1, 2. (a) Awakua ti Jéhovah ayeke voro lo ândö na ndo wa? (b) Jésus abâ temple so ayeke lani na Jérusalem tongana nyen? (c) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

NGBENE ye giriri ti ga na ni, awakua ti Jéhovah ayeke na ando so ala yeke voro Jéhovah dä. Na tapande, peut-être Abel asara kua na mbeni gbalaka lani na ngoi so lo mû asandaga ti lo na Nzapa (Gen. 4:3, 4). Noé, Abraham, Isaac, Jacob nga na Moïse aleke agbalaka lani (Gen. 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Ex. 17:15). Jéhovah atene lani na azo ti Israël ti leke mbeni tabernacle (Ex. 25:8). Ambeni ngoi na pekoni, ala leke temple ti voro Jéhovah na yâ ni (1 aGbia 8:27, 29). Na peko ti so aJuif alondo na ngbâa na Babylone ala kiri, ala yeke wara tere lakue na yâ ti asynagogue ti voro Nzapa (Marc 6:2; Jean 18:20; Kus. 15:21). Akozo Chrétien ayeke sara bungbi lani na yâ ti da ti amba ti ala Chrétien (Kus. 12:12; 1 aCor. 16:19). Laso, na yâ ti dunia kue, awakua ti Jéhovah ayeke manda ye na ndo ti lo nga ala yeke voro lo na yâ ti aDa ti Royaume saki mingi.

² Jésus aye lani temple ti Jéhovah so ayeke na Jérusalem mingi nga lo bâ ni na nene ni; ni la adisciple ti lo adabe ti ala na tënë ti  mbeni zo ti sungo psaume so atene: “Nzara ti da ti Mo ate mbi awe.” (Ps. 69:10; Jean 2:17). A lingbi ti iri mbeni Da ti Royaume pëpe atene “Da ti Jéhovah” tongana ti so a iri lani na temple so ayeke na Jérusalem (2 Chron. 5:13; 33:4). Atâa so kue, na yâ ti Bible e yeke wara afango ye so ayeke mû maboko na e ti bata ando so e yeke voro Jéhovah dä nga ti bâ ni na nene ni. Na yâ ti article so, e yeke bâ ambeni fango ye ti Bible so ayeke fa na e aye so a lingbi e sara na ngoi so e yeke na Da ti Royaume, aye so a lingbi e sara ti bata ni nzoni nga aye so a lingbi e sara ti mû maboko ti tene a leke ambeni fini ni. *

3-5. A leke aDa ti Royaume ndali ti nyen? A lingbi ye so apusu e ti bâ abungbi ti e tongana nyen?

³ Da ti Royaume ayeke ndo so e yeke wara tere dä ti voro Jéhovah. Na popo ti aye so Jéhovah ayeke mû na e na lege ti yingo, a yeke wara abungbi so e yeke sara yenga oko oko na Da ti Royaume. A yeke na Da ti Royaume la e yeke mä atënë so akpengba e nga bungbi ti Jéhovah ayeke fa lege na e. Azo kue so ayeke gue na abungbi ague ndali ti so Jéhovah na Molenge ti lo la atisa ala. Ti te kobe na “table ti Jéhovah” a yeke mbeni kota pasa. A lingbi e bâ ni tongana senge ye pëpe.—1 aCor. 10:21.

⁴ Angoi so e yeke mû ti voro na Jéhovah nga ti kpengba mba ayeke kota ye mingi na lê ti Jéhovah, ni la lo mû yingo ti lo na bazengele Paul ti wa e ti kpe abungbi ti e pëpe. (Diko aHébreu 10:24, 25.) Tongana e manke abungbi ti e ndali ti ambeni ye so ayeke nga kota ye ape, e yeke fa so e ne Jéhovah la? E yeke fa so e ne Jéhovah nga e bâ na nene ni mingi aye so lo yeke sara ndali ti e, na lege so e yeke leke abungbi nzoni nga e kiri tënë na bê ti e kue na ngoi ti abungbi ni.—Ps. 22:23.

⁵ Aye so e yeke sara na ngoi ti abungbi na aye so e yeke sara ti bata aDa ti Royaume ti e la ayeke fa wala e ne Jéhovah mingi wala pëpe. E ye ti tene sarango ye ti e amû gonda na iri ti Jéhovah, iri so a yeke zia ka ni na ndo ti pancarte ti Da ti Royaume.—Bâ 1 aGbia 8:17.

