Ye wa mo lingbi ti manda na ndo amiracle ti Jésus?

BÊ TI mo alingbi ti dö na ngoi so mo manda so, na salango tënë na ndo atondo ti fini ti Jésus na ndo sese, Bible asala kusala lâ oko pëpe na ngbele tënë ti yanga ti Grec “miracle”. Tënë ti yanga ti Grec (dyʹna·mis), so ngoi na ngoi a kiri pekoni na miracle, aye ti tene “ngangu.” (Luc 8:46). A lingbi nga ti kiri pekoni na ye so “alingbi na ngangu ti [zo]” wala “aye ti kpene”. (Matthieu 11:20; 25:15, Fini Mbuki, 2001). Mbeni wagingo nda ti ye atene so tënë ti yanga ti Grec so “agboto lê na ndo ti kusala ti kpene so a sala ni, mbilimbili ngangu so a mû ti sala na ye ti kpene ni. Na a fa peko ti ye so asi na gbotongo lê ti zo ti hinga so ayeke ngangu ti Nzapa si ayeke sala ye ni.”

Mingi ni, a yeke kiri peko ti mbeni tënë ti yanga ti Grec (teʹras) na “ye ti kpene” wala ye so adö bê (Jean 4:48; Kusala 2:19). Tënë ni so aye ti gboto lê na ndo ti ngangu so asala na ndo ti azo so ayeke  bâ ye ni. Fani mingi, na bango aye ti kpene so Jésus ayeke sala, bê ti azo mingi nga na ti adisciple ti lo adö.​—Marc 2:12; 4:41; 6:51; Luc 9:43.

Mbeni ota tënë ti yanga ti Grec ni (se·meiʹon) so asala tënë ti amiracle ti Jésus, nda ni aye ti tene “fä ti ngangu so alondo na Nzapa.” Wandara Robert Deffinbaugh atene so tënë ni so “agboto lê mingi na ndo ti tâ nda ti salango miracle ni.” Lo kiri lo tene: “Fä ayeke mbeni miracle so afa mbeni tâ tënë na ndo ti Seigneur ti e Jésus.”

Ye ti handa lê ti zo wala ngangu ti Nzapa?

Bible afa pëpe peko ti amiracle ti Jésus tongana mbeni ye ti mayele wala ye so a handa na lê ti zo, mbeni ye so a leke ni ti tene a zia ngia na bê ti zo. Amiracle ni ayeke biani aye so afa “kota ngangu ti Nzapa”, legeoko tongana tapande ti mbeni maseka-koli so Jésus atomba yingo sioni na yâ ti lo afa ni (Luc 9:37-43). Nzapa, lo so a tene “Lo yeke na ngangu mingi,” ayeke na ngangu ti sala mara ti kusala ti kpene tongaso pëpe? (Esaïe 40:26). Biani, lo yeke na ngangu ti sala tongaso.

Tondo ti aÉvangile asala tënë ti amiracle 35 tongaso so Jésus asala ni. Ye oko, a fa na gigi pëpe wungo ti amiracle kue so lo sala ni. Na tapande, Matthieu 14:14 atene: “Lo [Jésus, Lo] sigigi, Lo bâ azo mingi mingi so, Lo sala be-nzoni na ala, na Lo lungula kobela ti azo ti ala so ayeke na kobela.” A tene na e pëpe azo oke si lo sava lani kobela ti ala na oko ngoi ni so.

Akusala ti kpene tongaso ayeke lani akpengba ye so alingbi biani ti mû lege na Jésus ti tene so lo yeke Molenge ti Nzapa, Messie ti zendo ni. Mbeti ti Nzapa afa polele so a yeke ngangu ti Nzapa si amû lani lege na Jésus ti sala amiracle. Bazengele Paul asala lani tënë ti Jésus tongana “zo so Nzapa azia lo na gbele i na lege ti miracle, na ye ti kpene, na fä, so Nzapa asala na popo ti i na lege ti lo, legeoko tongana i mveni i hinga”. (Kusala 2:22). Na mbeni ngoi nde, Pierre afa so “Nzapa asa Yingo Vulu na ngangu na ndo Jésus . . .; Lo so ague na ndo nde nde ti sala nzoni, na ti zi ala kue so zabolo asala ala na ngbâa, teti Nzapa ayeke na Lo.”​—Kusala 10:37, 38.

 Amiracle ti Jésus ayeke gue legeoko na atënë so lo yeke fa. Marc 1:21-27 afa na gigi salango ye ti azo mingi na gbele fango ye nga na gbele mbeni oko ti amiracle so Jésus asala. Marc 1:22 atene so mingi ti azo ni, “bê ti ala adö teti tënë so Lo fa na ala”, versê 27 ni afa na gigi so “bê ti [azo] kue adö” na ngoi so lo tomba mbeni yingo sioni. Akusala ti kpene ti Jésus nga na atënë so lo fa ni ayeke fä ti aye so atene so lo yeke lani Messie ti zendo ni.

