RAHAB aluti na fenêtre ti lo, lo yeke bâ ndo. Lâ ayeke londo yeke yeke kâ na yâ ti popo-hoto so angoro Jéricho. Rahab abâ mbeni bungbi ti aturugu kâ. A yeke aturugu ti Israël. Teti so ala komanse encore ti tambela ti ngoro gbata ti Jéricho ni, mo bâ poussière alondo na a yeke mä go ti atrompette.

Jéricho ayeke kodoro ti Rahab. Lo hinga alege ti yâ ti kodoro ni nzoni, ada ni nga na agara na amagasin so azo asi yâ ni. Lo hinga même azo ti kodoro ni nzoni. Peut-être lo bâ nga mbeto so ahon ndo ti azo ni ndali ti so alango ayeke hon na lango oko oko azo ti Israël angbâ gi ti tambela ti ngoro gbata ni so. So go ti atrompette ni amû yâ ti Jéricho ni kue, mbeto ahon ndo ti azo ni nga ala bâ so ti ala awe. Me ti Rahab, ye oko asara lo ape.

Rahab abâ tongana nyen la aturugu ni akomanse tambela ti ala ni na lango mbasambala ni na kota ndapre. Na popo ti aturugu ti Israël ni, lo bâ aprêtre ti ala so ayeke huru trompette nga so ayeke yô arche so ayeke nzoni-kue. Arche ni afa atene Jéhovah, Nzapa ti ala, ayeke na popo ti ala. Tara ti bâ maboko ti Rahab so ayeke na ndo ti bengba kamba so a kanga ni na nduzu na fenêtre ti lo. Fenêtre ni abâ ndo na gigi ti kota gbagba ti Jéricho. Kamba so adabe ti Rahab so lo na sewa ti lo ayeke sö kuâ na ngoi so a yeke ga ti futi gbata ni. Rahab akä kodoro ti lo awe la? Na lê ti Jéhovah a yeke tongaso ape; lo bâ Rahab tongana mbeni wali so ayeke na kpengba mabe. Zia e kiri na peko kete ti bâ mbaï ti Rahab nga ti bâ ye so e lingbi ti manda na mbage ti lo.

Rahab ayeke mbeni wali-ndumba. Tënë so asara lani ambeni zo nzoni ape, mbilimbili ala so agi nda ti ye na ndo ti Bible. Ala tene so Rahab ayeke lani gi mbeni senge wa ti mbeni da so a yeke yamba agene dä. Me, Bible atene ti lo tënë polele na ndo ni, lo honde ye oko ape (Josué 2:1; aHébreu 11:31; Jacques 2:25). Na kodoro ti Canaan, kua ti ndumba so Rahab ayeke sara ayeke lani peut-être sioni ape. Me atâa so ngobo ti kodoro ni ayeda na kua ni so, Rahab ahinga peut-être so a yeke ti lo sioni, teti lo yeke na yingo-ti-hinga, mbeni ye so Jéhovah azia na yâ ti li ti azo kue so amû lege na ala ti hinga popo ti nzoni ye na sioni ye (aRomain 2:14, 15). Hinga ape kamene asara Rahab ndali ti ndumba ti lo ni. Nga, tongana ti ambeni zo so laso ayeke sara mara ti ye ni so, peut-être Rahab abâ lani so mbeni ye nde ti sarango ni ayeke dä ape tongana lo ye ti bâ lege ti sewa ti lo.

Kite ayeke pëpe so Rahab aye lani ti duti nzoni na yâ ti gigi ti lo. Me sarango ye ti ngangu nga na lango-sioni amû ndo na yâ ti kodoro ni. Na tapande, azo ni ayeke bungbi koli na wali na popo ti afami wala na anyama (Lévitique 18:3, 6, 21-24). Bungbi ti vorongo ti ngoi ni kâ la asara si asioni ye ni so amû ndo tongaso. Na yâ ti atemple, azo ni ayeke sara aye ti ndumba nga ala yeke voro asioni nzapa tongana Baal nga na Molek. Ala yeke zö amolenge ti ala na fini lê ti ala tongaso ti mû na sandaga na anzapa ti ala ni.

Jéhovah abâ asioni ye so kue so a sara na yâ ti gbata ti Canaan ni. Ni la lo tene: “Sese ni aga sioni; tongaso, Mbi fâ ngbanga ti sioye na ndo sese ni, na sese ni adë azo ti lo na gigi.” (Lévitique 18:25). Jéhovah afâ “ngbanga ti sioye na ndo sese ni” tongana  nyen? Lani, Moïse atene na amolenge ti Israël, lo tene: “Fade L’Éternel Nzapa ti mo atomba amara so na gbele mo, me Lo tomba ala kue fade pëpe.” (Deutéronome 7:22). Angu ngbangbo mingi kozo na ni, Jéhovah amû zendo so lo yeke mû kodoro ni na sewa ti Abraham, na “Nzapa . . . alingbi ti tene mvene pëpe”.​—Tite 1:2; Genèse 12:7.

