1. Tongana e sara kua na tënë “tâ tënë” e ye ti sara tënë ti nyen?

“MO WARA tâ tënë tongana nyen?” “Mo kono na yâ ti tâ tënë?” “Mo sara ngu oke na yâ ti tâ tënë?” Peut-être mbeni zo ahunda mo na atënë so awe wala mo hunda ni na mbeni zo awe. Tongana e sara kua na tënë “tâ tënë” e ye ti sara tënë ti nyen? Mingi ni, e yeke sara kua na ni ti sara tënë ti aye so e mä na bê na ni, fason so e yeke voro na Nzapa nga na fason so e yeke vivre na ni. Azo so ayeke “na yâ ti tâ tënë” ahinga aye so Bible afa nga ala sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible. A sara si ala mä na bê encore ape na afango ye ti wataka ti abungbi ti vorongo nzapa nga ala yeke na ngia na yâ ti gigi ti ala atâa so ala yeke mbilimbili-kue ape.—Jean 8:32.

2. Ti gue oko na Jean 13:34, 35, peut-être na tongo nda ni, nyen la ayeke gboto mbeni zo na mbage ti tâ tënë?

² Na tongo nda ni, nyen la agboto mo na mbage ti tâ tënë? Peut-être a yeke nzoni sarango ye ti azo ti Jéhovah (1 Pi. 2:12). Wala peut-être a yeke yengo so ala ye na azo. Azo mingi abâ ni na ngoi so ala gue ti kozoni na bungbi na apika bê ti ala mingi ahon tënë so a tene na ndö ti pupitre. Ye so adö bê ti e ape ndali so Jésus atene a yeke hinga adisciple ti lo na lege ti ndoye so ayeke na popo ti ala. (Diko Jean 13:34, 35.) Me ambeni ye ayeke dä so e bezoin ni ti duti na kpengba mabe.

3. Nyen la ayeke si tongana mabe ti e na Nzapa aluti gï na ndö ti ndoye ti aChrétien so aita ti e ayeke na ni?

³ A lingbi mabe ti e aluti gï pëpe na ndö ti ndoye ti aChrétien so awakua ti Nzapa ayeke na ni. Ngbanga ti nyen? Imaginé so mbeni mba ti mo Chrétien, même mbeni ancien wala mbeni pionnier, asara mbeni kota siokpari. Ka tongana mbeni ita ason  bê ti mo? Wala peut-être mbeni zo so aga apostat atene so aye so e fa ayeke tâ tënë ape. Tongana aye tongaso asi, eskê mo yeke pika gere ti mo na mo zia ti sara na Jéhovah? Ye so e manda ayeke so: Tongana mabe so mo yeke na ni na Nzapa aluti gï na ndö ti ye so ambeni zo asara me pëpe na ndö ti songo ti mo na Jéhovah, mabe ti mo ayeke kpengba ape. Atënë ti bê ti mo na ndö ti Jéhovah nga na ti azo ti lo alingbi ti mû maboko na mo ti duti kamême na mabe. Me a yeke kota ye mingi ti manda Bible nzoni, ti mä yâ ti ye so mo manda nga ti sara recherche, tongaso si mo hinga na bê ti mo kue so mo yeke manda tâ tënë na ndö ti Jéhovah. A lingbi mo wani mo hinga so Bible afa na e tâ tënë na ndö ti Jéhovah.—aRom. 12:2.

4. Ti gue oko na Matthieu 13:3-6, 20, 21, nyen la ayeke si na ambeni zo tongana ala tingbi na mbeni ye so atara mabe ti ala?

⁴ Jésus atene so ambeni zo ayeke yeda na ta tënë “na ngia”, me tongana ala tingbi na mbeni tara, mabe ti ala ayeke woko. (Diko Matthieu 13:3-6, 20, 21.) Peut-être ala hinga ape so azo so ayeke mû peko ti Christ ayeke wara akpale nga na aye ti ngangu (Mat. 16:24). Wala peut-être ala pensé so ti ga Chrétien aye ti tene ala yeke wara kpale lâ oko ape, ala yeke wara gï aye ti nzoni. Me na yâ ti dunia ti laso, akpale ayeke duti dä. Aye alingbi ti changé na asara si, teti mbeni ngoi, ngia ti e alingbi ti duti mingi ape.—Ps. 6:6; Zo-ti. 9:11.

