E ne Jésus, Kota David na Kota Salomon

“Bâ, mbeni zo ayeke ge so ayeke kota ahon Salomon.”​—MAT. 12:42.

1, 2. Ngbanga ti nyen bê ti azo alingbi ti dö ti bâ so a hunda na Samuel ti sa mafuta na li ti David ti ga gbia?

DAVID akpa pëpe ti ga gbia. Na lê ti prophète Samuel, lo yeke gi mbeni senge maseka-koli so ayeke berger. Na ndo ni, Bethléhem, kodoro ti David ayeke mbeni gbata so azo ahinga ni mingi pëpe. A tene so gbata so ayeke “kete na popo ti afamille ti Juda”. (Mi. 5:1). Ye oko, prophète Samuel ayeke nduru ti sa mafuta na li ti maseka-koli so, so a bâ lo tongana senge zo ti kete gbata, ti tene lo ga gbia ti Israël.

² David so ade maseka mingi ayeke pëpe kozo molenge so Isaï, wala Jessé babâ ti lo afa lo na Samuel ti tene lo sa mafuta na li ti lo; lo yeke nga pëpe use wala ota molenge so a fa lo. Na ngoi so Samuel aga na da ti Jessé so ayeke be-ta-zo ti sa mafuta na li ti mbeni molenge ti lo ti ga use gbia na ndo ti kodoro ni, David so ayeke ndangba ti amolenge-koli miombe ni ayeke  même dä pëpe. Me a yeke David la Jéhovah asoro lo, na so ayeke kota ye biani.​—1 Sam. 16:1-10.

3. (a) Na ngoi so Jéhovah ayeke bâ mbeni zo, ye wa ayeke kota ye na lê ti lo? (b) Ye wa ato nda ti sara kua na ndo ti David na ngoi so a sa mafuta na li ti lo?

³ Jéhovah abâ ye so Samuel alingbi pëpe ti bâ ni. Nzapa abâ ye so ayeke na bê ti David, na ye so lo bâ anzere na lo. Ye so ayeke kota na lê ti Nzapa ayeke pëpe ye so zo ayeke bâ; me a yeke ye so ayeke na bê ti zo. (Diko 1 Samuel 16:7.) Tongaso, na ngoi so Samuel abâ so Jéhovah asoro pëpe mbeni oko ti akozo molenge mbasambala ti Jessé, lo hunda ti tene a ga na lo tanga ti amolenge-koli ni so ayeke na benyama. Bible atene: “Na Isaï atokua si [David] aga, na lo ga na lo na yâ da. Molenge ni ayeke bengba, na lê ti lo ayeke pendere, na lo yeke nzoni na lê ti azo. Na L’Éternel atene, Londo, mo sa mafuta na li ti lo, teti so ayeke lo. Tongaso Samuel akamata nza ti mafuta ti lo, na lo sa mafuta na li ti David na popo ti aita ti lo. Na tâ lâ ni so, Yingo ti L’Éternel aga na ndo lo.”​—1 Sam. 16:12, 13.

David aduti fä ti Christ

4, 5. (a) Fa ambeni ye so ague oko na popo ti David na Jésus. (b) Ngbanga ti nyen a lingbi ti iri Jésus Kota David?

⁴ Legeoko tongana ti David, a dü Jésus na Bethléhem, ngu 1 100 tongaso na peko ti David. Na lê ti azo mingi, Jésus nga akpa pëpe ti ga gbia. So ti tene azo mingi ti Israël aye fade pëpe ti tene mara ti zo tongaso aga gbia ti ala. Ye oko, tongana ti David, Jésus ayeke zo so Jéhovah asoro lo. Tongana ti David, Jéhovah aye Jésus mingi * (Luc 3:22). Jésus nga, “Yingo ti L’Éternel aga na ndo lo.”

⁵ Aye mingi ayeke dä so ague oko na popo ti David na Jésus. Na tapande, Ahitophel, wamungo wango ti David akä lo; nga Judas Iscariote mbeni bazengele ti Jésus akä lo (Ps. 41:10; Jean 13:18). David na Jésus kue, tënë ti da so a yeke voro Jéhovah dä agbu bê ti ala mingi (Ps. 27:4; 69:10; Jean 2:17). Jésus ayeke nga lani héritier ti David. Kozo ti tene a dü Jésus, mbeni ange atene na mama ti lo: “Jéhovah Nzapa ayeke mû ande na lo trône ti babâ ti lo David.” (Luc 1:32; Mat. 1:1). Ye oko, teti so azendo kue so andu Messie aga tâ tënë na ndo ti Jésus, lo yeke kota mingi ahon David. Lo yeke Kota David, Messie nga na Gbia so azo aku lo na yâ ti ngu mingi.​—Jean 7:42.

