1. Bango ndo wa la azo mingi ayeke na ni na ambeni ngoi?

AZO ayeke tene ka atene: ‘Na ngoi so ye so mo yeke na ni ayeke dä ape la mo yeke bâ ni na nene ni’. Mo kue mo pensé tongaso na ambeni ngoi? Tongana mbeni zo awara aye kue na ngoi so lo ngbâ kete juska lo kono, mingi ni lo yeke bâ aye ni na nene ni kue pëpe. Na tapande, mbeni zo so akono na yâ ti sewa so azo ni ayeke na mosoro mingi alingbi ti bâ na nene ni pëpe aye so lo yeke na ni. A yeke ye so alingbi ti si na amaseka so ahinga nzoni pëpe aye wa la ayeke kota ye na yâ ti fini ti ala.

2, 3. (a) A lingbi amaseka so ayeke aChrétien asara hange na nyen? (b) Nyen la ayeke mû maboko na e ti bâ na nene ni ye so e yeke na ni?

² Tongana mo yeke maseka, nyen la ayeke kota ye na lê ti mo? Ti amaseka mingi ti dunia so, ala ye gi ti wara aye ti sese: mbeni nzoni kua ti nginza, pendere da, wala afini ye so senda-kode asigigi na ni. Me tongana a yeke gi aye so la mo yeke gi ti wara, andâ mbeni ye so ayeke kota mingi ahon atanga ni kue amanke mo: songo ti mo na Nzapa. Mawa ni ayeke so, azo kutu mingi laso ade agi même ti lë songo na Nzapa pëpe. Ala amaseka so akono na gbe ti ababâ na amama ti ala so ayeke aTémoin, a lingbi ala sara hange si ala bâ tongana senge ye pëpe ye ti héritier ti yingo so ala wara (Mat. 5:3). Tongana ala bâ ni na nene ni pëpe,  a yeke sara si ala lingbi ti wara vundu na yâ ti tanga ti fini ti ala.

³ Me, ala lingbi ti kanga lege na ye so ti si. Nyen la ayeke mû maboko na ala ti bâ na nene ni ye ti héritier ti ala ti yingo? Zia e bâ ambeni tapande so ayeke na yâ ti Bible so alingbi ti mû maboko na e ti hinga ndani so a yeke nzoni e bâ na nene ni ye ti héritier ti e ti yingo. Atapande so e yeke bâ ayeke mû maboko gi na amaseka pëpe me na aChrétien kue ti bâ na nene ni ye so Jéhovah amû na e.

4. Nyen la 1 Samuel 8:1-5 afa na e na ndo ti amolenge ti Samuel?

⁴ Bible asara tënë ti ambeni zo so awara nzoni ye ti héritier ti yingo me ala bâ ni na nene ni pëpe. A yeke ye so asi na yâ ti sewa ti prophète Samuel so akomanse ti sara na Jéhovah na ngoi so lo ngbâ maseka mingi na lo ngbâ lakue be-ta-zo na Jéhovah (1 Sam. 12:1-5). Samuel azia lani mbeni tapande na amolenge ti lo, Joël na Abija, so a yeke nzoni fade ti tene ala mû peko ni. Me, ala bâ ni na nene ni pëpe, na ala sara ye ti sioni. Bible afa na e so ala sara ye tongana babâ ti ala ape, ala “kunyon fango ngbanga ti mbilimbili”, wala ala fâ ngbanga na lege ni ape.—Diko 1 Samuel 8:1-5.

5, 6. Nyen la asi lani na amolenge ti Josias nga na âta ti lo?

⁵ Amolenge ti Gbia Josias nga kue abâ ye ti héritier ti ala ti yingo na nene ni ape. Josias azia nzoni tapande na lege so lo voro Jéhovah na lege ni. Na ngoi so a wara mbeti ti Ndia ti Nzapa na a diko ni na Josias, lo sara kue ti sara ye alingbi na aye so Jéhovah ahunda. Lo zi ayanda nga lo tomba azo so asara yorö so ayeke na yâ ti kodoro ni, na lo wa azo ti sara ye so Jéhovah aye (2 aGbia 22:8; 23:2, 3, 12-15, 24, 25). Amolenge ti lo awara lani mbeni nzoni ye ti héritier ti yingo. Amolenge ti lo ti koli ota nga na mbeni âta ti lo aga agbia, me ala kue abâ na nene ni pëpe ye ti héritier so ala wara.