5. Nyen la afa so mingi ti aita ayeke na confiance so aye so ala mä na bê na ni ayeke tâ tënë?

⁵ Mingi ti aita ti e afa so ala yeke na confiance so aye so ala mä na bê na ni ayeke tâ tënë. Nyen la afa ni? Même tongana mbeni mba ti ala Chrétien ason bê ti ala wala asara mbeni ye so aChrétien adoit ti sara ape, ala dë kite ape na tâ tënë (Ps. 119:165). Lakue tongana ala wara kpale, mabe ti ala akiri akpengba me awoko ape (Jacq. 1:2-4). Nyen la mo lingbi ti sara ti wara mara ti kpengba mabe so?

6. Mabe ti akozo Chrétien aluti lani na ndö ti nyen?

⁶ Mabe ti akozo Chrétien aluti lani na ndö ti hingango ye ti ala na ndö ti Mbeti ti Nzapa nga na afango ye ti Jésus Christ, so ti tene, “tâ tënë so ayeke na yâ ti nzoni tënë”. (aGal. 2:5). Tâ tënë so ayeke aye kue so aChrétien amä na bê na ni, so na popo ni mo yeke wara tâ tënë na ndö ti ye so Jésus afuta ti zi azo nga na zingongo ti lo na kuâ. Bazengele Paul ayeke lani na confiance so afango ye so ayeke tâ tënë. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so lo sara kua na Mbeti ti Nzapa ti fa “na [azo] na lege ti atënë ti yâ ti Mbeti ti Nzapa so a lingbi fade Christ abâ pasi na lo zingo na kuâ.” (Kus. 17:2, 3). Akozo Chrétien ayeda na afango ye so nga ala zia bê ti ala na ndö ti yingo vulu ti mû maboko na ala ti mä yâ ti Mbeti ti Nzapa. Ala wani ala hinga so afango ye so alondo na Mbeti ti Nzapa (Kus. 17:11, 12; aHéb. 5:14). Mabe ti ala aluti lani gï pëpe na ndö ti apensé ti ala nga na atënë ti bê ti ala, nga ala sara na Jéhovah gï pëpe ndali ti so terê ti ala anzere na ngoi so ala bungbi ndo oko na amba ti ala aChrétien. Me mabe ti ala aluti na ndö ti “tâ hingango ye na ndö ti Nzapa”.—aCol. 1:9, 10.

7. Tongana nyen la mabe so e yeke na ni na atâ tënë ti Bible ayeke mû maboko na e?

⁷ Atâ tënë so ayeke na yâ ti Bible achangé ape (Ps. 119:160). Na tapande, atâ tënë so achangé ape tongana mbeni mba ti e Chrétien ason bê ti e wala asara mbeni kota siokpari. Nga atâ tënë so achangé ape na ngoi so e tingbi na akpale. Tongaso, a lingbi e hinga nzoni mingi afango ye ti Bible nga e duti na confiance so afango ye so ayeke tâ tënë. Kpengba mabe so e yeke na ni na atâ tënë ti Bible ayeke mû maboko na e ti luti na angoi so e wara kpale, legeoko tongana ti so mbeni kale alingbi ti sara si mbeni bateau ahon kirikiri ape na ngoi so kota pupu asara. Tongana nyen la mo lingbi ti  duti na confiance mingi so aye so mo mä na bê na ni ayeke tâ tënë?

8. Tongana ti so 2 Timothée 3:14, 15 afa, tongana nyen la Timothée aduti lani na confiance so aye so lo mä na bê na ni ayeke tâ tënë?

