Mbaï ti fini

E ngbâ lani gi na ndo so atoukua e dä

TËNË TI HERMANN BRUDER

A yeke ti mbi ti soro gi na popo ti aye use: wala ti lï turugu teti angu oku na popo ti alégionnaire ti France wala ti lï kanga na Maroc. Zia mbi fa tongana nyen si mbi tï na yâ kpale so.

A DÜ mbi na Oppenau, na Zamani, na ngu 1911, gi angu ota kozoni si Kozo Bira so Amû Sese Kue ato nda ni. Joseph na Frida Bruder, so ayeke ababâ na mama ti mbi, ayeke lani na amolenge 17. Mbi yeke molenge 13 ni.

Na popo ti akozo ye so mbi dabe mbi na ni ayeke ti bâ molongo ti aturugu na tambelango ni na ndo kota lege ti gbata ti e na pikango mozoko. Teti so pendere mozoko so a yeke pika andu bê ti mbi ngangu, mbi mû peko ti azo ti pikango bia ni juska na place ti lutingo ti train, na mbi si na l’heure ti bâ Babâ nga na ambeni koli nde na bongo ti turugu na tele ti ala, ala yeke linda na yâ train ni. Tongana train ni ayeke hon, ambeni wali so aluti ti bâ ni atï na toto. Ngoi kete na pekoni, prêtre ti e amû mbeni yongoro diskur na église na lo diko na kota go iri ti azo osio so akui teti kodoro ti ala. Lo tene: “Fadeso, ala yeke kâ na yayu.” Mbeni wali so aduti ndulu na tele ti mbi, lê ti lo avuko na lo tï na sese.

Babâ ti mbi awara kobela ti typhoïde na ngoi so lo tiri bira na aRusse na ndo so bira ni ayeke wâ. Tongana lo kiri na kodoro, lo woko tâ kue, na a ninga pëpe na pekoni, a zia lo na hôpital. Prêtre ni amû wango so na mbi: “Gue na chapelle so ayeke ndulu na cimetière, na tene fani 50 sambela ti ‘Babâ ti e so ayeke na yayu’, nga fani 50 sambela ti ‘Marie mbi bala mo’. Na pekoni, fade babâ ti mo ayeke kiri ti wara sava ti tele.” Mbi sala tongana ti so lo hunda. Atâa so kue, Babâ akui  na ndade ni. Même teti mbeni kete molenge-koli, bira ayeke tâ sioni ye biani.

Lege so mbi wara na tâ tënë

Na popo ti ngu 1919 na 1939, a yeke lani ngangu mingi ti wara kua na Zamani. Ye oko, tongana mbi hunzi mandango mbeti ti mbi na ngu 1928, mbi sala kue ti wara mbeni kua ti nginza tongana zo ti batango jardin na Bâle, na Suisse.

Legeoko na Babâ, mbi yeke lani mbeni tâ Catholique biani. Ye so mbi yeke gi ayeke ti ga mbeni moine na Inde. Tongana Richard, ngambe ti mbi ti koli so lani aga Témoin ti Jéhovah awe, amä tënë ti ye so mbi ye ti sala so, lo ga juska na Suisse gi ti tene na mbi ti zia lege ti ye so mbi leke ti sala. Lo fa na mbi sioni ti zia bê kue na azo, mbilimbili na amokonzi ti lege ti vorongo, na lo wa mbi ti diko Bible na ti zia bê gi na ni. Atâa so mbi yeke na akite kete, mbi vo mbeni Fini Testament, na mbi to nda ti diko ni. Yeke yeke mbi to nda ti bâ polele so mingi ti aye so mbi mä na bê dä ague oko pëpe na afango ye ti Bible.

Na mbeni dimanche ti ngu 1933, na ngoi so mbi yeke na da ti Richard na Zamani, lo fa mbi na mbeni koli na wali ti lo so ayeke aTémoin ti Jéhovah. Tongana ala mä so mbi yeke diko Bible, ala mû na mbi mbeni brochure oko ti La Crise. * Mbi diko buku ni juska ndulu na bê ti bï kozoni si mbi zia ni. Mbi bâ biani so mbi wara tâ tënë awe!

