Wungo tere ti Nzapa aye ti sara tënë ti nyen?

“Mbeni sabbat ti wungo tere angbâ ndali ti azo ti Nzapa.”​—AHÉB. 4:9.

1, 2. E manda nyen na lege ti Genèse 2:3? Ahundango tënë wa e yeke gi ti wara akiringo tënë ni?

KOZO chapitre ti Genèse afa na e so Nzapa amû alango omene ti leke sese ti tene azo aduti dä. Lango omene so ayeke pëpe alango so na yâ ti lango oko mo yeke wara angbonga 24, me a yeke angoi so aninga mingi. Na hunzingo ti angoi so oko na oko Bible atene: “Lakui ayeke na ndapre ayeke.” (Gen. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31). Me lango mbasambala ni ayeke ti lo nde. Bible atene: ‘Nzapa airi tënë nzoni na ndo lâ mbasambala ni so, Lo bata lâ ni so nde teti Lo mveni; teti na lâ ni so Nzapa awu tere ti Lo na lege ti kusala ti Lo kue so Lo sara ti créé na ti sara ye.’​—Gen. 2:3.

² Tongana mbeti ti Genèse atene so Nzapa ‘awu tere’ ti lo, a ye ti fa so Nzapa angbâ ti wu tere ti lo na ngoi ni so a sû tënë ni so. Tongaso, e lingbi ti tene so na ngoi so Moïse asû mbeti ti Genèse, na ngu 1513 kozo ti Christ, Nzapa angbâ ti wu tere ti lo. Nzapa angbâ ti wu tere ti lo juska laso? Tongana a yeke tongaso, tongana nyen la e lingbi ti lï na yâ ti wungo tere ti lo? A yeke kota ye ti tene e hinga kiringo tënë na ahundango tënë so.

Jéhovah angbâ ti ‘wu tere’ ti lo?

3. Tongana nyen atënë ti Jésus so ayeke na Jean 5:16, 17 afa so lango mbasambala so angbâ ti gue juska na ngoi ti Jésus?

³ Aye use amû lege na e ti tene so lango mbasambala ni angbâ ti gue juska na ngoi ti Jésus nga na ti akozo Chrétien. Kozo ye ni ayeke tënë so Jésus atene lani na ambeni wato ti lo. Ala sara ngonzo na tere ti Jésus ndali ti so lo sava azo na lango ti Sabbat. Ala bâ ti ala atene a yeke sioni ti sava azo na lango ti Sabbat ndali ti so Ndia ti Moïse atene so Sabbat ayeke lango ti sarango kua pëpe. Jésus atene na ala: “Babâ ti mbi angbâ ti sara kua juska fadeso, na mbi kue mbi ngbâ ti sara kua.” (Jean 5:16, 17). Lo ye ti tene nyen la? Lo ye ti tene so: ‘Mbi na Babâ ti mbi e yeke sara oko kusala. Babâ ti mbi angbâ ti sara kusala na ngoi ti Sabbat ti lo so aninga angu saki mingi, ni la, mbi lingbi ti sara kua na lango ti Sabbat.’ Atënë ti Jésus so aye ti fa so tongana andu tënë ti sese, kota lango ti Sabbat ti wungo tere ti Nzapa so, so ti tene lango mbasambala so, angbâ ti gue juska na ngoi ti Jésus. *

4. Tënë wa Paul atene so afa polele so lango mbasambala ni angbâ lani ti gue juska na ngoi ti lo?

⁴ Use ye ni asigigi polele na yâ ti tënë so bazengele Paul atene. Na ngoi so lo fa peko ti atënë so ayeke na Genèse 2:2, so asara tënë na ndo ti wungo tere ti Nzapa, lo tene: “E so e yeke na mabe, e lï ti e biani na yâ ti wungo tere ti lo.” (Gen. 2:2; aHéb. 4:3, 4, 6, 9). Tongaso, lango mbasambala ni angbâ lani ti gue juska na ngoi ti Paul. A yeke gue juska lawa?