⁶ Joachaz molenge ti Josias aga gbia na peko ti lo, me lo sara “ye so ayeke sioni na lê ti L’Éternel”. Joachaz akomande asara gi nze ota na pekoni mbeni Pharaon ti Égypte akanga lo na lo kui na Égypte (2 aGbia 23:31-34). Na pekoni, ita ti lo Jojakim akomande asara ngu 11. Lo kue lo bâ na nene ni pëpe ye ti héritier so lo wara na mbage ti babâ ti lo. Ndali ti so Jojakim asara ye ti sioni, Jérémie atene prophétie so na ndo ti lo, lo tene: “Fade ala lu kuâ ti lo legeoko tongana zo alu kuâ ti lele.” (Jér. 22:17-19). Molenge ti Josias ti koli Sédécias nga na âta ti lo Jojakin so aga nga agbia na peko ti lo kue asara ye ti sioni. Ala sara ye na lege ni tongana ti Josias pëpe.—2 aGbia 24:8, 9, 18, 19.

7, 8. (a) Tongana nyen la Salomon abâ na nene ni pëpe ye ti héritier ti lo ti yingo? (b) Tapande ti azo so abâ na nene ni pëpe ye ti héritier ti ala ti yingo so Bible asara tënë ni afa na e nyen?

⁷ Salomon ayeke lani mbeni gbia so awara nzoni ye mingi na mbage ti babâ ti lo David. Atâa so lo yeke lani na yâ ti mbeni sewa so akpengba na lege ti yingo nga lo sara ye ti nzoni, a si na mbeni ngoi lo bâ na nene ni pëpe ye ti héritier so lo wara. “Na tongana Salomon aga mbakoro, awali ti lo agbian bê ti lo si lo gue na peko ti ambeni nzapa nde; na bê ti lo ayeke mbilimbili pëpe na L’Éternel Nzapa ti lo, tongana bê ti David babâ ti lo ayeke mbilimbili na Nzapa.” (1 aGbia 11:4). Ye so asara si Jéhovah abâ lo na nzoni lê pëpe.

⁸ Akoli kue so e sara tënë na ndo ti ala ayeke na yâ ti sewa so akpengba na lege ti yingo nga ala yeke na pasa ti sara ye so ayeke na lege ni. Mawa ni ayeke so ala zia pasa so ahon. Me na ngoi so a sû Bible nga na ngoi ti e nga kue, a yeke pëpe amaseka kue la asara tongaso. Zia e bâ anzoni tapande so ambeni maseka azia so amaseka so ayeke aChrétien alingbi ti mû peko ni.

9. Tongana nyen la amolenge ti Noé azia lani mbeni nzoni tapande? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

⁹ Amolenge ti Noé azia mbeni nzoni tapande. Nzapa ahunda na babâ ti ala ti leke mbeni arche na ti zia azo ti sewa ti lo na yâ ni. Kite ayeke pëpe so amolenge ti Noé abâ so a lingbi ala sara ye so bê ti Jéhovah aye. Ala sara lani kua maboko na maboko na babâ ti ala. Ala mû maboko na lo ti leke arche, nga na pekoni ala lï na yâ ti arche ni (Gen. 7:1, 7). Ala sara tongaso ngbanga ti nyen? Genèse 7:3 atene so ala lï na anyama na yâ ti arche “ti bata hale ti ala na fini na ndo lê sese kue.” Azo nga kue asö kuâ lani. Ndali ti so amolenge ti Noé abâ na nene ni ye ti héritier ti yingo so ala wara na mbage ti babâ ti ala, ala wara pasa ti mû maboko ti tene a sö azo nga ti kiri na tâ vorongo na ndo ti sese so sioni ayeke dä pëpe.—Gen. 8:20; 9:18, 19.

10. Tongana nyen la amaseka osio so ayeke aHébreu na Babylone afa so ala bâ aye so a fa na ala na lege ti yingo na nene ni?

