Gue na tënë ti yâ ni

Gue na li ti atënë ni

1924: A sara ngu ngbangbo oko awe

1924: A sara ngu ngbangbo oko awe

BULLETIN a ti janvier ngu 1924 atene: “Tongo nda ti ngu ayeke nzoni ngoi ti tene Chrétien oko oko kue so amû terê ti lo na Seigneur . . . agi alege ti sara kua ti Jéhovah mingi.” Na yâ ti ngu ni so, aWamandango Bible asara ye alingbi na wango so na alege use: ala sara ye na mbeto ape nga ala fa tënë na afini kode.

ALA FA TËNË NA RADIO

Aita-koli so ayeke na Béthel asara kua ahon ngu oko ti leke da ti radio WBBR na Staten Island, so ayeke na New York. Kozoni, ala dë akeke na pekoni ala leke mbeni da ndali ti aita so ayeke sara kua kâ nga na mbeni ndali ti agbakuru ti kua ni. Na ngoi so akua so ahunzi, aita ni akomanse ti bungbi agbakuru so ala bezoin ni ti sara akuasinga na radio. Me ala yeke lani na akpale mingi ti leke.

A yeke lani ngangu ti zia yongoro antenne ti radio ni. A doit lani ti zia antenne ni so ayo mètre 91 na popo ti akeke use so ayo mètre 61. Me ala sara ni gbä. Na nda ni, aita ni awara lege ti zia ni ndali ti so ala sara confiance na Jéhovah. Calvin Prosser, so asara kua so lani, atene: “Tongana e wara lege ti zia lani antenne so gï ti kozoni, baba ayeke hon ndö ti e.” Aita ni amû gonda ti ye so ala wara lege ti sara so na Jéhovah. Me kpale ti ala angbâ gï ge ape.

Yongo mbeni antenne ti radio WBBR na nduzu

Radio ayeke lani fini ye nga a yeke lani kete ye ape ti vo agbakuru ti kua ni. Me aita ni awara mbeni gbakuru ni so a sara kua na ni awe so mbeni zo la aleke ni. Ala sara kua na micro ti téléphone ahon ti tene ala vo micro. Na mbeni bï na février, aita ni amû desizion ti tara agbakuru kue so ala yeke na ni. Ala bezoin lani mbeni kapa ti mû peko ni, tongaso aita ni ahe abia ti Royaume. Ernest Lowe, mbeni oko ti aita so, afa na tënë ti ngia ye so asi lani. Lo tene so na ngoi so ala yeke he abia ni, Juge Rutherford, b so amä bia ni na radio ti lo na Brooklyn so ayo kilomètre 25 tongaso, airi ala na téléphone.

Ita Rutherford atene: “Ala zia bruit so ala yeke sara so. Go ti ala atoto tongana ti gbâ ti anyau.” Kamene asara aita ni kete, hio ala zia ti he bia ni me ala yeke lani na confiance so ala leke terê ti ala awe ti sara kozo kuasinga ti ala.

Na lango 24 ti février ngu 1924, na ngoi ti kozo kuasinga ni, Ita Rutherford atene so radio ni ayeke ti sara na kua so Christ amû na ala ti sara. Lo tene lani so a sigi na radio ni “ti aidé azo kue ti mä yâ ti Bible nga ti comprendre ngoi so e yeke dä.”

Na mbage ti wali: Ita Rutherford na kozo studio ni

Na mbage ti koli: Gbakuru ti kua ni

Kozo kuasinga ni apassé lani nzoni mingi. Na yâ ti angu 33 so aga na pekoni, awakua ti Jéhovah asara akuasinga ti ala na radio so.

SÂN MBETO ALA FÂ NGBANGA NA NDÖ TI AKOTA ZO TI NZAPA

Na juillet 1924, aWamandango Bible asara mbeni kota bungbi na Columbus, na Ohio. Azo so aga alondo na akodro kue na yâ ti dunia, na ala mä adiskur na yanga ti Allemand, Anglais, Arabe, Français, Grec, Hongrois, Italien, Lituanien, Polonais, Russe, ayanga ti kodro so a yeke tene na Scandinavie nga na Ukrainien. A mä lani ambeni kapa ti kota bungbi ni na radio nga aita ahunda na mbeni mbeti-sango ti ndo ni ti sû asango ti aye so ayeke passé lango oko oko na ngoi ti kota bungbi ni.

Kota bungbi ti district ti ngu 1924 na Columbus, na Ohio

Na jeudi lango 24 ti juillet, azo ahon 5000 afa tënë na yâ ti gbata so a sara kota bungbi ni dä. Ala mû ambeti 30000 tongaso na azo nga ala komanse ti manda Bible na azo saki mingi. Tour ti Ba Ndo airi lango ni so “mbage ti kota bungbi ni so anzere na azo mingi.”