⁸ Timothée ayeke lani na confiance so aye so lo mä na bê na ni ayeke tâ tënë. Lo hinga ni tongana nyen? (Diko 2 Timothée 3:14, 15.) Mama ti lo nga na âta ti lo ti wali ayeke akozo zo so afa na lo “atënë ti Nzapa so a sû na mbeti”. Me kite ayeke dä ape so lo mû nga ngoi nga na ngangu ti lo ti manda atënë so. Ye ti peko ni ayeke so “a ga na lo” ti yeda so atënë ti Nzapa so a sû na mbeti ayeke tâ tënë. Na pekoni, Timothée, mama ti lo nga na âta ti lo ti wali amanda afango ye ti aChrétien. Kite ayeke dä ape so ndoye so adisciple ti Jésus ayeke na ni apika bê ti lo, nga lo yeke lani na kota nzara ti duti ndo oko na ala nga ti mû maboko na aita ti lo (aPhil. 2:19, 20). Ye oko, mabe ti lo aluti na ndö ti aye so lo hinga na ndö ti Jéhovah so asara si lo ga nduru mingi na lo, me pëpe na ndö ti atënë ti bê ti lo na mbage ti amba ti lo. Mo nga kue a lingbi mo manda Bible nga mo duti na confiance na aye so Bible afa na ndö ti Jéhovah.

9. Akota tâ tënë ota wa la a lingbi mo wani mo hinga ni?

⁹ Ti to nda ni, a lingbi mo wani mo hinga akota tâ tënë ota tongaso. Kozoni, a lingbi mo hinga biani so Jéhovah Nzapa la acréé aye kue (Ex. 3:14, 15; aHéb. 3:4; Apoc. 4:11). Use ni, a lingbi mo wani mo hinga so Bible, so a sû ni na gbe ti yingo ti Nzapa, ayeke tënë so Nzapa aye ti tene azo ahinga ni (2 Tim. 3:16, 17). Nga ota ni, a lingbi mo hinga biani so Jéhovah ayeke na mbeni groupe ti azo so lo leke yâ ti bungbi ti ala, so ala yeke voro lo na gbe ti fango lege ti Christ, nga so groupe ti azo so ayeke aTémoin ti Jéhovah (És. 43:10-12; Jean 14:6; Kus. 15:14). Ti tene mo wani mo hinga akota tâ tënë so ahunda pëpe ti tene mo hinga aye kue so ayeke na yâ ti Bible. A lingbi mo zia na gbele mo ti sara kua na “hingango ndo ti” mo ti duti na confiance mingi so aye so mo mä na bê na ni ayeke tâ tënë.—aRom. 12:1.

10. Na ndö ti hingango tâ tënë, nyen la a lingbi e hinga ti sara ni?

¹⁰ Na peko ti so mo hinga biani akota tâ tënë na ndö ti Nzapa, na ndö ti Bible nga na azo ti lo, a lingbi mo hinga ti sara kua na Bible ti sara si azo ayeda na atâ tënë so. Ndali ti nyen? Ndali ti so, so e yeke aChrétien, e yeke na kua ti fa na azo so ayeke mä e atâ tënë so e manda * (1 Tim. 4:16). Nga na ngoi so e gi ti ga na azo ti yeda na atâ tënë ti Bible, e yeke duti na confiance mingi na atâ tënë so.

11. Tapande wa la bazengele Paul azia na e na ndö ti fango ye na azo? Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti lo?

¹¹ Na ngoi so bazengele Paul ayeke fa ye na azo, “ti londo na Ndia ti Moïse na ambeti ti aProphète lo gi ti ga na ala ti yeda na tënë ti lo na ndö ti Jésus.” (Kus. 28:23). Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti Paul na ngoi so e yeke fa na azo tâ tënë? A lingbi e sara aye mingi ahon gï ti fa na ala aye so Bible afa. A lingbi e mû maboko na azo so e yeke manda Bible na ala ti gbu li nzoni na ndö ti ye so ala manda na yâ ti Bible si ala ga nduru na Jéhovah. E ye si ala yeda na tâ tënë ndali ti so ala wani ala hinga so ye so ala yeke manda na ndö ti Nzapa ti e so e ye lo ayeke tâ tënë, me pëpe ndali ti so ala ye e.

