Ngbanga ti nyen ti sala matanga ti Kobe ti Seigneur?

“Seigneur afa na mbi ye so mbi fa na i.”​—1 ACORINTHIEN 11:23.

1, 2. Ye nyen Jésus asala lani na bï ti lango ti Pâque ti ngu 33?

MOLENGE ti Jéhovah ngengele oko ayeke lani dä. Nga na tele ti lo, akoli 11 so ‘angbâ na lo na yâ atara ti lo’. (Luc 22:28). A yeke lani mbeni lakui ti jeudi ti lango 31 ti nze ti mars, ngu 33; a lingbi ti tene so peut-être nze ayeke su ngangu mingi na nduzu na li ti gbata ti Jérusalem. Jésus Christ na abazengele ti lo ahunzi salango matanga ti Pâque a ninga mingi pëpe. A hunda na Judas Iscariote, so ayeke kä ande lo, ti hon; me ti atanga ni, ngoi ti hongo ni la pëpe. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so Jésus ayeke leke tele ti lo ti sala mbeni ye ti kota mingi. A yeke nyen?

² Teti so wasungo Évangile Matthieu ayeke lani dä, zia lo fa na e ye so asi. Lo sû na mbeti: “Jésus akamata mapa, Lo hiri tënë nzoni dä, Lo fâ yâ ni; na Lo mû na adisciple, Lo tene, I kamata so, i te; so ayeke tele ti Mbi. Lo kamata kopo, Lo mû merci, Lo mû na ala, na Lo tene, I kue [I] nyon; teti so ayeke mênë ti Mbi, mênë ti mbele so asa na sese teti azo mingi teti pardon ti siokpari.” (Matthieu 26:26-28). A yeke mbeni ye so a sala ni gi fani oko na ngoi ni kâ awe? A ye ti tene nyen? A bâ nga e laso?

‘I ngbâ lakue ti sala tongaso’

3. Ngbanga ti nyen ye so Jésus asala lani na bï ti lango 14 ti Nisan ngu 33 ayeke kota ye mingi?

³ Ye so Jésus Christ asala lani na bï ti lango 14 ti nze ti Nisan, ngu 33, ayeke pëpe gi mbeni ye so asi gi senge tongaso na yâ fini ti lo. Bazengele Paul asala tënë na ndo ni tongana lo sû mbeti na aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala ti gbata ti Corinthe; na ndo so, angu 20 na ndo ni na pekoni, a ngbâ lakue ti sala matanga so dä. Atâa so Paul ayeke lani pëpe dä na tele ti Jésus na abazengele ti lo 11 na ngu 33, biani lo mä tënë ti ye so asi na yanga ti ambeni bazengele. Na ndo ni, Paul awara na nda ni atënë so ague oko na aye so, na so a fa ni na lo na lege ti yingo. Lo tene:  “Seigneur afa na mbi ye so mbi fa na i. Na bï so ala kä Lo, Seigneur Jésus akamata mapa, na tongana Lo mû merci awe, Lo fâ yâ ni, na Lo tene: So ayeke tele ti Mbi, so ayeke teti i. I sala so ti dabe i na Mbi. Tongaso, tongana ala te kobe awe, Lo kamata kopo nga, Lo tene: Kopo so ayeke fini mbele na lege ti mênë ti Mbi; lakue tongana i nyon kopo so, i nyon ti dabe i na Mbi.”​—1 aCorinthien 11:23-25.

4. Ngbanga ti nyen a lingbi aChrétien asala matanga ti Kobe ti Seigneur?

⁴ Wasungo Évangile Luc ayeda so Jésus atene lani: “I sala so ti dabe i na Mbi.” (Luc 22:19). A sû nga peko ti atënë so tongaso: “I sala tongaso tongana mbeni ye ti dango bê na mbi.” (Bible de Jérusalem). Na biani, fani mingi, a sala tënë ti matanga so tongana Mémorial wala matanga ti Dango bê na kui ti Christ. Paul nga ahiri ni Kobe ti Seigneur (1 aCorinthien 11:20). A mû yanga na aChrétien ti sala matanga ti Kobe ti Seigneur. Me ngbanga ti nyen a zia na sese matanga so?

