1, 2. Jéhovah ayeke sara tënë na awakua ti lo na alege wa?

NA YÂ ti ambaï kue so ayeke na yâ ti Bible, Jéhovah afa lege na awakua ti lo na alege nde nde. Ti ambeni, Nzapa asara tënë na ala na lege ti a-ange, na lege ti asuma wala abango li ti fa na ala aye so ayeke si ande. Jéhovah amû nga na ala ambeni kua ti sara (Nom. 7:89; Ézéch. 1:1; Dan. 2:19). Jéhovah afa nga lege na ambeni wakua ti lo na lege ti azo ti lo so asara kua na iri ti lo na yâ ti mbage ti bungbi ti lo so ayeke na sese ge. Atâa lege wa la Jéhovah afa ye lani na ni na awakua ti lo, ala so asara ye alingbi na afango ye ti lo awara aye ti nzoni.

² Laso, Jéhovah ayeke fa lege na awakua ti lo na lege ti Bible, yingo vulu ti lo nga na congrégation (Kus. 9:31; 15:28; 2 Tim. 3:16, 17). Aye so lo yeke fa na e ayeke tâ polele na ayeke mo bâ mo tene ‘mê ti e amä yanga na peko ti e, so atene, So ayeke lege ni, e tambela dä.’ (És. 30:21). Jéhovah ayeke sara nga tënë na e na lege ti Jésus na ngoi so Jésus ayeke fa lege na congrégation na lege ti “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara”. (Mat. 24:45). A lingbi e bâ na nene ni aye so Jéhovah ayeke fa na e ndali ti so a yeke gi na sarango tongaso la e lingbi ti wara ande fini ti lakue lakue.—aHéb. 5:9.

3. Nyen la alingbi ti sara si e yeda na bê ti e kue ape na aye so Jéhovah ayeke fa na e? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

³ Satan ahinga so aye so Jéhovah ayeke fa na e ayeke mû lege  na e ti sö fini ti e. Tongaso, lo yeke gi ti sara si e dengi mê ti e na afango ye so ape. Nga, “bê” ti e so “ayeke na handa” alingbi ti sara si e yeda na bê ti e kue ape na aye so Jéhovah ayeke fa na e (Jér. 17:9). Tongaso, zia e bâ tongana nyen la e lingbi ti hon ndo ti akpale so asara si a yeke ngangu na e ti mä go ti Nzapa. E yeke bâ nga tongana nyen la sarango lisoro nzoni na Jéhovah ayeke sara si e bata songo ti e na lo atâa ye wa asi na e.

4. Tongana nyen la Satan ayeke gi ti buba yâ ti li ti azo?

⁴ Satan ayeke gi ti buba yâ ti li ti azo na lege ti asango ti mvene nga na asabango ti mvene. (Diko 1 Jean 5:19.) Ambeti-sango, abuku, radio, télé nga na Internet ayeke kangbi asango na yâ ti dunia kue. Atâa so ambeni sango ni alingbi ti duti anzoni sango, me mingi ni ayeke asango so ayeke pusu azo ti sara aye so ague nde na andia ti Jéhovah (Jér. 2:13). Na tapande, na yâ ti asango so a yeke fa so a yeke na lege ni ti tene koli na koli wala wali na wali asara mariage. Ye so asara si azo mingi abâ so tënë so Bible atene na ndo ti akoli so alango na amba ti ala koli wala awali so alango na amba ti ala wali ayeke ti lo ngangu mingi.—1 aCor. 6:9, 10.

