1, 2. Ngbanga ti nyen Paul alingbi biani ti zia tere ti lo na place ti azo so awoko?

E KUE ngoi na ngoi e yeke woko. Koro wala mbeni kete kobela alingbi ti sara si e yeke na ngangu pëpe ti sara akua so e yeke na ni ti sara. Me gbu li ti mo kete tongana tere ti mo ason asara pëpe gi dimanche oko wala use me tere ti mo ason asara nze mingi. Na yâ ti angoi tongaso, mo ye ti tene amba ti mo azia tere ti ala na place ti mo ti hinga kpale ti mo.

² Na ambeni ngoi bazengele Paul awoko ngbanga ti so a sara aye ti ngangu na lo na gigi ti congrégation nga na yâ ti congrégation. Fani mingi lo bâ so lo lingbi ti sara ye oko ape (2 aCor. 1:8; 7:5). Tongana Paul agbu li ti lo na ndo ti aye ti ngangu so asi na lo na yâ ti gigi ti lo, lo tene: “Zo wa la si awoko, si mbi woko pëpe?” (2 aCor. 11:29). Na ndo ti amembre ti congrégation oko oko so ayeke tongana amembre ti tere ti zo, Paul atene so ala so “a bâ a tene ala woko ahon ambeni, ala si ayeke kota ye biani”. (1 aCor. 12:22). Lo ye ti tene nyen la? Ngbanga ti nyen a lingbi e bâ azo so mo bâ mo tene ala woko ahon ambeni tongana ti so Jéhovah abâ ala? Tongana e sara tongaso ye ti nzoni wa e yeke wara?

3. Nyen la alingbi ti sara si e duti na nzoni bango ndo ape na ndo ti ala so ayeke na bezoin ti mungo maboko na yâ ti congrégation?

³ E yeke na yâ ti mbeni dunia so azo ayeke sara mandako. Ala bâ na nene ni mingi azo so ayeke ngangu nga angbâ maseka. Mingi ti azo ayeke sara kue ti wara ye so bê ti ala aye nga ala yeke gi ti wara go na ndo ti azo so awoko. E hinga so sarango tongaso ayeke na lege ni ape. Me sân ti tene e hinga, e lingbi ti to nda ti duti na nzoni bango ndo ape na ndo ti azo so ayeke lakue na bezoin ti mungo maboko, même na yâ ti congrégation. A yeke nzoni e duti na bango ndo ti Jéhovah na ndo ti aita ti e.

4, 5. (a) Tongana nyen la tapande so Paul amû na 1 aCorinthien 12:21-23 amû maboko na e ti hinga bango ndo ti Jéhovah na ndo ti wokongo ti azo? (b) Ye ti nzoni wa e yeke wara tongana e mû maboko na zo so awoko?

⁴ Tapande so ayeke na yâ ti kozo mbeti so Paul atokua na aCorinthien amû maboko na e ti hinga bango ndo ti Jéhovah na ndo ti wokongo so azo ayeke na ni. Na chapitre 12 ni, Paul adabe ti e so même mbeni mbage ti tere ti e so awoko ahon atanga ni kue ayeke sara kua. (Diko 1 aCorinthien 12:12, 18, 21-23.) Ambeni zo so ayeda na tënë ti évolution ake tënë so. Me azo so amanda ye na ndo ti tere ti zo afa so ambeni ye ti tere ti zo so kozo a bâ a tene zo ayeke na bezoin ni ape ayeke sara kota kua. Na tapande, ambeni zo apensé so e yeke pëpe na bezoin ti kete li ti gere ti e; me ala ga ti bâ so, kete li ti gere ti e so ayeke sara si e luti nzoni, gere ti e agbu sese.

⁵ Tapande so Paul amû afa polele so amembre ti congrégation oko oko kue ayeke na kua. Satan afa so azo ayeke ye oko ape. Me, Jéhovah abâ awakua ti lo kue na nene ni atâa ala so akpa azo so awoko ahon amba ti ala (Job 4:18, 19). Tënë ti Paul so amû maboko na e ti duti na ngia teti kua so e yeke sara na yâ ti congrégation so e yeke dä nga ti duti na ngia teti so e yeke na popo ti bungbi ti aita ti ndo ti lê sese kue. Pensé na ngoi so mo gbu maboko ti mbeni mbakoro so ayeke na bezoin ti tene amû maboko na lo. Peut-être mo tambela lani yeke yeke na lo ti lingbi na tambela ti lo. Tongana e mû maboko na zo, zo ni ayeke wara ye ti nzoni, nga e kue e yeke wara ye ti nzoni. Biani, tongana e mû maboko na amba ti e so ayeke na bezoin ti mungo maboko, e yeke duti na ngia, nga a yeke mû lege na e ti kanga bê ahon ti kozo, ti ndoye amba ti e nga ti kpengba na lege ti yingo ahon ti kozo (aÉph. 4:15, 16). Babâ ti e ti ndoye ahinga so congrégation so abâ na nene ni aita kue so ayeke na yâ ni, même ala so ayeke na awokongo, asara ye na lege ni nga na ndoye.

