeke polele so Jéhovah aye lani wali so, so asara ye na mbeto ape nga so apensé gï na lo wani ape. Nyen la awali ti akoli na akoli ti awali apeut ti manda na lege ti tapande ti Abigaïl?

11. (a) Nyen la Jéhovah ahunda na azo so asara mariage? (aÉphésien 5:33). (b) Nyen la mo manda na lege ti ye so Carmen asara ti bata mariage ti lo? (Bâ nga foto.)

¹¹ Ye ti manda ni. Jéhovah ahunda ti tene koli na wali ti lo angbâ ndo oko même tongana a yeke ngangu ti vivre na mba. A doit ti nzere na Nzapa mingi ti bâ azo so asara mariage ayeke sara ngangu ti leke akpale ti ala nga ti ye mba na ti ne mba. (Diko aÉphésien 5:33.) Bâ tapande ti Carmen. Ngu omene tongaso na peko ti so Carmen asara mariage, aTémoin ti Jéhovah akomanse ti manda Bible na lo na pekoni lo wara batême. Carmen atene: “A nzere lani na koli ti mbi ape. Lo sara mbanda na terê ti Jéhovah. Lo yeke zonga mbi lani nga lo tene lo yeke dö mbi ti zia.” Atâa so kue, Carmen akanga bê lo ngbâ na koli ti lo. Na yâ ti ngu 50, lo sara ngangu ti ye koli ti lo nga ti ne lo. Lo tene: “Tongana angu ayeke hon, mbi manda ti comprendre koli ti mbi nzoni nga ti sara tënë na lo na nzoni bê. So mbi hinga so mariage ayeke nzoni-kue na lê ti Jéhovah, mbi sara ye kue so mbi yeke na ngangu ti sara ti bata ni. So mbi ye Jéhovah, mbi gi lâ oko ape ti quitté koli ti mbi.” c Tongana mo wara akpale na yâ ti mariage ti mo, mo peut ti duti na confiance so Jéhovah ayeke mû maboko na mo nga lo yeke aidé mo ti ngbâ be-ta-zo.

NGBÂ BE-TA-ZO NA JÉHOVAH TONGANA MO SARA AKOTA FAUTE

12. Kpale wa la e peut ti wara tongana e sara mbeni kota siokpari?

¹² Kpale ni. E peut ti découragé ngangu tongana e sara mbeni kota siokpari. Bible atene so asiokpari ti e apeut ti sara e ‘vundu nga e nze kue’. (Ps. 51:17). Mbeni ita-koli so iri ti lo Robert asara ngangu teti angu mingi ti ga wakua ti mungo maboko.  Ye oko, lo sara mbeni kota siokpari so asara si lo bâ so lo kä Jéhovah. Lo tene: “Tongana mbi gbu li na ndö ti ye so mbi sara, conscience ti mbi adérangé mbi mingi. Na pekoni, mbi yeke nzoni oko ape. Mbi toto ngangu nga mbi sambela Jéhovah. Mbi dabe ti mbi so mbi yeke pensé lani so Nzapa ayeke mä sambela ti mbi lâ oko ape. Lo yeke mä ni ngbanga ti nyen? So mbi zia vundu na bê ti lo so.” Tongana e sara mbeni kota siokpari, vundu apeut ti sara e mingi na e komanse ti pensé so Jéhovah adö e azia awe nga mbeni raison ti ngbâ ti sara na lo ayeke dä ape (Ps. 38:4). Tongana mo pensé tongaso, bâ tapande ti mbeni zo so ayeke be-ta-zo, so Bible asara tënë ti lo, so angbâ ti sara na Jéhovah atâa so lo sara mbeni kota siokpari.

