1, 2. Tongana nyen la lege so Jéhovah ayeke bâ ndo na ndo ti e ayeke nde na ti azo so azia ala na yâ ti amagazin?

NA YÂ ti akodoro mingi, azo so ayeke kä ye na yâ ti akota magazin ayeke zia ambeni zo aduti na ndo ti mbeni ye na nduzu na yâ ti amagazin ni wala na yanga ni ti bâ azo kue so ayeke ga ti vo ye. Tongana mbeni zo anzi ye ti hon na ni, ala yeke bâ lo na ala yeke gbu lo. Ni la a yeke ngangu na zo ti nzi ti nzi ye na yâ ti amagazin ni so.

² Bible atene so lê ti Jéhovah ayeke “na ndo kue”. (aProv. 15:3). So aye ti tene so Jéhovah ayeke bâ e gi ti bâ wala e sara aye ti sioni? Lo yeke ku gi ti se e tongana e sara ye ti sioni? Ên-ën! (Jér. 16:17; aHéb. 4:13). Jéhovah ayeke bâ ndo na ndo ti e ngbanga ti so lo ye e nga lo ye nzoni ti e.—1 Pi. 3:12.

3. Aye oku wa Jéhovah ayeke sara ti bâ ndo na ndo ti e?

³ Nyen la ayeke mû ande maboko e ti bâ na nene ni aye so Jéhovah ayeke sara ti bâ ndo na ndo ti e teti so lo ye e? Zia e bâ tongana nyen lo yeke sara ni. (1) Lo yeke mû wango na e tongana e yeke na sioni bango ndo, (2) lo yeke se e tongana e sara ye  so ayeke na lege ni ape, (3) lo yeke fa lege na e na lege ti awango ti Bible, (4) lo yeke mû maboko na e tongana e tingbi na atara nde nde nga (5) lo yeke futa e tongana lo bâ so e sara aye ti nzoni.

4. Nyen la Jéhovah aye si Caïn asara tongana lo tene na lo so siokpari “ayeke na yanga ti da”?

⁴ Kozoni, zia e bâ na lege wa Jéhovah ayeke mû wango na e na ngoi so e komanse ti maï asioni bibe (1 Chron. 28:9). Ti bâ ye so na nene ni, bâ tongana nyen Jéhovah asara ye na mbage ti Caïn so “ngonzo agbu” lo mingi na ngoi so Nzapa ayeda na sacrifice ti lo ape. (Diko Genèse 4:3-7.) Jéhovah atene na Caïn ti “sara nzoni”. Jéhovah atene na lo lani so tongana lo sara tongaso ape, “siokpari ayeke na yanga ti da”. Jéhovah atene na lo, a tene: “Me a lingbi mo hon lo”. Jéhovah aye ti tene Caïn amä wango so na a yeke ‘gbian lê ti lo na ngia’. Ti mä wango ti Nzapa alingbi ti sara si e ngbâ ti duti na nzoni songo na lo.

5. Na alege wa Jéhovah ayeke mû wango na e na ndo ti asioni pensé so e lingbi ti wara?

⁵ Ti e laso ayeke tongana nyen? Lê ti Jéhovah ayeke bâ aye so ayeke na yâ ti bê ti e; e lingbi pëpe ti honde na lo atâ ye so ayeke na bê ti e nga na aye so apusu e ti sara ye. Babâ ti e so aye e aye si e sara aye ti nzoni, me lo yeke forcé e pëpe ti sara ni. Na lege ti Bible, lo yeke mû na e wango na ngoi so lo bâ so e ye ti sara ye so ayeke sioni. Tongana nyen? Na yâ ti kapa ti dikongo Bible ti e lâ na lâ, e yeke tingbi mingi ni na awango so ayeke mû maboko na e ti hon ndo ti asioni nzara nga na asioni pensé. Na ndo ni, ambeti so bungbi ti Jéhovah asigigi na ni ayeke sara peut-être tënë na ndo ti mbeni kpale so e yeke tirika na ni na afa na e ye so e lingbi ti sara ti hon ndo ni. Nga na ngoi ti abungbi ti e, e kue e yeke wara awango so alingbi tâ na ngoi ni!