Na vendredi lango 25 ti juillet, na ngoi ti mbeni diskur, sân mbeto Ita Rutherford adiko mbeni mbeti so afâ ngbanga na ndö ti akota zo ti nzapa. Lo tene so akota zo ti poroso, ti abungbi ti vorongo nzapa nga na ti dengo buze ayeke kanga lege na azo ti hinga tâ tënë na ndö ti Royaume ti Nzapa so lo yeke sara kua na ni ti sara tufa na ndö ti azo. Lo tene nga so akoli so asara ye na lege ni ape ndali ti so ala mû maboko na Bungbi ti Amara nga ala tene so Nzapa ayeke komande na lege ti bungbi so. A-Wamandango Bible abezoin ti sara ye na mbeto ape si ala fa tënë so na azo.

Ambeni ngoi na pekoni, mbeni article na yâ ti Tour ti Ba Ndo atene so kota bungbi so a sara na Columbus akpengba mabe ti aita so ayapu ti sara na Jéhovah. A sara si ala fa tënë na mbeto ape atâa kangango lege kue so ala wara. Leo Claus so ague lani na kota bungbi so atene: “Na peko ti kota bungbi ni, e yeke ku kungo ti gue ti mû na azo mbeti so e wara so.”

Tract Acte d’accusation contre le clergé

Na octobre, aWamandango Bible akomanse ti mû na azo tract Acte d’accusation contre le clergé, so na yâ ni mo yeke wara atënë so Ita Rutherford adiko ni lani ti fâ ngbanga na ndö ti akota zo ti nzapa. Ala mû tract ni na azo saki mingi. Na kete gbata ti Cleveland, na Oklahoma, Frank Johnson ahunzi ti kangbi atract penze-ngbonga 20 kozo si ambeni ita aga awara lo. Lo ku ala na mbeni ndo so azo apeut ti bâ lo ape ndali ti so akoli ti gbata ni asara ngonzo ndali ti so lo fa tënë kâ, na ala yeke gi lo. Ita Johnson amû desizion ti honde terê ti lo na yâ ti mbeni eglize so ayo ape. So zo oko ayeke dä ape, lo zia tract Acte d’accusation contre le clergé na yâ ti Bible ti kota zo ti eglize ni nga na aplace kue so azo ayeke duti dä. Lo sara ni hio na lo sigi lo hon. So l’heure ade ti lingbi ape ti tene aita ni aga awara lo, lo gue na yâ ti ambeni eglize use lo sara gï oko ye ni.

Frank ague hio na ndo so aita adoit ti wara lo dä. Lo honde terê ti lo na peko ti mbeni station, lo yeke gi ti bâ wala akoli so ayeke gi lo ayeke na peko ti lo. Ala hon na oto me ala bâ lo ape. Gï so ala hon, aita so ayeke fa tënë nduru na gbata so asi. Frank amonté oto ti ala ni na ala hon.

Mbeni ita-koli ni adabe ti lo, atene: “Na ngoi so e yeke quitté gbata so, e hon a-eglize ota. Azo 50 tongaso aluti na devant ti a-eglize ni. Ambeni ayeke diko tract ni, ambeni ayô ni na nduzu ti tene akota zo ti nzapa ni abâ ni. Tongana e ngbâ fade gï kete, andâ e wara kpale awe. Merci so Jéhovah Nzapa ti e a-aidé e ti hinga ye ti sara tongaso si e fa tënë, na awato ti e agbu e ape.”

SÂN MBETO AWAMANDANGO BIBLE AFA TËNË NA AMBENI KODRO NDE

Józef Krett

Na ambeni kodro nde, aWamandango Bible afa nga tënë sân mbeto. Na nord ti France, Józef Krett afa tënë na azo ti gingo amosoro ti gbe ti sese so alondo na Pologne. A leke lani ti tene lo mû mbeni diskur so li ni ayeke: “A yeke zingo akuâ fafadeso.” Na ngoi so a kangbi ambeti ti tisango zo na diskur ni na azo ti gbata ni, mbeni prêtre ti ndo ni atene na azo ti eglize ti lo ti gue ape. Azo ni amä lo ape. Azo ahon 5000 tongaso aga ti mä diskur ni, na prêtre ni kue aga. Ita Krett ahunda na prêtre ni ti gbu koko ti mabe ti lo me lo ke. Na peko ti diskur ni, Ita Krett amû na azo ambeti kue so lo yeke na ni ndali ti so ala ye biani ti hinga ye na ndö ti Bible.—Amos 8:11.