¹⁰ Angu mingi na pekoni, amaseka osio so ayeke aHébreu afa so ala manda ye so ayeke lani biani kota ye. A gue lani na Hanania, Misaël, Azaria nga na Daniel na Babylone na ngu 617 kozo ti Christ. Ala yeke pendere, ala hinga ndo na a lingbi lani ti duti ngangu na ala pëpe ti sara ye tongana ti azo ti Babylone. Me ala sara tongaso pëpe. Sarango ye ti ala afa so ala dabe ti ala na ye ti héritier ti ala, so ti tene aye so a fa na ala. Amaseka osio so awara ye ti nzoni mingi ndali ti so ala sara ye alingbi na aye so a fa na ala na lege ti yingo na ngoi so ala ngbâ kete.—Diko Daniel 1:8, 11-15, 20.

11. Tongana nyen la ambeni zo awara aye ti nzoni na lege ti aye so a fa na Jésus?

¹¹ Mbeni zo so abâ ye ti héritier ti yingo na nene ni na so azia nzoni tapande so ahon atanga ni kue ayeke Jésus, Molenge ti Nzapa. Babâ ti lo afa na lo aye mingi, na lo bâ aye ni na nene ni biani. Ye so asigigi polele na ngoi so lo tene: “Mbi yeke tene gi aye so Babâ afa na mbi.” (Jean 8:28). Na lo ye lani mingi ti fa na azo aye so babâ ti lo afa na lo ti tene ala nga kue awara ye ti nzoni dä. Lo tene: “A lingbi mbi fa nga nzoni tënë ti royaume ti Nzapa na ambeni gbata nde, ngbanga ti so a yeke ndali ni si a tokua mbi.” (Luc 4:18, 43). Lo mû maboko na azo so ayeke mä lo ti bâ so a yeke kota ye ti tene ala mû mbage “ti dunia so pëpe,” so azo ti yâ ni abâ na nene ni pëpe aye ti yingo.—Jean 15:19.

12. (a) Tongana nyen la tënë so ayeke na 2 Timothée 3:14-17 alingbi na dutingo ti amaseka mingi laso? (b) Ahundango ndo wa la a lingbi amaseka so ayeke aChrétien ahunda na tere ti ala?

¹² Legeoko tongana ti amaseka so e sara tënë ti ala so, peut-être mo kue mo kono na gbe ti babâ na mama ti mo so asara na Jéhovah. Tongana a yeke tongaso, ye so Bible atene na ndo ti Timothée alingbi nga na dutingo ti mo. (Diko 2 Timothée 3:14-17.) A yeke babâ na mama ti mo la afa ye na mo lani na ndo ti tâ Nzapa nga ala la afa na mo tongana nyen ti zia ngia na bê ti lo. Peut-être babâ na mama ti mo akomanse ti fa ye na mo na ngoi so mo de foroto. Ye so asara si mo wara “ndara ti wara na salut na lege ti mabe na Christ Jésus” nga asara si mo wara “aye kue so mo yeke na bezoin ni” ti sara kua ti Nzapa. Fadeso, kota hundango ndo ni ayeke so: Mo bâ ye so mo wara so na nene ni? Hunda so alingbi ti pusu mo ti gbu li ti mo na ndo ti dutingo ti mo. Hunda tere ti mo: ‘Mbi bâ awakua ti Jéhovah mingi so aduti be-ta-zo so ayeke na fini kozo na mbi tongana nyen? A nzere na mbi ti duti Témoin ti Jéhovah? A nzere na mbi ti duti na popo ti kete wungo ti azo so laso Nzapa ahinga ala? Mbi bâ na nene ni kota pasa so mbi yeke na ni ti hinga tâ tënë?’

13, 14. Nyen la ambeni maseka so ayeke aChrétien atara ti sara? Mû mbeni tapande so afa ngbanga ti nyen a yeke na lege ti ndara ape ti sara tongaso.