13. Kota siokpari wa la Pierre asara? Ambeni faute wa la lo sara kozo na ni?

¹³ Tapande ti Bible. Na bï so na ndade ni a fâ Jésus, bazengele Pierre asara ambeni faute so ague na lo ti sara mbeni kota siokpari. Kozo ni, Pierre asara confiance na lo ahon ndö ni, lo pika kate lo tene lo yeke ngbâ be-ta-zo même tongana tanga ti abazengele ni adö Jésus azia (Marc 14:​27-29). Use ni, na ngoi so ala yeke na yaka ti Gethsémané, Pierre atï na lango na peko ti terê (Marc 14:​32, 37-41). Ota ni, na ngoi so gbâ ti azo aga ti gbu Jésus, Pierre akpe (Marc 14:50). Na nda ni, Pierre atene fani ota so lo hinga Jésus ape, lo deba terê ti lo même na ndö ti mvene so (Marc 14:​66-71). Pierre asara ye lani tongana nyen na ngoi so lo bâ so lo sara mbeni kota siokpari? Vundu asara lani lo mingi na lo toto ngangu, peut-être li ti lo aga kirikiri so lo bâ so tënë ayeke na li ti lo (Marc 14:72). Imaginé vundu ti Pierre na ngoi so ambeni ngbonga na pekoni a fâ kamarade ti lo Jésus. Pierre adoit lani ti bâ so lo yeke ye oko ape.

14. Nyen la a-aidé lani Pierre ti ngbâ ti sara na Jéhovah? (Bâ foto ti ni.)

¹⁴ Pierre angbâ lani ti sara na Jéhovah ndali ti araison mingi. Lo duti lani yamba na azo ape, lo gue na mbage ti tanga ti adisciple ni na ala dë bê ti lo (Luc 24:33). Na ndö ni, Jésus so a zingo lo na kuâ asi lani na Pierre peut-être ti kpengba lo (Luc 24:34; 1 aCor. 15:5). Na pekoni, Jésus asuku na Pierre ape ndali ti afaute so lo sara, me lo tene na kamarade ti lo ni so lo yeke wara akota kua (Jean 21:​15-17). Pierre ahinga lani so lo sara kota siokpari, me lo ngbâ ti gi ti sara ye so ayeke na lege ni. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so lo hinga lani biani so Maître ti lo Jésus angbâ ti ye lo. Nga, aita ti  Pierre angbâ lani ti aidé lo. Nyen la e peut ti manda na lege ti tapande ti Pierre?

15. Nyen la Jéhovah aye ti tene e hinga ni biani? (Psaume 86:5; aRomain 8:​38, 39). (Bâ nga foto.)

¹⁵ Ye ti manda ni. Jéhovah aye ti tene e hinga biani so lo ye e nga lo yeke nduru ti pardonné e. (Diko Psaume 86:5; aRomain 8:​38, 39.) Tongana e sara siokpari, e yeke bâ so tënë ayeke na li ti e. A yeke na lege ni. Ye oko, a lingbi e pensé ape so Jéhovah aye e encore ape wala lo peut ti pardonné e ape. Me a yeke nzoni e gi mungo maboko hio. Robert, so e sara tënë ti lo fade, atene: “Mbi sara siokpari ndali ti so mbi sara confiance na ngangu ti mbi wani ti dö sese na mbeni tara.” Lo bâ lani so lo doit ti sara tënë ni na a-ancien. Lo tene: “Na peko ti so mbi sara ni, hio mbi bâ ndoye ti Jéhovah na lege ti ala. Mbi bâ so a-ancien ni nga kue aye mbi. Ala aidé mbi ti hinga so Jéhovah azia mbi ape.” E nga kue e peut ti hinga biani so Jéhovah aye e mingi nga lo yeke pardonné e tongana e sara asiokpari na e changé bê ti e, e gi mungo maboko nga e sara kue ti kiri ti sara afaute ni ape (1 Jean 1:​8, 9). Tongana e hinga biani so Jéhovah aye e nga lo ye ti pardonné e, e yeke ngbâ ti sara na lo même tongana e sara mbeni faute.

16. Ngbanga ti nyen la mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti sara kua ti Jéhovah?

¹⁶ Jéhovah abâ na nene ni mingi a-effort so e yeke sara ti sara na lo na lâ ti nda ni so ayeke ngangu mingi so. Grâce na mungo maboko ti Jéhovah, e peut ti ngbâ be-ta-zo atâa aye amû vundu na e. E peut ti ngbâ ti ye aita ti e nga ti pardonné ala même tongana ala son bê ti e. E peut ti fa so e ye Nzapa ti e mingi nga e ne mariage na lege so e sara ye kue so e peut ti sara ti leke akpale so e peut ti wara na yâ ti mariage ti e. Tongana e sara mbeni siokpari, e peut ti gi mungo maboko ti Jéhovah, e yeda na ndoye nga na pardon ti lo nga e ngbâ ti sara na lo. E peut ti hinga na bê ti e kue so Jéhovah ayeke sara tufa mingi na ndö ti e tongana e “dö lege ti sarango ye ti nzoni e zia pëpe”.—aGal. 6:9.