Ngbanga ti nyen a zia ni na sese

5, 6. (a) Mbeni oko nda ti tënë so apusu Jésus ti zia na sese matanga ti Dango bê na kui ti lo ayeke nyen? (b) Fa mbeni nda ti tënë nde ti zia na sese matanga ti Kobe ti Seigneur.

⁵ Mbeni oko nda ti tënë ti zia na sese matanga ti Dango bê na kui ti Christ andu mbeni ye so kui ti Jésus asala. Lo kui tongana mbeni zo so afa na gigi polele mbilimbili ti kota yanga-ti-komande ti Babâ ti lo ti yayu. Na lege so, Christ afa so Satan Zabolo, so abi tënë ti wataka na ndo azo na tenengo so ala yeke sala na Nzapa gi na bê ti kion, ayeke wamvene (Job 2:1-5). Tongana Jésus akui be-ta-zo, lo fa so tënë ti Satan ayeke tënë ti mvene, na lo zia ngia na bê ti Jéhovah.​—aProverbe 27:11.

⁶ Mbeni nda ti tënë nde ti zia na sese matanga ti Kobe ti Seigneur ayeke ti dabe e so na lege ti kui ti lo tongana zo so ayeke mbilimbili-kue na so ayeke na siokpari pëpe, Jésus ‘akä tele ti lo na kuâ ti zi azo mingi’. (Matthieu 20:28, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki 1995). Tongana kozo koli asala siokpari so ake Nzapa, lo girisa fini ti lo so ayeke mbilimbili-kue, nga na aye ti nzoni kue so alingbi ti ga na pekoni. Ye oko, Jésus atene: “Nzapa andoye sese so tongaso, Lo mû Molenge ti Lo ngengele oko, si zo so amä na bê na Lo alingbi kui pëpe, me lo yeke na fini ti lakue lakue.” (Jean 3:16). Biani, “futa ti siokpari ayeke kui; me matabisi ti Nzapa ayeke fini ti lakue lakue na yâ Christ Jésus Seigneur ti e.” (aRomain 6:23). Batango matanga ti Kobe ti Seigneur ayeke dabe e na kota ndoye so Jéhovah nga na Molenge ti lo afa ni na lege ti sandaga ti kui ti Jésus. A lingbi e kiri singila teti ndoye so biani!

A lingbi a sala matanga ni lawa?

7. Na lege wa si aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala ayeke te mapa na ayeke nyon vin ti Mémorial ni “lakue”?

⁷ Na ndo tënë ti matanga ti Kobe ti Seigneur, Paul atene: “Lakue tongana i te mapa so, na i nyon kopo so, i fa kui ti Seigneur na gigi juska Lo ga.” (1 aCorinthien 11:26). A-Chrétien oko oko so a sa yingo na ndo ti ala ayeke te ande mapa na ayeke nyon vin ti Mémorial ni juska na kui ti ala. Na lege so, na gbele Jéhovah Nzapa nga na sese so, ala yeke fa ande lege mingi na gigi mabe ti ala na yâ aye so Nzapa amû ni na lege ti sandaga ti Jésus.

8. Juska lawa bungbi ti aChrétien kue so a sa yingo na ndo ti ala ayeke ngbâ ti sala matanga ti Kobe ti Seigneur?

⁸ Bungbi ti aChrétien kue so a sa yingo na ndo ti ala ayeke sala matanga ti Dango bê na kui ti Christ juska lawa? Paul atene, “juska Lo ga,” so ti tene polele so a yeke ngbâ ti sala matanga so juska na ngoi so Jésus aga ti kamata adisciple ti lo na yayu na lege ti zingongo ala na popo ti akuâ na lâ ti “singo” ti lo (1 aThessalonicien 4:14-17). Ye so ague oko na atënë so Jésus atene na abazengele ti lo be-ta-zo 11: “Tongana Mbi gue na Mbi leke ndo na i, fade Mbi kiri na fade Mbi kamata i ti duti na tele ti Mbi, si na ndo so Mbi yeke dä, i lingbi duti kâ nga.”​—Jean 14:3.