Me, Jéhovah amû nga yanga lani lo tene a yeke futi biaku biaku ambeni mara so ayeke na yâ ti kodoro ni so (Deutéronome 7:1, 2). Teti so Jéhovah ayeke “Juge ti sese kue” na lo yeke fâ ngbanga ti mbilimbili, lo bâ bê ti azo ni oko oko kue na lo bâ so sioni ti ala ni ahon ndo ni (Genèse 18:25; 1 Chronique 28:9). So Jéhovah aga nduru ti futi kodoro ni, a sara Rahab tongana nyen? E lingbi ti hinga ni na lege ti sarango ye ti lo na ngoi so lo mä sango ti azo ti Israël. Lo mä a tene Nzapa ti azo ti Israël ni azi azo ti lo na gbe ti ngbâa juska lo sö benda na ndo ti aturugu ti Égypte, so ayeke angangu turugu na ngoi ni kâ na ndo ti sese kue. Ti fadeso, Jéricho la azo ti Israël ni aye ti ga ti mû ni! Me, azo ti kodoro ni angbâ gi ti sara aye ti sioni. Ge la e ga ti bâ so Bible ayeke na raison ti tene so amba ti Rahab, azo ti Canaan ni, ayeke “azo so ake ti mä yanga”.​—aHébreu 11:31.

Rahab ayeke ti lo lani nde. Tongana angu ayeke hon, lo gbu li ti lo na ndo ti aye so lo mä na ndo ti azo ti Israël nga na ndo ti Nzapa ti ala, Jéhovah. Lo bâ so Jéhovah ayeke tâ nde mingi na anzapa ti Canaan ni. Lo yeke mbeni Nzapa so ayeke tiri ndali ti azo ti lo ahon ti tene lo sara gi pasi na ala. Lo fa na awavorongo lo anzoni sarango ye ahon ti tene lo pusu ala ti sara gi asioni ye. Lo yeke Nzapa so ane awali mingi, me pëpe mbeni Nzapa so ayeda ti tene a kä ala kango wala a vo ala vongo ti tene akoli asara ye ti bê ti ala na ala. Nga lo bâ ala pëpe tongana ambumbuse zo tongana ti so a yeke sara na yâ ti sioni vorongo ti ala ni. Tongana Rahab amä so azo ti Israël afâ ngu ti Jourdain awe ala ga nduru ti mû kodoro ni, âmanke lo gi bê ti lo mingi ndali ti ye so ayeke si na azo ti kodoro ti lo. Jéhovah abâ Rahab nga na nzoni ye so ayeke na yâ ti bê ti lo la?

Laso, a yeke wara gbâ ti azo tongana Rahab. Ala bâ so gigi ti ala asara si ala girisa nengo ti ala nga na ngia ti ala. Ala bâ so ala yeke ye oko na lê ti azo ape nga a ne ala ape, na a yeke ngangu na ala ti sigigi na yâ ni. Ye so asi na Rahab adabe ti e so Nzapa ayeke bâ e oko oko kue. Atâa so e bâ so e kpa oko ape, “lo yeke yongoro [pëpe] na e oko oko kue.” (Kusala 17:27). Lo ye biani ti mû maboko na azo kue so azia bê ti ala na lo. Rahab kue asara lani tongaso?

Mbeni lâ, kozo ti tene azo ti Israël atambela ti ngoro Jéricho, ambeni wande use asi na ndo ti Rahab. Akoli ni apensé ti ala atene zo oko ayeke bâ ala ape. Andâ ka lê ti azo ti kodoro ni kue ayeke za zango ti bâ wala ambeni zo ti Israël ayeke ga ti bembe ndo. Na bango ala, Rahab ahinga so azo ti Israël la. Awande ayeke ga ka na yanga-da ti lo, me ti akoli ni so, ala ye gi ti lango na ndo ti lo, me ala ga pëpe ndali ti tënë ti koli na wali.