12-13. Tongana nyen la ababâ na amama alingbi ti mû maboko na amolenge ti ala ti ngbâ na yâ ti tâ tënë?

¹² Ababâ na amama, kite ayeke dä ape so ala ye si amolenge ti ala angbâ na yâ ti tâ tënë. Peut-être ala pensé so tongana amolenge ti ala ayeke na anzoni kamarade na yâ ti congrégation, ala yeke maï nzoni na lege ti yingo. Ye oko, tongana ala ye ti tene amolenge ti ala ahinga biani so ala yeke na yâ ti tâ tënë, ala bezoin mbeni ye ahon gï ti duti na anzoni kamarade. Ala bezoin ti duti na mbeni kpengba songo ti kamarade na Nzapa nga ti hinga biani so aye so Bible afa ayeke tâ tënë.

¹³ Ti tene ababâ na amama afa na amolenge ti ala tâ tënë na ndö ti Nzapa, a lingbi ala zia na ala nzoni tapande na lege so ala yeke manda Bible nzoni. A lingbi ala mû ngoi ti gbu li na ndö ti aye so ala manda. Na pekoni, ala yeke wara lege ti fa na amolenge ti ala ti sara nga tongaso. A lingbi ababâ na amama afa na amolenge ti ala tongana nyen ti sara kua na aye so bungbi ti Jéhovah asigi na ni ti sara na recherche, tongana ti so ala yeke fa ni na azo so ala yeke manda Bible na ala. Na sarango tongaso, ala yeke mû maboko na amolenge ti ala ti kiri singila na Jéhovah nga na “ngbâ be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara”, so lo yeke sara kua na lo ti mû na e kobe ti yingo (Mat. 24:45-47). Ababâ na amama, a lingbi ala fa na amolenge ti ala gï pëpe atâ tënë ti Bible so akpengba ape.  Ala mû maboko na ala ti duti na mbeni kpengba mabe na lege so ala fa na ala “aye ti Nzapa so ndani alï mingi” alingbi na ngu ti ala nga na ngangu ti gbungo nda ti ye ti ala.—1 aCor. 2:10.

14. Ngbanga ti nyen la a lingbi e manda aprophétie ti Bible? (Bâ nga encadré “ Mo lingbi ti fa nda ti aprophétie so?”)

¹⁴ Aprophétie ti Bible ayeke mbeni kota ye so ayeke mû maboko na e ti duti na kpengba mabe na Jéhovah. Aprophétie wa la asara si mabe ti mo akpengba? Peut-être a yeke aprophétie na ndö ti “lâ ti nda ni”. (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7). Me ambeni prophétie wa la alingbi ti sara si mabe ti mo akiri akpengba mingi? Na tapande, eskê mo lingbi ti fa tongana nyen la aprophétie so ayeke na Daniel chapitre 2 wala na Daniel chapitre 11 aga lani tâ tënë awe nga angbâ ti ga tâ tënë? * Tongana aye so Bible afa asara si mabe ti mo aluti nzoni, nyen na nyen mabe ti mo ayeke ngbâ ti kpengba. Gbu li na ndö ti tapande ti aita ti e so a sara aye ti ngangu mingi na ala na Allemagne na ngoi ti Use bira so amû sese kue. Atâa so ala hinga kue ape aprophétie na ndö ti lâ ti nda ni, mabe ti ala na Bible akpengba.

15-17. Na ngoi so aNazi asara lani aye ti ngangu na aita ti e, nyen la akpengba ala si ala gbu ngangu?

