1, 2. (a) Nzapa aye ti tene sarango ye ti awakua ti lo aduti tongana nyen? (b) Article so ayeke kiri tënë na ahundango ndo wa?

NA GBE ti yingo ti Jéhovah, bazengele Pierre asara kua na atënë so ayeke na yâ ti mbeti ti Lévitique ti fa so a lingbi atâ Chrétien aduti nzoni-kue na yâ ti sarango ye ti ala kue. (Diko 1 Pierre 1:14-16.) Jéhovah, “Lo so ayeke nzoni-kue”, aye ti tene aChrétien so a soro ala ti gue na yayu nga na “ambeni ngasangbaga” asara kue ti ga nzoni-kue na yâ ti sarango ye ti ala kue, me pëpe gi na yâ ti ambeni sarango ye ti ala.—Jean 10:16.

² Na yâ ti article so, e yeke manda ye mingi na ndo ti apendere ye so ayeke na yâ ti mbeti ti Lévitique, so ayeke mû maboko na e ti hinga afango ye ti Nzapa na ndo ti dutingo nzoni-kue. Nga, tongana e sara ye alingbi na aye ni so, a yeke mû maboko mingi na e ti ga nzoni-kue na yâ ti sarango ye ti e kue. E yeke kiri nga tënë na ahundango ndo so: A lingbi e bâ sarango ye ague nde na andia ti Nzapa tongana nyen? Nyen la mbeti ti Lévitique afa na e na ndo ti mungo mbage ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue? Asacrifice so azo ti Israël amû lani afa na e nyen?

3, 4. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi aChrétien asara ye ague nde pëpe na andia nga na afango ye ti Bible? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi e kiri sioni teti sioni ape nga e bata zo na bê ape?

³ Tongana e ye ti zia ngia na bê ti Jéhovah, a lingbi e sara ye alingbi na andia nga na afango ye ti lo. A lingbi e sara ye ague nde na ni lâ oko ape. Atâa so e yeke pëpe na gbe ti Ndia so Nzapa amû na Moïse, aye so Ndia ni ahunda amû lege na e ti hinga aye so Jéhovah aye nga na aye so lo ke. Na tapande, Nzapa atene lani na azo ti Israël, lo tene: ‘Mo futa kula ti mo mveni pëpe, na mo bata ngonzo na bê ti mo na tere ti amolenge ti mara ti mo pëpe, me mo ndoye zo so ayeke nduru na mo legeoko tongana mo ndoye mo mveni. Mbi yeke L’Éternel!’—Lév. 19:18.

⁴ Jéhovah aye ti tene e kiri sioni teti sioni ape, nga lo ye ti tene e bata zo na bê ape (aRom. 12:19). Tongana e ke ti sara ye alingbi na andia ti Jéhovah nga na afango ye ti lo, tere ti Zabolo ayeke nzere na e yeke sara si iri ti Jéhovah awara zonga. Même tongana mbeni zo ason bê ti e na mbana, zia e duti pëpe azo so ayeke bata tënë na bê. Nzapa amû na e pasa ti duti “ata ti sese” so mosoro so a yeke bata na yâ ni ayeke kua ti fango tënë so e yeke sara ni (2 aCor. 4:1, 7). Batango zo na bê ayeke tongana mbeni acide na a lingbi e bungbi ni oko pëpe na mosoro so ayeke na yâ ti ata so.

5. Nyen la e manda na lege ti mbaï ti Aaron nga na kuâ ti amolenge ti lo? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

⁵ Lévitique 10:1-11 asara tënë na ndo ti mbeni ye so amû vundu mingi na azo ti sewa ti Aaron. Jéhovah asara si wâ alondo na yayu agbi Nadab na Abihu so ayeke amolenge ti Aaron ti koli na yâ ti tabernacle. Nzapa atene na Aaron nga na azo ti sewa ti lo ti sara vundu ndali ti afami ti ala so akui so ape. So ayeke lani tara ndali ti mabe ti ala. Mo yeke fa so mo yeke nzoni-kue na lege so mo yeke sara songo pëpe na afami ti mo nga na azo so a bi ala na gigi ti bungbi?—Diko 1 aCorinthien 5:11.

6, 7. (a) Tongana a mû na e kua ti sara na ngoi ti mbeni mariage so a yeke sara ni na yâ ti mbeni eglize, akota ye wa la a lingbi e gbu li ti e dä kozo ti mû desizion? (Bâ kete tënë na gbe ni.) (b) Tongana nyen la e lingbi ti fa na afami ti e so ayeke aTémoin ape ndani so e ye ti sara kua ni ape?