9. Tënë ti Jésus so a sû ni na Marc 14:25 aye ti tene nyen?

⁹ Tongana Jésus azia na sese Mémorial, lo sala tënë ti kopo ti vin ni na lo tene na abazengele be-ta-zo ti lo: “Fade Mbi nyon ngu ti lê ti vigne mbeni pëpe, juska lâ ni so Mbi nyon ngu ti fini lê ni na royaume ti Nzapa.” (Marc 14:25). Teti so Jésus ayeke nyon tâ vin pëpe na yayu, ti bâ ni  nzoni, lo yeke pensé na ngia so ngoi na ngoi vin aduti fä ni (Psaume 104:15; Zo-ti-fa-tene 10:19). Ti wara tele na yâ Royaume ni ayeke duti ande ye ti mungo ngia mingi, na a yeke ye so lo na adisciple so amû peko ti lo ayeke ku kungo na bê kue.​—aRomain 8:23; 2 aCorinthien 5:2.

10. A lingbi a sala matanga ti Dango bê na kui ti Christ fani oke na yâ ngu?

¹⁰ A lingbi a sala matanga ti kui ti Jésus nze na nze, yenga na yenga, wala même lâ oko oko? Oko pëpe. Jésus azia lani na sese matanga ti Kobe ti Seigneur nga a fâ lo na lango ti Pâque, so a yeke sala ni lani tongana “ye ti dabe” na zingo Israël na ngbâa na Egypte na ngu 1513 kozoni na ngoi ti e (Exode 12:14). A yeke sala matanga ti Pâque lani gi fani oko na yâ ngu, na a yeke na lango 14 ti nze so aJuif ahiri ni Nisan (Exode 12:1-6; Lévitique 23:5). Ye so aye ti fa so a lingbi a sala matanga ti kui ti Jésus gi fani oko na yâ ngu, tongana ti Pâque, me pëpe nze oko oko, yenga oko oko, wala lâ oko oko.

11, 12. Ye nyen mbaï afa na e na ndo akozo matanga so a sala teti Dango bê na kui ti Christ?

¹¹ Tongaso, biani, a yeke tâ na lege ni ti sala matanga ti Dango bê na kui ti Christ fani oko na yâ ngu, na lango 14 ti nze ti Nisan. Mbeni kota bakari atene: “A hiri lani aChrétien ti Asie Mineure a-Quartodéciman [Azo ti lâ 14 ni] teti so a yeke na yâ salango ye ti ala ti sala pascha [Kobe ti Seigneur] tâ gi na lango 14 ti nze ti Nisan . . . Lango ni alingbi ti tï na vendredi wala na mbeni lango nde ti yenga ni.”—The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Volume osio, lembeti 44.

¹² Na salango tënë ti lege so a yeke sala lani na matanga ni na siècle use ti ngoi ti e, wasungo mbaï J. L. Von Mosheim atene so a-Quartodéciman ayeke sala lani matanga ti Dango bê na kui ti Christ na lango 14 ti Nisan ngbanga ti so “ala bâ tapande so Christ azia, tongana mbeni ye so ayeke na ngangu ti ndia.” Mbeni wasungo mbaï ni nde atene: “Salango ye ti a-église ti a-Quartodéciman ti Asie ague oko na ti église ti Jérusalem. Ti si na siècle use, a-église so, na ngoi ti Pascha ti ala [wala matanga ti Kobe ti Seigneur] na lango 14 ti Nisan ni, ayeke sala matanga ti kota ngele ti kui ti Christ.”​—Studia Patristica, Volume oku, 1962, lembeti 8.

Mapa ni ayeke fä ti nyen?

13. Mara ti mapa wa Jésus asala giriri na kusala tongana lo zia na sese Kobe ti Seigneur?

¹³ Na ngoi so Jésus ayeke zia na sese matanga ti Dango bê na kui ti lo, “Lo kamata mapa, na tongana Lo hiri tënë nzoni dä, Lo fâ yâ ni, Lo mû na ala [abazengele ni]”. (Marc 14:22). Mapa so a sala na kusala na lango ni so ayeke mara ti mapa so a londo ti sala na kusala fade fade teti Pâque (Exode 13:6-10). Teti so a sala mapa ni na mama ni pëpe, mapa ni asuku pëpe me a yeke kpangbala, na a yeke kuru ni; a lingbi a fâ yâ ni kozoni si a kangbi ni. Tongana Jésus asala miracle si mapa aga gbâ ni ti lingbi na azo saki mingi, mapa so kue ayeke kuru ni, teti Jésus afâ yâ ni kozoni si a lingbi ti kangbi ni (Matthieu 14:19; 15:36). Tongaso, a lingbi ti tene so kusala ti fango yâ ti mapa ti Kobe ti Seigneur ayeke pëpe fä ti mbeni ye na lege ti yingo.