5. Ye wa Nzapa aye lani ti sara na lango mbasambala ni? Lawa la Nzapa ayeke hunzi ti sara ye so lo leke ti sara?

⁵ Ti wara kiringo tënë na hundango tënë so, a lingbi e dabe ti e so Jéhovah asoro lani lango mbasambala ni ndali ti mbeni kpengba ye. Genèse 2:3 atene: ‘Nzapa airi tënë nzoni na ndo lâ mbasambala ni so, Lo bata lâ ni so nde teti Lo mveni.’ Jéhovah abata lango ni so nde ndali ti so ayeke lango so lo soro ti hunzi na aye so lo leke ti sara ndali ti sese. Ye so lo leke ti sara ayeke ti tene azo so amä yanga aduti na ndo ti sese na ala bâ  lege ni nga na aye kue so ayeke na ndo ni (Gen. 1:28). Raison so ndali ni Jéhovah Nzapa na Jésus Christ, so ayeke “Seigneur ti sabbat”, “angbâ ti sara kua juska fadeso” ayeke ti sara si ye so Nzapa aleke ti sara ndali ti sese aga tâ tënë (Mat. 12:8). Tongaso, lango ti wungo tere ti Nzapa ayeke ngbâ ti gue juska lo hunzi ti sara ye so lo leke ti sara. Lango ni so ayeke hunzi na ngoi so Komandema ti Ngu Saki Oko ti Christ ayeke hunzi.

‘Tï na yâ ti mara ti tapande ti kengo yanga so pëpe’

6. Atapande wa ayeke tongana mbeni gbotongo mê ndali ti e? Ye wa e lingbi ti manda na lege ni?

⁶ Nzapa afa lani polele na Adam na Ève ye so lo leke ti sara ndali ti sese, me ala sara ti ala ye ague tâ nde na ni. Na peko ti ala, azo kutu mingi nga kue ake yanga. Même azo ti Israël so ayeke lani azo ti Nzapa ake yanga ti lo fani mingi. Paul agboto mê ti aChrétien ti ngoi ti lo so ambeni alingbi ti ke yanga tongana azo ti Israël. Lo tene: “Zia e sara ngangu kue ti lï na yâ ti wungo tere so, si mbeni zo atï na yâ ti mara ti tapande ti kengo yanga so pëpe.” (aHéb. 4:11). Tënë so afa polele so azo so ake yanga alingbi pëpe ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa. Tënë so aye ti tene nyen teti e? A ye ti tene so e yeke lï pëpe na yâ ti wungo tere ti Nzapa tongana e sara ambeni ye so ague nde na ye so Nzapa aleke ti sara? A yeke kota ye ti tene e hinga kiringo tënë na hundango tënë so, na a yeke ye so e yeke sara tënë mingi na ndo ni na yâ ti article so. Me, e yeke sara tënë kozoni na ndo ti sioni tapande ti azo ti Israël nga ndani so ala lï lani pëpe na yâ ti wungo tere ti Nzapa.

“Fade ala yeke lï na yâ ti wungo tere ti mbi pëpe”

7. Nyen la Nzapa aleke ti sara ndali ti azo ti Israël na ngoi so lo zi ala na sese ti Égypte? Nyen la a lingbi azo ti Israël asara lani?

⁷ Na ngu 1513 kozo ti Christ, Jéhovah afa na wakua ti lo Moïse ye so lo leke ti sara ndali ti azo ti Israël. Nzapa atene: “Mbi zu ti zi ala na tïtî azo ti Égypte na ti sara si ala sigigi na sese so, ala gue na sese ti nzoni so ayeke kota, sese so dulait na ngu-lavu ayeke sua dä.” (Ex. 3:8). Jéhovah azi azo ti Israël na sese ti Égypte ti sara si ala ga azo ti lo tongana ti so lo mû lani zendo ni na Abraham (Gen. 22:17). Nzapa amû andia na azo ti Israël ti mû maboko na ala ti duti na siriri na lo nga ti ga akamarade ti lo (És. 48:17, 18). Lo tene na ala lo tene: ‘Tongana i ye ti mä yanga ti Mbi biani, na i bata tënë ti mbele ti Mbi [tongana ti so ndia afa], tongaso fade i ga ye ti Mbi mveni na popo ti amara kue; teti sese kue ayeke ti Mbi.’ (Ex. 19:5, 6). Tongaso, azo ti Israël alingbi ti ga azo ti Nzapa gi tongana ala sara ye alingbi na andia ti lo.

