Mo yeke wara ngia na yâ ‘ndia ti Jéhovah’?
Mo yeke wara ngia na yâ ‘ndia ti Jéhovah’?
“Ngia ayeke na zo so . . . ngia ti lo ayeke na yâ Ndia ti L’Eternel.”—PSAUME 1:1, 2.
1. Tongana awakua ti Jéhovah, ngbanga ti nyen e yeke na ngia?
JÉHOVAH ayeke mû maboko nga lo yeke deba nzoni na ndo e tongana awakua be-ta-zo ti lo. Biani, e yeke tingbi na atara mingi. Me e yeke wara nga tâ ngia. Ye so ayeke ye ti dongo bê pëpe, teti e yeke sala na “Nzapa so ayeke na ngia,” nga yingo vulu ti lo ayeke lë lengo ti ngia na bê ti e (1 Timothée 1:11, NW; aGalate 5:22). Tâ ngia ayeke kota nzerengo tele so aga na peko ti so zo awara mbeni ye ti nzoni wala lo yeke ku ni. Babâ ti e ti yayu amû biani na e anzoni matabisi (Jacques 1:17). A yeke ye ti dongo bê pëpe so e yeke na ngia!
2. Apsaume wa e yeke sala lisoro na ndo ni?
2 Buku ti Psaume agboto lê fani mingi na ndo tâ ngia. Na tapande, a yeke ye so a gboto lê dä na Psaume 1 na 2. Akozo disciple ti Jésus Christ afa Gbia David ti Israël ti giriri tongana wasungo psaume use ni (Kusala 4:25, 26). Wasungo psaume oko ni, so a hinga iri ti lo pëpe, ato nda ti bia ti lo so a sû na gbe ti yingo na atënë so: “Ngia ayeke na zo so atambela pëpe na lege ti wango ti azo ti sioni.” (Psaume 1:1). Zia e bâ na yâ ti article so nga na ti so ayeke ga na pekoni tongana nyen Psaume 1 na 2 amû na e anda ti tënë ti duti na ngia.
Lingu ti tâ ngia
3. Na lege ti Psaume 1:1, ngbanga ti aye wa zo so ayeke bata andia ti Nzapa ayeke na tâ ngia?
3 Psaume 1 afa ngbanga ti nyen zo so ayeke bata andia ti Nzapa ayeke na ngia. Ti fa ambeni ye so ayeke ga na mara ti tâ ngia so, wasungo psaume ni ahe bia: “Ngia ayeke na zo so atambela pëpe na lege ti wango ti azo ti sioni, wala lo luti pëpe na lege ti awasiokpari, wala lo duti pëpe na popo ti azo ti he.”—Psaume 1:1.
4. Pendere tapande ti nzoni salango ye wa Zacharie na Elisabeth aduti na ni lani?
4 Ti duti na tâ ngia, a yeke ngbanga ti e ti sala ye alingbi na andia ti Jéhovah so ayeke mbilimbili. Zacharie na Elisabeth, so ayeke lani na pendere matabisi ti duti babâ na mama ti Jean Wabatizengo zo, “ayeke mbilimbili na lê ti Nzapa, ala tambela na lege ti komandema na kpengba-tene kue ti Seigneur, na tënë oko ayeke na li ti ala pëpe.” (Luc 1:5, 6). E lingbi ti duti na ngia tongana e mû peko ti mara ti salango ye so, nga e ke na kuru go ti ‘tambela na lege ti wango ti azo ti sioni’ wala ti zia pëpe si asioni wango ti ala afa lege na e.