Claude Brown

Na Afrika, Claude Brown ague na nzoni tënë na Côte-de-l’Or, so laso a iri ni Ghana. Adiskur ti lo nga na ambeti so lo mû na azo asara si tâ tënë amû yâ ti kodro ni hio. John Blankson, so ayeke manda lani mbeti ti ga pharmacien, amä lani mbeni diskur ti Ita Brown. Hio lo bâ so lo wara tâ tënë awe. John adabe ti lo, lo tene: “Tâ tënë asara si terê ti mbi anzere lani mingi na mbi sara lisoro na azo mingi na ndö ni na ekole ti e.”

John Blankson

So John ahinga so tënë ti Trinité ayeke na yâ ti Bible ape, mbeni lâ lo gue na mbeni eglize ti hunda prêtre ni na ndö ni. Bê ti prêtre ni ason na lo dekongo, lo tene: “Mo yeke Chrétien ape; mo yeke zo ti Zabolo. Sigi, mo hon.”

Na ngoi so John akiri na yanga-da, lo tokua mbeti na prêtre ni lo hunda ti tene ala wara terê ala sara lisoro na ndö ti Trinité na lê ti azo. Prêtre ni atene na John ti gue na bureau ti professeur principal ti ekole ni na professeur ni ahunda lo wala lo tokua mbeti na prêtre ni.

John atene: “En, mbi tokua mbeti na lo.”

Professeur ni atene na John ti tokua lettre na prêtre ni ti hunda na lo pardon. John asû lettre ni, na yâ ni lo tene:

“Kota zo, professeur ti mbi ahunda na mbi ti tokua mbeti na ala ti hunda pardon. Mbi yeke tokua ni na ala gï tongana ala yeda so aye so ala fa ayeke mvene.”

Li ti professeur ni akpe na lo hunda John, lo tene: “Blankson, tënë so mo ye ti tene la?”

“En, kota zo. Gï tënë so mbi peut ti tene la.”

“A yeke tomba mo na ekole ni. Mo peut ti ngbâ na yâ ti ekole so ape tongana mo ngbâ ti sara tënë tongaso na terê ti prêtre ti bungbi ti nzapa so gouvernement ayeke mû maboko na ni.”

“Me kota zo, . . . na ngoi so ala yeke fa ka ye na e si e mä yâ ti ambeni ye ni ape, e yeke hunda ka tënë na ala, ni la ape?”

“En, ni la.”

“Kota zo, a yeke ye so asi la. Koli so ayeke fa na e lani mbeni ye na yâ ti Bible, na mbi hunda tënë na lo. Tongana lo peut ti kiri tënë na mbi ape, mbi bâ so mbi bezoin ti hunda pardon na lo ape.”

A tomba lani Blankson na ekole ni ape. Lo hunda nga pardon na prêtre ni ape.

A NZERE LANI NA AWAMANDANGO BIBLE TI SARA AMBENI KUA ENCORE

Tour ti Ba Ndo atene nduru tënë na ndö ti akua so a sara na yâ ti ngu ni, atene: “E peut ti tene mara tënë so David atene lani: ‘Mo yeke mû na mbi ngangu si mbi tiri bira na ni.’ (Ps. 18:39). Aye so e sara na yâ ti ngu ni akpengba e mingi ndali ti so e bâ maboko ti Seigneur na ndö ti aye so e sara . . . Azo so amû terê ti ala na lo . . . ayeke na ngia ti fa tënë.”

Nduru na hunzingo ti ngu ni, aita aleke ti sigi na mbeni radio ni encore. A leke da ti radio ti so ni so na Chicago, na États-Unis. A iri lani fini radio ni WORD, so ndani aye ti tene “tënë” ndali ti so tënë ti Nzapa la a yeke fa ni na radio so. Na ngoi ni so, ala sara kua na angangu gbakuru so amû lege na azo ti mä tënë ti Royaume même na ando so ayo na nord ti Canada.

Na ngu 1925, Jéhovah a-aidé aita ti kiri ti mä yâ ti Apocalypse chapitre 12 nzoni. Ambeni ita azia ti sara na Jéhovah ndali ti fini fango nda ti ye so. Me ambeni mingi ayeke na ngia ti mä yâ ti aye so ayeke passé na yayu nzoni nga tongana nyen la a bâ awakua ti Nzapa na sese.

a A iri ni fadeso Kusala ti e nga na gigi ti e ti Chrétien: Mbeti ti bungbi.

b A hinga lani Rutherford, so amû li ni na ndö ti aWamandango Bible na ngoi ni so na iri ti Juge Rutherford. Kozo si lo ga na Béthel, lo sara kua na ambeni ngoi tongana juge so ayeke nde na miombe tribunal ti Missouri.