⁶ E lingbi pëpe ti wara mara ngangu tara so Aaron na azo ti sewa ti lo awara lani. Me ka tongana mbeni fami ti e so ayeke Témoin ti Jéhovah ape atisa e ti gue na matanga ti mariage na yâ ti mbeni eglize nga ti sara mbeni kua na ngoi ni so, e yeke sara nyen? Mbeni ndia ti Bible so afa tongaso atene e gue ape ayeke dä ape. Me eskê ambeni fango ye ti Bible ayeke dä so alingbi ti mû maboko na e ti mû desizion na ndo ti tënë so? *

⁷ Desizion so e mû ti duti nzoni-kue na lê ti Jéhovah na yâ ti aye so e sara tënë ni so alingbi ti sara si li ti afami ti e so ayeke aTémoin ape aga kirikiri (1 Pi. 4:3, 4). Ti tâ tënë ni, e ye ti son bê ti ala ape, me mingi ni, a yeke nzoni ti sara tënë na ala na nzoni bê nga polele. A yeke ye so e lingbi peut-être ti sara ni alango mingi kozo na lango ti mariage ni. E lingbi ti kiri singila na ala nga e tene na ala so a nzere na e so ala mû na e kua ti sara na ngoi ti mariage ti ala. Na pekoni e lingbi ti tene so ndali ti so ala yeke gue ti sara ni na eglize ti ala, tongana e gue kâ si e ke ti sara ambeni ye so a yeke sara na yâ ti eglize ni, bê ti ala nga na azo so ayeke gue na matanga ni alingbi ti son nga kamene alingbi ti sara ala. So a yeke mbeni ye so e lingbi ti sara ti sara ye ague nde pëpe na aye so e mä na bê na ni.

8. Tongana nyen la mbeti ti Lévitique asara tënë mingi na ndo ti droit so Jéhovah ayeke na ni ti komande dunia kue?

⁸ Mbeti ti Lévitique asara tënë mingi na ndo ti droit so Jéhovah ayeke na ni ti komande  dunia kue. Na yâ ti mbeti ti Lévitique, a fa fani 30 na ndo ni so andia so ayeke na yâ ni alondo na Jéhovah. A yeke ye so Moïse ahinga lani, a sara si lo sara tâ gi ye so Nzapa ahunda na lo ti sara (Lév. 8:4, 5). Legeoko nga, a lingbi e sara lakue ye so Jéhovah, Gbia ti dunia kue, ahunda na e ti sara. Bungbi ti Jéhovah alingbi ti mû maboko na e ti sara ni. Me na ngoi so e yeke gi e oko, e lingbi ti wara atara tongana ti so asi lani na Jésus na ngoi so lo yeke na yando (Luc 4:1-13). Tongana e zia bê ti e kue na Nzapa nga e yeda na droit ti lo ti komande dunia kue, zo oko alingbi ti handa e ti sara ye ague nde na andia ti Nzapa ape. Nga, e yeke zia pëpe si mbeto ahon ndo ti e ti tï na yâ ti handa ti zo.—aProv. 29:25.

9. Ngbanga ti nyen azo ti dunia so ake awakua ti Jéhovah?

⁹ E so e yeke adisciple ti Christ nga aTémoin ti Jéhovah so e yeke na yâ ti dunia kue, a yeke sara ye ti ngangu na e. E lingbi ti ku tere ti e na ni ngbanga ti so Jésus atene: “Azo ayeke zia ala na maboko ti ambeni zo ti sara pasi na ala na a yeke fâ ala. Fade ala yeke ga azo so amara kue ake ala ndali ti iri ti mbi.” (Mat. 24:9). Me atâa so azo ake e, e ngbâ ti fa tënë ti Royaume nga e ngbâ ti duti nzoni-kue na lê ti Jéhovah. E yeke sara ye na lege ni, e yeke propre, e yeke kpe ndia ti kodoro, me ngbanga ti nyen azo ake e? (aRom. 13:1-7). A yeke ngbanga ti so e mä gi yanga ti Jéhovah so ayeke Gbia ti dunia kue. E sara kusala so ayeke nzoni-kue ‘gi na lo oko’ nga e yeke sara ye ague nde lâ oko ape na andia nga na afango ye ti lo so ayeke mbilimbili.—Mat. 4:10.

