Nzapa azia ndoye ti lo na gbele e

“Kota nzobe ti Nzapa [ayeke] komande tongana gbia na lege ti mbilimbili ti gue na fini ti lakue lakue.”​—AROM. 5:21.

1, 2. Matabisi wa azo mingi abâ tongana ye so ayeke kota mingi? Me ti so wa la ngere ni ayeke kota mingi?

DAVID WILLIAMS, wafango mbeti na senda-gi (University of Melbourne) na kodoro ti Australie atene so andia ti Kodoro-togbia ti Rome ayeke mbeni matabisi so ngere ni ayeke kota na so amû maboko na azo teti angu mingi. Me, Bible afa so na ndoye Nzapa amû na e mbeni pendere matabisi so ngere ni ayeke kota mingi ahon ti aRomain. Matabisi ni so ayeke ye so na lege ni Nzapa ayeke diko e azo ti mbilimbili nga ti duti na beku ti sö kuâ na ti wara fini ti lakue lakue.

² Lege so Nzapa amû na matabisi so andu fango ngbanga ti lo ti mbilimbili. Na aRomain chapitre 5, bazengele Paul asara tënë pëpe na ndo ni na fango anzene nzene ye na ndo ti andia. Me, lo to nda ni na lege ti pendere tënë ti dengo bê so: “A diko e fadeso awe tongana azo ti mbilimbili ndali ti mabe, [tongaso] zia e duti na siriri na Nzapa na lege ti Seigneur ti e Jésus Christ.” Ndoye so Nzapa afa apusu azo so awara matabisi ti Nzapa so ti ndoye lo. Paul ayeke mbeni oko ti ala. Lo tene: “A tuku ndoye ti Nzapa na yâ ti bê ti e na lege ti yingo vulu.”​—aRom. 5:1, 5.

3. Ahundango tënë wa abâ gigi?

³ Ye oko, ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti mû pendere matabisi so? Nzapa asara tongana nyen  ti mû matabisi so na mbeni lege so ayeke mbilimbili nga so ayeke sara si azo kue abâ nzoni dä? Ye wa a lingbi zo oko oko asara ti wara ye ti nzoni dä? Zia e gi ti wara anzoni kiringo tënë ni na e bâ tongana nyen akiringo tënë so afa na gigi ndoye ti Nzapa.

Ndoye ti Nzapa nde na siokpari

4, 5. (a) Kota ye wa Jéhovah asara so afa ndoye ti lo? (b) Ye wa tongana e hinga ni ayeke mû lege na e ti hinga nda ti tënë so ayeke na aRomain 5:12?

⁴ Na lege ti kota ndoye ti Jéhovah, lo tokua oko Molenge ti lo ti mû maboko na azo. Paul afa ni tongana lo tene: “Nzapa azia ndoye ti lo na gbele e na lege so, tongana e ngbâ lani awasiokpari, Christ akui ndali ti e.” (aRom. 5:8). Gbu li na ndo ti mbeni ye oko so a fa ni ge a tene: “E ngbâ lani awasiokpari.” Azo kue ayeke na bezoin ti hinga tongana nyen la e ga awasiokpari.

⁵ Paul asara tënë na ndo ni. Lo to nda ni na tënë so: “Na lege ti zo oko siokpari alï na yâ ti dunia so, na lege ti siokpari kuâ aga, tongaso kuâ amû azo kue ngbanga ti so ala kue asara fade siokpari.” (aRom. 5:12). E yeke na pasa ti hinga nda ti tënë so ndali ti so Nzapa asara si a sû na mbeti tongana nyen la fini ti azo ato nda ni. Jéhovah asara lani azo use, Adam na Ève. Teti so Wasarango ye alingbi kue, akozo zo so lo sara ala lani, ala nga kue alingbi kue. Nzapa alu mbeni ndia teti ala na lo fa na ala so tongana ala ke yanga ti lo, ala yeke kui (Gen. 2:17). Me, ala soro ti doro ndia ti Nzapa so ayeke ngangu pëpe. Na sarango tongaso, ala fa so ala ke ti tene Nzapa aduti Zo Ti Lu Ndia teti ala nga Kota Gbia ti ala. Ye ti pekoni ayeke sioni mingi.​—Deut. 32:4, 5.

6. (a) Ngbanga ti nyen kozoni nga na pekoni so Nzapa amû Ndia ti Moïse, ahale ti Adam ayeke kui? (b) Nyen la a lingbi ti haka na kobela so zo awara na lege ti babâ na mama ti lo?

