Angia so mo soro aga na mo ye ti nzoni?

“Ngbâ ti bâ yâ ti aye nzoni ti hinga ye so anzere biani na lê ti Seigneur.”​—AÉPH. 5:10.

1, 2. (a) Tongana nyen la Bible afa so Jéhovah aye si e duti na ngia? (b) Tongana e bâ ngia tongana mbeni “matabisi ti Nzapa”, a yeke pusu e ti sara nyen?

 NA YÂ ti Bible kue, e yeke wara atënë so afa so Jéhovah aye gi pëpe ti tene e duti na fini me lo ye nga ti tene e duti na ngia. Na tapande, Psaume 104:14, 15 atene so Jéhovah “[a]sara si kobe asigigi na yâ sese, na vin so asara si bê ti zo aduti na ngia, na mafuta so asara si lê ti lo aza, na kobe so asara si zo awara ngangu.” Jéhovah amû na e kobe so e yeke na bezoin ni ti ngbâ na fini. Lo sara si aye amaï tongaso si e wara alê ti kobe, mafuta nga na vin. Atâa so e yeke pëpe na bezoin ti vin ti ngbâ na fini, vin alingbi ti sara si ‘bê ti e aduti na ngia’. (Zo-ti. 9:7; 10:19). Biani, Jéhovah aye ti tene e duti na ngia, lo ye si “ngia asi bê” ti e.​—Kus. 14:16, 17.

² Tongaso, a yeke sioni pëpe tongana e mû mbeni ngoi ti “bâ andeke ti nduzu nzoni” nga ti bâ “akongo ti ngonda” wala ti sara ambeni ye so alingbi ti mû ngangu na e nga ti sara si e duti na ngia (Mat. 6:26, 28; Ps. 8:4, 5). Ti duti na ngia nga na nzoni seni ayeke mbeni “matabisi ti Nzapa”. (Zo-ti. 3:12, 13). Tongana e bâ ngoi so e yeke mû ti sara na ngia tongana mbeni mbage ti matabisi ti Nzapa, a yeke pusu e ti sara kusala na ni na mbeni lege so anzere na lo.

Angia ayeke mingi nga akatikati ni ayeke dä

3. Ngbanga ti nyen angia so azo ayeke soro ayeke nde na ti mba?

³ Azo so ayeke na nzoni bango ndo na ndo ti ngia ahinga so yâ ti angia ayeke mingi me ala hinga nga so akatikati ni ayeke dä. Ngbanga ti nyen? Ti wara kiringo tënë ni, zia e haka ngia na kobe. Na yâ ti akodoro kue akobe so azo aye ni mingi ayeke nde nde. Kobe so azo aye ni mingi na mbeni ndo alingbi ti nzere oko pëpe na azo ti mbeni ndo nde. Legeoko nga, ngia so aChrétien ti mbeni ndo abâ ni tongana mbeni pendere ye alingbi ti nzere pëpe na aChrétien ti mbeni ndo nde. Même na popo ti aChrétien so ayeke na yâ ti kodoro oko, ye so mbeni abâ ni tongana ye so ayeke sara si tere ti zo anzere (peut-être dikongo mbeni pendere buku), mbeni Chrétien nde alingbi ti bâ ni tongana mbeni ye so amû ngia na lo oko pëpe; ye so mbeni abâ tongana mbeni ye so amû ngangu na zo (peut-être fonongo na vélo), mbeni zo alingbi ti bâ ni tongana mbeni ye so ayeke fatigué zo. Legeoko tongana ti so azo alingbi ti soro akobe so anzere na ala, ala lingbi nga ti soro angia so anzere na ala.​—aRom. 14:2-4.