5. Ye wa alingbi ti mû maboko na e ti kpe “lege ti awasiokpari”?
5 Tongana e ke abibe ti azo ti sioni, fade e yeke “luti pëpe na lege ti awasiokpari”. So aye ti tene e yeke gue pëpe na ndo so fani mingi ala yeke dä: Ando so a hinga ni teti angia ti kirikiri. Ka tongana bê ti e ayeke pusu e ti bungbi oko na awasiokpari na yâ tambela ti ala so ague nde na Bible? Zia e sambela ti wara mungo maboko ti Nzapa, si e sala ye alingbi na atënë ti bazengele Paul so: “I bungbi tele ti i pëpe na azo so amä na bê pëpe. Mbilimbili asala beoko na siokpari? Lumière asala beoko na bingo?” (2 aCorinthien 6:14). Tongana e zia bê ti e kue na Nzapa na ‘bê ti e ayeke na sioni kete pëpe,’ e yeke ke bibe na kode ti salango ye ti awasiokpari. Aye so apusu e ti sala ye nga anzara ti bê ti e ayeke duti ande na sioni oko pëpe, na e yeke duti na “tâ mabe.”—Matthieu 5:8; 1 Timothée 1:5.
6. Ngbanga ti nyen a lingbi e sala hange na azo ti hengo ndo?
6 Ti nzere na Jéhovah, a lingbi e “duti pëpe na popo ti azo ti he”. Ambeni zo ayeke he batango andia ti Nzapa ni mveni, me na “lâ ti nda ni” so, fani mingi angbele Chrétien so aga a-apostat afa tele ti ala mbilimbili tongana azo so ayeke bâ ye tâ na sioni lê na yâ hengo ndo ti ala. Bazengele Pierre agboto lani mê ti amba ti lo Chrétien: “I so mbi ndoye i mingi, . . . i hinga ye so kozoni, na lâ ti nda ni, fade azo ti hengo zo aga na tënë ti he, fade ala tambela na lege ti nzara nde nde ti tele ti ala mveni, na ala tene, Zendo ti singo ti Lo ayeke na ndo wa? teti, a komanse na lâ ni so akotara alango awe, ye kue angbâ legeoko tongana a yeke giriri, a komanse na lâ ni so A créé ye kue.” (2 Pierre 3:1-4). Tongana e ‘duti lâ oko pëpe na popo ti azo ti hengo ndo’, e yeke kpe ande ye ti ngangu so ayeke si na ala biani.—aProverbe 1:22-27.
7. Ngbanga ti nyen a lingbi e bata atënë ti Psaume 1:1 na bê ti e?
7 Tongana e bata atënë ti Psaume 1:1 na bê ti e pëpe, e lingbi ti girisa dutingo ti zo so ayeke bi bê na aye ti yingo so e wara ni na lege ti mandango Bible. Ye ti pekoni ayeke so dutingo ti e alingbi ti gue biani ti ga sioni ahon ti kozo. Mungo peko ti wango ti azo ti sioni alingbi ti duti kozo kapa na yâ gango zo so agirisa dutingo ti lo na lege ti yingo. Na pekoni e lingbi ti sala kamarade na ala lakue. Tongana ngoi ayeke hon, e lingbi même ti ga a-apostat so ayeke na mabe pëpe na ayeke azo ti hengo ndo. Biani, salango kamarade na azo ti sioni alingbi ti maï na yâ e bibe ti batango andia ti Nzapa pëpe, nga a lingbi ti buba songo ti e na Jéhovah Nzapa (1 aCorinthien 15:33; Jacques 4:4). E zia lege lâ oko pëpe na ye so ti si na e!
8. Ye wa alingbi ti mû maboko na e ti bata bibe ti e gi na ndo aye ti yingo?
8 Sambela alingbi ti mû maboko na e ti bata bibe ti e gi na ndo aye ti yingo na ti kpe ti sala kamarade na azo ti sioni. Paul asû na mbeti: “I gi bê ti i na ye oko pëpe; me na yâ ye kue i fa na Nzapa ye so i ye, na lege ti sambela na ti hunda mingi na tënë ti merci. Na fade siriri ti Nzapa so ahon bibe kue abata bê ti i na abata bibe ti i na yâ Christ Jésus.” Bazengele ni awa e ti bi bê na aye so ayeke tâ tënë, so a hunda ti ne ni, so ayeke mbilimbili, so ayeke nzoni-kue, so a lingbi ti ye ni, so a lingbi ti gonda ni, so ayeke nzoni mingi nga so a lingbi ti tene nzoni tënë ni na lê ti azo (aPhilippien 4:6-8). Zia e sala ye alingbi na wango ti Paul so na e kiri na tele ti e lâ oko pëpe ti lingbi na azo ti sioni.