Jésus afa gi na yanga pëpe so lo yeke lani Messie ni; me ngangu ti Nzapa so a bâ ni lani na lege ti amiracle ti lo, legeoko nga na asalango ye ti lo afa biani so lo yeke Messie ni. Tongana ahundango tënë alondo lani na ndo ti kusala ti lo nga na ndo ngangu ti lo ti sala kusala, Jésus akiri tënë na mbito pëpe, lo tene: “Mbi yeke na tënë ti témoin so ahon tënë ti Jean [Wabatizengo zo]; teti kusala so Babâ amû na Mbi ti sala, tâ kusala so Mbi yeke sala, asala tënë ti témoin ti Mbi, so Babâ ato Mbi.”​—Jean 5:36.

Aye so afa biani so amiracle ti Jésus ayeke tâ ye

Ngbanga ti nyen e lingbi ti yeda so amiracle ti Jésus ayeke lani biani tâ ye? Zia e bâ ambeni ye so afa polele so amiracle ni ayeke tâ ye.

Na salango akusala ti lo ti kpene, Jésus agboto lê lâ oko pëpe na ndo lo mveni. Lo sala lani ye kue ti tene gonda ti aye ti peko ti miracle ti lo oko oko kue ague na Nzapa. Na tapande, kozoni si lo zi lê ti mbeni koli so ayeke waziba, Jésus agboto lani lê ti azo so miracle ni ayeke ga tâ tënë “si [a] lingbi bâ kusala ti Nzapa na yâ lo.”​—Jean 9:1-3; 11:1-4.

Nde na azo ti handa, azo ti magie na azo so ayeke sava azo na lege ti sambela, Jésus asala lâ oko pëpe kusala na mbeni kode so asala si zo ni alango na a pusu lo ti yeda na aye kue so a tene na lo ti sala; lo sala nga kusala pëpe na handa, afä so apika bê ti zo, aye ti magie wala ambeni ye so aluti na ndo angobo ti salango ye ti tene asala ngangu na ndo bê ti zo. Lo sala kusala pëpe na atënë ti mabe so aga na lege ti mbito wala na ambeni ye ti vorongo so a tene a yeke nzoni-kue. Me, bâ lege ti tâ be-ti-molenge so lo mû ni ti zi lani lê ti ambeni waziba use. Tondo ni atene: “Jésus asala be-nzoni na ala, na Lo ndu lê ti ala; na fade fade ala bâ ndo, na ala tambela na peko ti Lo.” (Matthieu 20:29-34). Mbeni ngobo ti salango ye, mbeni matanga wala mbeni ye so lo fa ni ti pika na bê ti azo ayeke na yâ ni pëpe. Jésus asala lani amiracle ti lo na lê ti azo polele, na mingi ni a yeke na gbele gbâ ti azo so aduti ti bâ ye ni na lê ti ala mveni. Lo leke pëpe ambeni ye mo bâ mo tene a yeke ti sala na théâtre, ti fa na lê ti azo so lo ye ti sala miracle. Salango ye ti lo ayeke tâ nde na ti ala so laso atene ala yeke sala amiracle, me so azo alingbi pëpe ti sû ambeti ti fa tënë ti atâ ye ni so asi.​—Marc 5:24-29; Luc 7:11-15.

Ngoi na ngoi, Jésus ahinga mabe so azo so lo yeke sala miracle na ndo ti ala ayeke na ni. Me tongana mbeni zo ayeke na mabe pëpe, a kanga lege pëpe na Jésus ti sala miracle ti lo na ndo zo ni. Na ngoi so lo yeke na Capernaüm na Galilée, “ala ga na azo mingi na Lo, azo so ayeke na ayingo sioni, na Lo tomba ayingo sioni so na lege ti tënë ti Lo, na Lo lungula kobela ti ala kue so ayeke na kobela”.​—Matthieu 8:16.

Amiracle so Jésus asala lani ayeke ti kaï na kpale ti azo na lege ti mitele, pëpe ti gboto lê ti azo so ayeke gi na nzara ti hinga nda ti ye na so ayeke luti ti bâ ni (Marc 10:46-52; Luc 23:8). Jésus asala amiracle lâ oko pëpe ti tene lo mveni lo wara mbeni faïda na pekoni.​—Matthieu 4:2-4; 10:8.

Atondo ti aÉvangile ayeke tâ tënë?

E hinga tënë na ndo ti amiracle ti Jésus na lege ti tondo ti aÉvangile osio. Tongaso, tongana e yeke gi nda ti aye na ndo gunda ti amiracle ti Jésus, anda ti tënë ayeke dä so apusu e ti zia bê na ndo atondo so? Biani, anda ti tënë ayeke dä.