E mû peko ti Gbia so ayeke nga Berger

6. Na alege wa David ayeke mbeni nzoni berger?

⁶ Jésus ayeke nga berger. A yeke hinga nzoni berger na nyen? Na bê kue nga na mbeto pëpe, nzoni berger ayeke bâ lege ti angasangbaga ti lo, lo yeke mû kobe na ala nga lo yeke bata ala (Ps. 23:2-4). Na ngoi so David ade maseka, lo yeke berger nga lo yeke bâ lege ti angasangbaga ti babâ ti lo nzoni mingi. Lo yeke sara ye lani na mbeto pëpe tongana mbeni ye ti sioni aye ti si na anyama ni, na lo yeke zia fini ti lo na lê ti kuâ ti bata angasangbaga ni si bamara na ours ate ala pëpe.​—1 Sam. 17:34, 35.

7. (a) Ye wa aleke David teti akua ti lo ti gbia? (b) Na lege wa Jésus afa so lo yeke tâ Nzoni Berger?

⁷ Angu so David asara na yâ ti abenyama nga na ndo ti ahoto ti bâ lege ti angasangbaga aleke lo ti sara akota kua ti fango lege na mara ti Israël * (Ps. 78:70, 71). Na lege ti asarango ye ti Jésus, lo fa nga so lo yeke mbeni nzoni berger. Jéhovah akpengba lo na lo fa lege na lo na ngoi so lo yeke fa lege na “kete kundu” nga na “ambeni ngasangbaga”. (Luc 12:32; Jean 10:16). Ye so afa so Jésus ayeke tâ Nzoni Berger. So lo hinga angasangbaga ti lo nzoni mingi asara si lo iri ala na iri ti ala oko oko kue. Lo ye angasangbaga ti lo mingi na asara si na ngoi so lo yeke na sese, lo yeda na bê ti lo kue ti mû fini ti lo ndali ti nzoni ti ala (Jean 10:3, 11, 14, 15).  Jésus so ayeke tâ Nzoni Berger asara ye so David alingbi lâ oko pëpe ti sara. Ngere so lo futa ti zi e azi lege ti tene a sö azo na yâ ti kuâ. Ye oko ayeke kanga ande lege na lo pëpe ti fa lege na “kete kundu” ti lo ti wara fini so alingbi ti hinga kuâ pëpe na yayu nga ti fa lege na “ambeni ngasangbaga” ti lo ti wara fini ti lakue lakue na yâ ti fini dunia ti mbilimbili so azo so ayeke sara ye tongana ambo ti ngonda ayeke duti ande dä pëpe.​—Diko Jean 10:27-29.

E mû peko ti Gbia so ayeke hon na ngangu

8. Na lege wa David afa so lo yeke mbeni gbia so ayeke hon na ngangu?

⁸ Gbia David ayeke mbeni kpengba zo ti bira so ayeda na bê ti lo kue ti bata kodoro ti awakua ti Jéhovah ti ândö, nga “na ndo kue so David ague, L’Éternel amû ngangu na lo ti hon awato ti lo.” Na gbe ti komandema ti David, kodoro ti Israël alondo na ngu ti Égypte asi juska na ngu ti Euphrate (2 Sam. 8:1-14). Na ngangu ti Jéhovah, David aga mbeni gbia so ayeke ngangu mingi. Bible atene: “Iri ti David awu na sese kue, na L’Éternel asara si mbeto ti lo asara amara kue.”​—1 Chron. 14:17.

9. Fa tongana nyen Jésus so a soro lo ti ga Gbia ahon lani na ngangu.

⁹ Legeoko tongana ti Gbia David, Jésus asara ye na mbeto pëpe na ngoi so lo yeke na sese. Jésus so a soro lo ti ga Gbia afa so lo yeke na ngangu na ndo ti asioni yingo na zingo azo na gbe ti ngangu ti ala (Marc 5:2, 6-13; Luc 4:36). Même Satan Zabolo, kota wato, ayeke na ngangu pëpe na ndo ti lo. Teti so Jéhovah amû maboko na Jésus, lo hon na ngangu dunia so Satan ayeke komande na ndo ni.​—Jean 14:30; 16:33; 1 Jean 5:19.