A-Témoin ti Jéhovah na Bâle amû na mbi akota buku use ti Études des Écritures * nga na ambeni périodique na ambeni mbeti nde. Teti so ye so mbi diko apika bê ti mbi, mbi wara prêtre ti e, na mbi hunda na lo ti tene a zi iri ti mbi na yâ ti église. Prêtre ni asala ngonzo ngangu, na lo gboto mê ti mbi lo tene so mbi yeke gue ti girisa mabe ti mbi. Me biani mbi girisa mabe ti mbi oko pëpe. Ti fani oko ni na yâ fini ti mbi, mbi to nda ti lë tâ mabe.

Aita ti Bâle ayeke leke tele ti ala lani ti gue na yanga ti kodoro ni juska na France ti fa tënë na nda-yenga so. Mbeni oko ti aita ni atene na mbi na nzobe so a tisa mbi pëpe ti gue ngbanga ti so mbi to nda ti bungbi na kongregation ade ti ninga mingi pëpe. Tënë ti lo asala si mbi kiri na peko pëpe, mbi tene so mbi ye tâ gi ti gue ti fa tënë. Tongana lo sala lisoro na mbeni ancien nde awe, lo tokua mbi na yâ mbeni territoire na Suisse. Na dimanche na yanga ti ndapelele, mbi ma na ndo vélo ti mbi ti gue na mbeni kete kodoro ndulu na Bâle, na mbi mû na yâ bozo ti mbi ti fango tënë abuku osio, apériodique 28, na abrochure 20. Mingi ti azo ti kete kodoro ni angbâ na église tongana mbi si. Atâa so kue, ti si na ngbonga 11, mbeti oko angbâ na yâ bozo ti fango tënë ti mbi pëpe.

Tongana mbi tene na aita so mbi ye ti wara batême, ala sala lisoro na mbi tâ na bê kue, na ala hunda na mbi akpengba hundango tënë na ndo tâ tënë. Wâ ti ala nga na be-biani ti ala na mbage ti Jéhovah na bungbi ti lo apika bê ti mbi ngangu. Teti a yeke lani kota ngoi ti dê, mbeni ita-koli abatize mbi na yâ mbeni place ti sukulango ngu na yâ da ti mbeni ancien. Mbi dabe mbi so mbi wara lani mbeni ngia so zo alingbi ti fa pekoni pëpe, nga na kota ngangu na yâ mbi. Ye so asi lani na ngu 1934.

Mbi sala kusala na Place ti fango yaka ti Royaume

Na ngu 1936, mbi mä so aTémoin ti Jéhovah avo mbeni ndo na Suisse. Mbi hunda ti sala kusala dä tongana zo ti batango jardin. Mbi wara ngia ti bâ so a tisa mbi ti sala kusala na Place ti fango yaka ti Royaume na Steffisburg, so a yo na Berne akilomètre 30 tongaso. Ngoi kue so  mbi wara lege ti sala ni, mbi mû nga maboko na ambeni zo na kua so ala yeke sala na place ti fango yaka so. Béthel afa na mbi nene ti wara bibe ti sala kusala maboko na maboko na ambeni zo.

Mbeni kota ngoi na yâ angu so mbi sala na Béthel andu vizite ti Ita Rutherford na place ti ndo ti fango yaka ni na ngu 1936. Tongana lo bâ konongo ti atomate ti e, nga na apendere lengo ti yaka ni, lo he ngia kete na lo fa so a nzere na lo. Lo yeke biani mbeni ita so a ndoye lo mingi.

Tongana mbi yeke sala lani kusala na yaka ni angu ota na ndo ni tongaso, a diko na kota go na table na midi, mbeni lettre so alondo na kota ndokua ti aTémoin ti Jéhovah na Amerika. Lettre ni agboto lê na ndo nene ti fa tënë hio, na a hunda na azo kue so ayeda ti sala ni ti gue na kodoro wande ti sala kusala tongana pionnier. Na gingo bê oko pëpe, mbi yeda ti gue. A si na mai ngu 1939, a fa na mbi ndo so a yeke tokua ande mbi dä: Brésil!

Lani na ngoi ni kâ, mbi yeke sala bungbi na kongregation ti Thoune, ndulu na Place ti fango yaka ti Royaume. Lakue na dimanche, e leke ti bungbi tele ti gue ti fa tënë na yâ ahoto, so a hunda ti kpe na vélo teti l’heure use kozoni ti si kâ. Margaritha Steiner ayeke lani mbeni oko ti ala. Mbeni tënë aga na li ti mbi hio: Jésus atokua lani pëpe adisciple ti lo use use? Tongana mbi tene na Margaritha so a tokua mbi na Brésil, na mbi sala tënë ni mo bâ mo tene tele ti mbi anzere mingi pëpe, lo fa na mbi so tâ nzara ti bê ti lo ayeke ti sala kusala na ndo so bezoin ayeke dä. Ti si na lango 31 ti nze ti juillet ngu 1939, mbi na lo e sala mariage.