9. Atâa so e yeke ke asalango ye ti azo ti sioni, tongana nyen e yeke sala ngangu ti mû maboko na mara ti azo kue?
9 Atâa so e yeke ke asalango ye ti azo ti sioni, na kode, e yeke fa tënë na azo, legeoko tongana bazengele Paul asala tënë lani na Félix, gouverneur ti Rome, na ndo “mbilimbili, na ngangu ti kanga nzara ti tele, na ngbanga so ayeke ga”. (Kusala 24:24, 25; aColossien 4:6). E yeke fa nzo tënë ti Royaume na mara ti azo kue nga e yeke sala ye na ala na nzobe. E hinga na bê ti e kue so ala so ayeke na yâ “mbilimbili dutingo so ahunda teti fini ti lakue lakue” ayeke ga ande awamabe, na ala yeke wara ngia na yâ ndia ti Nzapa.—Kusala 13:48, NW.
Lo yeke wara ngia na yâ ndia ti Jéhovah
10. Na angoi ti mandango ye e mveni, ye wa ayeke mû ande maboko na e ti bata atënë ni na li nga na bê ti e a ninga?
10 Na ndo zo so ayeke na ngia, wasungo psaume akiri atene : “Ngia ti lo ayeke na yâ Ndia ti L’Eternel, na lo bi bê ti lo na lege ti Ndia so [“lo yeke diko na kete go”, NW ] lâ na bï.” (Psaume 1:2). Tongana awakua ti Nzapa, e yeke wara ngia ‘na yâ Ndia ti Jéhovah’. Tongana lege ayeke dä, na ngoi ti mandango ye e mveni nga na gbungo li, e lingbi ti diko atënë ni “na kete go” wala na nduzu. Salango tongaso na ngoi ti dikongo mbeni mbage ti Bible ayeke mû ande maboko na e ti bata atënë ni na li nga na bê ti e a ninga.
11. Ngbanga ti nyen a lingbi e diko Bible “lâ na bï”?
11 “Ngbâa be-ta-zo na ti ndara” ayeke wa e ti diko Bible lâ oko oko (Matthieu 24:45, NW ). Teti so e yeke na kota nzara ti hinga nzoni mingi tokua ti Jéhovah teti azo, a yeke lege ti ndara teti e ti diko Bible “lâ na bï”, même na ngoi so lango akpe na lê ti e ndali ti ambeni tënë. Pierre awa e mingi: “I sala tongana aforoto, a lingbi i ye dulait so ayeke na handa oko pëpe, teti yingo ti i, si i lingbi ga kota na yâ salut.” (1 Pierre 2:1, 2). Mo yeke wara ngia na yâ dikongo Bible lâ oko oko? Nga na bï, mo yeke gbu li na ndo Tënë ti Nzapa nga na aye so lo leke ti sala? Wasungo psaume asala ni lani.—Psaume 63:7.
12. Ye wa e yeke sala ande tongana e wara ngia na yâ ndia ti Jéhovah?
12 Ngia ti e ti lakue lakue ayeke ga na lege ti warango ngia na yâ ndia ti Nzapa. Ndia ni alingbi kue, ayeke mbilimbili, nga batango ni aga na mbeni kota futa (Psaume 19:8-12). Disciple Jacques asû na mbeti: “Zo so abâ na yâ ndia so alingbi kue, ndia ti liberté, na lo ngbâ na lege ni, lo yeke zo so amä tënë senge pëpe ti girisa tënë ni, me lo yeke zo so asala ye; fade zo so awara nzoye na lege ti kusala ti lo.” (Jacques 1:25). Tongana e wara ngia biani na yâ ndia ti Jéhovah, mbeni lango oko ayeke hon ande senge senge pëpe sân ti tene e gi nda ti aye ti yingo. Biani, bê ti e ayeke pusu ande e ti gi “tâ nda ti ye ti Nzapa mveni” na ti zia aye ti Royaume lakue na kozo ndo na yâ fini.—1 aCorinthien 2:10-13; Matthieu 6:33.