10. Nyen la asi lani na mbeni ita so ayeda ti sara kua ti turugu?

¹⁰ E yeke “ti dunia so pëpe”. Tongaso, e yeke yôro tere ti e pëpe na yâ ti abira nga na aye ti poroso ti dunia so. (Diko Jean 15:18-21; Ésaïe 2:4.) Ambeni zo so amû yanga ti sara gi na Jéhovah ayôro tere ti ala na yâ ti abira nga na aye ti poroso. Mingi ti ala achangé bê ti ala na ala kiri aleke songo ti ala na Jéhovah Babâ ti e ti yayu so asara ye na nzoni bê (Ps. 51:19). Me ala so achangé bê ti ala ape ayeke mingi ape. Na tapande, na ngoi ti Use Bira so Amû Sese Kue, a kanga aita ti e senge senge na yâ ti ada ti kanga na Hongrie. Aturugu ti kota kamba abungbi ambeni 160 so ngu ti ala ayeke na gbe ti ngu 45 na yâ ti mbeni gbata na a hunda na ala ti sara kua ti turugu. Mingi ti aita ni ake, me ala gumbaya adeba yanga ti ala ti sara kua ti turugu na ala yeda ti mû abongo ti turugu ni. Ngu use na pekoni, a tene na mbeni ita ni so ayeda ti sara kua ti turugu so ti gue ti fâ aita so ake ti sara kua ti turugu. Mbeni ita ti lo so lo na lo ayeke babâ oko mama oko kue ayeke lani na popo ti ala. Ye so asi na nda ni ayeke so a fâ aita ni ape.

11, 12. Lege so Jéhovah aye lani ti tene azo ti Israël ti giriri amû na sacrifice afa nyen na aChrétien laso?

¹¹ Na yâ ti Ndia so Nzapa amû na Moïse, lo fa ambilimbili ye so a lingbi azo ti Israël amû na sacrifice (Lév. 9:1-4, 15-21). A lingbi aye so ala yeke mû na sacrifice aduti nzoni-kue ndali ti so a yeke fä ti sandaga ti Jésus so ayeke nzoni-kue. Nga, ti mû asacrifice oko oko, a lingbi ala sara ye alingbi na ye so a hunda na ala ndali ni. Na tapande, bâ ye so a hunda lani na mbeni mama so adü fini fini. Lévitique 12:6 atene: “Tongana lâ ti sukulango lo alingbi awe, teti molenge-koli wala molenge-wali, a lingbi lo ga na ngasangbaga ti ngu oko na offrande so a-zo-na-wa, na kolokoto so ade pendere wala bungu ti mû na offrande teti siokpari, lo ga na ala na sacrificateur na yanga ti Tente ti Bungbi.” Atâa so Jéhovah ahunda na ala ti sara ambeni mbilimbili ye, Ndia so lo mû na ala afa so lo ye ala nga lo sara ye alingbi na dutingo ti ala. Tongana mama so adü fini fini alingbi ti mû ngasangbaga ape, lo lingbi ti mû akolokoto use wala akete pigeon use (Lév. 12:8). Atâa tongana mama ni ayeke lani wayere, Jéhovah aye lo nga lo bâ lo na nene ni legeoko tongana azo so aga na aye so ngere ni ayeke ngangu. Ye so afa nyen na e?

 ¹² Bazengele Paul awa amba ti lo aChrétien ti mû na Nzapa “sandaga ti gonda”. (aHéb. 13:15). E yeke mû sandaga ti gonda na Jéhovah tongana e yeke sara kua na yanga ti e ti fa iri ti lo so ayeke nzoni-kue na azo. Aita so ayeke awambongi ayeke sara kua na yanga ti awambongi ti gonda Nzapa. Aita so ayeke na ngangu ti tambela ape ayeke gonda Jéhovah na lege so ala yeke fa tënë na lege ti alettre nga na téléphone. Nga ala yeke fa tënë na azo so aga ti bâ ala. Seni ti e nga na ngangu ti e la ayeke mû lege na e ti sara asacrifice ti gonda na Jéhovah mingi wala mingi ape. A lingbi e sara na Jéhovah na ngangu ti e kue. —aRom. 12:1; 2 Tim. 2:15.