5. Nyen la e lingbi ti sara ti tene asabango ti Satan abuba li ti e ape?

⁵ Nyen la azo so aye andia ti Nzapa alingbi ti sara ti tene asabango ti Satan so amû ndo laso abuba li ti ala ape? Ala yeke sara tongana nyen ti hinga ye ti nzoni nga na ye ti sioni? Bible akiri tënë atene: ‘A lingbi ala bata tënë ti [Nzapa].’ (Ps. 119:9). Na yâ ti Bible e yeke wara afango ye so alingbi ti mû maboko na e ti hinga asango so ayeke tâ tënë nga na asabango ti mvene (aProv. 23:23). Jésus atene: “A sû na Mbeti ti Nzapa a tene: ‘Zo ayeke ngbâ na fini . . . na lege ti tënë kue so asigigi na yanga ti Jéhovah.’” (Mat. 4:4). A lingbi e hinga tongana nyen ti sara ye alingbi na afango ye ti Bible. Na tapande, angu mingi kozo ti tene Moïse asû ndia ti Jéhovah so ake tënë ti lango-sioni, Joseph so angbâ maseka ahinga lani so sarango lango-sioni ayeke sarango siokpari na tere ti Nzapa. Lo pensé même kete ti ke yanga ti Jéhovah ape na ngoi so wali ti Potiphar agi ti pusu lo ti sara sioni. (Diko Genèse 39:7-9.) Atâa so wali ti Potiphar aforcé lo lege mingi, Joseph asoro ti mä gi go ti Jéhovah me go ti wali ti Potiphar ape. Tongana e ye ti hinga ye ti nzoni nga na ye ti sioni, a lingbi e mä go ti Jéhovah nga e dengi mê ti e ape na asabango ti Satan.

6, 7. Nyen la a lingbi e sara ti tene e mä pëpe asioni wango ti Satan?

⁶ Gbâ ti afango ye ti abungbi ti nzapa amä tere ape asara si azo mingi abâ so ala lingbi pëpe ti wara tâ bungbi ti Nzapa. Me, Jéhovah asara si afango ye ti lo ayeke tâ polele teti azo so aye ti wara ye ti nzoni dä. A yeke ti e ti soro zo so e ye ti mä lo. Teti so e lingbi ti mä azo use na oko ngoi ape, a lingbi e “hinga go” ti Jésus nga e mä lo. A yeke lo la Jéhovah  azia lo na ndo ti angasangbaga ti lo.—Diko Jean 10:3-5.

⁷ Jésus atene: “Ala sara hange na ye so ala yeke mä.” (Marc 4:24). Awango ti Jéhovah ayeke polele nga ayeke na lege ni, me a lingbi e leke bê ti e si e mä ni nga e yeda na ni. Tongana e sara hange ape, e lingbi ti dengi mê na asioni wango ti Satan ahon ti mä anzoni wango ti Nzapa. Zia pëpe si amozoko, afilm, aye so a fa na télé, abuku, akamarade ti mo ti place ti kua nga na awafango ye la afa na mo aye so a lingbi mo sara na gigi ti mo.—aCol. 2:8.

8. (a) Tongana nyen bê ti e alingbi ti sara si a yeke ngangu na Satan ape ti handa e? (b) Nyen la alingbi ti si na e tongana e sara sanka ti aye so afa na e atene mbeni ye asava ape na yâ ti bê ti e?

⁸ Satan ahinga so e yeke na anzara ti bê ti e so ayeke pusu e ti sara siokpari na lo yeke gi ti pusu e ti sara ni. Na ngoi so Satan ayeke sara tongaso, a lingbi ti duti ngangu mingi na e ti ngbâ ti duti be-ta-zo na Jéhovah (Jean 8:44-47). Tongana nyen la e lingbi ti hon ndo ti ye so Satan aye ti sara so? Na tapande, mbeni ita alingbi ti mû tere ti lo mingi ti wara ngia gi na yâ ti aye ti fadeso na ye so asara si lo sara ye so ayeke sioni so lo pensé lo tene lo lingbi ti sara ni lâ oko ape (aRom. 7:15). Nyen la ague na lo ti sara ye ti sioni so? Peut-être ita ni akomanse yeke yeke ti mä go ti Jéhovah nzoni ape. Ambeni ye ayeke dä so afa na lo atene mbeni ye asava ape na yâ ti bê ti lo me lo gi ti bâ ni ape wala lo sara sanka ni. Na tapande, peut-être lo yeke sambela encore ape, lo yeke fa tënë mingi ape, wala lo komanse ti manke abungbi. Na nda ni lo sara ye alingbi na anzara ti bê ti lo na lo sara ye so lo hinga ayeke sioni. E lingbi ti kpe ti sara mara ti kota faute tongaso tongana e sara pëpe sanka ti aye so afa na e atene mbeni ye asava ape na yâ ti bê ti e nga e sara ye hio ti leke akpale ni. Nga, tongana e mä go ti Jéhovah e yeke mä atënë ti a-apostat lâ oko ape.—aProv. 11:9.

9. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene e hinga hio anzara ti bê ti e so ayeke pusu e ti sara siokpari?

⁹ Tongana a hinga kobela so asara mbeni zo hio, a lingbi ti sava lo. Legeoko nga, e lingbi ti kpe aye ti sioni tongana e hinga hio anzara ti bê ti e so alingbi ti gue na e ti sara ye ti sioni. Tongana e hinga ni awe, a yeke nzoni e sara ye hio, kozo ti tene ‘Satan agbu e na fini lê ti e ti sara ye so lo wani lo ye.’ (2 Tim. 2:26). Nyen la a lingbi e sara tongana e bâ so e zia si apensé ti e nga na anzara ti bê ti e ague nde na aye so Jéhovah ahunda na e? A lingbi e kiri hio na mbage ti lo, e mä awango ti lo nga e sara ye alingbi na ni na bê ti e kue (És. 44:22). A lingbi e hinga so tongana e mû mbeni sioni desizion alingbi ti sara si e bâ pasi mingi na pekoni même  tongana e kiri na mbage ti Jéhovah. A yeke nzoni mingi ti tene e gue yongoro na Jéhovah ape na lege so e sara ye hio ti kanga lege na mara ti kota faute tongaso.

10, 11. (a) Sarango ye ti zo ti baba ayeke tongana nyen? (b) Sioni sarango ye ti Koré, Dathan nga na Abiram afa nyen na e?

¹⁰ A lingbi e hinga so bê ti e alingbi ti gue na e yongoro na Jéhovah. Anzara ti bê ti e ayeke sara ye mingi na ndo ti e. Na tapande, bibe ti baba nga na sarango bê ti ye. Bâ tongana nyen la aye so alingbi ti kanga lege na e ti mä go ti Jéhovah nga alingbi ti gue na e ti sara akota faute. Zo ti baba abâ tere ti lo kota mingi. Lo lingbi ti pensé so lo yeke na droit ti sara ye kue so bê ti lo aye na mbeni zo la ayeke fa na lo ye ti sara ape. Tongaso, lo lingbi ti pensé so awango so aita, a-ancien wala bungbi ti Jéhovah amû abâ lo ape. Lo lingbi ti gue yongoro mingi na Jéhovah na ye so alingbi ti sara si lo mä go ti Jéhovah nzoni ape.

¹¹ Na ngoi so azo ti Israël ayeke na yando, Koré, Dathan nga na Abiram ake ti mä yanga ti Moïse na Aaron. Ndali ti so baba alï azo ti kpengba-li so, ala soro ti voro Jéhovah tongana ti so bê ti ala aye. Jéhovah asara nyen lani? Lo fâ ala (Nom. 26:8-10). Mbaï so afa na e mbeni kpengba ye. Tongana zo asara kpengba-li na Jéhovah lo yeke wara kpale. A lingbi e girisa nga ape so “fandara aga kozoni si futingo ye aga”.—aProv. 16:18; És. 13:11.

12, 13. (a) Tapande wa afa so sarango bê ti ye alingbi ti sara si zo awara kpale? (b) Fa tongana nyen la sarango bê ti ye alingbi ti maï hio tongana e kanga lege na ni ape.