6. Tënë ti nyen la ambeni zo atene na ndo ti aDa ti Royaume ti e nga na azo so asara bungbi dä? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

⁶ Fani mingi, azo so ayeke aTémoin ape ayeke bâ aye so e yeke sara ti fa so e ne aplace so e yeke voro Jéhovah dä. Na tapande, mbeni koli so ayeke na Turquie atene: “Bê ti mbi adö ti bâ tongana nyen la Da ti Royaume ti aTémoin ti Jéhovah ayeke propre nga ye ti ala kue ayeke na lege ni. Azo ni ayü bongo nzoni, lê ti ala ayeke na ngia nga ala bara mbi na nzerengo tere. Ye so apika bê ti mbi mingi.” Koli ni akomanse ti ga na abungbi lakue, ngoi kete na pekoni lo wara batême. Na yâ ti mbeni gbata na Indonésie, aita atisa avoizin ti ala, mokonzi-gbata nga na ambeni kota zo ti bâ fini Da ti Royaume ti ala kozo si ala mû ni na Jéhovah. Bê ti mokonzi-gbata ni adö ti bâ tongana nyen la a leke da ni pendere, plan ni nga na pendere jardin ni. Lo tene: “So da ni ayeke propre so afa so mabe ti ala akpengba.”

7, 8. Tongana nyen la e yeke fa so e ne Jéhovah na ngoi so e yeke na Da ti Royaume?

⁷ A lingbi sarango ye ti e, yungo bongo ti e nga na lekengo kuâ ti li ti e afa so e ne Jéhovah so atisa e na abungbi. Ti ne zo ahunda nga ti sara ye ahon ndo ni pëpe. A bâ so ambeni ita ayeke sara ye ahon ndo ni na ndo ti tënë ti nzoni sarango ye na ngoi so ala ga na abungbi, ambeni alingbi ti sara ye na ngoi ti abungbi mo bâ mo tene ala yeke na yanga-da. Biani,  Jéhovah aye ti tene e na azo so e tisa ala e duti na ngia na ngoi ti abungbi. E ye pëpe ti sara mbeni ye ti gboto lê ti azo na ndo ti e si ala dengi mê pëpe na bungbi. Ndani la, a lingbi e yü bongo kirikiri e ga na ni na bungbi pëpe, nga a yeke na lege ni pëpe ti tokua message wala ti sara lisoro na ngoi ti bungbi. A yeke nga na lege ni pëpe ti bâ ngoi ti abungbi tongana ngoi ti tengo ye wala ti yongo ye. A lingbi ababâ na amama afa na amolenge ti ala so Da ti Royaume ayeke place ti mungo loro wala place ti sarango ngia pëpe.—Zo-ti. 3:1.

⁸ Na ngoi so Jésus abâ azo so ayeke kä ye na yâ ti temple ti Nzapa, ngonzo asara lo, lo tomba ala (Jean 2:13-17). A-Da ti Royaume ti e ayeke ndo so e yeke voro Jéhovah dä nga e yeke manda ye na ndo ti lo. Tongaso, a yeke na lege ni pëpe ti kä ye wala ti sara tënë ti buze na Da ti Royaume.—Bâ Néhémie 13:7, 8.

9, 10. (a) Tongana nyen la awakua ti Jéhovah ayeke leke aDa ti Royaume? Ye ti pekoni ayeke so wa? (b) Ye wa la a leke so amû maboko mingi na aita so ayeke na nginza oko pëpe ti leke Da ti Royaume ala wani?

⁹ Na yâ ti dunia kue, awakua ti Jéhovah ayeke sara kua ngangu ti leke aDa ti Royaume. A yeke avolontaire so a futa ala ape la ayeke sara plan ti ada ni, ala yeke leke ni nga ala yeke leke peko ti ati so abuba. Ye ti pekoni ayeke so wa? Ngbene ye na lango oko ti novembre, ngu 1999 ti ga na ni, a leke afini Da ti Royaume ahon 28000 na yâ ti dunia kue. So aye ti tene so, na yâ ti angu 15 so ahon, a leke aDa ti Royaume oku lango oko oko.