Lo yeke ga tongana mbeni keke
13-15. Na lege wa e lingbi ti duti tongana mbeni keke so a lu ni na tele ti mbeni lingu so asi singo na ngu?
13 Ti sala ambeni tënë na ndo zo ti mbilimbili, wasungo psaume atene: “Lo yeke tongana keke so a lu na tele ti ngu so ayeke sua, keke so alë na ngoi ti lo, kugbe ti lo ahule nga pëpe. Na ye kue so zo so asala aga nzoni.” (Psaume 1:3). Tongana tanga ti azo kue so ayeke mbilimbili-kue pëpe, azo so ayeke sala na Jéhovah ayeke wara akpale na yâ fini ti ala (Job 14:1). E lingbi ti bâ pasi na lege ti salango ngangu nga na atara nde nde so andu mabe ti e (Matthieu 5:10-12). Ye oko, na lege ti mungo maboko ti Nzapa, e lingbi ti wara lege ti gbu ngangu na yâ ti atara so, na tapande ti mbeni nzoni keke so ayeke luti na gbele ngangu pupu.
14 Na ngoi ti buru wala na ngoi so ndowa asala a ninga, mbeni keke so a lu ni na ndo so ngu ayeke dä lakue ayeke hule pëpe. Tongana e yeke azo so akpe mbito ti Nzapa, ngangu ti e ayeke londo na mbeni Lingu so ayeke hule pëpe: Jéhovah Nzapa. Paul abâ ndo na mbage ti Nzapa ti wara mungo maboko, na lo lingbi ti tene: “Mbi lingbi sala ye kue na yâ Lo [Jéhovah] so asala si mbi wara ngangu.” (aPhilippien 4:13). Tongana yingo vulu ti Jéhovah afa lege nga amû maboko na e, e yeke hule pëpe, e yeke ngbâ ti lë lakue na lege ti yingo. E yeke lë na kusala ti Nzapa na e yeke fa nga na gigi lengo ti yingo ti lo.—Jérémie 17:7, 8; aGalate 5:22, 23.
15 Na salango kusala na tënë ti yanga ti Hébreu so a kiri pekoni na “tongana”, wasungo psaume ayeke sala kusala na mbeni hakango ye. Lo yeke haka aye use so ayeke nde nde, atâa so ala yeke na mbeni ye oko so akpa tele. Azo ayeke nde na akeke, me apendere kugbe ti mbeni keke so a lu ni na tele ti mbeni lingu so asi singo na ngu adabe ti wasungo psaume biani na maïngo na lege ti yingo ti azo so ‘ngia ti ala ayeke na yâ Ndia ti Jéhovah’. Tongana e wara ngia na yâ ndia ti Nzapa, alango ti e alingbi ti ga tongana mbeni keke. Biani, e lingbi ti duti na fini teti lakue lakue.—Jean 17:3.
16. Ngbanga ti nyen ‘ye kue so e sala ayeke ga nzoni’, nga tongana nyen?
16 Tongana e sala lakue ye so ayeke mbilimbili, Jéhovah ayeke mû maboko na e ti gbu ngangu na yâ atara nga na akpale. E yeke na ngia na e yeke lë na kusala ti Nzapa (Matthieu 13:23; Luc 8:15). ‘Ye kue so e sala ayeke ga nzoni’ ngbanga ti so kozo ye so e zia na gbele e ayeke ti sala ye so bê ti Jéhovah aye. Teti so aye so lo leke ti sala ayeke ga nzoni lakue nga e yeke wara ngia na yâ komandema ti lo, e yeke maï na lege ti yingo (Genèse 39:23; Josué 1:7, 8; Esaïe 55:11). A yeke biani tongaso même tongana e yeke tiri na aye ti ngangu.—Psaume 112:1-3; 3 Jean 2.
Na bango ala gi tongaso, azo ti sioni akpa azo so amaï
17, 18. (a) Wasungo psaume ahaka azo ti sioni na nyen? (b) Atâa so azo ti sioni ayeke maï na lege ti mitele, ngbanga ti nyen ala yeke pëpe na nzoni dutingo so aninga?