Mbeni ndo so e ku tele ti e pëpe ti luti dä

E mû bateau ti londo na Le Havre, na France, na hunzingo ti nze ti août ngu 1939, ti gue na Santos, na Brésil. Azo amû achambre ti place use ni kue awe na yâ ti bateau ni, tongaso e sala voyage ni zo oko oko alango na yâ mbeni chambre nde. Tongana e yeke na lege, a tene na e so Grande-Bretagne na France amû yanga ti sala bira na Zamani. Ambeni zo ti Zamani 30 so ayeke na yâ bateau ni alondo na ahe bia ti kodoro ti Zamani. Ye so aso bê ti capitaine ni mingi, na a sala si lo changé lege na lo gue lo luti na Safi, na Maroc. Na ndo so, a mû yanga so azo kue so ayeke ti kodoro ti Zamani ayeke na penze-ngbonga oku ti sigigi na yâ bateau ni. E kue e yeke na popo ti azo so.

A bata e lango oko na da ti lapolisi, na pekoni a pete e na yâ mbeni ngbele gbagbara bus, na a gue na e na da ti kanga na Marrakech, so ayo akilomètre 140 tongaso. Angoi ti ngangu aga na pekoni. Da ti kanga so a zia e dä asi na azo, na avuko. Kabine so e kue e yeke gue dä ayeke mbeni dü na yâ sese ni, na lege mingi, lege ti dü ni ayeke kanga. A mû na zo oko oko mbeni saleté sac ti gozo ti lango na ndo ni, na a si na bï awe, adeku ayeke te ngbongo ti e. A mû na e kete kobe fani use na yâ lango oko, na yâ mbeni kopo so soko ate tele ni kue.

Mbeni kota zo ti turugu atene so a yeke zi ande mbi gi tongana mbi yeda ti lï turugu na popo ti alégionnaire ti France teti angu oku. Teti so mbi ke, a bi mbi na yâ mbeni sioni ndo so a vuko pitipiti. Mbi mû mingi ti angoi so ti sambela.

Na peko ti alango miombe, akota zo so ayeke bâ tënë ti azo ti kanga amû lege na mbi ti kiri ti bâ Margaritha. Lo ngê sioni, na lo yeke toto gi totongo. Mbi sala kue ti kpengba lo na atënë ti mbi. A hunda atënë na e, na a zia e na yâ train ti gue na e na Casablanca. Kâ, a zi Margaritha na kanga. A tokua mbi na yâ mbeni kando ti azo ti kanga na Port-Lyautey (laso, a hiri ni Kénitra), so ayo akilomètre 180. Lembe ti Suisse awa Margaritha ti kiri na Suisse, me lo ke ti zia mbi oko ti hon. Na yâ anze use ni so mbi ngbâ na Port-Lyautey, lango oko oko lo yeke londo na Casablanca ti ga ti bâ mbi nga ti ga na mbi kobe.

Ngu oko kozoni, aTémoin ti Jéhovah asigigi na mbeni buku so li ti tënë ni ayeke Kreuzzug gegen das Christentum (Pialo ti futi lege ti vorongo ti aChrétien) ti fa na azo kue so aTémoin amû tele ti ala oko pëpe na komandema ti aNazi. Na ngoi so mbi yeke na kando ti azo ti kanga ni, ndokua ti aTémoin ti Jéhovah na Berne asû mbeti na azo ti komande ti France, na ala zia na tele ti mbeti ni buku so, ti tara ti fa so e yeke pëpe aNazi. Margaritha nga asala pendere kusala mingi na guengo ti bâ akota zo ti yanga-ti-komande, na ti tara ti ga na ala ti bâ so e yeke na tënë na li ti e pëpe. Na nda ni, na hunzingo ti ngu 1939, a mû yanga na e ti sigigi na Maroc na ti gue.