10, 11. Kusala wa Jésus ayeke sara na yayu tongana Gbia so ayeke kpengba zo ti bira?

¹⁰ Ngu 60 tongaso na pekoni so Jésus akui, a zingo lo na lo gue na yayu, bazengele Jean abâ mbeni suma. Lo bâ Jésus tongana mbeni Gbia na yayu so ayeke kpengba zo ti bira. Jean atene: “Bâ, mbeni vuru mbarata! Zo so aduti na ndo ti mbarata ni ayeke na gindi; na a mû na lo mbeni couronne, lo sigigi ti sö benda ti gue na ni nga ti hunzi songo benda ni.” (Apoc. 6:2). Zo so akpe na vuru mbarata ni ayeke Jésus. “A mû na [Jésus] mbeni couronne” na ngu 1914 na ngoi so lo ga gbia ti Royaume ti yayu. Na peko ti ye so, “lo sigigi ti sö benda ti gue na ni”. Biani, tongana ti David, Jésus ayeke mbeni gbia so ayeke hon na ngangu. Kete na pekoni so a zia Jésus Gbia ti Royaume ti Nzapa, lo hon Satan na ngangu na yâ ti bira na lo bi lo na asioni yingo ti lo na sese (Apoc. 12:7-9). Lo yeke ngbâ ande ti sö benda juska lo “hunzi songo benda ni”, lo futi sioni dunia ti Satan kue kue kue.​—Diko Apocalypse 19:11, 19-21.

¹¹ Ye oko, tongana ti David, Jésus ayeke mbeni gbia so ayeke bâ mawa ti zo, na lo yeke bata ande “azo mingi mingi” na ngoi ti Harmaguédon (Apoc. 7:9, 14). Na ndo ni, na gbe ti komandema ti Jésus nga na amba ti lo ahéritier, azo 144 000 so a zingo ala na kuâ, “a yeke zingo ande na kuâ azo ti mbilimbili na azo ti mbilimbili pëpe.” (Kus. 24:15). Azo so a yeke zingo ala ande na ndo ti sese alingbi ande ti wara fini ti lakue lakue. So tâ pendere ye si ayeke ku ala! Zia e kue e leke na bê ti e ti ngbâ ti “sara nzoni” ti mû lege na e ti duti ande na fini na ngoi so sese asi singo na azo so ayeke sara ye ti mbilimbili nga ayeke na ngia na gbe ti komandema ti Kota David.​—Ps. 37:27-29.

A mû na Salomon ndara so lo sambela ndali ni

12. Salomon asambela ti wara nyen?

¹² Salomon molenge ti David ayeke nga fä ti Jésus. * Na ngoi so Salomon aga lani gbia, Jéhovah asi na lo na yâ ti bango li na lo tene na Salomon so lo yeke mû ande na lo aye kue so lo hunda. Salomon alingbi fade ti hunda ti wara gbâ ti mosoro, ti tene royaume ti lo akono mingi wala ti duti na fini aninga. Me, na kion pëpe lo hunda Jéhovah, lo tene: “Mo mû na mbi ndara na mayele, si mbi lingbi hinga lege ti sigigi na ti kiri na gbele azo so. Zo nyen alingbi fâ ngbanga  ti azo ti Mo so ayeke mingi mingi tongaso?” (2 Chron. 1:7-10). Jéhovah akiri tënë na sambela ti Salomon.​—Diko 2 Chronique 1:11, 12.

13. Nyen la afa so Salomon ayeke lani na ndara ahon tanga ti azo kue? Zo wa la amû ndara so na lo?

¹³ Na yâ ti angoi kue so Salomon ayeke lani be-ta-zo na Jéhovah, mbeni zo ti ngoi ti lo ti tene mara ti atënë ti ndara so lo yeke tene ayeke dä pëpe. Salomon atene “aproverbe [saki] ota”. (1 aGbia 4:30, 32, 34). A sû mingi ti aproverbe so na mbeti, na azo so ayeke gi ndara angbâ lakue ti bâ aproverbe so na nene ni. Gbia-wali ti Séba asara yongoro voyage ti kilomètre 2 400 ti tara ndara ti Salomon na lege ti ‘atënë so a honde.’ Bê ti lo apika mingi na mango atënë so Salomon atene nga na bango lege so ye amaï mingi na yâ ti royaume ti lo (1 aGbia 10:1-9). Bible afa Zo so amû ndara so na Salomon, atene: “Azo ti sese kue aye ti ga na gbele Salomon ti mä tënë ti ndara ti lo so Nzapa azia na bê ti lo.”​—1 aGbia 10:24.