⁶ A yeke gi na peko ti so Adam asara siokpari awe la lo dü amolenge. Ala kue nga awara siokpari nga na aye so aga na pekoni. Tâ tënë, ala doro pëpe ndia ti Nzapa tongana ti so Adam asara, tongaso siokpari ti ala ayeke tongana ti Adam pëpe; nga ade a mû na ala mbeni ndia pëpe (Gen. 2:17). Me, ahale ti Adam awara siokpari na lege ti babâ na mama ti ala. Ni la, siokpari na kuâ akomande juska na ngoi so Nzapa amû ndia ti lo na azo ti Israël. Ndia so afa polele so ala yeke awasiokpari. (Diko aRomain 5:13, 14.) E lingbi ti haka aye so aga na peko ti siokpari na akobela so e lingbi ti wara ni na lege ti ababâ na amama ti e. Atâa so na yâ ti sewa ambeni molenge alingbi ti wara kobela na lege ti babâ na mama ti ala, a yeke pëpe amolenge kue ti yâ ti sewa ni la alingbi ti wara kobela ni. Me ti siokpari a yeke tongaso pëpe. E kue e wara siokpari na lege ti Adam, ndani la e kue e yeke kui. E lingbi ti sigigi na yâ ti kpale so?

Ye so Nzapa amû na lege ti Jésus Christ

7, 8. Na lege wa ye ti peko ti sarango ye ti azo use so, so alingbi kue so, ayeke nde nde?

⁷ Na ndoye, Jéhovah amû mbeni ye ti mû lege na azo ti sigigi na yâ ti siokpari so a dü ala na ni. Paul afa so Jéhovah asara ni na lege ti mbeni zo so alingbi kue: use Adam (1 aCor. 15:45). Me aye so aga na peko ti sarango ye ti azo use so, so alingbi kue so, ayeke nde nde. Tongana nyen?​—Diko aRomain 5:15, 16.

⁸ Paul atene: “Tënë ti matabisi ni ayeke tongana tënë ti faute ni pëpe.” Adam la asara lani faute so nga a yeke na lege ni so a dë ngbanga ti kuâ na ndo ti lo. Ye oko, gi lo oko la akui pëpe. Bible atene: “Ndali ti faute ti zo oko azo mingi akui.” Ngbanga so a dë na li ti Adam ayeke mbilimbili na ahunda ti tene oko ngbanga so atï na ndo ti ahale ti Adam kue, so e nga kue e yeke dä. Ye oko, bê ti e alingbi ti dë tongana e hinga so Jésus so alingbi kue, ti lo lo lingbi ti ga na ye ti nzoni na azo. Ye ti pekoni ayeke so wa? Kiringo tënë ni ayeke na yâ ti tënë ti Paul so lo tene “a diko [mara ti azo nde nde kue] tongana azo ti mbilimbili ti wara fini.”​—aRom. 5:18.

9. Tongana ti so a fa na aRomain 5:16, 18, ye wa Nzapa ayeke sara na dikongo azo tongana azo ti mbilimbili?

⁹ Nda ti tënë ti Grec so atene “a diko ala tongana azo ti mbilimbili” ayeke nyen? Wafango mbeti Williams so e sara tënë ti lo fade atene: “Tënë so ayeke mbeni hakango ye na mbeni ye so asi na gbele ngbanga. A ye ti sara tënë ti gbiango  ye so andu iri so mbeni zo ayeke na ni na gbele Nzapa, me pëpe gbiango ye na yâ ti zo ni . . . Hakango ye so afa Nzapa tongana mbeni juge so amû mbeni nzoni desizion ndali ti mbeni zo so tënë ayeke na li ti lo, mbeni zo so a ga na lo na gbele ngbanga ti Nzapa a tene lo yeke zo ti mbilimbili pëpe. Me Nzapa azi tënë na li ti zo ni.”