 A yeke gi na ngoi so e kiri e ma na yâ bateau ni ti gue na Brésil si e mä so amangboko ti bira ti gbe ti ngu ti azo ti Zamani ayeke gi ti buba abateau so ayeke hon na lë ti Ngu ti Atlantique, na bateau ti e ayeke mbeni bateau so ala yeke gi ti buba ni. Atâa so bateau ti e, Jamaique, ayeke bateau ti yongo gi asenge kungba, lo yeke na akota ngombe na mbage ti li ni nga na ngbonda ni. Na lango ni so, capitaine ni atara ti kpe na bateau ni kirikiri na lê ti ngu, na ti pika akota ngombe lakue. A si na bï, e mingo awâ kue, si azo ti Zamani abâ e pëpe. Na nda ni, bê ti e adë ti si na Santos na Brésil, na lango 6 ti nze ti février, ngu 1940, so ti tene anze oku tongaso na pekoni so e zia Poto!

Mbi kiri na da ti kanga

Kozo ndo so a tokua e dä ti fa tënë ayeke Montenegro, mbeni gbata so ayeke na Rio Grande do Sul, na mbage ti mbongo ti Brésil. Biani, akota zo ti église amä tënë ti gango ti e. Tongana e fa tënë gi teti angbonga use awe, lapolisi agbu e na amû agbakuru ti e ti asembe ti bia so a wara dä adiskur na ndo Bible, nga ambeti ti e kue, na même abozo ti fango tënë ti e so asala na poro ti chameau na so e vo ni na Maroc. Mbeni prêtre na mbeni pasteur so atene yanga ti Allemand ayeke ku e na ndokua ti lapolisi ni. Kota zo ti lapolisi ni azia mbeni oko ti adiskur ti Ita Rutherford na ndo masini ti pikango bia ti e so lo mû nga ni, na prêtre nga na ministre ni ayeke mä. Ita Rutherford biani ayeke tene ti lo tënë polele! Tongana a si na mbage so a ndu tënë ti Vatican, lê ti prêtre ni abe na lo sigigi na kota ngonzo.

Tongana ti so kota zo ti lege ti vorongo ti aCatholique ti Santa Maria ahunda, lapolisi atokua e na Pôrto Alegre, na kota kodoro ni. Ngoi kete na pekoni, a zi Margaritha na tongaso lo gi mungo maboko na mbage ti lembe ti Suisse. Lembe ni awa lo ti kiri na Suisse. Ti fani use ni, lo kiri lo ke ti zia mbi oko ti hon. Margaritha aduti lakue tâ fon mbi na be-biani. Alango 30 na pekoni, a hunda tënë na mbi, na a zi mbi. Lapolisi azia aye use na gbele e ti soro: e yeke na alango bale-oko ti zia gbata ni ti hon na mbeni ndo nde; tongaso pëpe, ‘fade e yeke bâ ye so asi na e’. Kota ndokua ti Brooklyn amû wango na e na tongaso e gue na Rio de Janeiro.

“Pardon, mo lingbi ti diko carte so?”

Atâa so e lï tâ nzoni pëpe na yâ kusala ti fango tënë na Brésil, e yeke lani na kota ngia! Teti biani, e ngbâ lakue na fini, abozo ti e akiri asi na ambeti, na e yeke na gbata ti Rio de Janeiro kue ti  fa tënë dä. Me teti so e hinga ti tënë yanga ti Portugais ni nzoni pëpe, e yeke fa ande tënë tongana nyen? E yeke sala ni na lege ti mbeni carte. Akozo tënë ti yanga ti Portugais so e manda ayeke so: “Por favor, leia este cartão” so ti tene “Pardon, mo lingbi ti diko carte so?”. Na carte ni aga na aye ti nzoni mingi! Na yâ nze oko senge, e kangbi abuku ahon 1 000. Mingi ti ala so amû ambeti ti e lani aga na yâ tâ tënë na pekoni. Ti tâ tënë ni, ambeti ti e afa tënë nzoni mingi ahon ti so e lingbi fade ti sala. Ye so afa na mbi nene ni ti zia ambeti ti e na tïtî ala so asala nzara ti tënë ni.

Na ngoi ni lani, Rio de Janeiro ayeke kota-kodoro ti Brésil, na a yeke mbilimbili na yâ andokua ti yanga-ti-komande ni si a yamba nzoni mingi fango tënë ti e. Mbi wara lani matabisi ti fa tënë na gbenyon gbia so abâ tënë ti nginza, nga gbenyon gbia so abâ ndo na ndo aturugu. Na angoi so, mbi bâ tâ polele yingo ti Jéhovah na salango kusala.