17 Bâ tongana nyen dutingo ti azo ti sioni ayeke nde na ti azo ti mbilimbili! Teti mbeni ngoi, na bango ala gi tongaso, azo ti sioni akpa azo so amaï nzoni na lege ti mitele, me pëpe na lege ti yingo. Ye so ayeke polele na lege ti atënë so wasungo psaume akiri atene: “Azo ti sioni ayeke tongaso pëpe, me ala yeke tongana kako so pupu aya, a hon na ni. Teti tënë so, azo ti sioni alingbi ti luti na ngbanga pëpe, wala awasiokpari alingbi ti luti na bungbi ti azo ti mbilimbili pëpe.” (Psaume 1:4, 5). Bâ so wasungo psaume atene, “azo ti sioni ayeke tongaso pëpe”. Lo ye ti tene so ala yeke pëpe tongana azo so abata ndia ti Nzapa, so na lege ni, a haka ala na akeke so alë lengo nga so aninga teti lakue lakue.
18 Atâa so azo ti sioni amaï na lege ti mitele, ala yeke pëpe na nzoni dutingo so aninga (Psaume 37:16; 73:3, 12). Ala yeke tongana buba zo ti mosoro so Jésus asala tënë ti lo na yâ ti mbeni parabole tongana a hunda na lo ti fâ ngbanga na ndo tënë so andu mbeni ye ti héritier. Jésus atene na azo so ayeke mä lo: “I bata nzoni si tënë ti bê asala i pëpe, teti fini ti zo ayeke pëpe na ye mingi mingi so ayeke na lo.” Lo mû mbeni tapande na ndo tënë so na tenengo so yaka ti mbeni zo ti mosoro alë mingi, ni la lo leke ti kungbi gogoro ti lo na ti leke mbeni kota ni ti bungbi amosoro ti lo kue na yâ ni. Na pekoni, lo leke ti te, ti nyon na ti duti na ngia. Me Nzapa atene: “Mo buba, na bï so fade a hunda âme ti mo; na ye so mo leke awe, fade a yeke ti zo nyen?” Ti gboto lê na ndo tënë ti lo, Jésus akiri atene: “Tongaso zo so abungbi mosoro teti lo mveni, me lo yeke na mosoro na gbele Nzapa pëpe, lo yeke tongana zo so.”—Luc 12:13-21.
19, 20. (a) Fa kode ti pikango le-kobe nga na ti pengo yâ ni na ngoi ti giriri. (b) Ngbanga ti nyen azo ti sioni ayeke tongana kako?
19 Azo ti sioni ayeke na “mosoro na gbele Nzapa pëpe”. Ni la, ala yeke pëpe na nzoni dutingo ahon kako, kete poro so akanga ndo ti ale-kobe. Giriri, na peko ti kongo le-kobe, a yeke bungbi ni na ndo ti mbeni lakere, so mingi ni a yeke na mbeni ndo so ayo na nduzu. Kâ, a yeke kanga na tele ti anyama mbeni tênë wala mbeni wen so mbage ti gbe ni ayeke na apembe so yanga ni aza. Anyama ni ayeke gboto ni na ndo ale-kobe ni ti fâ yâ ti keke ti le-kobe ni ndulu ndulu nga ti mû lege ti zi kako ni na tele ti atâ le-kobe ni. Na pekoni, a yeke sala kusala na mbeni ye ti pe yâ ti le-kobe ni na ngoi so pupu ayeke ya (Esaïe 30:24). Atâ le-kobe ni ayeke tï na ndo ti lakere, me pupu ayeke hon na asaleté ni nga na kako ni (Ruth 3:2). Na pekoni so a yengere le-kobe ni ti lungula atênë nga na ambeni ye, a lingbi fadeso ti bata ni wala ti pika ni si a ga fuku (Luc 22:31). Andâ kako ni ahon ti lo awe.
