Oko yorö ti kûa!

MBENI koli so iri ti lo ayeke Lazare nga na aita ti lo ti wali Marthe na Marie ayeke lango ândö na Béthanie, mbeni gbata so ayo kilomètre ota tongaso na gigi ti Jérusalem. Mbeni lâ, tongana Jésus so ayeke kota kamarade ti ala ayeke dä pëpe, tere ti Lazare aso ngangu mingi. Na ndali ti so tënë ti kobela ti lo ni agbu bê ti aita lo mingi, ala tokua tënë ni na Jésus. Lango use na peko ti tokua ni, Jésus ague ti bâ Lazare. Na lege, Jésus atene na adisciple ti lo so Lazare alango na ni yeke gue kâ na Béthanie ti zingo lo. Kozoni, adisciple ni amä yâ ti tënë ni pëpe, me Jésus atene na ala polele, atene: “Lazare akui awe.”​—Jean 11:1-14.

Na ngoi so Jésus asi na dukua ti Lazare, lo hunda kozoni ti tene a zi kota tênë so a kanga na yanga ti dû ni. Na peko ti so lo sambela na kota go awe, lo tene: “Lazare, sigigi!” Na Lazare asigigi. A zingo koli so akui si asara lango osio so awe.​—Jean 11:38-44.

Mbaï ti ye so asi na Lazare afa na e so tâ yorö ti kuâ ayeke londongo ti akuâ. Ye oko, miracle ti zingongo Lazare na kuâ asi lani biani? Bible afa ni tongana mbeni ye so asi biani. Diko mbaï ni so ayeke na Jean 11:1-44 na fade mo yeke bâ tongana nyen a fa anzene nzene tënë ni polele. Mo lingbi ti dë kite na ni? Tongana mo dë kite na ni, a ye ti tene so amiracle kue so a sara tënë ni na yâ ti Bible, même miracle ti londongo ti Jésus Christ na kuâ, alingbi ti duti tâ tënë pëpe na lê ti mo. Na Bible atene: “Tongana a yä Christ pëpe, ka mabe ti i ayeke senge senge.” (1 aCorinthien 15:17). Tënë ti zingongo ti akuâ ayeke na popo ti akozo gere ti fango ye so ayeke na yâ Mbeti ti Nzapa (aHébreu 6:1, 2). Me, tënë “londongo ti akuâ” aye ti tene nyen?

“Londongo ti akuâ” aye ti tene nyen?

A yeke wara tënë “londongo ti akuâ” ahon fani 40 na yâ ti Mbeti ti Nzapa so a sû na yanga ti Grec. Tënë ti Grec ni aye ti tene “ti kiri ti luti”. Tënë ti yanga ti Hébreu so ague oko na ni aye ti tene “kiringo ti akuâ na fini”. Ye oko, tongana mbeni zo akui, a yeke tere ti lo si a yeke zingo ande ni? A yeke tere ti lo ni pëpe si a yeke zingo ni ndali ti so tere ti lo ni afun awe na a ga pupu-sese. A yeke gi oko tere ti lo ni si a yeke zingo ni pëpe, me tâ gi lo zo ni so akui so. Tongaso, londongo ti akuâ aye ti tene ti kiri mbeni zo na fini na angbene sarango ye ti lo, aye so kue lo sara kozo si lo kui nga na aye kue so amû lege na azo ti hinga na lo.

Jéhovah Nzapa, so ayeke mbilimbili-kue na so lo lingbi ti girisa ye pëpe ayeke na kpale oko pëpe ti dabe ti lo na sarango ye ti tere ti azo kue so akui awe (Esaïe 40:26). Ndali ti so fini alondo na lo, a yeke ngangu pëpe na Jéhovah ti kiri na mbeni zo na fini. Lo yeke zingo tâ gi lo zo ni so akui lani so me lo yeke zingo lo na mbeni fini tere (Psaume 36:10). Na ndo ni, Bible atene Jéhovah Nzapa ayeke ‘toto ti bâ’ azo so akui, so ti tene lo ye mingi ti zingo azo so akui awe (Job 14:14, 15, Tene ti Nzapa, Kozo Mbouki). E lingbi biani ti duti na ngia so Jéhovah ayeke gi pëpe na ngangu ti kiri zo na fini me nga lo yeke na nzara ti zingo azo so akui awe.