8. Pasa wa azo ti Israël ayeke na ni lani tongana ala mä yanga ti Nzapa?

⁸ Gbu li na ndo ti pasa so azo ti Israël ayeke lani na ni! Jéhovah amû zendo na ala lo tene so tongana ala mä yanga ti lo, lo yeke iri tënë nzoni na ndo ti ayaka ti ala, yaka ti vigne ti ala nga na anyama ti ala. Lo mû nga zendo ti bata ala na gbele awato ti ala. (Diko 1 aGbia 10:23-27.) Ala yeke lani na pasa ti tene a zi ala na gbe ti komandema ti ambeni mara, même na ngoi ti Jésus na ngoi so Rome akomande na ndo ti akodoro mingi. Jéhovah aye lani ti tene azo ti Israël aduti mbeni nzoni tapande teti ambeni mara. Lo ye ti tene azo kue ahinga polele so azo so amä yanga ti lo, tâ Nzapa, lo yeke iri tënë nzoni na ndo ti ala.

9, 10. (a)  So azo ti Israël aye ti kiri na sese ti Égypte, ngbanga ti nyen a yeke sioni? (b) Tongana azo ti Israël akiri fade na sese ti Égypte, ala lingbi ti voro Jéhovah na lege so lo ye?

⁹ Azo ti Israël ayeke na mbeni kota pasa so amû lege na ala ti tene Jéhovah asara kusala na ala ti sara si ye so lo leke ti sara aga tâ tënë. Ala lingbi lani ti wara tënë nzoni ti Jéhovah nga ti sara si na lege ti ala asewa kue ti sese awara tënë nzoni ti Jéhovah (Gen. 22:18). Me mingi ti azo ti Israël abâ na nene ni pëpe pasa so ala yeke na ni ti duti mara ti Nzapa nga ti duti mbeni tapande teti ambeni mara. Ala tene même atene ala ye ti kiri na Égypte! (Diko Nombre 14:2-4.) Me tongana ala kiri lani na Égypte, ala lingbi pëpe ti voro Jéhovah na lege so lo ye nga ti duti mbeni tapande teti tanga ti amara. Tongana ala kiri aga  angbâa na sese ti Égypte, ala yeke wara pëpe liberté ti sara ye alingbi na Ndia ti Nzapa na ti wara pardon ndali ti asiokpari ti ala. Na ngoi so ala tene ala ye ti kiri na Égypte, ala pensé lani gi na ala wani. Ala pensé pëpe na Nzapa nga na ye so lo leke ti sara. A yeke ndali ni la Jéhovah asara tënë ti ala lo tene: “Nzara ti azo ti ngoi ni so asigigi na bê ti mbi si mbi tene: ‘Lakue na bê ti ala, ala yeke girisa lege, na ala hinga alege ti mbi pëpe.’ Tongaso mbi deba yanga ti mbi na ngonzo, mbi tene: ‘Fade ala yeke lï na yâ ti wungo tere ti mbi pëpe.’”​—aHéb. 3:10, 11; Ps. 95:10, 11.

¹⁰ So ala ye ti kiri na sese ti Égypte afa so ala bâ na nene ni pëpe aye ti nzoni so ala wara na maboko ti Jéhovah. Azo ti Israël so ake yanga aye gi apoireau, oignon na lâi so ala wara lani na sese ti Égypte (Nom. 11:5). Ala yeke tongana Ésaü so abâ lani na nene ni pëpe droit ti lo ti kozo molenge na lo kä ni ndali ti mbeni nzerengo kobe.​—Gen. 25:30-32; aHéb. 12:16.