6, 7. (a) Aye wa la afa so Jéhovah ayeke bâ ndo na ndo ti e awakua ti lo oko oko kue? (b) Tongana nyen la mo lingbi ti wara ye ti nzoni na lege ti aye so Jéhovah asara ti bâ ndo na ndo ti mo?

⁶ Awango kue so ayeke na yâ ti Bible afa so Jéhovah aye e mingi, na lo yeke bâ ndo na ndo ti e oko oko kue. Biani, atënë ti Bible asara angu ngbangbo mingi, bungbi ti Jéhovah ayeke sigigi na ambeti teti azo kutu mingi, nga awango so ayeke mû na ngoi ti abungbi ayeke ndali ti azo so ayeke na yâ ti congrégation. Na lege ti aye so kue, Jéhovah agboto lê ti mo na ndo ti atënë ti lo so ayeke na yâ ti Bible tongaso so si mo lingbi ti sara ye na lege ni. Ye so afa so Jéhovah ayeke bâ ndo na ndo ti mo.

⁷ Ti wara aye ti nzoni na lege ti awango ti Nzapa, kozoni, a lingbi e hinga so lo yeke bi bê ti lo na e biani. Na pekoni, a lingbi e sara ye alingbi na atënë ti Nzapa so ayeke na yâ ti Bible, e sara ngangu ti zi na yâ ti li ti e apensé kue so anzere na Nzapa ape. (Diko Ésaïe 55:6, 7.) Tongana e mä awango so lo mû na e, a yeke sara si e wara vundu mingi ape. Me ka tongana e mä wango ni ape? Nyen la Babâ ti e so aye e mingi ayeke sara ti mû maboko na e?

8, 9. Fa na lege ti mbeni tapande so awango so Jéhovah ayeke mû na e na lege ti awakua ti lo afa so lo yeke bâ ndo na ndo ti e?

⁸ Tongana Jéhovah ase e, e hinga so lo yeke bâ ndo na ndo ti e. (Diko aHébreu 12:5, 6.) Ti tâ tënë ni, e ye pëpe ti tene a mû wango na e wala a se e (aHéb. 12:11). Me, tongana mbeni zo amû wango na e, a lingbi e gbu li ti e ti bâ ye so apusu lo ti mû wango ni na e. Lo mû na e wango pëpe ti son bê ti e me a yeke ndali ti so lo bâ so songo ti e na Jéhovah ayeke na yâ ti kpale. Lo yeke  mû ngoi nga na ngangu ti lo ti fa na e na yâ ti Bible ye so e lingbi ti sara ti kiri na mbage ti Jéhovah. E yeda na wango ni ngbanga ti so alondo na Jéhovah.

⁹ Zia e bâ tapande ti wango so mbeni zo amû so ague oko na ye so Nzapa aye. Mbeni ita-koli ayeke bâ ândö porno me lo zia lege ni na ngoi so lo manda tâ tënë. Me nzara ni angbâ na bê ti lo, a yeke gbi yeke yeke tongana wâ ti charbon. Na ngoi so lo wara mbeni fini téléphone nzara ti bango porno ni akiri alondo (Jacq. 1:14, 15). Lo sara kua na téléphone ti lo ni na lege ti Internet ti gue na ndo ti asite ti porno. Mbeni lâ, na ngoi so lo na mbeni ancien ayeke fa tënë na lege ti téléphone, lo mû téléphone ti lo na ancien ni ti tene lo bâ ambeni adresse dä. Na ngoi so ancien ni aye ti bâ a-adresse ni, lo bâ site ti porno so asigigi. Grâce na ye so asi so, lege azi na ita ti e so ayeke na yâ ti kpale ti wara mungo maboko. A mû na lo wango so alingbi na ngoi ni, a se lo nga na pekoni lo hon ndo ti sioni nzara so. Babâ ti e ti yayu ayeke bâ asiokpari ti e so e yeke honde ni nga lo yeke se e kozoni si e buba songo ti e na lo. E kiri singila na lo ndali ti so lo yeke bâ ndo na ndo ti e.