10. Nyen la Jésus asara ti tene a diko azo tongana azo ti mbilimbili?

¹⁰ Grâce na ye wa “Juge ti sese kue” so ayeke mbilimbili ayeke zi tënë na li ti mbeni zo so ayeke pëpe zo ti mbilimbili? (Gen. 18:25). Kota ye so Jéhovah asara ti sara ye so ayeke so, na ndoye, lo tokua oko Molenge ti lo na sese. Jésus asara ye so bê ti Babâ ti lo aye na mbeni lege so ayeke tâ pendere mingi atâa na yâ ti atara, asioni hengo ndo nga na azonga. Lo ngbâ be-ta-zo juska na kuâ na ndo ti keke ti pasi (aHéb. 2:10). Na mungo fini ti lo so alingbi kue na sandaga, Jésus afuta ngere so alingbi ti zi, wala ti vo ahale ti Adam na gbe ti siokpari nga na kuâ.​—Mat. 20:28; aRom. 5:6-8.

11. Ngere so a futa ti zi na azo kue alingbi na nyen?

¹¹ Na 1 Timothée 2:6 Paul atene a yeke “mbeni ngere so alingbi na ni so [Jésus a]futa ti zi azo kue.” Ngere ni so alingbi na nyen? Adam aga na siokpari nga na kuâ na ndo ti azo ngbundangbu mingi so ti tene ahale ti lo kue. A yeke tâ tënë so Jésus so ayeke mbeni zo so alingbi kue alingbi fade lani ti dü azo ngbundangbu mingi so alingbi kue. * Ni la, gbungo nda ti ye ni ândö ayeke so tongana a mû fini ti Jésus nga na ti azo ngbundangbu mingi so alingbi kue so alingbi fade ti ga na lege ti lo, ala kue la ayeke sandaga so alingbi na ti Adam nga na ahale ti lo so ayeke awasiokpari. Ye oko, Bible atene pëpe so Jésus ayeke dü ahale so ayeke duti mbage ti ngere so a futa ti zi na azo. Na aRomain 5:15-19, a fa so gi kuâ ti “zo oko” la azi e. Biani, fini ti Jésus so alingbi kue alingbi lani na ti Adam. A lingbi tënë ni aluti gi na ndo ti Jésus Christ oko. Lege azi ti tene mara ti azo nde nde kue awara matabisi so a mû senge senge nga na fini ndali ti kusala ti Jésus so ayeke “kusala oko so amû lege ti diko zo tongana zo ti mbilimbili”. Kusala ni so andu mango yanga so lo mä nga so lo ngbâ be-ta-zo juska na kuâ (2 aCor. 5:14, 15; 1 Pi. 3:18). Ye ti pekoni ayeke so wa?

A zi tënë na li ti azo na lege ti ngere so a futa ti zi azo

12, 13. Ngbanga ti nyen azo so a diko ala azo ti mbilimbili ayeke na bezoin ti nzoni bê ti Nzapa nga na ndoye ti lo?

¹² Jéhovah Nzapa ayeda na sandaga so Molenge ti lo amû tongana ngere so a futa ti zi azo (aHéb. 9:24; 10:10, 12). Me adisciple ti Jésus na ndo ti sese ge, so na popo ni a yeke wara abazengele, ade awasiokpari. Atâa so ala yeke sara kue ti kpe ti sara ye ti sioni, ala yeke girisa ka lege. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so a dü ala na siokpari na yâ ti tere ti ala (aRom. 7:18-20). Me Nzapa alingbi ti sara mbeni ye ndali ni na a yeke ye  so lo sara. Lo yeda na “ngere so alingbi na ni, so [Jésus a]futa ti zi azo kue” nga lo yeke nduru ti sara kusala na ni ndali ti nzoni ti awakua ti lo.

¹³ A yeke pëpe anzoni kusala so abazengele nga na ambeni zo asara la apusu Nzapa ti sara kusala na ngere so a futa ti zi na ala. Me a yeke nzoni bê ti Nzapa nga na kota ndoye ti lo la apusu lo ti sara kusala na ni ndali ti nzoni ti ala. Lo zi ngbanga so ayeke na li ti abazengele nga na ambeni zo, lo bâ ala tongana azo so tënë ayeke na li ti ala mbeni pëpe. Paul afa ndani lo tene: “Biani, na lege ti kota nzobe so, a sö ala na lege ti mabe; ye ni so ayeke mbeni ye so alondo na ala wani pëpe, me a yeke matabisi so Nzapa amû na ala.”​—aÉph. 2:8.

14, 15. Futa wa a zia na gbele azo so Nzapa adiko ala azo ti mbilimbili? Me ye wa a lingbi ala ngbâ ti sara?