¹² Sarango bê ti ye ayeke nga sioni mingi. Zo so asara bê ti ye asara gi ye so bê ti lo aye nga lo pensé so lo lingbi ti mû aye so ayeke ti lo ape. Na pekoni so prophète Élisée asava kobela ti buruma ti Naaman, mokonzi ti aturugu ti Syrie, lo mû amatabisi na prophète ni me lo ke. Me, Guéhazi, zo ti kua ti Élisée, asara nzara ti wara amatabisi so. Guéhazi atene: “L’Éternel ayeke! fade mbi kpe na peko ti [Naaman], na mbi kamata mbeni ye na tïtî lo.” Sân ti tene Élisée ahinga, lo kpe na peko ti Naaman na lo tene mvene na lo, lo tene so Élisée la atene ni ga ni mû “talent ti argent oko na bongo use ti yungo ni.” Nyen la asi na pekoni so Guéhazi atene mvene na iri ti prophète ti Jéhovah? Buruma ti Naaman akiri na tere ti Guéhazi.—2 aGbia 5:20-27.

¹³ E lingbi ti komanse ti sara bê ti ye yeke yeke, me tongana e zia lege na ni alingbi ti maï hio na alingbi ti sara sioni na e. A yeke ye so mbaï ti Acan so a sara tënë ni na yâ ti Bible afa ni polele. Bâ tongana nyen la sarango bê ti ye amaï hio na bê ti Acan. Lo tene: ‘Na popo ti ye so e gbu, mbi bâ mbeni pendere bongo ti Sinéar, na sicle ti argent ngbangbo use, na lingot ti lor so nengo ni ayeke sicle bale-oku, na bê asara mbi teti ye so, na mbi kamata ye ni.’ A hon ti tene Acan azi sioni nzara so ayeke na bê ti lo, lo ngbâ ti sara bê ti aye so, lo nzi ni na lo honde ni na yâ ti tente ti lo. Na ngoi so ye ti sioni so Acan asara asigigi polele, Josué atene na lo so Jéhovah ayeke sara si ye ti vundu aga na ndo ti lo. A bo Acan na azo ti sewa ti lo a fâ ala gi na lango ni so (Jos. 7:11, 21, 24, 25). Sarango bê ti ye ayeke mbeni kpale so tongana e sara hange ape alingbi ti si na e. Tongaso, a lingbi e “sara hange na alege nde nde kue ti sarango bê ti ye”. (Luc 12:15). Atâa so e lingbi ngoi na ngoi ti pensé na ndo ti aye so ayeke sioni, a yeke kota ye ti tene e sara hange na aye so e yeke pensé na ndo ni tongaso si asioni nzara apusu e pëpe ti sara siokpari.—Diko Jacques 1:14, 15.

14. Tongana e bâ so baba wala sarango bê ti ye apusu e ti sara ye ti sioni, a lingbi e sara nyen?

¹⁴ Baba nga sarango bê ti ye alingbi ti gue  na e ti wara kpale. Tongana e gbu li ti e na ndo ti aye so ayeke si tongana e sara ye ti sioni, a lingbi ti mû maboko na e ti ngbâ ti mä go ti Jéhovah (Deut. 32:29). Na yâ ti Bible, tâ Nzapa afa na e ye so ayeke mbilimbili nga lo fa na e aye ti nzoni so e yeke wara tongana e sara ye alingbi na ni. Lo fa nga na e aye so alingbi ti si na e tongana e sara ye ti sioni. Tongana baba wala sarango bê ti ye apusu e ti sara ye ti sioni, a yeke nzoni e gbu li ti e na ndo ti aye so ayeke ga na pekoni. A lingbi e bâ ye so a yeke sara na ndo ti e, na ndo ti azo so e ye ala nga na ndo ti songo ti e na Jéhovah.