10, 11. (a) Tongana nyen la e yeke fa so e “bi bê” ti e na awango ti Nzapa? (b) Tongana nyen la ye so asi na mbeni sewa afa so a yeke nzoni ti sara ye alingbi na fango lege ti Jéhovah?

¹⁰ Mbeni wasungo psaume ahe bia na Jéhovah, lo tene: “Fade Mo fa lege na mbi na tënë ti wango ti Mo.” (Ps. 73:24). E lingbi ti “bi bê” ti e na awango ti Jéhovah tongana e diko Bible. Ye so ayeke sara si e hinga apensé ti lo, e sara ye alingbi na fango lege ti lo nga e ngbâ ti duti na nzoni songo na lo. Ti sara ye ague oko na afango ye ti Bible ayeke mû maboko na e na lege ti yingo nga ayeke mû maboko na e ti bâ lege ti abezoin ti e na lege ti mitele.—aProv. 3:6.

¹¹ Ye so asi na sewa ti mbeni ita, a yeke mbeni tapande so afa tongana nyen la Jéhovah ayeke fa lege na e. Ita ni ayeke mbeni zo ti fango yaka, lo na wali ti lo nga na afami ti lo so ayeke mingi alango na mbeni ndo so ala loué na yâ ti ahoto ti Masbate na Philippines. Lo na wali ti lo kue ayeke apionnier permanent. Mbeni lâ mbeni ye asi, so asara ala vundu. Wa ti ndo so ala lango dä atokua na ala mbeti lo hunda na ala ti londo na ndo ni. Ngbanga ti  nyen? Mbeni zo atene tënë ti mvene atene so ala yeke anzoni zo ape. Atâa so ita ni agi bê ti lo ngbanga ti so lo hinga ndo so lo na fami ti lo alingbi ti gue ti lango dä ape, lo tene: “Jéhovah ayeke mû ye na e. Lakue lo yeke mû na e aye so e yeke na bezoin ni atâa nyen la asi.” Ziango bê so ita so azia na Jéhovah angbâ senge ape. Ambeni lango na pekoni, wa ti ndo ni atene na ala so ala londo encore ape. Ngbanga ti nyen? Atâa so a tene tënë ti mvene na iri ti ala, wa ti ndo ni abâ so afami so, so afango ye ti Bible ayeke fa lege na ala angbâ ti sara ye na nengo zo nga na ngangu ape. Sarango ye ti ala anzere mingi na wa ti ndo ni tongaso, lo zia ala ngbâ na ndo ni nga lo mû na ala mbeni ndo na ndo ni ti tene ala fa yaka dä. (Diko 1 Pierre 2:12.) Biani, na lege ti afango ye ti Bible Jéhovah ayeke fa lege na e ti hon ndo ti akpale ti e.

12, 13. Na angoi wa la a lingbi ti duti ngangu na e ti yeda so Nzapa ayeke bi bê ti lo na e?

¹² E so e yeke awakua ti Jéhovah e yeke tingbi na atara mingi, na ambeni tara ni alingbi ti ninga. A lingbi ti duti kobela, sarango ngangu, wala kangango lege so alondo na afami ti e. Nga tongana ngoi na ngoi e mä tere pëpe na mbeni ita na yâ ti congrégation, a yeke mbeni kota kpale so alingbi e gbu ngangu dä.