6. Ngbanga ti nyen na ambeni ngoi Paul asara lani kua na tënë ‘wokongo’ nga na tënë “ngangu”?

⁶ Na yâ ti mbeti so Paul asû na aCorinthien lo sara kua na tënë ‘wokongo’ nga na tënë “ngangu pëpe” ti sara tënë ti lege so azo so ayeke aChrétien ape ayeke bâ na ala so ayeke aChrétien. Nga na mbeni ngoi, lo sara tënë ti lo wani tongana mbeni zo so ayeke na ngangu ape (1 aCor. 1:26, 27; 2:3). Paul asara nga tënë ti aChrétien so ayeke lani “ngangu” me lo ye ti tene pëpe so ambeni Chrétien ayeke kota ahon amba ti ala (aRom. 15:1). Lo ye ti tene gi so a lingbi aChrétien so ahinga ye akanga bê na mbage ti ala so ahinga ye mingi ape.

7. Aye wa la alingbi ti sara si e mû maboko pëpe na azo so ayeke na bezoin ti tene a mû maboko na ala?

⁷ Tongana e mû maboko na “awanzinga”, e yeke sara ye tongana ti Jéhovah nga lo yeke bâ e na nzoni lê (Ps. 41:2; aÉph. 5:1). Me tongana e yeke na nzoni bango ndo pëpe na ndo ti azo so ayeke na bezoin ti tene  a mû maboko na ala, a lingbi ti sara si na ambeni ngoi e mû maboko na ala pëpe. Wala tongana e hinga tënë so e lingbi ti tene na azo so ayeke na yâ ti kpale ape, kamene alingbi ti sara e nga e lingbi ti kpe ala. Cynthia, * mbeni ita-wali so koli ti lo ake lo atene: “Tongana aita akpe mo wala ala sara pëpe ye so mo ye ti tene anzoni kamarade asara na mo, vundu alingbi ti sara mo. Na ngoi so mo yeke na yâ ti akpale, mo yeke na bezoin ti tene azo aga nduru na mo.” David nga kue asara vundu na ngoi so akamarade ti lo azia lo.—Ps. 31:13.

8. Nyen la ayeke mû maboko na e ti zia tere ti e mingi na place ti amba ti e?

⁸ Tongana e hinga so ambeni ita ti e awoko ndali ti so ala yeke na kobela, ala yeke na yâ ti kota vundu wala ndali ti so ala lango place oko na afami ti ala so ayeke aTémoin ape, a yeke sara si e zia tere ti e mingi na place ti ala. Peut-être mara ti kpale so alingbi ti si na e mbeni lâ. Azo ti Israël ayeke lani awayere na Égypte nga ala woko. Kozoni si ala lï na Sese ti Zendo, a tene na ala so a lingbi “bê ti [ala] akpengba” pëpe na mbage ti aita ti ala so ayeke na yâ ti vundu. Jéhovah aye lani ti tene azo ti Israël amû maboko na aita ti ala so ayeke lani awayere nga so awoko.—Deut. 15:7, 11; Lév. 25:35-38.

9. Mû mbeni tapande ti fa kozo ye so a lingbi e sara na ngoi so e yeke mû maboko na aita ti e so ayeke na yâ ti akpale.

⁹ A lingbi na lege ti yingo e dë bê ti aita ti e so ayeke na yâ ti angangu kpale ahon ti tene e fâ ngbanga na ndo ti ala wala e duti na kite na ndo ti ala (Job 33:6, 7; Mat. 7:1). Na tapande, tongana mbeni zo ti kpengo na moto asara ndao na lo wara kä si a gue na lo hio na hôpital, eskê awanganga ayeke gi ti hinga wala lo la lo sara si ndao ni asi so? Ên-ën, ala yeke gi hio ti soigné lo. Legeoko nga, tongana mbeni ita ti e awoko teti akpale so lo yeke na ni, kozo ye so a lingbi e sara hio ayeke ti mû maboko na lo na lege ti yingo.—Diko 1 aThessalonicien 5:14.