¹⁵ Na ngoi so aNazi akomande na Allemagne, a tokua aita ti e saki mingi na acamp ti sarango pasi na zo. Hitler nga na Heinrich Himmler, mbeni kota zo ti kodro, ake lani aTémoin ti Jéhovah. Mbeni ita-wali atene so Himmler atene na mbeni groupe ti aita-wali so ayeke na yâ ti mbeni camp ti sarango pasi na zo, atene: “Peut-être Jéhovah ti ala ni akomande na yayu, me na sese ge, e aNazi la e komande. E yeke bâ ande azo wa la ayeke ngbâ aninga, e wala ala!” Nyen la amû lani maboko na awakua ti Jéhovah ti ngbâ be-ta-zo?

¹⁶ A-Wamandango Bible so ahinga lani so Royaume ti Nzapa akomanse ti komande na ngu 1914. Li ti ala akpe ape so a sara lani aye ti ngangu mingi na ala. Ye oko, awakua ti Jéhovah  ahinga lani biani so mbeni gouvernement ti azo alingbi pëpe ti kanga lege na Nzapa ti sara ye so lo leke na bê ti lo ti sara. Hitler alingbi lani pëpe ti zi tâ vorongo Nzapa na ndö ti sese wala ti sigi na mbeni gouvernement so ayeke ngangu mingi ahon Royaume ti Nzapa. Aita ti e ahinga lani na bê ti ala kue so na nda ni komandema ti Hitler ayeke hunzi.

¹⁷ Confiance so aita ayeke na ni so komandema ti Hitler ayeke hunzi ayeke lani na lege ni. A ninga na pekoni ape, komandema ti aNazi atï, na Heinrich Himmler, koli so atene lani, atene “na sese ge, e aNazi la e komande,” akpe ti bata fini ti lo. Na ngoi so lo yeke kpe, lo tingbi na Ita Lübke, mbeni Témoin so lo hinga lo so ayeke lani na kanga. Himmler, so adécouragé kue, ahunda Ita Lübke, atene: “Wamandango Bible, nyen la ayeke si ande?” Ita Lübke afa na Himmler so aTémoin ti Jéhovah adë kite lâ oko ape so komandema ti aNazi ayeke tï mbeni lâ nga so a yeke zi ala. Tënë ahunzi na yanga ti Himmler, so kozoni lani lo diko tënë mingi na ndö ti aTémoin ti Jéhovah. Kete na pekoni, lo fâ terê ti lo. Nyen la e manda dä? Mandango Bible, nga na aprophétie so ayeke na yâ ni, ayeke sara si e yeke na kpengba mabe na Nzapa nga ayeke mû maboko na e ti luti ngangu na angoi ti kpale.—2 Pi. 1:19-21.

18. Tongana ti so Jean 6:67, 68 afa, ngbanga ti nyen la e bezoin “tâ hingango ye nga na kode ti bango yâ ti aye nzoni” so Paul asara tënë ni?

¹⁸ A lingbi e oko oko kue e fa so e yeke na ndoye so a hinga na atâ Chrétien. Me e bezoin nga “tâ hingango ye nga na kode ti bango yâ ti aye nzoni”. (aPhil. 1:9). Tongana e yeke na aye so ape, “apupu ti fango ye kue” nga na atënë ti “handa ti azo”, na tapande atënë ti a-apostat, alingbi ti sara ngangu na ndö ti e (aÉph. 4:14). Na ngoi so adisciple ti Jésus mingi azia ti mû peko ti lo, bazengele Pierre atene na bê ti lo kue so Jésus ayeke na “atënë so amû na zo fini ti lakue lakue.” (Diko Jean 6:67, 68.) Atâa so na ngoi ni so Pierre acomprendre ape anzene nzene ye kue na ndö ti atënë so amû na zo fini ti lakue lakue, lo ngbâ lani be-ta-zo ndali ti so lo hinga tâ tënë na ndö ti Christ. Mo nga kue mo lingbi ti duti na confiance mingi so aye so Bible afa ayeke tâ tënë. Tongana mo sara ni, mabe ti mo ayeke ngbâ ti kpengba atâa nyen la asi, nga mo yeke mû maboko na azo ti duti na kpengba mabe.—2 Jean 1, 2.