4. Ngbanga ti nyen a lingbi e bâ yâ ti angia so e ye ti sara? Mû mbeni tapande.

⁴ Atâa so e yeke na liberté ti soro angia ti e wani, e yeke sara pëpe angia kue so bê ti e apusu e ti sara. Ti gbu ndani, zia e kiri e mû tapande ti kobe. Atâa so e lingbi ti te mara ti akobe nde nde so e ye, e yeke te pëpe mbeni kobe so afun awe. Tengo kobe so afun awe ayeke na lege ni pëpe nga alingbi ti sara si e tï kobela. Legeoko nga, atâa so e lingbi ti ye mara ti anzoni ngia nde nde, e yeke sara pëpe angia so ayeke zia fini ti zo na lê ti kuâ, angia ti ngangu wala ati so andu sarango ye ti sioni. Sarango mara ti angia tongaso ague tâ nde na aye so Bible afa nga alingbi ti sara sioni na e na lege ti mitele nga na lege ti yingo. Ti soro yâ ti angia ti e nzoni, a yeke nzoni ti bâ kozoni angia so alingbi ti sara nzoni na e na ati so alingbi ti sara sioni na e (aÉph. 5:10). E yeke sara ni tongana nyen?

5. E lingbi ti sara tongana nyen ti bâ wala mbeni ngia so e soro ague oko na bango ndo ti Nzapa?

⁵ Ti tene mbeni ngia aga na aye ti nzoni na e nga anzere na lê ti Jéhovah, a lingbi a gue oko na aye so Bible afa (Ps. 86:11). Ti bâ wala mbeni ngia  so mo ye ni ague oko na bango ndo ti Nzapa, mo lingbi ti sara kusala na ambeni hundango tënë ota. A yeke ahundango tënë tongana: Ngia ni so ayeke mara ti ngia wa? Ngoi oke la mbi yeke mû ti sara na ngia ni so? Nga mbi na azo wa la e yeke sara ni? Zia e bâ ahundango tënë so oko na oko.

Ngia ni so ayeke mara ti ngia wa?

6. Angia wa a lingbi e ke ni? Ngbanga ti nyen?

⁶ Kozoni si mo sara mbeni ngia, hunda tere ti mo: ‘Ngia so mbi ye ni mingi so ayeke mara ti ngia wa?’ Na ngoi so mo yeke gi kiringo tënë ni, a yeke nzoni ti dabe ti mo so yâ ti angia ayeke use. Ti kozo ngia ni, e yeke ke ni; ti use ni, peut-être e yeke sara ni. Kozo ngia ni ayeke so wa? Na yâ ti sioni dunia so, mo yeke wara na yâ ti mingi ti angia aye so ague tâ nde na afango ye ti Bible wala so adoro andia ti Bible dandara tongaso (1 Jean 5:19). Atâ Chrétien ayeke ke na kuru go mara ti angia tongaso. Angia so na yâ ni mo yeke bâ so azo ayeke na ngia ti sara sana na amba ti ala, aye so andu asioni yingo, bungbingo koli na koli wala wali na wali, bango porno, angia ti ngangu wala angia so ayeke fa aye ti sioni tongana mbeni ye ti nzoni. (1 aCor. 6:9, 10; diko Apocalypse 21:8.) Atâa ndo wa la e yeke dä, e yeke fa na Jéhovah so e “ke na beoko ye so ayeke sioni” tongana e ke ti sara mara ti angia tongaso.​—aRom. 12:9; 1 Jean 1:5, 6.

7, 8. E lingbi ti sara nyen ti bâ wala mbeni ngia ayeke nzoni wala pëpe? Fa mbeni tapande ni.

⁷ Use ni andu angia so aluti na ndo ti aye so Bible ake ni polele tongaso pëpe. Kozo ti soro mara ti angia so, a lingbi e gbu li ti e nzoni na ndo ni nga e gi ti haka ni na bango ndo ti Jéhovah na ndo ti ye so ayeke nzoni so a fa ni na yâ ti Bible (aProv. 4:10, 11). Na pekoni, a lingbi e mû desizion so ayeke mû maboko na e ti ngbâ ti bata nzoni yingo-ti-hinga ti e (aGal. 6:5; 1 Tim. 1:19). E yeke sara ni tongana nyen? Tara ti bâ si: Kozoni ti te mbeni kobe so ade e te ni lâ oko pëpe, e yeke gi ti hinga aye so ayeke na yâ ni. Legeoko nga, kozoni si e soro mbeni ngia, e yeke gi ti hinga ye nzoni na ndo ti ngia ni.​—aÉph. 5:17.