14. (a) Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni ti tene a sala mapa ti Kobe ti Seigneur na mama ni pëpe? (b) Mara ti mapa wa a lingbi ti wara wala ti zö ni ti sala na kusala na ngoi ti Kobe ti Seigneur?

¹⁴ Na ndo tënë ti mapa so a sala na kusala na ngoi ti Kobe ti Seigneur, Jésus atene: “So ayeke tele ti Mbi [“aduti fä ti tele ti mbi”, NW], so ayeke teti i.” (1 aCorinthien 11:24; Marc 14:22). A yeke na lege ni ti sala kusala na mapa so mama ni ayeke pëpe. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so mama ti mapa alingbi nga ti duti fä ti ye so ayeke sioni, wala siokpari (1 aCorinthien 5:6-8). Mapa ni aduti fä ti tele ti Jésus so ayeke mbilimbili-kue, so siokpari oko ayeke dä pëpe, na so lo mû na sandaga ti ton azo (aHébreu 7:26; 10:5-10). A-Témoin ti Jéhovah ayeke bata ye so na li, na ala yeke mû peko ti tapande so Jésus azia, na lege so ala yeke sala kusala na mapa so mama ni ayeke dä pëpe na ngoi ti Mémorial. A lingbi ti si so ala sala kusala na mapa ti aJuif so azia pëpe aye tongana oignon wala para ti kondo na yâ ni. Tongana a sala kusala na ti so pëpe, a lingbi ti leke mapa so mama ni ayeke dä pëpe na salango kusala na kete farini (peut-être farini ti blé), so a bungbi ni na ngu kete. A hunda ti zi yâ ti pâte ni  si aduti kpangbala; a lingbi ti zö ni na yâ mbeni ye tongana ta, so a zia mafuta dä kete, na a yeke zö ni juska na ngoi so mapa ni ahule na aga kuru ni.

Vin ni ayeke fä ti nyen?

15. Ye nyen ayeke lani na yâ kopo so Christ asala na kusala tongana lo zia na sese matanga ti Dango bê na kui ti lo?

¹⁵ Na pekoni so a hunzi ti hon na mapa so mama ni ayeke dä pëpe, Jésus amû mbeni kopo, “Lo mû merci, Lo mû na [abazengele ni], na ala kue anyon.” Jésus atene: “So ayeke mênë ti Mbi, mênë ti mbele so asa na sese teti azo mingi.” (Marc 14:23, 24). Ye nyen ayeke lani na yâ ti kopo ni? Tâ vin biani, me pëpe senge ngu ti raison so ade ti kporo pëpe. Tongana Mbeti ti Nzapa asala tënë ti vin, lo ye ti sala tënë pëpe ti senge ngu ti vigne ni so ade pëpe ti kporo. Na tapande, a yeke vin so akporo awe, me pëpe ngu ti raisin ni, si alingbi ande ti sungba yâ ti “angbele bozo ti poro”, tongana ti so Jésus atene. Nga, awato ti Christ abi tënë na li ti lo, ala tene so lo yeke “zo ti nyongo vin mingi”. Tënë ti ala so ayeke duti fade gi senge tënë tongana vin ni ayeke gi senge ngu ti raisin (Matthieu 9:17; 11:19). A yeke nyon lani vin na ngoi ti matanga ti Pâque, na Christ asala na kusala tongana lo zia na sese matanga ti Dango bê na kui ti lo.

16, 17. Mara ti vin wa alingbi nzoni teti matanga ti Mémorial? Ngbanga ti nyen?