11. Azo ti Israël so asigigi na sese ti Égypte afa so ala yeke na mabe pëpe. Ye so achangé ye so Jéhovah aleke ti sara?

¹¹ Atâa so azo ti Israël so asigigi lani na sese ti Égypte afa so ala yeke na mabe na Jéhovah pëpe, Jéhovah achangé pëpe ye so lo leke ti sara ndali ti mara ni. Amolenge ti ala amä yanga ahon ala. Ala sara ye alingbi na yanga so Jéhovah amû ti lï na Sese ti Zendo na ti mû sese ni. Josué 24:31 atene: “Azo ti Israël asara na L’Éternel na lâ ti Josué kue, na lâ ti a-ancien kue so angbâ na peko ti Josué, ala so ahinga kusala kue ti L’Éternel so Lo sara teti azo ti Israël.”

12. E hinga tongana nyen so aChrétien alingbi ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa laso?

¹² Me azo ti Israël so amä yanga lani aga mbakoro na ala kui. Ambeni zo ti Israël so aga na peko ti ala “ahinga L’Éternel pëpe, wala kusala so Lo sara teti Israël.” Tongaso ala to nda ti sara “ye so ayeke sioni na lê ti L’Éternel” nga ala voro anzapa ti wataka (aJu. 2:10, 11). Teti so azo ti Israël so amä yanga lani pëpe, ala yeke na siriri na Nzapa mbeni pëpe. Ye so asara si Sese ti Zendo ayeke pëpe mbeni ‘ndo ti wungo tere’ ndali ti ala. Paul asara tënë so na ndo ti ala lo tene: “Teti tongana fade Josué ague na ala na mbeni ndo ti wungo tere, ka Nzapa akiri asara tënë ti mbeni lango ni nde na pekoni pëpe.” Na pekoni lo tene: “So aye ti tene so mbeni sabbat ti wungo tere angbâ ndali ti azo ti Nzapa.” (aHéb. 4:8, 9). “Azo ti Nzapa” so Paul asara tënë ti ala ayeke aChrétien. A ndu azo so asara ye alingbi na Ndia ti Moïse kozoni si ala ga aChrétien nga na azo so lâ oko ala mû peko ti Ndia ti Moïse pëpe. Tënë ti Paul so afa so aChrétien alingbi ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa laso.

Ambeni zo alï pëpe na yâ ti wungo tere ti Nzapa

13, 14. (a) Na ngoi ti Moïse, nyen la a lingbi azo ti Israël asara ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa? (b) Na ngoi ti Paul, nyen la a lingbi aChrétien asara ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa?

¹³ Paul asû lani mbeti na aChrétien Hébreu ndali ti so ambeni asara ye ague tâ nde na ye so Nzapa aleke ti sara. (Diko aHébreu 4:1.) Nyen la ala sara lani nyen? Ala ngbâ ti sara ye alingbi na ambeni ye so afa na yâ ti Ndia ti Moïse. A yeke tâ  tënë so teti angu 1500 tongaso, a lingbi azo ti Nzapa asara ye lani alingbi na Ndia ti Moïse si ala nzere na lê ti Nzapa. Me na peko ti kuâ ti Jésus, ala yeke na bezoin ti Ndia ti Moïse mbeni pëpe. Ambeni Chrétien ahinga ti ala tongaso pëpe, na a yeke ndali ni la ala pensé so a lingbi ala ngbâ ti sara ye alingbi na ambeni mbage ti Ndia ni. *

¹⁴ Paul atene na aChrétien Hébreu so Jésus ayeke kota prêtre so ayeke nzoni mingi ahon tanga ti akota prêtre kue so ayeke azo so alingbi kue pëpe. Lo fa so fini mbele ayeke nzoni mingi ahon mbele so Jéhovah ate na azo ti Israël. Lo fa nga so kota temple ti Jéhovah ayeke “kota ahon” temple so “maboko ti zo la asara ni” nga “alingbi kue ahon” ni (aHéb. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12). Paul amû tapande ti Sabbat so ayeke na yâ ti Ndia ti Moïse ti fa tongana nyen aChrétien alingbi ti lï na yâ ti lango ti wungo tere ti Jéhovah. Lo tene: “Mbeni sabbat ti wungo tere angbâ ndali ti azo ti Nzapa. Teti zo so alï na yâ ti wungo tere ti Nzapa, lo wu tere ti lo nga na akusala ti lo, gi tongana ti so Nzapa nga awu lani tere ti lo na akusala ti lo.” (aHéb. 4:8-10). A lingbi aChrétien Hébreu so azia ti pensé so ala lingbi ti nzere na lê ti Jéhovah na sarango ye ague oko na Ndia ti Moïse. Ngbene ye na Pentecôte ti ngu 33, Jéhovah ayeke fa kota nzobe ti lo na mbage ti azo so amä na bê na Jésus Christ.