¹³ Na tapande, mbeni ita alingbi ti tene na mo mbeni tënë so ason mo. Mo lingbi peut-être ti tene: ‘Ye tongaso alingbi pëpe ti si na yâ ti bungbi ti Jéhovah!’ Me a mû na ita so ason bê ti mo so akua mingi na yâ ti bungbi nga aita ayeke na nzoni bango ndo na mbage ti lo. Mo lingbi ti tene: ‘A yeke possible ape. Jéhovah abâ ye so ape? Lo yeke sara ye oko ndali ni ape?’—Ps. 13:1, 2; Hab. 1:2, 3.

14. Nyen la alingbi peut-être ti sara si Nzapa azia aita ti e amû na e ngangu wango?

¹⁴ Jéhovah alingbi ti duti na anzoni raison ti yôro tere ti lo na yâ ti kpale ni ape. Na tapande, peut-être mbeni zo amû na e wango so e bâ so abâ e ape na bê ti e ason. Me Nzapa alingbi ti bâ ti lo ye ni nde. Lo lingbi ti bâ so wango ni alingbi na e. Peut-être wango so ason bê ti mo lani so ayeke wango so mo yeke lani tâ na bezoin ni nga a lingbi mo yeda na ni. Ita Karl Klein, so ayeke mbeni membre ti Bebungbi, atene so mbeni lâ Ita Rutherford amû na lo mbeni ngangu wango. Ambeni ngoi na pekoni, Ita Rutherford abara lo na ngia, lo tene: “Bara mo, Karl.” Me wango so Ita Rutherford amû na Ita Klein angbâ ti son bê ti lo, na lo yeda na bara ni gi tongaso. Teti so Ita Rutherford abâ so bê ti Ita Klein angbâ ti son ngbanga ti wango so lo mû na lo so, lo tene na lo ti sara hange si lo tï na yâ ti kûkû ti Zabolo ape. A ninga kete na pekoni, Ita Klein atene: “Tongana e bata mbeni ita na bê, mbilimbili ndali ti so lo tene mbeni tënë so andu kua ti e na lo yeke na raison ti tene ni, e yeke zia lege na Zabolo ti gbu e.” *

15. Nyen la alingbi e girisa ape tongana e yeke na yâ ti atara?

¹⁵ E ye ti tene atara so asi na e ahunzi hio. Me a yeke kota ye ti tene e manda ti kanga bê ti e ti ku. Bâ so mo yeke ku ti pika gozo na masini mo sara molongo na popo ti gbâ ti azo, me mo hinga pëpe na ngoi wa la a yeke si na tour ti mo. Tongana mo ku gbä mo lingbi ti sara ngonzo na mo gue na mbeni masini nde, mo pensé so kâ mo lingbi ti wara gbâ ti azo ape. Na ngoi so mo si kâ mo wara gbâ ti azo ahon ti kozo masini ni na mo wara lege hio ape ti pika gozo ni. Me tongana fade mo kanga bê ti mo mo ku na place ti kozo masini ni, a lingbi ti  pika gozo ti mo ni hio. Atara so ayeke si na e ayeke nga legeoko tongaso. Tongana e kanga bê e ku nga e sara ye alingbi na afango ye ti Bible, Jéhovah ayeke mû maboko na e ti gbu ngangu.

16. Mbeni raison so Jéhovah alingbi ti zia si e bâ pasi na yâ ti atara ayeke so wa?

¹⁶ Peut-être Jéhovah azia si atara asi na e, ngbanga ti so lo ye ti fa ye na e. (Diko 1 Pierre 5:6-10.) Nzapa ayeke tara e ape (Jacq. 1:13). A yeke “Wato ti [e] Zabolo” la ayeke sara si e bâ pasi. Me Jéhovah ayeke sara si e maï na lege ti yingo na lege ti atara so lo zia si asi na e. Lo yeke bâ akpale ti e, nga teti so “lo yeke bi bê ti lo na ndo” ti e, lo yeke sara kue si akpale ti e angbâ gi “teti kete ngoi”. Mo yeke bâ na nene ni aye so Jéhovah ayeke sara ti bâ ndo na ndo ti mo na ngoi so mo yeke bâ pasi na yâ ti atara, na mo hinga na bê ti mo kue so lo yeke mû maboko na mo?—2 aCor. 4:7-9.