E mû peko ti Gbia ti ndara

14. Na alege wa Jésus ayeke ‘mbeni zo so ayeke kota ahon Salomon’?

¹⁴ Gi zo oko si ahon biani Salomon na ndara. Zo ni so ayeke Jésus Christ, so lo sara tënë ti lo wani tongana ‘mbeni zo so ayeke kota ahon Salomon.’ (Mat. 12:42). Jésus atene “atënë so amû na zo fini ti lakue lakue.” (Jean 6:68). Na tapande, na yâ ti Fango ye ti Jésus na ndo ti Hoto, lo zia ambeni nzene nzene ye na ndo ti ambeni proverbe ti Salomon. Salomon afa ambeni ye so ayeke sara si mbeni wakua ti Jéhovah ayeke na ngia (aProv. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20). Jésus afa so zo ayeke wara tâ ngia na sarango aye so andu vorongo Jéhovah nga na gango tâ tënë ti azendo ti lo. Lo tene: “Ngia ayeke na ala so ahinga so ala yeke na bezoin ti aye ti yingo, teti royaume ti yayu ayeke ti ala.” (Mat. 5:3). Azo so ayeke sara ye ague oko na akpengba-ndia so ayeke na yâ ti afango ye ti Jésus ayeke na kpengba songo mingi na Jéhovah, “lingu so amû fini”. (Ps. 36:10; aProv. 22:11; Mat. 5:8). Azo abâ “ndara ti Nzapa” na lege ti Christ (1 aCor. 1:24, 30). Jésus Christ so ayeke Gbia ti Royaume ti Nzapa ayeke na “yingo ti ndara”.​—És. 11:2.

15. E yeke sara nyen ti bâ nzoni na lege ti ndara ti Nzapa?

¹⁵ E adisciple ti Kota Salomon, e yeke sara nyen ti bâ nzoni na lege ti ndara ti Nzapa? Teti so a yeke wara ndara ti Jéhovah na yâ ti Bible, a lingbi e sara ngangu ti wara ndara so na lege so e yeke manda Bible nzoni (mingi ni atënë ti Jésus so a sû ni dä) nga e yeke gbu li ti e na ndo ti aye so e diko (aProv. 2:1-5). Na ndo ni, a lingbi e ngbâ ti hunda na Nzapa ti mû na e ndara. Bible adë bê ti e so Nzapa ayeke kiri tënë na asambela so e sara na bê ti e kue ti tene lo mû maboko na e (Jacq. 1:5). Yingo vulu ayeke mû maboko na e ti wara atënë ti ndara so ayeke na yâ ti Bible, so alingbi ti mû maboko na e ti hon ndo ti akpale nga ti mû adesizion ti ndara (Luc 11:13). A iri nga Salomon “Zo-ti-fa-tene”, wala zo ti bungbingo azo, na lo “zia pëpe ti fa hingango ye na azo.” (Zo-ti. 12:11, 12). Jésus so ayeke Li ti congrégation ti aChrétien ayeke nga zo ti bungbingo azo ti lo (Jean 10:16; aCol. 1:18 ). Ni la, a yeke nzoni e gue na abungbi, teti so kâ a ‘zia pëpe ti fa ye na azo.’

16. Ye wa ague oko na popo ti Salomon na Jésus?

¹⁶ Salomon asara aye mingi. Lo zia na sese mbeni kapa ti lekengo aye so amû yâ ti kodoro ni kue, lo bâ ndo na ndo ti lekengo ada ti gbia, alege, ando ti suango ti angu, agbata ti agogoro, agbata ti batango apuse ti ambarata nga na agbata ti azo ti kpengo na ambarata ni (1 aGbia 9:17-19). Royaume ni kue abâ nzoni  na lege ti aye so lo leke. Jésus nga ayeke mbeni walekengo ye. Lo leke congrégation ti lo na ndo ti “kota tênë”. (Mat. 16:18). Lo yeke bâ nga ndo na ndo ti kusala ti lekengo aye so a yeke sara ande na yâ ti fini dunia.​—És. 65:21, 22.

E mû peko ti Gbia ti siriri

17. (a) A hinga komandema ti Salomon na pendere ye wa? (b) Ye wa Salomon alingbi lani pëpe ti sara ni?

¹⁷ Iri ti Salomon alondo na mbeni tënë so nda ni ayeke “siriri.” Gbia Salomon akomande lani na Jérusalem, so aye ti tene “Dutingo na siriri fani use.” Na yâ ti angu 40 so lo lë gbia, azo ti Israël awara mbeni siriri so mara ni ayeke dä pëpe. Bible atene na ndo ti angu ni so, atene: “Azo ti Juda na ti Israël aduti na siriri, azo oko oko kue aduti na gbe ti vigne ti ala mveni nga na gbe ti keke ti figue ti ala mveni na lâ ti Salomon kue, a [to nda ni] na Dan juska na Béer-Séba.” (1 aGbia 4:25). Ye oko, atâa andara kue so Salomon ayeke na ni, lo lingbi lani pëpe ti zi azo ti lo na gbe ti ngbâa ti kobela, ti siokpari nga na kui. Me ti Kota Salomon, lo yeke zi ande azo ti lo na gbe ti aye so kue.​—Diko aRomain 8:19-21.

18. Aye ti nzoni wa e yeke wara na yâ ti congrégation?

¹⁸ Même laso, e yeke na siriri na yâ ti congrégation ti aChrétien. Ti tâ tënë ni, e yeke na yâ ti tâ paradis ti yingo. E yeke na siriri na Nzapa nga na amba ti e. Bâ ye so Ésaïe afa kozoni awe na ndo ti aye ti nzoni so e yeke wara laso: “Fade ala pika épée ti ala si a ga soc, na likongo ti ala si a ga zembe ti fâ tikeke; fade mara ayä épée na tere ti mbeni mara pëpe, na fade ala manda lege ti sara bira mbeni pëpe.” (És. 2:3, 4). Tongana e zia si yingo ti Nzapa afa lege na e, e yeke sara si siriri amaï na yâ ti paradis ti yingo so.

19, 20. Anda ti tënë wa apusu e ti duti na ngia?

¹⁹ Ye oko, e yeke kiri ande ti wara aye ti nzoni mingi kekereke. Na ngoi so na gbe ti komande ti Jésus, azo so amä yanga ayeke wara ande mbeni siriri so ade ala wara lâ oko pëpe, yeke na yeke “fade a yeke zi [azo] na gbe ti ngbâa ti ye so abuba” juska ala ga azo so alingbi kue (aRom. 8:21). Na pekoni so ala hon ndangba tara so ayeke si na hunzingo ti Komandema ti Ngu Saki Oko awe, “azo so ayeke na tâ be-ti-molenge, fade sese ni aga ye ti héritier ti ala, fade ala wara ngia na yâ siriri so awu mingi.” (Ps. 37:11; Apoc. 20:7-10). Biani, komandema ti Jésus Christ ayeke hon ti Salomon mingi na alege so ahon gbungo li ti e!

²⁰ Legeoko tongana ti so azo ti Israël ayeke lani na ngia na gbe ti fango lege ti Moïse, ti David na ti Salomon, e yeke wara ande ngia mingi ahon ti ala na gbe ti komandema ti Christ (1 aGbia 8:66). E kiri singila mingi na Jéhovah so amû na e oko Molenge ti lo so ayeke Kota Moïse, Kota David nga na Kota Salomon!

[Akete tënë na gbe ni]

[Foto na lembeti 32]

Mo lingbi ti fa nda ni?

• Nyen la afa so Jésus ayeke Kota David?

• Nyen la afa so Jésus ayeke Kota Salomon?

• Ye wa anzere na mo na mbage ti Kota David, so ayeke nga Kota Salomon?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

[Foto na lembeti 31]

Ndara so Nzapa amû na Salomon aduti fä ti ndara ti Kota Salomon

[Foto na lembeti 32]

Komandema ti Jésus ayeke hon ti Salomon na ti David na alege so ahon gbungo li ti e!