¹⁶ Ye so ayeke na yâ kopo ni aduti fä ti mênë ti Jésus so a sa na sese; tongaso, gi bengba vin si alingbi biani ti duti fä ti mênë so. Lo mveni atene: “So ayeke mênë ti Mbi, mênë ti mbele so asa na sese teti azo mingi.” Nga, bazengele Pierre asû na mbeti: “I hinga [i aChrétien so asa yingo na ndo ti i], A ton i na yâ tënë senge senge so akotara ti i afa na i giriri; A ton i pëpe na ye so ayeke futi, ye tongana argent wala lor, me A ton i na mênë ti Christ so ngele ni ayeke ngangu, mênë so ayeke tongana mênë ti molenge ti ngasangbaga so ayeke nzoni kue na sioye ayeke na tele ti lo pëpe.”​—1 Pierre 1:18, 19.

¹⁷ Bengba vin ti raisin ayeke tâ biani mara ti vin so Jésus asala lani na kusala tongana lo zia na sese Matanga ti Mémorial. Ye oko, ambeni na popo ti abengba vin so a sala ni laso ayeke nzoni pëpe teti matanga so ngbanga ti so a zia aye tongana samba wala ambeni arome na yâ ni. Gi mênë ti Jésus ni mveni alingbi awe, na a yeke na bezoin ti zia ambeni ye na yâ ni pëpe. Mara ti avin tongaso, so a zia aye dä alingbi teti matanga ni pëpe. Na ngoi ti matanga ni, a lingbi a sala kusala na bengba vin so sucre ayeke dä pëpe, na so a zia mbeni ye nde dä pëpe. A lingbi ti sala kusala na bengba vin ti raisin so sucre ayeke dä pëpe na so a sala ni na yanga-da, na a lingbi ti duti avin tongana bengba vin ti Bordeaux, Peñasol na Gandia.

18. Ngbanga ti nyen Jésus asala lani pëpe mbeni miracle so achangé mapa na vin ti Mémorial?

¹⁸ Tongana lo zia na sese matanga so, Jésus asala pëpe mbeni miracle ti gbian mapa na vin ni si a ga tâ tele na mênë ti lo. Ti te tâ mitele ti zo na ti nyon mênë ayeke mbeni ye so ndia ti Nzapa ake ni (Genèse 9:3, 4; Lévitique 17:10). Jésus angbâ lakue lani na tele ti lo ti mitele kue, na mênë ti lo kue angbâ lakue na yâ tele ti lo. Lo mû tele ti lo lani tongana sandaga ti mbilimbili-kue, na a sa mênë ti lo na ndade ni na peko ti midi ti oko lango ti aJuif so, so ti tene lango 14 ti Nisan. Tongaso, mapa na vin ti matanga ti Mémorial ayeke aye so a sala na kusala tongana fä ti tele na ti mênë ti Christ. *

 Matanga ti Dango bê: mbeni kobe so azo mingi si ayeke kangbi ni

19. Ngbanga ti nyen a lingbi ti sala kusala na asembe na akopo mingi na ngoi ti matanga ti Kobe ti Seigneur?

¹⁹ Tongana Jésus azia na sese matanga ti Dango bê na kui ti lo, lo tisa lani abazengele be-ta-zo ti lo ti nyon ye na yâ kopo oko. Évangile ti Matthieu atene: “[Jésus a] kamata kopo, Lo mû merci, Lo mû na ala, na Lo tene, I kue [I] nyon”. (Matthieu 26:27). Lani, salango kusala gi na ‘kopo oko’ me pëpe na gbâ ti akopo ayeke kpale pëpe, teti na ngoi ni so, a yeke gi azo 11 si, ti bâ ni nzoni, aduti na tele ti mbeni table oko, na ala lingbi hio ti hon na kopo ni na popo ti ala. Na yâ ngu so, a yeke duti azo kutu mingi ande si ayeke bungbi teti matanga ti Kobe ti Seigneur na yâ akongregation ti aTémoin ti Jéhovah 94 000 na ndo ni na ndo sese kue. Teti so a yeke azo mingi si ayeke bungbi na ngoi ti matanga ni na bï ni so, lege ayeke dä pëpe ti sala kusala gi na kopo oko teti azo so kue. Me a yeke bata oko lege ti salango ni na yâ akongregation so abungbi azo mingi, tongana a sala kusala na gbâ ti akopo si a lingbi ti hon na ala na popo ti azo ni na yâ mbeni ngoi so alingbi. Legeoko na ye so nga, a lingbi ti sala kusala na asembe mingi teti mapa ni. Ye oko pëpe na yâ Mbeti ti Nzapa afa so a lingbi a sala kusala na tâ mbilimbili kopo wala sembe tongaso. Ye oko, a yeke nzoni kopo na sembe ni kue alingbi na nengo ti matanga ni so. A yeke nzoni ti tuku vin ni si a si ahon ndo ni pëpe, teti a lingbi ti tuku na sese tongana a yeke hon na ni na popo ti azo.