¹⁰ Bungbi ti Jéhovah ayeke sara ngangu ti mû maboko na kua ti lekengo aDa ti Royaume na ando kue so bezoin ni ayeke dä. E yeke sara ye alingbi na fango ye ti Bible so atene ala so ayeke na ye mingi alingbi ti mû maboko na ala so ayeke na ni mingi ape. (Diko 2 aCorinthien 8:13-15.) Ye ti pekoni ayeke so, a leke afini Da ti Royaume na yâ ti akodoro so aita ni ayeke na nginza oko pëpe ti leke Da ti Royaume ala wani.

11. Ambeni ita atene nyen na ndo ti fini Da ti Royaume ti ala? Atënë ni asara nyen na ndo ti mo?

¹¹ Aita so ayeke na yâ ti mbeni congrégation na Costa Rica so a leke Da ti Royaume na ala, a tene: “Na ngoi so e luti na devant ti Da ti Royaume ti e, e pensé e tene bango li la. Ahon gbungo li ti e. A hunzi ti leke pendere Da ti Royaume ti e so kue gi na yâ ti lango miombe senge. A yeke grâce na mungo maboko ti Jéhovah, aye so bungbi ti lo aleke nga na mungo maboko ti aita ti e la e wara da so. Ndo ti vorongo so ayeke mbeni pendere matabisi, mbeni ye ti mosoro la Jéhovah amû na e so. Tere ti e anzere mingi ndali ni.” Tere ti e anzere mingi ti mä so aita akiri merci na Jéhovah ndali ti aye so lo sara na ala. Tere ti e anzere nga  mingi ndali ti so aita ti e ti dunia kue alingbi ti wara Da ti Royaume ti ala wani. A yeke polele so Jéhovah ayeke sara tufa na ndo ti kua ti lekengo aDa ti Royaume, ndali ti so gi tongana a hunzi ti leke ni awe, gbâ ti azo ayeke komanse ti ga dä ti manda ye na ndo ti Jéhovah.—Ps. 127:1.

12. Tongana nyen la mo lingbi ti mû maboko na kua ti lekengo aDa ti Royaume?

¹² Aita mingi so amû maboko na kua ti lekengo aDa ti Royaume awara ngia mingi. Même tongana e lingbi ti mû maboko na kua ti lekengo aDa ti Royaume wala pëpe, e kue e yeke na pasa ti mû a-offrande ti mû maboko na kua ni. So awakua ti Jéhovah ti giriri aye lani tâ vorongo mingi, ala mû a-offrande ti tene a leke na ando ti vorongo Jéhovah. A yeke ye so e nga kue e yeke sara ni laso ti mû gloire na Jéhovah.—Ex. 25:2; 2 aCor. 9:7.

13, 14. Afango ye ti Bible wa la afa so alingbi e bata Da ti Royaume ti e propre nga e leke aye ti yâ ni na lege ni?

¹³ Tongana a hunzi ti leke mbeni fini Da ti Royaume awe, a lingbi e bata ni propre nga e leke aye ti yâ ni na lege ni ndali ti so Nzapa so e yeke voro lo ayeke Nzapa ti wusuwusu pëpe. (Diko 1 aCorinthien 14:33, 40.) Nga, tongana e ye ti duti na saleté pëpe nga ti duti nzoni-kue tongana Jéhovah, a lingbi vorongo ti e, pensé ti e nga na sarango ye ti e aduti na saleté pëpe. Me a lingbi tere ti e nga kue aduti na saleté pëpe (Apoc. 19:8).

¹⁴ Tongana e bata Da ti Royaume ti e propre nga e leke aye ti yâ ni na lege ni, kamene ayeke sara e ape ti tisa azo ti ga na abungbi ti e. Azo ayeke bâ so e sara ye alingbi na ye so e fa na ala na ndo ti mbeni fini dunia so saleté ayeke na yâ ni pëpe. Ala yeke bâ so e yeke voro  mbeni Nzapa so ayeke nzoni-kue so ayeke sara ande si sese aga mbeni pendere paradis.—És. 6:1-3; Apoc. 11:18.

15, 16. (a) Ngbanga ti nyen a yeke lakue kete ye ape ti bata Da ti Royaume propre? Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti sara ni? (b) Aye wa la congrégation ti mo aleke ti bata Da ti Royaume propre? Pasa wa la e oko oko kue e yeke na ni?