¹⁴ Tara ti bâ matabisi so ayeke ti tene Lo ti Ngangu Ahon Kue apardone siokpari so a dü mbeni zo dungo na ni nga na aye ti sioni kue so lo sara! Mo lingbi pëpe ti diko wungo ti siokpari so azo asara kozo si ala ga aChrétien; me, na lege ti ngere so a futa ti zi na azo, Nzapa apardone asiokpari so kue. Paul atene: “Matabisi so aga ndali ti afaute mingi asara si a diko azo tongana azo ti mbilimbili.” (aRom. 5:16). A lingbi abazengele nga na ambeni zo so awara pendere matabisi so (so a diko ala azo ti mbilimbili) angbâ ti voro tâ Nzapa na mabe. Futa wa ala yeke wara na yâ ti ngoi so ayeke ga? “Fade ala so awara gbâ ti kota nzobe nga gbâ ti matabisi ti mbilimbili so a mû senge senge ayeke komande tongana agbia na fini so ala wara na lege ti zo oko, Jésus Christ.” Biani, aye so matabisi ti mbilimbili aga na ni ayeke tâ nde mingi na ati so afaute ti Adam aga na ni. Matabisi so ayeke sara si zo awara fini.​—aRom. 5:17; diko Luc 22:28-30.

¹⁵ Azo so awara matabisi so, so a diko ala azo ti mbilimbili, aga amolenge ti Nzapa na lege ti yingo. Teti so ala yeke ahéritier legeoko na Christ, ala yeke na beku ti tene a zingo ala na kuâ nga ti gue na yayu tongana atâ molenge ti Nzapa so ayeke na tere ti yingo ti “komande tongana agbia” legeoko na Jésus Christ.​—Diko aRomain 8:15-17, 23.

Ambeni zo nde abâ ndoye ti Nzapa

16. Matabisi wa azo so ayeke na beku ti duti na fini na ndo ti sese awara ni laso?

¹⁶ A yeke pëpe aChrétien kue so amä na bê na Nzapa nga so asara na lo na bê ti ala kue la ayeke ku ti “komande tongana agbia” na tere ti Christ na yayu. Beku ti mingi ti ala aluti na ndo ti Bible na ague oko na ti awakua ti Nzapa ti ngoi so aga kozo na ti akozo Chrétien. Ala yeke na beku ti duti na fini lakue lakue na yâ ti paradis na ndo ti sese. Laso, ala lingbi ti wara pendere matabisi na mbage ti Nzapa nga ti tene a bâ ala tongana azo ti mbilimbili so ayeke na beku ti duti na fini na ndo ti sese? Ti gue oko na tënë so Paul atene na yâ ti mbeti ti lo na aRomain, e lingbi biani ti tene EN!

17, 18. (a) Mabe ti Abraham asara si Nzapa abâ lo tongana nyen? (b) Aye wa asara si Jéhovah abâ Abraham tongana zo ti mbilimbili?

¹⁷ Paul asara tënë na ndo ti Abraham, kota tapande ti zo ti mabe so ayeke lani na fini kozoni si Jéhovah amû ndia na azo ti Israël nga kozoni si Christ azi lege na azo ti wara fini na yayu (aHéb. 10:19, 20). Paul atene: “A yeke na lege ti ndia pëpe si Abraham wala ngongoa ti lo awara lani zendo so lo yeke duti ande héritier ti mbeni dunia, me a yeke na lege ti mbilimbili so aga na lege ti mabe.” (aRom. 4:13; Jacq. 2:23, 24). Tongaso, Nzapa adiko Abraham so ayeke na mabe tongana zo ti mbilimbili.​—Diko aRomain 4:20-22.

¹⁸ Ye so aye pëpe ti tene so na yâ ti angu kue so Abraham asara na Jéhovah, lo sara siokpari oko pëpe. Tongana a diko lo zo ti mbilimbili aye pëpe ti tene so lo yeke na siokpari na yâ ti tere ti lo pëpe (aRom. 3:10, 23). Me, teti so ndara ti Jéhovah ayeke kota mingi, lo bâ kpengba mabe ti Abraham nga na akusala so lo sara. Mbeni ye so ayeke kota mingi ayeke so Abraham amä na bê na “hale” wala ngongoa so Jéhovah amû zendo atene a yeke ga ande na lege ti lo. Ngongoa ni ayeke Messie, wala Christ (aGal. 3:6; Kus. 3:25). Ni la, a yeke na lege ti “ngere so Christ Jésus afuta ni ti zi azo” la Nzapa so ayeke Juge alingbi ti pardone asiokpari so azo asara ni giriri. Tongaso, Abraham na ambeni zo ti mabe so ayeke  kozo na ngoi ti aChrétien ayeke na beku ti zingo na kuâ.​—Diko aRomain 3:24, 25; Ps. 32:1, 2.