20, 21. Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene so matanga ti Mémorial ayeke mbeni kobe so azo mingi si ayeke kangbi ni?

²⁰ Atâa so a lingbi ti sala kusala na asembe nga na akopo mingi, matanga ti Kobe ti Seigneur ayeke mbeni kobe so azo mingi si ayeke kangbi ni. Na Israël giriri, mbeni koli alingbi ti mû mbeni kobe so azo mingi ayeke kangbi ni; lo yeke ga na mbeni nyama na da ti Nzapa, na a yeke fâ ni na ndo so. A yeke zö mbeni mbage ti nyama ni na ndo balaga, a yeke mû mbeni mbage ni na prêtre so asala kua ni nga mbeni mbage ni na amolenge ti Aaron so ayeke aprêtre, na zo so amû sandaga ni nga na azo ti da ti lo ayeke mû mbage ti ala na kobe ni (Lévitique 3:1-16; 7:28-36). Matanga ti Dango bê na kui ti Christ ayeke nga mbeni kobe so azo mingi ayeke kangbi ni.

²¹ Jéhovah ayeke na mbage ti lo na yâ kobe so teti a yeke Lo si aleke aye ni. Jésus ayeke sandaga ni, na aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala ayeke te mapa na anyon vin ni tongana azo so ayeke mû mbage ti ala na yâ kobe ni. Ti te kobe na table ti Jéhovah aye ti tene so ala so ayeke te ye ni ayeke na siriri na Lo. A yeke na lege so si Paul asû na mbeti: “Kopo ti nzoni, so e hiri tënë nzoni dä, e kamata ti sala beoko na mênë ti Christ pëpe? Mapa so e fâ, e kamata ti sala beoko na tele ti Christ pëpe? Teti mapa ayeke oko, e so e yeke mingi, e yeke tele oko, teti e kue e te mapa oko so.”​—1 aCorinthien 10:16, 17.

22. Ahundango tënë wa na ndo Mémorial angbâ ti tene e bâ?

²² Kobe ti Seigneur ayeke gi oko matanga ti vorongo so aTémoin ti Jéhovah ayeke sala ngu na ngu. Ye so ayeke na lege ni teti Jésus amû yanga so na adisciple ti lo: “I sala so ti dabe i na Mbi.” Na ngoi ti Mémorial, e yeke sala ye ti dabe e na kui ti Jésus, mbeni kui so afa na gigi mbilimbili ti kota yanga-ti-komande ti Jéhovah. Tongana ti so e tene awe, na ngoi ti kobe so azo mingi amû mbage ti ala dä, mapa ni aduti fä ti tele ti Christ so lo mû na sandaga, na vin ni aduti fä ti mênë ti lo so a sa. Ye oko, gi wungo ti azo kete si ayeke te mapa na ayeke nyon vin ni so. Ngbanga ti nyen tongaso? Matanga ti Dango bê na kui ti Christ ayeke tâ kota ye biani teti azo kutu mingi so ayeke te pëpe mapa ni na ayeke nyon pëpe vin ni? Biani, a lingbi Kobe ti Seigneur atene nyen teti mo?

[Kete tënë na gbe ni]

Fade mo kiri tënë tongana nyen?

• Ngbanga ti nyen Jésus azia na sese matanga ti Kobe ti Seigneur?

• A lingbi a sala matanga ti Mémorial fani oke na yâ ngu?

• Na ngoi ti Mémorial, mapa ni so mama ni ayeke dä pëpe aduti fä ti nyen?

• Vin ti Mémorial ni aduti fä ti nyen?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

[Foto na lembeti 15]

Jésus azia lani na sese matanga ti Kobe ti Seigneur