⁸ Na tapande, peut-être mo ye angia ti wanguru. Ye so ayeke sioni pëpe. Angia ti wanguru alingbi ti sara si tere ti zo anzere. Me, na yâ ti ambeni ngia ti wanguru, bibe ti mandako alingbi ti sara si ngia ni aga ngia ti ngangu wala ngia so azia fini ti zo na yâ ti kpale. Ambeni ngia ti wanguru ayeke tâ sioni na alingbi ti sara si zo awara akpale na tere ti lo. Na yâ ti ambeni ngia ni, azo ayeke yä iri ti ala na mbeni lege so ayeke sioni na ala lingbi ti pensé so kodoro ti ala la ayeke nzoni mingi ahon ti ambeni zo. A yeke nzoni mo sara nyen tongana mo ye mbeni ngia ti wanguru so na yâ ni aye so ayeke dä? Na pekoni so mo gbu li ti mo na ndo ti aye so ayeke na yâ ni awe, peut-être mo yeke bâ so mara ti ngia so ague oko pëpe na bibe ti Jéhovah nga ague oko pëpe na tënë ti siriri na ti ndoye so e yeke fa na azo (És. 61:1; aGal. 5:19-21). Me tongana mo pensé biani so ngia ni so ayeke nzoni na lê ti Jéhovah, ngia ni so alingbi ti sara nzoni na mo nga ayeke mû ngangu na mo.​—aGal. 5:22, 23; diko aPhilippien 4:8.

Ngoi oke la mbi yeke mû ti sara na ngia ni so?

9. Kiringo tënë ti e na tënë so atene ‘ngoi oke la mbi yeke mû ti sara na ngia ni so?’ ayeke fa nyen na ndo ti e?

⁹ Use tënë so a lingbi mo hunda na tere ti mo ayeke so: ‘Ngoi oke la mbi yeke mû ti sara na ngia ni so?’ Kiringo tënë ti e na hundango tënë so atene ‘ngia ni so ayeke mara ti ngia wa?’ ayeke fa ye so ayeke na yâ ti bê ti e: ye wa ayeke nzoni na lê ti e nga ye wa ayeke nzoni pëpe na lê ti e. Me, kiringo tënë na hundango tënë so atene ‘ngoi oke la mbi yeke mû ti sara na ngia ni so?’ ayeke fa ye wa ayeke kota na lê ti e nga ye wa ayeke kota na lê ti e pëpe. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti hinga place so e zia ngia dä na yâ ti fini ti e?

10, 11. Na lege wa atënë ti Jésus so ayeke na Matthieu 6:33 ayeke mû maboko na e ti bâ ngoi so e yeke mû ndali ti ngia?

¹⁰ Jésus Christ atene na adisciple ti lo lo tene: “Mo ndoye Jéhovah Nzapa ti mo na bê ti mo kue, na âme ti mo kue, na bibe ti mo kue nga na ngangu ti mo kue.” (Marc 12:30). Tongaso, ndoye ti e teti Nzapa la ayeke na kozo ndo na yâ ti fini ti e. E yeke fa ni na lege so e yeke sara ye alingbi na wango ti Jésus so: “Ala ngbâ ti gi royaume ti Nzapa  na mbilimbili ti lo kozoni, na fade a yeke zia na ala aye so kue na ndo ni.” (Mat. 6:33). Na lege wa tënë so alingbi ti mû maboko na e ti bâ ngoi so e yeke mû ti sara na ngia nga place so e zia ngia ni dä?

¹¹ Bâ tënë so nzoni: Jésus awa e ti ‘ngbâ ti gi royaume kozoni’. Lo tene na e pëpe ti ‘ngbâ ti gi gi royaume’. Tâ tënë, Jésus ahinga so nde na Royaume so e yeke gi a lingbi e gi nga ambeni ye mingi na yâ ti fini ti e. E yeke na bezoin ti da, kobe na bongo. A lingbi nga e manda mbeti, e sara kua ti nginza, e sara ngia nga na ambeni ye tongaso. Ye oko, na popo ti aye so kue e yeke gi, gi ye oko la e yeke zia na kozo ndo: Aye ti Royaume (1 aCor. 7:29-31). Tongana e hinga ye so a lingbi e zia na kozo ndo na yâ ti fini ti e, e yeke zia ngia nga na tanga ti akusala ti e kue na use ndo na e yeke gi Royaume kozoni. Tongana e sara tongaso, sarango ngia ayeke ga na ye ti nzoni na e.