13. Ngbanga ti nyen a lingbi e mû arapport ti fango tënë ti e?

¹³ E yeke mû asandaga ti gonda na Nzapa na bê ti e wani ndali ti so e ye lo (Mat. 22:37, 38). Me sarango ye ti e ayeke tongana nyen na ngoi so a hunda na e ti mû arapport ti e nze oko oko? A yeke nzoni e mû arapport ti e ndali ti so na sarango tongaso e fa so e gbu tënë ti Nzapa ngangu (2 Pi. 1:7). Me a yeke nzoni e pensé ape so a lingbi e sara gbâ ti l’heure na fango tënë gi ti sû gbâ ti l’heure na yâ ti rapport ti e. Tongana mbeni wafango tënë alingbi ti fa tënë mingi ape ndali ti so lo yeke mbakoro wala lo yeke na kpale ti seni, lo lingbi ti mû penze-ngbonga 15. Jéhovah abâ apenze-ngbonga so wafango tënë so amû na bê ti lo kue so na nene ni, ndali ti so a fa so wafango tënë ni aye lo nga lo bâ na nene ni kota pasa so lo yeke na ni ti sara kua tongana mbeni Témoin ti lo. Legeoko tongana ti azo ti Israël so dutingo ti ala amû lege na ala pëpe ti mû aye so ngere ni ayeke ngangu mingi na sacrifice, awakua ti Jéhovah so ayeke na ambeni kpale ti seni alingbi ti ngbâ ti mû arapport ti ala. Arapport ti e nga na ti aita ti dunia kue ayeke mû maboko na bungbi ti Jéhovah ti leke aye ndali ti aterritoire so bezoin ayeke dä. A yeke ndali ti raison so la a hunda na e ti mû arapport ti e ti fango tënë.

14. Fa ngbanga ti nyen a yeke nzoni ti bâ fason so e yeke manda na ye nzoni.

¹⁴ Na peko ti apendere ye so e londo ti manda na yâ ti mbeti ti Lévitique so, mo lingbi ti tene: ‘Mbi hinga fadeso nzoni awe araison so ndali ni a zia mbeti ti Lévitique na yâ ti Bible.’ (2 Tim. 3:16). Fadeso mo lingbi ti leke na bê ti mo ti ngbâ ti duti nzoni-kue, ndali ti so Jéhovah ahunda na e ti duti nzoni-kue nga ndali ti so mo ye ti sara kue ti zia ngia na bê ti lo. Peut-être aye so mo manda na ndo ti mbeti ti Lévitique na yâ ti a-article use so asara si mo yeke na nzara ti manda mingi tanga ti atënë so ayeke na yâ ti Bible. (Diko aProverbe 2:1-5.) Bâ fason so mo yeke manda na ye nzoni nga zia ni na yâ ti sambela. Hunda tere ti mo: ‘Mbi zia si aye tongana télé, angia ti vidéo, angia ti awanguru wala ambeni ye ti ngia akanga lege na mbi ti kpengba songo ti mbi na Jéhovah?’ Tongana a yeke tongaso, a yeke peut-être nzoni ti tene mo gbu li ti mo na ndo ti ambeni tënë so ayeke na yâ ti mbeti so bazengele Paul asû na aHébreu.

15, 16. Ngbanga ti nyen Paul asara tënë tâ polele na ngoi so lo sû mbeti na aChrétien so ayeke aHébreu?

¹⁵ Paul asara lani tënë polele mingi na ngoi so lo sû mbeti na aChrétien so ayeke aHébreu. (Diko aHébreu 5:7, 11-14.) Lo diko  lani gbâ ti atënë ape. Lo tene na ala, lo tene: “Ala ga azo so amä ndo nzoni pëpe.” Ngbanga ti nyen Paul asara tënë polele tongaso? Legeoko tongana Jéhovah, lo ye aChrétien so nga vundu asara lo ndali ti so ala yeke nyon gi “lait”, wala ala ye ti ngbâ gi na ndo ti akozo tënë ti Bible. Ti hinga akozo tënë ti Bible ayeke kota ye. Me, e yeke na bezoin ti “kpengbango kobe”, tongana e ye ti gue na li ni ti kpengba songo ti e na Nzapa.

¹⁶ A-Chrétien Hébreu so la alingbi fade ti gue na li ni ti fa ye na azo, me ala yeke lani na bezoin ti tene mbeni zo la afa ye na ala. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so ala ke “kpengbango kobe”. Hunda tere ti mo: ‘Mbi yeke na nzoni bango ndo na ndo ti kpengbango kobe ti yingo? Mbi ye mingi ti te ni? Wala mbi yeke sambela ape nga mbi yeke kpe ti manda atënë ti Bible so alï mingi? Tongana a yeke tongaso, eskê a yeke fason so mbi yeke manda na ye la ayeke mbeni mbage ti kpale ni?’ A lingbi e fa gi tënë na azo pëpe me a lingbi e fa ye na ala nga e sara si ala ga adisciple.—Mat. 28:19, 20.