10. Tongana nyen la azo so e bâ e tene ala woko alingbi biani ti duti “azo ti mosoro na lege ti mabe”?

¹⁰ Tongana e mû ngoi ti gbu li ti e na ndo ti dutingo ti aita ti e, a lingbi ti mû lege na e ti hinga so ala woko ape. Gbu li ti mo na ndo ti aita-wali so teti angu mingi akoli ti ala akanga lege na ala. Ambeni mo bâ mo tene ala woko me ala fa so ala yeke na kpengba mabe nga ala yeke ngangu. Tongana mo bâ mbeni ita-wali so gi lo oko la lo yeke ga lakue na bungbi na molenge ti lo wala na amolenge ti lo, bê ti mo apika pëpe ti bâ ngangu so lo yeke sara nga mabe so lo yeke na ni? Pensé nga na ndo ti amaseka so angbâ ti voro Jéhovah atâa akpale so ala yeke wara na ekole. Tongana e pensé na ndo ti aye kue so aita ti e ayeke sara ti voro Jéhovah, a yeke mû maboko na e ti bâ ala tongana “azo ti mosoro na lege ti mabe” atâa e bâ e tene ala woko.—Jacq. 2:5.

11, 12. (a) Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti duti na bango ndo ti Jéhovah na mbage ti azo so awoko? (b) E manda nyen na lege ti sarango ye ti Jéhovah na mbage ti Aaron?

¹¹ Tongana e bâ lege so Jéhovah ayeke leke na akpale so awakua ti lo ayeke na ni, a yeke mû maboko na e ti duti na bango ndo ti lo na mbage ti aita ti e so awoko. (Diko Psaume 130:3.) Na tapande tongana mo yeke lani dä na tere ti Moïse na ngoi so Aaron ayeke gi ti fa na lo araison so asara si lo sara kete bagara ti lor, bê ti mo ayeke duti tongana nyen? (Ex. 32:21-24). Wala mo yeke bâ sarango ye ti Aaron tongana nyen na ngoi so Miriam ita ti lo ti wali ahanda lo si ala kasa Moïse teti so lo mû mbeni wali so ayeke wande? (Nom. 12:1, 2). Ka tongana mo yeke lani dä na ngoi so Aaron na Moïse agonda pëpe Jéhovah na ngoi so  lo mû na ala ngu na Meriba na lege ti miracle, mo yeke sara ye tongana nyen?—Nom. 20:10-13.

¹² Na yâ ti aye so asi so, Jéhovah alingbi lani ti punir Aaron gi na lê ni lê ni. Me Jéhovah ahinga so Aaron ayeke sioni zo ape wala lo sara faute ni na mbana ape. Aaron azia lege na aye so asi wala azo ti sara si lo sara pëpe ye so ayeke nzoni. Me lo yeke nduru ti yeda na afaute ti lo nga lo yeda na awango ti Jéhovah (Ex. 32:26; Nom. 12:11; 20:23-27). Jéhovah abâ gi mabe ti Aaron nga lo bâ so lo yeke nduru ti changé. Angu mingi na pekoni, azo angbâ ti dabe ti ala so Aaron na afami ti lo akpe mbeto ti Jéhovah.—Ps. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Mû mbeni tapande so afa ye so e lingbi ti sara ti changé bango ndo ti e.

¹³ Ti duti na bango ndo ti Jéhovah, a lingbi e gi ti hinga bango ndo ti e na mbage ti azo so e bâ ala tongana azo so awoko (1 Sam. 16:7). Na tapande, e yeke sara ye tongana nyen na mbage ti mbeni maseka so asara hange pëpe na angia so lo yeke soro wala so sarango ye ti lo ayeke na lege ni pëpe? A lingbi e pensé na ndo ti ye so e lingbi ti sara ti mû maboko na lo ti tene lo mû anzoni desizion ahon ti tene e kasa lo. E lingbi ti mû li ni ti mû maboko na mbeni zo so ayeke na bezoin ti tene a mû maboko na lo. Tongana e sara tongaso, a yeke sara si e zia tere ti e na place ti aita ti e nga e yeke ye ala mingi.

14, 15. (a) Bê ti Jéhovah ayeke tongana nyen na mbage ti Élie na ngoi so Élie asara mbeto? (b) E manda nyen na lege ti ye so asi na Élie so?

¹⁴ Tongana e pensé na ndo ti sarango ye ti Jéhovah na mbage ti awakua ti lo so bê ti ala anze, a yeke mû maboko na e ti bâ mawa ti amba ti e mingi. E yeke na tapande ti prophète Élie. Lani Élie asara pëpe mbeto ti aprophète ti Baal 450, me na ngoi so lo mä so Gbia-wali Jézabel aye ti fâ lo lo kpe. Na pekoni so lo tambela teti akilomètre 150 ti  gue na Béer-Séba, lo gue na yando. Teti so lo woko kue na peko ti tambela so lo sara na gbe ti lâ so asu ngangu mingi, lo duti na gbe ti mbeni keke na lo “hunda ti kui”.—1 aGbia 18:19; 19:1-4.