Tongana ti so e bâ ni kozo awe, Jésus asala lani amiracle ti lo na gbele azo kue so ayeke bâ ye ni na lê ti ala mveni. Mingi ti azo so abâ lani amiracle ni na lê ti ala angbâ lani na fini na ngoi so a sû akozo Évangile (Matthieu na Luc). Na ndo tënë ti salango ye na lege ni ti awasungo aÉvangile, buku Amiracle nga londongo ti awakinda (Angl.) atene: “Ti tene so awasungo aÉvangile atara ti honde atâ ye so asi na gbe ti gbâ ti amiracle ti mû lege na ala ti sala sabango ti lege ti vorongo, a yeke biani mbeni tënë ti kirikiri. . . . Awasungo aÉvangile aye lani ti duti biani azo so asû aye ni tâ na lege ni.”

AJuif so ayeke lani awato ti lege ti vorongo ti aChrétien adë kite lâ oko pëpe na ndo tondo ti akusala ti kpene so a sala tënë ni na yâ ti aÉvangile.  Ala yeke lani na kpale ti hinga mbilimbili na lege ti ngangu wa si a sala lani aye ti kpene so (Marc 3:22-26). Même na pekoni, awakasango ndo alingbi pëpe ti bele atënë ti miracle ti Jésus. Nde na so, na yâ ti angu 200 tongaso na peko ti kuâ ti Jésus, a wara aye na yâ mbaï so afa tënë ti akusala ti kpene so Jésus asala. Biani, e yeke na anda ti tënë kue ti bâ atondo ti aÉvangile na ndo ti amiracle tongana aye so aduti biani tâ ye.

Zo so asala amiracle ni

Gingo nda ti aye na ndo ti amiracle ti Jésus ayeke lingbi ande kue pëpe tongana a luti gi na ndo ti atënë so a leke ni nzoni. Na fango peko ti akusala ti kpene ti Jésus, aÉvangile afa na gigi so lo yeke mbeni zo so tënë ti aye so ayeke si na amba ti lo agbu bê ti lo ngangu, zo so ayeke na be-nzoni so mara ni ayeke pëpe nga zo so abi bê ti lo mingi na ndo nzoni duti ti amba ti lo zo.

Bâ tapande ti mbeni zo ti buruma so aga ndulu na tele ti Jésus na so atoto na Lo: ‘Tongana mo ye, mo lingbi sala si tele ti mbi aga nzoni.’ “Mawa ti lo agbu Jésus”, na Jésus ayôro maboko ti lo, lo ndu zo ti buruma ni, lo tene: ‘Mbi yeda! Ayeke nzoni tele ti mo aga nzoni.’ Fade fade tele ti zo ni aga nzoni (Marc 1:40-42, FM 01). Na lege so, Jésus afa na gigi mawa so agbu lo na so apusu lo ti mû ngangu so lo wara ni na mbage ti Nzapa ti sala na amiracle.

Ye nyen asi na ngoi so Jésus atingbi na ambeni zo so ayeke sigigi na yâ kodoro ti Naïn ti gue ti lu kuâ? Molenge-koli ni so akui ayeke gi ngengele oko molenge-koli ti mbeni womua. Teti “mawa ti lo agbu” Jésus, Jésus aga ndulu na wali ni, lo tene: “Mo toto pëpe!” Na pekoni lo zingo molenge-koli ti womua so na kuâ.​—Luc 7:11-15, FM 01.

Mbeni ye ti dengo bê so e lingbi ti manda na lege ti amiracle ti Jésus ayeke so ‘mawa ti azo agbu lo’ na lo sala amiracle ti mû maboko na ala. Ye oko, amiracle tongaso ayeke pëpe gi senge tënë ti mbaï. A-Hébreu 13:8 atene: “Jésus Christ ayeke legeoko biri, laso, na lakue lakue.” Fadeso lo yeke komande tongana gbia na yayu, na lo yeke ndulu ti sala kusala na ngangu so Nzapa amû na lo ti sala na amiracle, na mbeni lege so ayeke kota mingi ahon ti so lo sala ni lani na ngoi so lo de na sese tongana zo. Na yâ ngoi kete, Jésus ayeke sala kusala na amiracle so ti sava azo kue so amä yanga. A-Témoin ti Jéhovah ayeke na ngia ti mû maboko na mo ti manda ye mingi na ndo pendere beku ti kekereke so.

[Afoto na lembeti 4, 5]

Amiracle ti Jésus ayeke lani biani mbeni fä ti “kota ngangu ti Nzapa”

[Foto na lembeti 7]

Jésus ayeke mbeni zo so tënë ti aye so ayeke si na amba ti lo agbu bê ti lo mingi