15. Tapande ti Jésus afa nyen na e na ndo ti sarango lisoro na Jéhovah?

¹⁵ Jéhovah aye nzoni ti e (Ps. 1:1-3). Lo yeke fa nzoni lege na e na ngoi so e yeke na bezoin ni. (Diko aHébreu 4:16.) Atâa so Jésus ayeke lani nzoni-kue, lo yeke na bezoin ti sara lisoro lakue na Jéhovah. Jésus asambela lakue. Jéhovah afa lege na Jésus nga lo mû maboko na lo na ambeni lege so apika bê mingi. Jéhovah atokua a-ange ti bâ lege ti lo, lo mû yingo vulu ti lo ti mû maboko na lo, nga lo mû maboko na lo ti soro abazengele 12. Jéhovah asara tënë na yayu ti fa so lo mû maboko na Jésus nga lo bâ lo na nzoni lê (Mat. 3:17; 17:5; Marc 1:12, 13; Luc 6:12, 13; Jean 12:28). Legeoko tongana Jésus, a lingbi e zi bê ti e na Nzapa na yâ ti sambela (Ps. 62:8, 9; aHéb. 5:7). E lingbi ti ngbâ ti sara lisoro nzoni na Jéhovah na lege ti sambela nga ti sara ye so ayeke sara si lo wara gonda.

16. Nyen la e lingbi ti sara ti tene Jéhovah amû maboko na e ti mä go ti lo?

¹⁶ Atâa so Jéhovah asara si a yeke ngangu na e ape ti hinga awango ti lo, lo yeke gbu e na ngangu ape ti sara ye alingbi na ni. A lingbi e hunda lo ti mû na e yingo vulu ti lo, na lo yeke mû ni na e. (Diko Luc 11:10-13.) Me, a yeke kota ye ti tene e ‘sara hange na lege so e yeke mä na tënë.’ (Luc 8:18). Na tapande, tongana e hunda na Jéhovah ti mû maboko na e ti kpe lango-sioni me e ngbâ ti bâ porno wala afilm ti lango-sioni, e yeke fa so e ye biani ti tene lo mû maboko na e ape. Tongana e ye ti tene lo mû maboko na e, a lingbi e duti na ando so yingo ti Jéhovah ayeke dä, wala e sara aye so alingbi ti sara si yingo ti lo ayeke na ndo ti e. E hinga so yingo ti lo ayeke na ngoi ti abungbi. Awakua ti Jéhovah mingi ake ti sara aye ti sioni ndali ti so ala mä Jéhovah na ngoi ti abungbi ti e. Ye so asara si tongana ala bâ so asioni nzara ato nda ti maï na yâ ti bê ti ala, ala leke kpale ni.—Ps. 73:12-17; 143:10.

17. Ngbanga ti nyen a yeke sioni ti tene e zia bê ti e gi na ndo ti e wani?

¹⁷ Bâ tapande ti David, gbia ti Israël. Na ngoi so lo yeke maseka, lo sö benda na yâ ti bira so lo sara na Goliath, mbeni Philistin so ayo mingi. Lo ga mbeni turugu, na pekoni lo ga gbia. Lo la lo yeke bata mara ti Israël nga lo mû anzoni desizion ndali ti mara ni. Me na ngoi so David azia bê ti lo gi na ndo ti lo wani, bê ti lo ahanda lo na lo sara kota siokpari na Bath-Séba. Lo leke même si a fâ koli ti lo Urie. Na ngoi so Jéhovah ase David, lo sara tere ti lo kete lo yeda na faute so lo sara na lo kiri lo leke songo ti lo na Jéhovah.—Ps. 51:6, 8, 12, 13.

18. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti ngbâ ti mä go ti Jéhovah?

¹⁸ A lingbi e sara ye alingbi na wango so ayeke na 1 aCorinthien 10:12 na e zia bê ti e gi na ndo ti e wani ahon ndo ni ape. Teti so e lingbi pëpe ti ‘fa lege na gere ti e’, go ti Jéhovah la ayeke fa lege na e wala go ti Satan, wato ti lo (Jér. 10:23). Zia e sambela lakue, e sara ye alingbi na ye so yingo vulu afa na e, nga e mä lakue go ti Jéhovah nzoni.