Jésus Christ nga ayeke na kota ye mingi ti sara na yâ tënë ti zingongo akuâ. Ngu oko tongaso na peko ti so lo to nda ti kusala ti lo ti fango tënë, Jésus atene: “Legeoko tongana Babâ ayä awakinda, na Lo mû fini na ala, tongaso Molenge amû fini nga na azo so Lo ye ti mû fini na ala.” (Jean 5:21). Ye so asi na Lazare afa na e biani so Jésus Christ ayeke na ngangu nga lo yeke na nzara ti zingo azo so akui awe.

Ka ti tënë so azo atene mbeni ye ayeke na yâ ti e so ayeke ngbâ na fini na peko ti kuâ ti e so ayeke tongana nyen? Tënë ti londongo ti akuâ amä tere oko pëpe na tënë ti âme wala ti yingo so ayeke ngbâ na fini na peko ti kuâ ti zo. Tongana  mbeni ye ayeke na yâ ti e so ayeke ngbâ na fini na peko ti kuâ ti e, ngbanga ti nyen londongo ti akuâ ayeke duti ande dä? Marthe ita ti Lazare amä na bê lani pëpe so ita ti lo ti koli Lazare so akui awe ayeke na fini na kodoro ti ayingo. Marthe ayeke lani na mabe na yâ tënë ti londongo ti akuâ. Tongana Jésus adë bê ti lo atene “fade ita ti mo alondo mbeni”, Marthe akiri tënë atene: “Mbi hinga fade lo londo na lâ ti nda ni, na lâ ti londongo ti awakinda.” (Jean 11:23, 24). Nga na pekoni so lo kiri na fini, Lazare asara pëpe tënë ti mbeni ye so asi na lo na peko ti kuâ ti lo. Lo kui ti lo lani awe. Bible atene: “Akinda ahinga ye oko pëpe, . . . teti kusala, ye ti bibe, hingango ye, na ndara, ayeke na ndo-ti-awakinda pëpe [wala dû ti kuâ], ndo so mo yeke gue dä.”​—Zo-ti-fa-tene 9:5, 10.

Tongaso, ti Bible, oko yorö ti kuâ ayeke gi londongo ti akuâ awe. Me, na popo ti azo mingi mingi so akui, a yeke zingo ande azo wa? A yeke zingo ala na ndo wa?

A yeke zingo ande azo wa?

Jésus atene: “L’heure ayeke ga so azo kue so ayeke na dukua, fade ala mä yanga ti [Jésus], na ala sigigi.” (Jean 5:28). Na lege ti zendo so, azo so ayeke na yâ ti dû ti kuâ, so ti tene azo so akui awe na so Jéhovah angbâ ti dabe ti lo na ala, ala ayeke zingo ande. Fadeso, hundango tënë so alingbi e bâ ni ayeke so: Na popo ti azo kue so akui awe, ala so wa si Nzapa angbâ ti dabe ti lo na ala ti tene lo zingo ala?

Mbeti ti aHébreu chapitre 11 afa mbeni molongo ti iri ti akoli na awali be-ta-zo so asara lani kusala ti Nzapa. Ala legeoko nga na awakua be-ta-zo ti Jéhovah so akui na yâ ti angu so aninga pëpe ayeke duti na popo ti azo so a yeke zingo ande ala na kuâ. Ka ti azo so abata akpengba-ndia ti Nzapa pëpe, peut-être ndali ti so hingango ye atia ala? Nzapa ayeke dabe ti lo na ala nga kue? Biani, Nzapa ayeke dabe ti lo na mingi ti ala teti so Bible amû zendo ti “londongo ti awakinda kue, azo ti mbilimbili, na azo ti kirikiri”.​—Kusala 24:15.