12. Tongana nyen la tënë so ayeke na Luc 14:28 alingbi ti mû maboko na e na ndo ti tënë ti ngia?

¹² Tongaso, tongana a ndu tënë ti ngoi so e yeke mû ndali ti ngia, a yeke nzoni e diko ngere ni kozoni (Luc 14:28). A lingbi e bâ wala ngoi oke la e yeke mû ndali ti mbeni ngia. Na pekoni, a lingbi e bâ wala ngoi ni so ayeke kota mingi na lê ti e ti sara na mbeni ye pëpe? A lingbi ngoi so e yeke mû ti sara na mbeni ngia akanga lege na e pëpe ti sara aye so ayeke kota mingi, aye tongana mandango Bible e wani, vorongo Nzapa na yâ ti sewa, guengo na bungbi wala fango tënë ti Royaume (Marc 8:36). Me tongana mbeni ngia amû ngangu na e ti ngbâ ti sara kusala ti Nzapa, e lingbi ti mû mbeni  ngoi ti e ndali ni teti so ngia ni so ayeke ga na ye ti nzoni na e.

Mbi na azo wa la e yeke sara ngia ni?

13. Ngbanga ti nyen a lingbi e gbu li ti e nzoni na ndo ti azo so e na ala e yeke sara ngia?

¹³ Ota hundango tënë so a lingbi mo hunda na tere ti mo ayeke so: ‘Azo wa la mbi na ala e yeke sara ngia ni?’ A yeke kota ye ti gbu li nzoni na ndo ti tënë so. Ngbanga ti so azo so e yeke sara kamarade na ala ayeke sara ngangu mingi na ndo ti ngia so e yeke soro. Legeoko tongana ti so tengo kobe ndo oko na anzoni kamarade ayeke ka nzoni mingi, sarango ngia ndo oko na anzoni kamarade ayeke nzere ka mingi. A yeke ndali ni la a nzere na azo mingi na popo ti e, mingi ni amaseka, ti sara ngia na amba ti ala. Ye oko, kozoni si e soro mbeni ngia, a yeke nzoni e bâ azo wa la e lingbi ti sara ngia ni na ala nga azo wa la e lingbi pëpe ti sara ni na ala. Ye so ayeke mû maboko na e ti hinga biani so ngia so e sara ayeke ga na aye ti nzoni na e.​—2 Chron. 19:2; diko aProverbe 13:20; Jacq. 4:4.

14, 15. (a) Tapande wa Jésus azia na ndo ti sorongo anzoni kamarade? (b) Ahundango tënë wa a lingbi e hunda na tere ti e na ndo ti akamarade ti e?

¹⁴ Tongana e mû tapande ti Jésus na ndo ti tënë ti sorongo akamarade, a yeke mû maboko na e mingi. Ngbene ye so Jéhovah aleke aye ti ga na ni, Jésus andoye azo mingi (aProv. 8:31). Na ngoi so lo yeke na sese, lo ye azo kue nga lo ne ala (Mat. 15:29-37). Ye oko, Jésus ahinga so ti sara ye na zo na nzoni bê ayeke nde na dutingo kota kamarade ti mbeni zo. Atâa so lo yeke sara ye na nzoni bê na azo kue, lo sara kamarade gi na azo so asara ambilimbili ye so a hunda. Lo tene na abazengele ti lo 11 so ayeke be-ta-zo, lo tene: “Ala yeke akamarade ti mbi tongana ala sara ye so mbi yeke mû yanga na ala ti sara.” (Jean 15:14; bâ nga 13:27, 30.) Azo so Jésus asoro ala ti duti akamarade ti lo ayeke gi azo so amû peko ti lo nga asara kua na Jéhovah.