Gi ti duti zo ti mbilimbili laso

19. Nzapa abâ Abraham tongana zo ti mbilimbili, ngbanga ti nyen a lingbi ye so amû ngangu na azo mingi laso?

¹⁹ Nzapa ti ndoye adiko Abraham tongana zo ti mbilimbili. A yeke nzoni ye so amû ngangu na atâ Chrétien laso. Jéhovah adiko Abraham zo ti mbilimbili, me a yeke pëpe tongana ti so lo sara na aChrétien so lo soro ala na lege ti yingo ti ga “ahéritier legeoko na Christ”. Ala yeke mingi pëpe, “a iri ala ti duti azo so ayeke nzoni-kue” nga Nzapa amû ala tongana ‘amolenge ti lo.’ (aRom. 1:7; 8:14, 17, 33). Me ti Abraham, lo yeke “kamarade ti Jéhovah.” Ye so asi kozoni si a futa ngere ti zi na azo kue (Jacq. 2:23; És. 41:8). Ka ti atâ Chrétien so ayeke na beku ti duti na fini na ndo ti sese so ayeke kiri ti ga Paradis, a yeke tongana nyen?

20. Nyen la Nzapa aku na mbage ti azo so laso lo bâ ala tongana azo ti mbilimbili, tongana ti so lo bâ Abraham lani?

²⁰ A-Chrétien so awara pëpe “matabisi ti mbilimbili so a mû senge senge” so amû na ala beku ti fini na yayu “na lege ti zingo ala so aga na lege ti ngere so Christ Jésus afuta ni ti zi azo.” (aRom. 3:24; 5:15, 17). Ye oko, ala mä na bê ngangu na Nzapa nga na ngere so lo futa ti zi na azo. Nga, a yeke bâ mabe ti ala na lege ti anzoni kusala ti ala. Mbeni oko ti akusala ni ayeke ti “fa tënë ti royaume ti Nzapa . . . nga aye so andu Seigneur Jésus Christ”. (Kus. 28:31). A yeke na lege so la Jéhovah abâ ala tongana azo ti mbilimbili legeoko tongana ti so lo bâ na Abraham. Matabisi so ala wara, ti duti kamarade ti Nzapa, ayeke nde na ‘matabisi so a mû senge senge’ so aChrétien so a soro ala ti gue na yayu awara. Ye oko, a yeke biani mbeni matabisi so ala yeke na ngia ti wara ni.

21. Aye ti nzoni wa ndoye ti Jéhovah nga na mbilimbili ti lo aga na ni?

²¹ Tongana mo ku ti duti na fini lakue lakue na ndo ti sese, a lingbi mo bâ pëpe lege so azi na mo tongana mbeni ye so ayeke ga ande na lege ti azendo ti angorogbia ti azo. Me, a fa ye so Gbia ti Dunia Kue aleke na lege ti ndara ti sara. Yeke na yeke, Jéhovah asara aye nde nde ti sara si ye so lo leke ti sara aga tâ tënë. Aye nde nde so lo sara so ague oko na fango ngbanga ti mbilimbili. Ti so ahon ni ayeke so, aye so Nzapa asara afa kota ndoye ti lo. A yeke ndali ni la Paul atene: “Nzapa azia ndoye ti lo na gbele e na lege so, tongana e ngbâ lani awasiokpari, Christ akui ndali ti e.”​—aRom. 5:8.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo dabe ti mo na ni?

• Ye wa ahale ti Adam awara na lege ti lo? Ye ti pekoni ayeke so wa?

• Tongana nyen la a futa “ngere so alingbi na ni” ti zi azo? Ngere so a futa ti zi azo alingbi na nyen?

• Ti diko mbeni zo zo ti mbilimbili ayeke mbeni matabisi. Beku wa matabisi so aga na ni na mo?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

[Foto na lembeti 21]

Adam so alingbi kue asara siokpari. Jésus so alingbi kue amû “ngere so alingbi na ni, so lo futa ti zi azo kue”

[Foto na lembeti 23]

So na lege ti Jésus a diko e azo ti mbilimbili ayeke nzoni tënë mingi!