20 Legeoko tongana ti so atâ le-kobe ayeke tï na sese na a yeke bata ni na ngoi so kako ni ayeke hon, tongaso nga azo ti mbilimbili ayeke ngbâ ande me a yeke lungula azo ti sioni. Biani, e yeke na ngia so na yâ ti ngoi kete mara ti azo ti sioni so ayeke hon biaku biaku. Na pekoni so a lungula ala, azo so awara ngia na yâ ndia ti Jéhovah ayeke wara ande adeba nzoni mingi. Biani, azo so amä yanga ayeke wara ande matabisi ti Nzapa so ayeke fini ti lakue lakue.—Matthieu 25:34-46; aRomain 6:23.
A hiri deba nzoni na ndo “lege ti azo ti mbilimbili”
21. Tongana nyen Jéhovah “ahinga lege ti azo ti mbilimbili”?
21 Psaume 1 ako nda ni na atënë so: “L’Eternel ahinga lege ti azo ti mbilimbili, me lege ti azo ti sioni ague na kui.” (Psaume 1:6). Tongana nyen Nzapa “ahinga lege ti azo ti mbilimbili”? Bâ kete, tongana e yeke sala lakue ye ti mbilimbili, e lingbi ti hinga biani so Babâ ti e ti yayu ayeke bâ lege so e yeke bata na andia ti lo na yâ fini ti e, na lo yeke bâ e tongana awakua ti lo so lo yeda na ala. Tongaso, e lingbi ti bi agingo bê ti e kue na ndo lo, nga a yeke ngbanga ti e ti sala tongaso, na hingango biani so lo yeke bi bê ti lo na e.—Ezéchiel 34:11; 1 Pierre 5:6, 7.
22, 23. Ye nyen ayeke si ande na azo ti sioni nga na azo ti mbilimbili?
22 “Lege ti azo ti mbilimbili” ayeke ngbâ teti lakue, me azo ti sioni so aye ti tene a fa lege na ala pëpe, fade Jéhovah ayeke fâ ngbanga ti kuâ na li ti ala. Nga, “lege” ti ala wala salango ye ti ala, ayeke hunzi legeoko na ala. E lingbi ti zia bê ti e kue na yâ gango tâ tënë ti atënë ti David so: “A ngbâ kete, na fade azo ti sioni ayeke mbeni pëpe; fade mo bâ ndo so ala duti dä, na ala yeke mbeni pëpe. Me azo so ayeke na tâ be-ti-molenge, fade sese ni aga ye ti héritier ti ala, fade ala wara ngia na yâ siriri so awu mingi. Sese ni aga ye ti héritier ti azo ti mbilimbili, na fade ala duti dä lakue.”—Psaume 37:10, 11, 29.
23 So tâ ngia si e yeke wara ande tongana a mû na e lege ti duti na fini na ndo sese so aga paradis na ngoi so azo ti sioni ayeke mbeni pëpe! Abe-ti-molenge na azo ti mbilimbili ayeke wara ande tâ siriri ngbanga ti so ala yeke wara ngia lakue na yâ ‘Ndia ti Jéhovah’. Ye oko, kozo na gango tâ tënë ti ye so, a yeke nzoni a sala ye alingbi na “mbela ti Jéhovah”. (Psaume 2:7a, NW ). Article ti peko ayeke mû ande maboko na e ti hinga ye so mbela so ayeke, na ye so a ye ti tene teti e nga na azo kue.
Fade mo kiri tënë tongana nyen?
• Ngbanga ti nyen mbeni zo so ayeke bata andia ti Nzapa ayeke na ngia?
• Ye nyen afa so e yeke wara ngia na yâ ndia ti Jéhovah?
• Tongana nyen mbeni zo alingbi ti duti tongana keke so ayeke na tele ti ngu?
• Tongana nyen lege ti azo ti mbilimbili ayeke nde na ti azo ti sioni?
[Ahundango tënë ti manda na ye]
[Foto na lembeti 11]
Sambela ayeke mû ande maboko na e ti kpe salango kamarade na azo ti sioni
[Foto na lembeti 12]
Ngbanga ti nyen zo ti mbilimbili ayeke tongana mbeni keke?