17. Ngbanga ti nyen Jéhovah ayeke gi ti bâ ye so ayeke na yâ ti bê ti azo kue?

¹⁷ Jéhovah ayeke gi ti bâ ye so ayeke na yâ ti bê ti azo kue ti bâ azo so aye lo biani. Prophète Hanani atene na Gbia Asa, lo tene: “Lê ti L’Éternel akpe na ndo nde nde na lê ti sese kue ti fa ngangu ti Lo teti ala so bê ti ala ayeke mbilimbili na Lo.” (2 Chron. 16:9). Jéhovah ayeke “fa ngangu ti Lo” teti mo, so ti tene lo yeke bata mo nga lo yeke futa mo.

18. Ngbanga ti nyen a lingbi e zia bê ti e kue na Jéhovah so lo yeke futa e tongana e sara ye so ayeke nzoni? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

¹⁸ Nzapa aye ti tene e ‘gi nzoye’, e ‘ndoye nzoye’ nga e “sara ye so ayeke nzoni” tongaso si lo “sara be-nzoni” na e (Amos 5:14, 15; 1 Pi. 3:11, 12). Jéhovah abâ azo ti mbilimbili nga lo yeke iri tënë nzoni na ndo ti ala (Ps. 34:16). Gbu li ti mo na ndo ti tapande ti Siphra na Pua, awali Hébreu so ayeke mû amolenge na tere ti awali. Pharaon amû yanga na ala atene tongana awali so ayeke aHébreu adü amolenge-koli ala fâ amolenge ni. Awali so akpe mbeto ti Nzapa mingi ahon Pharaon, na ala fâ amolenge ni ape. Jéhovah abâ anzoni ye so Siphra na Pua asara so na lo futa ala na afami ti ala (Ex. 1:15-17, 20, 21). Na ambeni ngoi e lingbi ti bâ so zo oko abâ pëpe aye ti nzoni so e sara, me Jéhovah abâ aye ti nzoni kue so e sara. Lo yeke futa e ande.—Mat. 6:4, 6; 1 Tim. 5:25; aHéb. 6:10.

19. Tongana nyen la mbeni ita-wali abâ so Jéhovah abâ anzoni ye so e yeke sara?

¹⁹ Mbeni ita-wali na Autriche abâ so Nzapa abâ ngangu kua so lo sara. Ita-wali so ayeke zo ti kodoro ti Hongrie, lo wara adresse ti mbeni wali so ayeke tene yanga ti kodoro ti Hongrie. Hio, ita-wali so ague na ndo so wali ni alango dä, me lo wara zo oko ape. Teti ngu oko na ndambo, lo yeke gue lakue na yanga-da ti wali ni lo yeke zia apériodique, alettre nga na numero ti téléphone ti lo. Na ambeni ngoi lo bâ so zo ayeke na yâ ti da ni, me zo oko azi yanga-da na lo ape. Mbeni lâ tongana lo gue na da ni, mbeni wali azi yanga-da na lo na ngia, na wali ni atene: “Mo lï senge. Mbi diko ambeti kue so mo ga na ni, mbi yeke ku gi mo.” Wali so angbâ lani ti mû angangu yorö so asara si lo ye ti sara tënë na zo ape. Ita ni akomanse ti manda Bible na lo. Ita-wali so abâ so Jéhovah abâ ngangu so lo sara nga lo futa lo.

20. So Jéhovah ayeke bâ ndo na ndo ti mo, mo bâ ni tongana nyen?

²⁰ Jéhovah abâ aye kue so e yeke sara nga lo yeke futa e ande. E pensé pëpe so lo yeke gi gi ti bâ afaute ti e. Me e hinga so Jéhovah ayeke bi bê ti lo na e nga lo ye biani ti mû maboko na e nga ti futa e ndali ti aye ti nzoni so e sara. Ye so asara si e ga nduru na lo.