 ¹³ Ambeni maseka so ababâ na amama ti ala so abata ala ayeke aChrétien alingbi ti bâ pëpe kota kangbi so ayeke na popo ti paradis ti e ti yingo so e yeke na yâ ni na vukongo ndo so dunia ti Satan ayeke na yâ ni. Ambeni atara même ti bâ wala gigi na yâ ti dunia so ayeke tongana nyen. Mo yeke mû loro na devant ti mbeni oto so ayeke hon gi ti hinga wala ayeke sara sioni na mo wala ayeke fâ mo? So ayeke ye ti buba. Legeoko nga, e yeke na bezoin pëpe ti tara asioni ye ti dunia so ti gi ti hinga asioni ye so e lingbi ti wara na peko ni.—1 Pi. 4:4.

¹⁴ Gener, so ayeke na Asie, akono na yâ ti mbeni sewa so azo ni ayeke aTémoin. Lo wara batême na ngoi so lo yeke na ngu 12. Me, so lo ngbâ maseka mingi, aye ti dunia so agboto lê ti lo. Lo tene: “Mbi ye lani ti wara ‘liberté’ so dunia so amû na zo.” Gener akomanse ti sara ye ti sioni na hondengo ni. Na ngoi so lo yeke na ngu 15, lo mû peko ti sioni sarango ye ti akamarade ti lo. Lo yeke nyon sämba tongana ala nga lo yeke na sioni yanga tongana ala. Gener ayeke sara lani ajeu vidéo ti ngangu na akamarade ti lo, na fani mingi lo yeke kiri na yanga-da na l’heure ape. Ye oko, tongana ngoi ayeke hon, lo ga ti bâ so aye ti dunia so lo bi tere ti lo dä asara si lo yeke na tâ ngia ape nga lo bâ so lo wara ye oko dä ape. Na ngoi so lo kiri na bungbi, lo tene: “Aye mingi ayeke dä so mbi ngbâ ti sara ngangu ti hon ndo ni, me aye ti nzoni so alondo na Jéhovah ayeke mingi ahon ni.”

15. Nyen la a lingbi même amaseka so ababâ na amama ti ala ayeke aTémoin ape agbu li ti ala na ndo ni?

¹⁵ Ambeni maseka ayeke dä na yâ ti congrégation so ababâ na amama ti ala so abata ala ayeke aTémoin pëpe. Tongana babâ na mama ti mo so abata mo ayeke aTémoin ape, gbu li ti mo na ndo ti kota pasa so mo yeke na ni fadeso ndali ti so mo hinga Wasarango ye nga mo sara na lo. Azo ayeke ngbundangbu mingi na yâ ti dunia. Tongaso, a yeke biani mbeni pasa ti duti na popo ti azo so na nzoni bê Jéhovah agboto ala na mbage ti lo nga so lo fa tâ tënë so ayeke na yâ ti Bible na ala (Jean 6:44, 45). Tongana a mû azo 1000 laso, gi zo oko na popo ti ala la ahinga tâ tënë nzoni, na mo yeke na popo ti azo so ahinga tâ tënë so. Atâa a yeke babâ na mama ti e la afa na e tâ tënë wala a yeke ala ape, e yeke na ngia mingi so e hinga tâ tënë. (Diko 1 aCorinthien  2:12.) Gener atene: “Mbi yeke zo wa ti tene Jéhovah so ayeke Wa ti dunia kue ahinga mbi?” (Ps. 8:5). Mbeni ita-wali atene: “Tere ti a-élève anzere mingi tongana maître ti ala ahinga iri ti ala na popo ti amba ti ala nga lo hinga ambeni ye nde na ndo ti ala. A yeke biani mbeni kota pasa mingi ti tene Jéhovah so ayeke Kota Wafango ye ahinga e.”

16. Nyen la ayeke nzoni amaseka so ayeke aChrétien asara?

¹⁶ Tongana mo gbu li ti mo na ndo ti pendere pasa so mo yeke na ni, mo yeke leke na bê ti mo ti ngbâ na popo ti kete wungo ti azo so asara ye so ayeke nzoni na yâ ti fini ti ala. Tongana mo sara tongaso, mo yeke duti na popo ti gbâ ti awakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo. Sara ye pëpe tongana ti mingi ti amaseka ti dunia so, so ayeke buba gigi ti ala nga so ayeke pëpe na beku ndali ti gigi ti ala ti kekereke.—2 aCor. 4:3, 4.

17-19. Nyen la alingbi ti mû maboko na mo ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti dutingo nde na dunia so?

¹⁷ Ti duti nde na dunia so ayeke lakue kete ye ape. Me, tongana mo gbu li ti mo na ndo ni, mo yeke bâ so a yeke lege ti ndara ti tene e duti nde na dunia so. Zia e mû tapande ti mbeni zo ti kpengo loro ti kota ngia ti awanguru. Lo hinga so ti tene lo kpe loro ni nzoni, a lingbi lo te ambeni kobe ape nga lo sara pëpe ambeni ye so tanga ti azo ayeke sara. Peut-être a lingbi lo zia lege ti aye so alingbi ti mû ngoi ti lo mingi nga na aye so alingbi ti gboto lê ti lo. Nga, tongana lo yeda ti duti nde na azo, a yeke mû lege na lo ti tara tere ti lo mingi nga ti mû loro nzoni.

¹⁸ Mingi ti azo ti dunia so apensé mingi pëpe na ndo ti aye ti sioni so alingbi ti si na peko ti aye so ala sara, me awakua ti Jéhovah asara tongaso ape. Tongana e yeke nde na dunia so, nga e ke aye tongana lango-sioni so alingbi ti buba songo ti e na Jéhovah, e yeke “gbu fini so ayeke tâ fini ni biani.” (1 Tim. 6:19). Ita-wali so e sara tënë ti lo fade atene: “Tongana mo fa na azo aye so mo mä na bê na ni sân ti sara mbeto, tere ti mo ayeke nzere mingi na hunzingo ti lango ni. A yeke fa so mo wara ngangu ti hon ndo ti aye ti dunia ti Satan so. Kota ye ni ayeke so, a yeke duti mo bâ mo tene mo yeke bâ Jéhovah Nzapa so ayeke pika kate ti lo na ndo ti mo nga lo yeke he ngia na mo. A yeke na ngoi so la tere ti mo ayeke nzere ti duti nde na dunia so.”

¹⁹ Tongana zo apensé gi na ndo ti aye so lo lingbi ti wara laso, lo yeke buba gigi ti lo (Zo-ti. 9:2, 10). Mo hinga ndani so mo yeke na ndo ti sese nga mo yeke na pasa ti ngbâ na fini lakue lakue. Ye so amû maboko na mo ti mû anzoni desizion nga ti ke ti ‘tambela tongana ti azo ti dunia so’. Gigi ti mo ayeke duti biani nzoni.—aÉph. 4:17; Mal. 3:18.

20, 21. Tongana e mû anzoni desizion, nyen la e yeke wara ande? Nyen la Jéhovah ahunda na e?

²⁰ Tongana e mû anzoni desizion, e yeke duti na ngia na yâ ti fini ti e laso nga ande “sese ayeke ga ti [e]”, so ti tene e yeke ngbâ na ndo ni teti lakue lakue. Jéhovah ayeke sara ande aye ti nzoni mingi na e ahon ti so e pensé na ni (Mat. 5:5; 19:29; 25:34). Ye oko, Nzapa ayeke mû aye na e gi tongaso pëpe. Lo hunda na e ti mä yanga ti lo. (Diko 1 Jean 5:3, 4.) A yeke kota ye ti tene e sara na lo be-ta-zo laso.

²¹ E yeke na kota pasa mingi ti wara aye mingi na mbage ti Nzapa. E hinga atënë so ayeke na yâ ti Bible nzoni nga e hinga tâ tënë nzoni na ndo ti lo nga na ndo ti aye so lo leke ti sara. Tere ti e anzere ndali ti pasa so e yeke na ni ti tene iri ti lo ayeke na ndo ti e nga e yeke aTémoin ti lo. Nzapa atene na e so lo yeke mû maboko na e (Ps. 118:7). Zia e kue, atâa e yeke maseka wala kangba, e fa so e bâ na nene ni ye ti héritier ti e ti yingo na lege so e sara ye na yâ ti fini ti e na mbeni lege so afa so e ye mingi ti mû na Jéhovah “gloire lakue lakue.”—aRom. 11:33-36; Ps. 33:12.