¹⁵ Bango ndo ti azo ayeke nde nde na ndo ti tënë ti dutingo na saleté pëpe. Ngbanga ti nyen? Peut-être a yeke ngbanga ti so fango ye so ala wara na mbage ti ababâ na amama ti ala ayeke nde nde. Ti ambeni, ala lango na ando so poussière ayeke dä mingi wala ala lango na ando so alege ayeke saleté nga popoto ahon ndo ni. Ambeni ayeke na kpale ti warango ngu wala aye tongana savon. Atâa ndo wa la e lango dä wala bango ndo ti azo ayeke tongana nyen na ndo ti tënë ti dutingo na saleté pëpe, a lingbi e bata Da ti Royaume ti e propre nga e leke aye ti yâ ni na lege ni. A yeke ndo so e yeke voro Jéhovah dä la.—Deut. 23:14.

¹⁶ Tongana e ye ti tene Da ti Royaume ti e aduti propre, a lingbi e leke yâ ti aye nzoni. A lingbi a-ancien aleke mbeni kapa ti lekengo yâ ti da ni nga ala bâ si aye ti sarango na kua ni kue aduti dä. Ye so ayeke sara si ndo so e yeke voro Jéhovah dä aduti lakue propre. Ambeni ye ayeke dä so a hunda ti tene a bâ lege ni na peko ti abungbi oko oko ti tene aduti propre, me ti ambeni a yeke bâ lege ni lakue ape. Tongaso, a lingbi a-ancien aleke yâ ti kua ni nzoni si a girisa ye oko ape. E oko oko kue e yeke na pasa ti leke yâ ti Da ti Royaume ti e si aduti na saleté ape.

17, 18. (a) Ye so awakua ti Jéhovah ti ândö asara ti bata ando so a voro Jéhovah dä afa na e nyen? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi e bata Da ti Royaume ti e nzoni?

¹⁷ Awakua ti Jéhovah ayeke sara nga ngangu mingi ti bata ando so ala yeke voro Jéhovah dä nzoni. Joas, gbia ti Juda, ahunda lani na aprêtre ti mû a-offrande so azo amû ndali ti da ti Jéhovah ti leke na aye so abuba na terê ti da ni (2 aGbia 12:4, 5). Angu 200 tongaso na pekoni, Gbia Josias amû a-offrande so azo amû ndali ti da ti Jéhovah ti leke na aye so abuba na tere ti da ni.—Diko 2 Chronique 34:9-11.

¹⁸ Ambeni membre ti filiale atene so na yâ ti kodoro ti ala, azo abâ tënë ti batango da wala aye ti yâ ni na nene ni ape. Peut-être raison ni ayeke so, na yâ ti akodoro so, azo so ahinga kua ni ayeke mingi ape. Wala ala yeke na nginza mingi ape ti leke na aye so abuba na tere ti da ni. Me tongana e leke aye so abuba na tere ti Da ti Royaume ti e hio ape, da ni ayeke ngbâ pendere ape nga azo ayeke sara nzoni tënë ni ape. Na mbage, tongana aita ti congrégation asara kue ti bata Da ti Royaume nzoni, iri ti Jéhovah ayeke wara gonda nga a yeke sara si a buba senge senge pëpe nginza so aita amû na offrande.

19. Nyen la mo leke na bê ti mo ti sara ti fa so mo ne ndo so mo yeke voro Jéhovah dä?

¹⁹ Da ti Royaume ayeke mbeni da so a mû na Jéhovah. Tongaso, da ni ayeke ti mbeni zo wala ti mbeni congrégation ape. Tongana ti so e bâ na yâ ti article so, afango ye ti Bible ayeke mû maboko na e ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti ndo so e yeke voro Nzapa dä. E yeke bâ abungbi nga na Da ti royaume ti e na nene ni ndali ti so e ne Jéhovah. E yeke na ngia ti mû nginza ti tene a leke na ambeni Da ti royaume, nga e yeke sara kue ti bata ni nzoni nga ti tene aduti lakue propre. Legeoko tongana Jésus, e yeke ne ndo so e yeke voro Jéhovah dä nga tënë ni agbu bê ti e ngangu.—Jean 2:17.