Ye oko, ambeni zo ayeke dä so a yeke zingo ande ala pëpe. Bible atene: “Teti tongana e gue na bê ti e mveni ti sara sioni nda ni e hinga tene-biani awe, sacrifice teti siokpari angbâ mbeni pëpe, me e ku ngbanga na mbeto.” (aHébreu 10:26, 27). Ambeni zo ayeke  dä so ala sara asiokpari so a lingbi na pardon pëpe. Ala yeke na yâ ti Hadès pëpe (dû ti kuâ na lege ti fä), me ala yeke na yâ ti Géhenne, so aduti fä ti futingo ti lakue lakue (Matthieu 23:33). Me, a lingbi e fâ ngbanga pëpe na ndo ti mbeni zo na tenengo so zo tongaso ayeke londo ande na popo ti akuâ wala zo tongaso ayeke londo ande na popo ti akuâ pëpe. A yeke Nzapa si ayeke fâ ngbanga ni so. Lo hinga azo wa ayeke na Hadès nga na azo wa la ayeke na yâ ti Géhenne. Ti e, na ngoi so e ngbâ na fini, a yeke na lege ti ndara ti tene e sara ye so bê ti Nzapa aye.

Azo wa la a yeke zingo ala

ti wara fini na yayu?

Tâ londongo na popo ti akuâ so apika bê ahon atanga ni kue ayeke ti Jésus Christ. “Lo kui na mitele, me A kiri A sara Lo na fini na yâ yingo.” (1 Pierre 3:18). Ade ti zingo mbeni zo tongaso lâ oko pëpe. Jésus lo mveni atene: “Zo oko ade ama na yayu pëpe, gi Lo oko so alondo na yayu azu, Lo so ayeke Molenge Ti Zo.” (Jean 3:13). Tongaso, a yeke Molenge ti zo si ayeke kozo zo so a zingo lo na popo ti akuâ tongana mbeni zo ti yingo (Kusala 26:23). Ambeni zo ni nde nga ayeke dä. Mbeti ti Nzapa atene: “Ala oko oko kue na ngoi ti ala: Christ, Kozo Lengo ni, na pekoni, ala so ayeke ti Christ awara fini na lâ ti singo ti Lo.”​—1 aCorinthien 15:23.

A yeke zingo mbeni kete wungo ti azo, “ala so ayeke ti Christ”, ti gue na yayu ti sara mbeni kusala so ayeke nde mingi (aRomain 6:5). Ala yeke bungbi legeoko na Christ ti “komande na ndo sese.” (Apocalypse 5:9, 10). Ala yeke sara ande nga kua tongana aprêtre na lege so ala kue ayeke sara kua ti zi asioni ye ti peko ti siokpari so azo awara ni na lege ti kozo koli, Adam (aRomain 5:12). Wungo ti ala so ayeke komande legeoko na Christ tongana agbia nga na aprêtre ayeke 144 000 (Apocalypse 14:1, 3). Na ngoi so a yeke zingo ala na popo ti akuâ, ala yeke duti na mara ti tere wa? Bible akiri na tënë ni: “Tere ti yingo.” Mara ti tere ni so la ayeke mû lege na ala ti duti na fini na yayu.​—1 aCorinthien 15:35, 38, 42-45.

Lawa si a yeke zingo azo 144 000 so ti wara fini na yayu? Mbeti ti 1 aCorinthien 15:23 akiri tënë, atene: “Na lâ ti singo ti [Christ].” Aye so asi na ndo sese ngbene ye na ngu 1914 afa polele so singo ti Christ nga na ‘nda ti aye ti ngoi so’ ato nda ni lani awe na oko ngu ni so (Matthieu 24:3-7). Tongaso, nda ti tënë ayeke dä ti tene so londongo ti aChrétien be-ta-zo so ayeke na beku ti gue na yayu ato nda ni awe atâa so azo ti mitele ayeke bâ ni pëpe. So aye ti tene so a zingo abazengele nga na akozo Chrétien na ala gue na yayu awe. Ka ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala awe na so ayeke kui laso na ngoi ti e, tongana nyen a yeke zingo ala ande? Ti ala, a yeke zingo ala “legeoko tongana zo ako lê ti lo”, so ti tene a yeke zingo ala gi na lê ni lê ni na peko ti kuâ ti ala (1 aCorinthien 15:52). Londongo na popo ti akuâ ti kete wungo ti azo 144 000 aga ti lo kozo na ti gbâ ti azo so a yeke zingo ande ala ti wara fini na ndo sese, nda ni la a iri ni “kozo londongo ti awakinda [wala ti akuâ].”​—Apocalypse 20:6.