Mbeni lâ, tongana mbi yeke fa tënë na yâ mbeni kota place polele so ayeke na centre ti Rio, mbi lï na yâ Kota ndokua ti Fango ngbanga. Mbi hinga pëpe tongana nyen, me mbi lï na yâ mbeni place so akoli na bongo ti vuko abungbi tele ti ala tâ na bê ti matanga so akpa matanga ti lungo kuâ. Mbi pusu ndulu na mbeni koli so mbi bâ lo yeke kota zo, na mbi yôro na lo carte ti mbi ni. A yeke fade pëpe mbeni matanga ti lungo kuâ. Ti bâ ni nzoni, mbi fâ yâ ti mbeni lisoro ti azo ti fango ngbanga, na mbi yeke sala tënë na juge ni. Lo sungba na ngia, na lo tene na agarde ni ti duti kpô. Na be-nzoni, lo yeda ti mû buku Enfants *, na lo mû nginza ndali ni. Tongana mbi yeke sigigi, mbeni oko ti agarde ni afa na mbi mbeni mbeti so a zia ni polele na ndo ti porte na so atene: Proibida a entrada de pessoas estranhas, so ti tene: “A mû lege pëpe na awande ti lï”.

Mbeni ndo so azo amä tënë dä pendere ayeke place so amangboko ayeke luti ka dä. Na mbeni ngoi, mbi tingbi na mbeni wakua ti mangboko oko so ayeda ti mû ambeti kozoni si lo mû mangboko ti hon. A ninga na pekoni, mbi tingbi na lo na mbeni assemblée. Azo ti sewa ti lo kue ayeke na yâ ti tâ tënë, na lo mveni ayeke gue na li ni nzoni na lege ti yingo. Ye so amû tâ ngia na e mingi.

Ye oko, ye kue atambela pëpe gi nzoni. Visa ti e ahunzi na yâ ti anze omene, na e yeke na yâ kpale so peut-être ayeke tomba e na kodoro ni. Na pekoni so e sû mbeti ti fa na kota ndokua ti Brooklyn kpale so e yeke na yâ ni, e wara mbeni lettre ti ndoye, so Ita Rutherford asû, na so na yâ ni lo wa e ti gbu ngangu na lo fa na e tongana nyen e lingbi ti sala ti leke kpale ni. Nzara ti bê ti e ayeke lani ti ngbâ na Brésil; mbeni avocat amû maboko na e si na nda ni e wara visa na ngu 1945 ti ngbâ biaku.

E ngbâ aninga na yâ territoire ti e

Me kozo na aye so, e dü Jonathan kozo molenge ti e ti koli na ngu 1941, Ruth na ngu 1943, na Esther na ngu 1945. Ti bata sewa ti e so ayeke kono, mbi bâ so a lingbi mbi sala kua ti nginza. Margaritha angbâ na yâ kusala ti ngoi kue juska na ngoi so lo dü ota molenge ti e.

Na tongo nda ni, e sala kusala maboko na maboko na sewa ti fa tënë na yâ akota place so ayeke polele ti gbata ni, na aplace ti lutingo ti train, na ndo ti alege, nga na yâ ando ti dengo buze. A si na asamedi na bï, e kue e yeke kangbi Tour ti Ba Ndo na Réveillez-vous!, na a yeke lani angoi ti ngia mingi.

 Na kodoro, molenge oko oko ayeke na akusala ti sala lâ oko oko. Kungba ti Jonathan ayeke ti sukula four na cuisine. Amolenge-wali ni asukula ti ala frigo, ala mû balai na alungula saleté na yâ gbagba ni, na ala yeke sala tele ti aporo ti e si aza lakue. Ye so amû maboko na ala ti hinga lege ti leke tele ti ala nzoni, na ti lë bibe ti duti ndulu ti mû li ni na yâ ambeni ye. Laso, amolenge ti e ayeke azo so aye kua, so ayeke bata ada ti ala na aye ti ala nzoni, na ye so amû ngia na mbi na Margaritha mingi.

E ku nga na mbage ti amolenge ti e ti duti na nzoni tambela na ngoi ti abungbi. Kozoni si bungbi ni ato nda ni, ala yeke nyon ngu na ala gue na kabine. Na ngoi ti abungbi, Jonathan aduti na gati ti mbi, Ruth na koti ti mbi; na tele ti Ruth, Margaritha aduti, na Esther aduti na koti ti Margaritha. Ye so amû lani maboko na ala ti zia li ti ala kue na ndo atënë so a yeke fa na abungbi na ti wara kobe ti yingo na ngoi so ala de gi kete.

Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo angangu ti e. Amolenge ti e angbâ lakue ti sala na Jéhovah na be-biani na ti mû mbage na ngia na kusala ti fango tënë. Jonathan ayeke sala kusala fadeso tongana mbeni ancien na kongregation ti Novo Méier ti Rio de Janeiro.

Ti si na ngu 1970, amolenge ti e kue asala mariage na alondo na da ti e awe; tongaso, mbi na Margaritha e mû desizion ti gue na mbeni ndo so bezoin ti awafango tënë mingi ahon ayeke dä. Kozo ndo so e gue dä ayeke Poços de Caldas, na kodoro ti Minas Gerais, so na ngoi ni lani a yeke wara dä gi awafango tënë 19. Vundu agbu mbi tongana mbi bâ ti fani oko ni ndo so ala yeke sala bungbi dä; a yeke mbeni ndo na gbe ti sese, so fenêtre oko ayeke dä pëpe, na so a hunda ti tene a sala kusala mingi ti leke ni. Fade fade, e to nda ti gi mbeni Da ti Royaume so ayeke nzoni mingi ahon, na a ninga pëpe na pekoni, e wara mbeni pendere da na yâ mbeni nzoni ndo. Ye so agbian aye mingi! Angu osio na ndambo na pekoni, wungo ti awakua ni asi 155. Na ngu 1989, e gue na Araruama, na Rio de Janeiro, na e sala kusala kâ teti angu gumbaya. Na ngoi ni so, e bâ na lê ti e tongana nyen afini kongregation use abâ gigi.

E wara ye ti nzoni teti so e ngbâ gi na ndo so a tokua e dä

Na ngu 1998, akpale ti seni nga na nzara ti duti ndulu na amolenge ti e apusu e ti londo na ti gue na São Gonçalo, ti Rio de Janeiro. Mbi ngbâ lakue ti sala kusala kâ tongana ancien. E sala kue ti mû mbage lakue na yâ kusala ti fango tënë. A nzere na Margaritha ti fa tënë na azo ndulu na kota gala ni, na kongregation asala nzobe ti mû na e mbeni territoire ndulu na da ti e, na ye so asala si a yeke ngangu na e pëpe ti fa tënë alingbi na so seni ti e amû lege na e ti sala.

Mbi na Margaritha kue e mû tele ti e na Jéhovah asala fadeso angu 60 na ndo ni awe. E bâ e mveni so “akozo-gere-ti-komande, wala ye ti fadeso, wala ye so ayeke ga, wala angangu, wala yongo ni na nduzu, wala yongo ni na gbe ti sese, wala mbeni ye nde so A créé awe, alingbi kangbi e pëpe na ndoye ti Nzapa so ayeke na yâ Christ Jésus Seigneur ti e.” (aRomain 8:38, 39). Na so tâ ye ti ngia ti bâ na lê ti e bungbingo ti “ambeni ngasangbaga”, so ayeke na pendere beku ti wara ande fini ti lakue lakue na ndo mbeni sese ti nzoni-kue, na so apendere ye ti création ayeke ngoro ala! (Jean 10:16). Na ngoi so e si lani na Brésil na ngu 1940, kota gbata ti Rio de Janeiro ayeke gi na kongregation oko, na awafango tënë ayeke 28. Laso, a yeke wara na ndo so akongregation 250 na awafango tënë so ahon 20 000.

Ambeni ngoi ayeke lani dä so e lingbi fade ti kiri na asewa ti e na Poto. Me ndo so Jéhovah atokua e dä ayeke ge na Brésil. So tâ ngia si e wara ti ngbâ gi na ndo so a tokua e dä!

[Akete Tene na Gbe Ni]

[Foto na lembeti 21]

Na Place ti fango yaka ti Royaume, na Steffisburg, na Suisse, na hunzingo ti angu 1930 (mbi yeke na mbage ti koti kâ)

[Foto na lembeti 23]

Ngoi kete kozoni na mariage ti e, ngu 1939

[Foto na lembeti 23]

Casablanca na yâ angu 1940

[Foto na lembeti 23]

Fango tënë na sewa

[Foto na lembeti 24]

E ngbâ ti mû mbage lakue na kusala ti fango tënë laso