¹⁵ Ni la, na ngoi so mo yeke gbu li ti mo ti soro zo so ayeke duti kota kamarade ti mo, a yeke nzoni ti girisa pëpe tënë ti Jésus so. Hunda tere ti mo na mara ti ahundango tënë so: ‘Na lege ti tënë ti yanga ti zo ni nga na sarango ye ti lo, lo fa so lo yeke mä yanga ti Jéhovah nga na Jésus? Lo ndoye ye so Bible atene ayeke nzoni nga lo ke ye so Jéhovah ake tongana mbi? Lo yeke mû maboko na mbi ti zia Royaume na kozo ndo nga ti duti mbeni wakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo?’ Tongana kiringo tënë ti mo na ahundango tënë so kue ayeke En, andâ mo wara mbeni nzoni kamarade so mo na lo alingbi ti sara ngia awe.​—Diko Psaume 119:63; 2 aCor. 6:14; 2 Tim. 2:22.

Angia so e soro ayeke biani nzoni?

16. Nyen la a lingbi e hinga na ndo ti ngia so e yeke sara?

¹⁶ E londo ti sara tënë na ndo ti aye ota so andu ngia: ngia ni ayeke mara ti ngia wa?, ngoi so e mû ndali ni nga azo so e na ala e sara ngia ni.  Ti tene mbeni ngia aga na aye ti nzoni na e, a lingbi ngia ni ague tâ oko na aye so Bible afa na ndo ti aye ota so. Tongaso, kozoni si e sara mbeni ngia, a lingbi e bâ wala ngia ni so ayeke biani nzoni. Âdu ti aye so ayeke na yâ ni, a lingbi e hunda tere ti e: ‘Ngia ni so ayeke mara ti ngia wa? A yeke nzoni wala a yeke sioni?’ (aProv. 4:20-27). Tongana a ndu ngoi so e yeke sara na ngia ni, a yeke nzoni e hunda tere ti e: ‘Ngoi oke la mbi yeke mû ti sara na ngia ni so? Ngoi so mbi mû ti sara na ngia ni alingbi na ni wala ahon ndo ni?’ (1 Tim. 4:8). Nga tongana a ndu tënë ti azo so e na ala e yeke sara ngia ni, a lingbi e hunda tere ti e: ‘Mbi na azo wa la e yeke sara ngia ni? Azo ni so ayeke anzoni kamarade wala asioni kamarade?’​—Zo-ti. 9:18; 1 aCor. 15:33.

17, 18. (a) E lingbi ti sara tongana nyen ti hinga wala ngia so e yeke sara ague oko na aye so Bible afa? (b) Nyen la mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti sara tongana mo yeke soro mbeni ngia ti sara?

¹⁷ Bible afa aye ota so andu mbeni nzoni ngia. Tongana ngia so e yeke sara ague oko pëpe na aye ota so, andâ ngia ni so ayeke nzoni pëpe. Me tongana ngia so e yeke sara ague oko na ye so Bible afa na ndo ti aye ota so e sara tënë na ndo ni fade, andâ ngia ti e ni ayeke mû gonda na Jéhovah nga a yeke ga na ye ti nzoni na e.​—Ps. 119:33-35.

¹⁸ Tongaso, tongana a ndu tënë ti ngia, zia e soro ye so ayeke nzoni, zia si ngoi so e mû ndali ni ahon ndo ni pëpe nga a lingbi e na anzoni zo si e sara ni. A yeke nzoni ye so agbu bê ti e ayeke ti tene e mû peko ti wango ti Bible so: “Wala ala yeke te ye, wala ala yeke nyon ye wala ala yeke sara mbeni ye nde, ala sara ye kue teti gloire ti Nzapa.”​—1 aCor. 10:31.

Mo lingbi ti fa ndani?

Na ndo ti tënë ti ngia, tongana nyen la mo lingbi ti sara ye alingbi na tënë so ayeke na . . . 

• aPhilippien 4:8?

• Matthieu 6:33?

• aProverbe 13:20?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

[Kete tënë na lembeti 11]

(Ti bâ ni mbilimbili, bâ mbeti ni)

✔Mara ti ngia wa?

[Kete tënë na lembeti 12]

(Ti bâ ni mbilimbili, bâ mbeti ni)

✔Mbi mû ngoi oke?

[Kete tënë na lembeti 12]

(Ti bâ ni mbilimbili, bâ mbeti ni)

✔Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti Jésus na ngoi so e yeke soro akamarade ti e nga na angia ti e?

[Kete tënë na lembeti 14]

(Ti bâ ni mbilimbili, bâ mbeti ni)

✔Mbi na zo wa?