Azo wa la a yeke zingo ala

ti wara fini na sese?

Bible atene so gbâ ti azo so akui laso awe, a yeke zingo ala ande ti wara fini na ndo sese (Psaume 37:29; Matthieu 6:10). Tongana lo yeke sara tënë ti pendere suma so lo bâ na ndo ti azo so a zingo ala na kuâ, bazengele Jean atene: “Kota ngu ti ingo azia na gigi awakinda so ayeke na yâ ni; na Kui na Ndo-ti-awakinda azia na gigi awakinda so ayeke na yâ ala. Na A fâ ngbanga ti ala oko oko kue alingbi na kusala ti ala. Na a bi Kui na Ndo-ti-awakinda na lac ti wâ.” (Apocalypse 20:11-14). Azo so ayeke na yâ ti Hadès wala Shéol so ti tene dû ti kuâ, Nzapa angbâ ti dabe ti lo na ala. Fade a yeke zingo ala kue (Psaume 16:10; Kusala 2:31). Na a yeke fâ ande ngbanga na ndo ti ala oko oko kue alingbi na ye so ala yeke sara na peko ti zingongo ti ala na kuâ. Nyen la ayeke si ande na lo kuâ ni nga na Hadès ni nyen? A yeke bi ande ala use  kue na yâ ti “lac ti wa.” So aye ti tene so mbeni zo ti kui ngbanga ti siokpari ti Adam ayeke duti dä mbeni pëpe.

Biani, azo kue so agirisa asewa ti ala na yâ kui alingbi biani ti duti na ngia mingi ti hinga tënë ti zendo so Nzapa amû na ndo tënë ti londongo ti akuâ. Na ngoi so Jésus azingo lani ngengele molenge ti womua ti kodoro ti Naïn, tere ti womua ni anzere mingi (Luc 7:11-17). Nga ti babâ na mama ti molenge-wali ti ngu 12 so Jésus azingo lo lani, Bible atene: “Fade fade bê ti ala adö mingi mingi.” (Marc 5:21-24, 35-42; Luc 8:40-42, 49-56). Na yâ ti fini sese so Nzapa amû zendo ni, a yeke nzere ande na e mingi ti yamba asewa ti e so ayeke londo.

Ti hinga tâ tënë na ndo londongo ti akuâ ayeke sara nyen na ndo ti e laso? Mbeni kota bakari (The World Book Encyclopedia) atene: “Azo mingi ayeke sara mbeto ti kuâ na ala ye même ti pensé na ni pëpe.” Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so, ti azo mingi kuâ ayeke mbeni ye so zo agi li ti lo na ni gbä na so amû mbeto na zo. Ti hinga tâ tënë na ndo dutingo ti akuâ, nga ti duti na beku so ande ala yeke londo, alingbi ti zi mbeto na yâ ti e na ngoi so e yeke na gbele kuâ, “wato ti nda ni”. (1 aCorinthien 15:26). Hingango ye ni so ayeke sara nga si e kanga bê ti e na yâ ti vundu so asi na e na ngoi so mbeni sewa wala mbeni kota kamarade ti e akui.

Lawa si zingongo azo ti wara fini na ndo sese ayeke to nda ni? Laso sese so asi singo na sarango ngangu, tiri, tukungo mênë nga na aye so ayeke buba ni. Tongana a kiri na azo na fini na ndo ti sese ni tongaso, ti tâ tënë ni, ala yeke duti na ngia aninga pëpe. Ye oko, Wasarango ye amû zendo so na yâ ti kete ngoi lo yeke futi sese so ayeke na gbe ti ngangu ti Satan (aProverbe 2:21, 22; Daniel 2:44; 1 Jean 5:19). Ye so Nzapa aleke ti sara ndali ti sese so ayeke nduru ti ga tâ tënë awe. Tongaso, na yâ ti fini sese ti siriri so Nzapa ayeke leke, azo mingi mingi so angbâ ti lango na yâ kuâ ayeke zingo ande.

[Foto na lembeti 7]

Mingi ti azo so akui ayeke zingo ti wara fini na sese