15. E hinga tongana nyen so a lingbi e mä yanga ti Jéhovah si e lï na yâ ti wungo tere ti lo?

¹⁵ Ngbanga ti nyen azo ti Israël ti ngoi ti Moïse alï lani na Sese ti Zendo pëpe? Ngbanga ti so ala mä yanga ti Jéhovah pëpe. Ngbanga ti nyen ambeni Chrétien ti ngoi ti Paul alï na yâ ti wungo tere ti Nzapa pëpe? Ngbanga ti so ala nga kue amä yanga ti Nzapa pëpe. Ala yeda pëpe so fadeso Jéhovah aye si azo ti lo avoro lo na mbeni lege nde nga ala zia ti sara ye alingbi na Ndia ti Moïse.

Lege ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa laso

16, 17. (a) Tongana nyen la aChrétien alingbi ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa laso? (b) Na yâ ti article ti peko e yeke sara tënë na ndo ti nyen?

¹⁶ Zo oko pëpe na popo ti e laso amä na bê so a lingbi aChrétien asara ye alingbi na Ndia ti Moïse si ala wara salut. Tënë so Paul atene na  aChrétien ti Éphèse ayeke polele, lo tene: “Biani, na lege ti kota nzobe so, a sö ala na lege ti mabe; ye ni so ayeke mbeni ye so alondo na ala wani pëpe, me a yeke matabisi so Nzapa amû na ala. Songo ala ni ayeke ngbanga ti akusala pëpe.” (aÉph. 2:8, 9). Tongaso, tongana nyen la laso aChrétien alingbi ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa? Girisa pëpe so Jéhovah azia lango mbasambala ni, lango ti wungo tere ti lo, nde ti hunzi ye so lo leke ti sara ndali ti sese nga na azo so amä yanga. Na lege ti bungbi ti lo, Jéhovah afa na e ye so lo leke ti sara nga na ye so lo ku na mbage ti e. E lingbi ti lï na yâ ti wungo tere ti Jéhovah tongana e mä yanga ti lo nga e sara kusala maboko na maboko na bungbi ti lo.

¹⁷ Me tongana e mä pëpe yanga ti ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara wala e sara gi ye so e pensé e tene ni la ayeke kota ye, andâ e sara ye ague nde na ye so Jéhovah aleke ti sara. Tongana e sara ye ague nde na ye so Jéhovah aleke ti sara, e lingbi pëpe ti duti akamarade ti lo. Na yâ ti article ti peko, e yeke sara tënë na ndo ti ambeni ye so na yâ ni e lingbi ti fa so e mä yanga. Adesizion so e yeke mû na yâ ti aye ni so ayeke fa wala e lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa.

[Kete tënë na gbe ni]

Atënë ti gbu li dä

• Nyen la Jéhovah aye lani ti sara na lango mbasambala ni?

• E hinga tongana nyen so lango mbasambala ni angbâ juska laso?

• Ngbanga ti nyen azo ti Israël ti ngoi ti Moïse nga na ambeni Chrétien ti ngoi ti Paul alï pëpe na yâ ti wungo tere ti Nzapa?

• Tongana nyen e lingbi ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa laso?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

[Foto na lembeti 27]

E lingbi ti lï na yâ ti wungo tere ti Jéhovah tongana e mä yanga ti lo nga e sara kua maboko na maboko na bungbi ti lo

[Foto na lembeti 26]

Nyen la a ngbâ ti hunda na azo ti Nzapa ti sara ti lï na yâ ti wungo tere ti Nzapa?