¹⁵ Bê ti Jéhovah ayeke tongana nyen na ngoi so lo bâ prophète ti lo so ayeke be-ta-zo na yâ ti kpale so? Jéhovah ake wakua ti lo so ndali ti so lo yeke na kota vundu nga lo sara mbeto? Ên-ën. Jéhovah ahinga so Élie ayeke na awokongo na lo tokua mbeni ange ti mû maboko na lo. Lege use ange ni awa lo ti te ye tongaso si tambela so lo yeke gue “ahon ndo ti [lo]” ape. (Diko 1 aGbia 19:5-8.) Jéhovah amä prophète ti lo na lo mû maboko na lo kozoni si lo fa na lo aye so lo lingbi ti sara.

16, 17. Tongana nyen la e lingbi ti bâ lege ti aita ti e tongana ti so Jéhovah asara na Élie?

¹⁶ Tongana nyen la e lingbi ti sara ye tongana Nzapa ti e so ayeke bâ lege ti zo? A lingbi e dö pëpe ti mû wango hio na zo (aProv. 18:13). Kozoni kue ayeke nzoni e zia tere ti e na place ti azo so apensé so ala ‘kpa ti tene a mû gonda na ala mingi pëpe’ ndali ti aye so asi na ala (1 aCor. 12:23). Tongana e sara tongaso, e yeke hinga bezoin ti amba ti e na e yeke mû maboko na ala alingbi na bezoin ti ala.

¹⁷ Pensé na ye so asi na Cynthia so e sara tënë ti lo fade so koli ti lo ake lo na amolenge use. Lo bâ so lo ngbâ gi lo oko na amolenge ti lo. Nyen la ambeni ita asara? Lo tene: “Na pekoni so e iri aita na téléphone ti sara na ala tënë ti ye so asi so, na yâ ti penze ngbonga 45 ala si na yanga-da ti e. Aita ni atoto. Ala ngbâ na ndo ti e teti alango use wala ota tongaso. Teti so e te ye nzoni ape nga vundu ahon ndo ti e, ala gue na e na yanga-da ti ala teti mbeni ngoi.” Ye so asi so adabe ti e na tënë ti Jacques so lo tene: “Tongana mbeni ita-koli wala ita-wali ayeke na bongo pëpe nga kobe ti lango ni so atia lo, me mbeni zo na popo ti ala atene na ita so: ‘Mo gue nzoni, mo tomba dê na tere ti mo na mo te ye nzoni’, na ala mû na lo pëpe aye so atia lo, nzoni ti nyen si tënë so ayeke sara na lo? Tongaso nga, mabe so ayeke na akusala ni pëpe akui awe.” (Jacq. 2:15-17). Grâce na mungo maboko so aita amû na Cynthia na amolenge ti lo, gi nze omene na pekoni, ala wara ngangu ti sara kua ti pionnier auxiliaire.—2 aCor. 12:10.

18, 19. (a) Tongana nyen la e lingbi ti mû maboko na azo so teti mbeni ngoi ala woko? (b) Tongana e mû maboko na ala so awoko, zo wa la ayeke wara ye ti nzoni dä?

¹⁸ Peut-être mo hinga awe na lege ti ye so asi na mo so ti tene zo awara ngangu nzoni na peko ti mbeni kobela so asara lo aninga, a yeke mû ngoi mingi. Legeoko nga, a hunda ngoi mingi ti tene mbeni ita ti e so awoko teti aye ti ngangu so asi na lo akiri awara ngangu na lege ti yingo. Biani, lo yeke na bezoin ti kpengba mabe ti lo wani na lege so lo yeke manda Bible lo wani, lo yeke sambela nga lo yeke sara ambeni ye so a hunda na aChrétien ti sara. Me e yeke fa so e kanga bê ti e na ita ti e so juska lo kiri lo wara ngangu? Na yâ ti angoi ni so e yeke ngbâ ti ndoye lo? E yeke sara kue ti mû maboko na ala so awoko teti mbeni ngoi si ala bâ so e bâ ala na nene ni nga e ndoye ala?—2 aCor. 8:8.

¹⁹ Zia e hinga so tongana e yeke mû maboko na aita ti e, e yeke duti na ngia so zo ayeke wara gi tongana lo mû ye na zo. E yeke maï bibe so ayeke mû lege na e ti zia tere ti e na place ti amba ti e nga ti kanga bê. Aye ti nzoni so ayeke ga na pekoni ayeke nzere na mo mingi. Aita kue ayeke yapu na yâ ti congrégation nga ala yeke ndoye tere mingi. Na ndo ni, e yeke mû tapande ti Jéhovah so abâ zo oko oko na nene ni. Biani, e kue e yeke na anzoni raison ti sara ye alingbi na wango so a hunda na e ti “mû maboko na ala so awoko”.—Kus. 20:35.