17, 18. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e te “kpengbango kobe” lakue? (b) Bango ndo wa la a lingbi e duti na ni na ndo ti tënë ti nyongo sämba kozo ti gue na abungbi?

¹⁷ A lingbi ti duti ngangu na mingi ti e ti manda Bible. Biani, Jéhovah ayeke gbu e gbungo na ngangu pëpe ti manda Bible. Me a lingbi e te “kpengbango kobe” lakue, atâa e ga awakua ti Jéhovah aninga awe wala e ga fini fini. A yeke kota ye ti sara tongaso tongana e ye ti ngbâ ti duti nzoni-kue.

¹⁸ Ti duti nzoni-kue, a lingbi e manda Bible nzoni nga e sara ye so Nzapa ahunda na e ti sara. Gbu li ti mo na ndo ti amolenge ti Aaron ti koli Nadab na Abihu, so akui lani ndali ti so ala mû “mbeni wâ nde na gbele L’Éternel so Lo komande ala ti mû pëpe”, peut-être a yeke na ngoi so ala sulêe (Lév. 10:1, 2). Bâ ye so Nzapa atene na pekoni na Aaron. (Diko Lévitique 10:8-11.) So aye ti tene so a lingbi e nyon sämba ape kozo ti tene e gue na bungbi? Gbu li ti mo na ndo ti tënë so: E yeke pëpe na gbe ti Ndia so Nzapa amû na Moïse (aRom. 10:4). Na yâ ti ambeni kodoro, ambeni ita ayeke nyon sämba alingbi na ni na ngoi ti tengo kobe kozo ti gue na abungbi. Na ngoi ti matanga ti Pâque, a sara kua lani na akopo osio so vin ayeke na yâ ni. Na ngoi so Jésus azia na sese Matanga ti Dango Bê na kuâ ti lo, lo mû na adisciple ti lo vin so ayeke lani fä ti mênë ti lo (Mat. 26:27). Bible ake tënë ti nyongo sämba ahon ndo ni wala gango ngbâa ni (1 aCor. 6:10; 1 Tim. 3:8). Yingo-ti-hinga ti ambeni ita amû lege na ala oko pëpe ti nyon sämba kozo ti sara akusala kue so ayeke nzoni-kue. Ye oko, sarango ye ti azo ti kodoro oko oko ayeke nde nde na ye so ayeke kota ye ayeke ti tene aChrétien “[a]hinga popo ti ye so abata nde teti Nzapa na ye so ayeke senge,” tongaso si ala duti nzoni-kue na lege ti sarango ye ti ala ti zia ngia na bê ti Nzapa.

19. (a) Nyen la a lingbi e girisa ape na ndo ti tënë ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa nga mandango ye e wani? (b) Tongana nyen la mo lingbi ti fa so mo yeke ngbâ ti duti nzoni-kue na lege ti sarango ye ti mo?

¹⁹ Gbâ ti apendere fango ye ti Bible ayeke dä so e lingbi ti hinga ni tongana e manda Bible nzoni. Sara kua na agbakuru ti sarango na recherche so mo yeke na ni ti wara ye ti nzoni na lege ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa nga na lege ti mandango ye ti mo wani. Gi ti hinga ye mingi na ndo ti Jéhovah nga na aye so lo leke ti sara. Ga nduru mingi na lo ahon ti kozo (Jacq. 4:8). Sambela Nzapa tongana ti zo ti sungo psaume so ahe bia, a tene: “Lungula lê ti mbi si mbi lingbi bâ ye ti dongo bê na yâ Ndia ti Mo.” (Ps. 119:18). Sara ye ague nde na andia nga na afango ye ti Bible lâ oko ape. Duti nduru ti sara ye alingbi na andia ti Jéhovah, “Lo so ayeke nzoni-kue”, nga mû mbage na ngia na “kusala ti fango nzoni tënë . . . so ayeke nzoni-kue”. (1 Pi. 1:15; aRom. 15:16). Duti nzoni-kue na yâ ti asioni lango ti nda ni so. Zia e kue e duti nzoni-kue na lege ti asarango ye ti e tongaso si e mû mbage ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue.