Mo yeke mû li ni ti ne aita ti mo aChrétien?

“Na yâ ti yengo tere ti aita, zia ala duti na tâ yengo tere na popo ti ala. Na ndo ti tënë ti nengo mba na popo ti ala, zia ala duti azo so amû li ni kozo ti sara ni.”​—AROM. 12:10.

1, 2. (a) Wango wa Paul amû na yâ ti mbeti so lo tokua na aChrétien ti Rome? (b) Ahundango tënë wa e yeke gue ti gbu li na ndo ni?

 NA YÂ ti mbeti so bazengele Paul atokua na aChrétien ti Rome, lo luti mingi na ndo ti nene ti tene e so e yeke aChrétien e ye tere na yâ ti congrégation. Lo dabe ti e so a yeke nzoni ndoye ti e aduti ndoye ti “handango lê ti zo pëpe.” Lo sara nga tënë na ndo ti “yengo tere ti aita” na lo tene so a yeke nzoni mara ti yengo tere tongaso aduti “tâ yengo tere”.​—aRom. 12:9, 10a.

² Me tënë ti yengo tere ti aita aye pëpe ti sara gi tënë ti ndoye so zo ayeke na ni na bê ti lo na mbage ti amba ti lo. A lingbi e sara ambeni ye ti fa ni. Ti tâ tënë ni, mbeni zo ayeke hinga so e ndoye lo gi tongana e sara ambeni ye ti fa ni na lo. Ni la, Paul akiri amû wango lo tene: “Na ndo ti tënë ti nengo mba na popo ti ala, zia ala duti azo so amû li ni kozo ti sara ni.” (aRom. 12:10b). Ti ne zo andu aye wa? Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti mû li ni ti ne amba ti e aChrétien? Tongana nyen e yeke fa so e ne ala?

Ti ne amba ti e andu aye wa?

3. Mbupa ti Hébreu na ti Grec so a kiri pekoni na “ne” aye ti sara tënë ti nyen?

³ Mbupa ti Hébreu so a kiri pekoni na “ne” aye ti sara tënë ti “nengo ti mbeni ye.” Mbeni zo so azo ane lo ayeke zo so na lê ti azo lo ne wala lo yeke kota zo mingi. Mbupa ti Grec so a kiri pekoni na yâ ti Bible na “ne” aye ti sara tënë ti mbeni zo so azo ane lo wala mbeni zo so ayeke kota mingi na lê ti azo (Luc 14:10). Biani, azo so e ne ala, ala yeke kota mingi na lê ti e.

4, 5. Ti ne amba ti e andu aye wa? Mû mbeni tapande.

⁴ Ti ne amba ti e andu aye wa? Lege so mo yeke bâ na mbeni zo la ayeke sara si mo ne zo ni. Bango ndo so mo yeke na ni na ndo ti amba ti mo ayeke sara nga ngangu na ndo ti lege so mo yeke sara ye na ala. E lingbi ti tene so, tongana e bâ aita ti e na nene ni, e yeke sara ye na ala na nengo ala.

⁵ Mbeni Chrétien alingbi biani ti ne aita ti lo tongana alondo na bê ti lo pëpe? (3 Jean 9, 10). Legeoko tongana ti so mbeni keke alingbi  ti maï na ti ninga gi tongana a lu ni na yâ ti nzoni sese, zo alingbi biani ti ne amba ti lo na ti sara ni lakue gi tongana alondo na gbe ti bê ti lo. Tongana e ne amba ti e na bê ti e kue pëpe, e yeke ne ala aninga pëpe legeoko tongana mbeni keke so a lu ni na mbeni ndo so sese ni ayeke nzoni pëpe. Ni la, a yeke na lege ni so kozoni ti tene Paul amû wango ti tene e ne amba ti e, lo tene polele lo tene: “Zia ndoye ti ala aduti ndoye ti handango lê ti zo pëpe.”​—aRom. 12:9; diko 1 Pierre 1:22.

Ne azo so a créé ala “na image ti Nzapa”

6, 7. Ngbanga ti nyen a lingbi e ne amba ti e?

⁶ Tongana e ne amba ti e na gbe ti bê ti e, a yeke pusu e ti sara ye na ala na mbeni lege so ane ala. Ni la, Bible afa araison so ndali ni a lingbi e ne aita ti e kue. A lingbi e girisa ni lâ oko pëpe. Zia e bâ ambeni raison ni use.

⁷ Nde na tanga ti aye kue so ayeke na sese, a créé azo “na image ti Nzapa.” (Jacq. 3:9). Ni la, e yeke sara ye tongana ti Nzapa. E yeke sara ye na ndoye, ndara nga na lege ti mbilimbili. Bâ nga ambeni ye so e wara na mbage ti Wasarango e. Mbeni wasungo Psaume atene: “O L’Éternel . . . , Mo zia gloire ti Mo na nduzu ahon ayayu. . . . Mo sara si [zo a]manke kete ti lingbi na Nzapa; Mo zia couronne ti gloire na ti yango-iri na li ti lo.” (Ps. 8:2, 5, 6; 104:1). * Nzapa ayä iri ti azo kue, lo mû na ala gloire nga lo ne ala. Tongaso, tongana e ne mbeni zo, andâ e fa so e ne Jéhovah so ane azo kue. So fadeso e hinga awe kota raison so ndali ni e ne azo kue, a lingbi ye so apusu e ti ne amba ti e aChrétien mingi.​—Jean 3:16; aGal. 6:10.

E yeke amembre ti sewa oko

8, 9. Paul afa raison so ndali ni aChrétien ayeke ne amba ti ala. A yeke so wa?

⁸ Paul afa mbeni raison so ndali ni e yeke ne amba ti e. Kozoni si lo mû wango na ndo ti tënë ti nengo amba ti e, lo tene: “Na yâ ti yengo tere ti aita, zia ala duti na tâ yengo tere na popo ti ala.” Tënë ti Grec so a kiri pekoni na “tâ yengo tere” aye ti sara tënë ti kpengba songo so abungbi ambeni zo ti sewa so aye tere nga ayeke mû maboko na mba. Ni la, tongana bazengele Paul asara kusala na tënë so, lo ye ti fa so a yeke nzoni songo ti aita na yâ ti congrégation akpengba nga ala ye tere tongana mbeni sewa so azo ti yâ ni ayeke beoko (aRom. 12:5). Na ndo ni, girisa pëpe so Paul atokua lani mbeti so na aChrétien so a soro ala na lege ti yingo so Jéhovah abâ ala kue tongana amolenge ti lo. Tongaso, ala yeke biani mbeni sewa so azo ni aye tere. Biani, aChrétien ti ngoi ti Paul so a soro ala na lege ti yingo ayeke lani na kpengba nda ti tënë ti ne amba ti ala. A yeke nga legeoko tongaso laso teti aChrétien so a soro ala na lege ti yingo.

⁹ Ka ti azo so ayeke ti ala “ambeni ngasangbaga” a yeke tongana nyen? (Jean 10:16). Atâa so ade Nzapa abâ ala tongana amolenge ti lo pëpe, a yeke na lege ni ti tene ala iri tere ita ngbanga ti so ala yeke beoko na yâ ti sewa ti aita so ayeke na yâ ti dunia kue (1 Pi. 2:17; 5:9). Ni la, tongana azo so ayeke ti ambeni ngasangbaga ahinga nzoni ngbanga ti nyen ala yeke iri tere “ita”, ala nga kue ayeke na kpengba raison ti ne aita ti ala aChrétien na bê ti ala kue.​—Diko 1 Pierre 3:8.

Ndani so a yeke kota ye ti ne zo

10, 11. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti ne zo na bê ti e kue?

¹⁰ Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti ne zo? Raison ni ayeke so: Tongana e ne aita ti e, e yeke sara si congrégation aduti nzoni nga aita ayeke duti beoko.

¹¹ Me e hinga so dutingo na kpengba songo na Jéhovah nga mungo maboko ti yingo ti lo la ayeke akota ye so amû ngangu na e atâ Chrétien (Ps. 36:8; Jean 14:26). Na oko ngoi ni, tongana aita ti e afa so ala bâ e na nene ni,  ye so ayeke kpengba e (aProv. 25:11). Tongana mbeni zo atene na e mbeni tënë wala lo sara na e mbeni ye so afa so lo ne e, a yeke nzere na e. A yeke kpengba nga e na a yeke sara si e leke na bê ti e ti ngbâ ti tambela na ndo ti lege so ague na fini na ngia na bê ti e. Peut-être aye tongaso asi na mo awe.

12. Tongana nyen e oko oko e lingbi ti sara si ngia nga na ndoye aduti na yâ ti congrégation?

¹² Teti so Jéhovah ahinga so a dü e na bezoin ti tene a ne e, lo wa e na lege ti Bible ti “duti azo so amû li ni kozo ti sara ni.” (aRom. 12:10; diko Matthieu 7:12.) Wango so angbâ lakue na ngangu. A-Chrétien kue so asara ye alingbi na ni ayeke sara si aita aduti na ngia na popo ti ala nga ala ndoye amba ti ala. Tongaso, a yeke nzoni ti gbu li ti e na ti hunda tere ti e na tënë so: ‘A sara lango oke awe so mbi tene mbeni tënë wala mbi sara ambeni ye so afa so mbi ne aita na yâ ti congrégation?’​—aRom. 13:8.

A yeke ti e kue ti mû li ni ti ne amba ti e

13. (a) A lingbi zo wa la amû li ni ti ne amba ti lo? (b) Atënë ti Paul so ayeke na aRomain 1:7 afa nyen?

¹³ A yeke nzoni zo wa la amû li ni ti ne amba ti lo? Na yâ ti mbeti so Paul atokua na aHébreu, lo tene a-ancien ayeke azo so “ayeke mû li ni na popo ti ala”. (aHéb. 13:17). Tâ tënë, a-ancien ayeke mû li ni na yâ ti akusala mingi. Me teti so ala yeke aberger ti kundu ni, a lingbi ala mû li ti ne aita ti ala aChrétien so na popo ni a yeke wara nga amba ti ala a-ancien. Na tapande, na ngoi so a-ancien ayeke wara tere ti gbu li na ndo ti ye so congrégation ayeke na bezoin ni na lege ti yingo, ala yeke ne amba ti ala na lege so ala yeke dengi mê nzoni ti mä tënë so amba ti ala a-ancien ni ayeke tene. Na ndo ni, na ngoi so ala ye ti mû mbeni desizion, ala yeke bâ na nene ni bibe ti amba ti ala a-ancien ni kue (Kus. 15:6-15). Me a yeke nzoni e hinga so mbeti so Paul atokua na aChrétien ti Rome abâ gi a-ancien pëpe, me abâ nga azo ti yâ ti congrégation ni kue (aRom. 1:7). Ni la, e lingbi ti tene so wango so ahunda ti mû li ni ti ne zo abâ e kue laso.

14. (a) Mû mbeni tapande ti fa kangbi so ayeke na popo ti nengo zo nga na mungo li ni ti ne zo. (b) Tënë wa e lingbi ti hunda tere ti e na ni?

¹⁴ Na yâ ti wango so Paul amû, bâ nga mbeni tënë so. Lo wa amba ti lo aChrétien ti Rome gi pëpe ti ne amba ti ala, me ti mû li ni ti ne amba ti ala. Kangbi wa ayeke na yâ ti atënë so? Gbu li na ndo ti tapande so. Mbeni wafango mbeti ayeke hunda ande na groupe ti a-élève so ahinga ti diko mbeti awe ti manda ti diko mbeti? Ên-ën. Ala hinga ti diko mbeti awe. Ye oko, wafango mbeti ni ayeke mû maboko na ala ti tene ala diko mbeti nzoni ahon ti kozo. Legeoko nga, ndoye so e yeke na ni teti amba ti e so apusu e ti ne ala ayeke ye so a hinga na atâ Chrétien (Jean 13:35). Me na tapande ti a-élève so ahinga ti diko mbeti awe na so alingbi ti gue na li ni mingi tongana ala maï kode ti dikongo ye ti ala, e kue e lingbi ti gue na li ni mingi tongana e mû li ni ti ne amba ti e (1 aThes. 4:9, 10). A yeke ti e oko oko kue ti mû li ni ti ne amba ti e. E lingbi ti hunda tere ti e e tene: ‘Mbi yeke mû li ni ti ne amba ti mbi na yâ ti congrégation?’

Ne ‘azo so ayeke na tâ be-ti-molenge’

15, 16. (a) Na ndo ti tënë ti nengo amba ti e, azo wa la alingbi e girisa ala pëpe? Ngbanga ti nyen? (b) Nyen la ayeke fa so e yeke ne aita ti e na bê ti e kue?

¹⁵ Tongana a ndu tënë ti nengo amba ti e, azo wa la na yâ ti congrégation a lingbi e girisa ala pëpe? Mbeti ti Nzapa atene: “Zo so asara be-nzoni na awanzinga, lo mû ye na L’Éternel [na bon, FD], na fade L’Éternel afuta lo teti nzo kusala ti lo.” (aProv. 19:17). A lingbi atënë so asara nyen na ndo ti e na ngoi so e yeke sara ngangu ti mû li ni ti ne amba ti e?

¹⁶ Azo mingi ayeke nduru ti ne azo so kamba ti kusala ti ala ayeke kota ahon ti ala, me  ala yeke ne mingi pëpe azo so ayeke na gbe ti ala wala ala yeke ne ala oko pëpe. Me Jéhovah ayeke ti lo tongaso pëpe. Lo tene: “Azo so ayä iri ti Mbi, fade Mbi yä iri ti ala.” (1 Sam. 2:30; Ps. 113:5-7). Jéhovah ane azo kue so ayeke sara na lo nga ane lo. Lo sara pëpe sanka ti ‘azo so ayeke na tâ be-ti-molenge’. (Diko Ésaïe 57:15; 2 Chron. 16:9.) Biani, e ye ti mû tapande ti Jéhovah. Ni la, tongana e ye ti hinga wala e yeke ne amba ti e na bê ti e kue, a yeke nzoni e hunda tere ti e na tënë so: ‘Mbi yeke sara ye tongana nyen na mbage ti azo so iri ti ala awu mingi pëpe wala so ayeke na kusala pëpe na yâ ti congrégation?’ (Jean 13:14, 15). Kiringo tënë ti e na hundango tënë so ayeke fa so e ne amba ti e wala e ne ala pëpe.​—Diko aPhilippien 2:3, 4.

E yeke ne azo na mungo ngoi ti e ndali ti ala

17. Mbeni kpengba ye wa na yâ ni e lingbi ti mû li ni ti ne amba ti e? Ngbanga ti nyen?

¹⁷ Mbeni kpengba ye so na yâ ni e lingbi ti mû li ni ti ne azo kue na yâ ti congrégation ayeke so wa? A yeke mungo ngoi ti e ndali ti amba ti e. Ngbanga ti nyen? E aChrétien, e yeke na aye mingi ti sara, nga e yeke na akota kusala mingi na yâ ti congrégation so sarango ni ayeke mû ngoi ti e mingi. Ni la, ngoi ayeke kota ye mingi na lê ti e. E bâ nga so a lingbi e mû ngoi ti aita ti e ahon ndo ni pëpe. Legeoko nga, a nzere na e so aita ti congrégation ahinga so a yeke nzoni ala mû ngoi ti e ahon ndo ni pëpe.

18. Na lege wa e yeke fa so e yeke nduru ti mû mbeni ngoi ndali ti aita ti e?

¹⁸ Me e hinga nga so (mbilimbili ala so ayeke sara kusala ti berger na yâ ti congrégation) ti duti nduru ti zia akusala ti e kete ti tene e mû ngoi ndali ti aita ti e ayeke fa so e ne ala. Na lege wa? Tongana e zia akusala ti e kete ti mû mbeni ngoi ndali ti aita ti e, a yeke mo bâ mo tene e yeke tene na ala so: ‘Mbi ne mo mingi ndani la mbi bâ so ayeke nzoni mbi mû mbeni ngoi ndali ti mo ahon ti tene mbi ngbâ ti sara gi ye so mbi yeke sara fade so.’ (Marc 6:30-34). Me tongana e yeke nduru pëpe ti zia akusala ti e kete ti mû mbeni ngoi ndali ti ita ti e, a lingbi ti sara si lo pensé so e ne lo pëpe. Biani, e hinga so na ambeni ngoi a yeke ngangu ti fâ yâ ti mbeni kua so a hunda ti sara ni hio. Ye oko, tongana e yeke nduru ti mû ngoi ti e ndali ti aita ti e wala e yeke nduru ti sara ni pëpe, ye so la ayeke fa tongana nyen e ne ala. ​—1 aCor. 10:24.

Leke na bê ti mo ti mû li ni ti ne amba ti mo

19. Nde na mungo ngoi ti e ndali ti aita ti e, na mbeni lege wa e lingbi ti fa so e ne ala?

¹⁹ Ambeni lege nde ayeke nga dä ti ne aita ti e. Na tapande, na ngoi so e yeke mû ngoi ti e ndali ti ala, a yeke nga nzoni ti fa so e bi bê ti e na ala. Ge nga kue Jéhovah azia tapande ni. David so asû ambeni Psaume atene: “Lê ti L’Éternel ayeke na ndo azo ti mbilimbili, na mê ti Lo ayeke mä toto ti ala.” (Ps. 34:16). Ti bi bê na aita ti e, e yeke sara kue ti mû tapande ti Jéhovah na lege so e yeke bâ aita ti e nga e yeke dengi mê ti mä ala, mingi ni ala so aga na mbage ti e ti gi mungo maboko. Na sarango tongaso, e yeke fa na ala so e ne ala.

20. Awango wa so a mû na ndo ti tënë ti nengo amba ti e e ye ti girisa ni pëpe?

²⁰ Tongana ti so e londo ti manda, e ye ti girisa pëpe ndani so a lingbi e ne aita ti e na bê ti e kue. Na ndo ni, e yeke gi alege kue ti mû li ni ti ne azo kue, même ala so a bâ ala tongana  ambumbuse zo. Na sarango aye so, e yeke sara si aita akiri aye tere mingi nga ala yeke duti beoko na yâ ti congrégation. Ni la, zia e oko oko kue e ngbâ lakue ti ne amba ti e nga e mû li ni ti sara ni. Mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti sara tongaso?

[Kete tënë na gbe ni]

Mo dabe ti mo na ni?

• Ti ne zo andu aye wa?

• Araison wa apusu e ti ne aita ti e?

• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti ne amba ti e?

• Na alege wa e lingbi ti fa so e ne aita ti e?

[Ahundango tënë ti manda na ye]