Tâ tënë, akoli use so ayeke azo ti Israël na ala ga ti bembe ndo. Josué, so ayeke na li ti ala, atokua ala ti ga ti bâ ndo so gbata ti Jéricho ni akpengba dä nga na ndo so lo woko dä. Jéricho ayeke kozo gbata ti sese ti Canaan so azo ti Israël ayeke gue ti mû ni, na  peut-être lo la lo yeke ngangu gbata ni ahon atanga ni kue. Ni la Josué aye ti hinga wala lo na azo ti lo alingbi ti hon ala na ngangu. Âmanke akoli ni so asoro da ti Rahab ni senge ape. Na ala, so Rahab ayeke mbeni wali-ndumba, azo ayeke sara kâa ti awande so ayeke gue na ndo ti lo ni so ape. Peut-être ala pensé so tongana ala sara gi senge lisoro na lo, ala lingbi ti wara ambeni nzoni sango na mbage ti Rahab.

Bible atene so Rahab ‘ayamba nzoni mingi awatokua so asi na ndo ti lo’. (Jacques 2:25). Lo zia ala lï na yâ ti da ti lo. Atâa so lo pensé peut-être lo tene ala yeke azo ti Israël nga so ala ga ti bembe ndo, lo yeda ti tene ala ngbâ. Peut-être lo pensé so na lege ti akoli so, lo yeke manda ande ye mingi na ndo ti Jéhovah, Nzapa ti ala.

Mo ye ti bâ! awatokua ti gbia ti Jéricho asi. Tënë ti gango ti azo ti Israël ni so na da ti Rahab amû ndo awe. Rahab ayeke sara tongana nyen? Tongana lo honde ndo ti akoli use so, lo yeke zia peut-être fini ti lo nga na ti sewa ti lo na yâ ti kpale la ape? Nga so lo yeda ti tene awato so alï na da ti lo, azo ti Jéricho ni ayeke fâ lo na afami ti lo ni ape? Mbeni ye ni nga ayeke so Rahab ahinga awe so akoli ni ayeke biani azo ti Israël. Tongana lo hinga biani so Jéhovah ayeke nzoni Nzapa ahon ati ti lo, peut-être pasa la lo wara ti lë songo na Jéhovah.

Rahab ayeke na ngoi mingi ape ti gbu li ti lo, me mbeni ye aga na li ti lo na lo sara ye hio. Lo gue na azo ti Israël ni na li ti da ti lo so ayeke kpangbala si lo honde ala na popo ti akeke ti lin so lo zia na lâ. Na pekoni, lo tene na awatokua ti gbia ni, lo tene: “Biani, azo aga na mbi, me mbi hinga pëpe ndo so ala londo dä. Na tënë asi tongaso, nduru na l’heure ti kanga yanga ti kodoro, tongana ndo avuko, azo so asigigi; mbi hinga ndo so ala gue dä pëpe; tomba peko ti ala fade fade, na fade i [wara] ala.” (Josué 2:4, 5). Hinga ape na ngoi so Rahab ayeke bâ yâ ti lê ti azo ti tokua ni, bê ti lo ayeke fâ ngangu ngangu na lo hunda tere ti lo wala azo ni ahinga ni la?

Lo wara tâ ala! Azo ti gbia ni akpe loro, ala mû lege ti guengo na ngu ti Jourdain ni (Josué 2:7). Rahab awu kota pupu. Na mbeni kode so akpengba ape, lo wara lege ti handa asioni zo ti fango zo so, so adoit ti hinga tâ tënë ni ape, nga lo bata awakua ti Jéhovah so asara ti ala ye oko ape so.

Rahab amontê hio na li ti da ti lo ni ti fa na akoli use so peko ti ye so lo sara so. Lo tene nga mbeni kpengba tënë. Lo tene so azo ti kodoro ti lo ni awoko kue, na mbeto ti ala ahon ndo ti azo ni. Tere ti akoli use so adoit ti nzere ndali ti kete nzoni sango so ala wara so. Aye ni kue afa so mbeto ti Jéhovah, Nzapa ti azo ti Israël, asara asioni zo ti Canaan ni. Rahab akiri atene mbeni tënë so ayeke kota ye mingi ndali ti e. Lo tene: “L’Éternel Nzapa ti i, Lo yeke Nzapa ti yayu na nduzu na ti sese na gbe ni.” (Josué 2:11). Asango so lo mä na ndo ti Jéhovah afa na lo  kamême so Nzapa ti azo ti Israël ayeke Nzapa so lo Rahab ni lo lingbi ti zia bê ti lo kue na ndo ti lo. A sara si lo mä na bê na Jéhovah.

Ti Rahab, nyen na nyen kue Jéhovah ayeke mû maboko na azo ti lo ti sö benda. Ni la lo hara yanga na akoli ni ti sara nzoni bê na lo nga na sewa ti lo. Akoli ni ayeda, me ala mû yanga na Rahab ni ti tene tënë ni na zo oko ape nga ala tene na lo ti kanga mbeni bengba kamba na fenêtre ti lo si aturugu ni alingbi ti bâ ni si ala fâ lo na sewa ti lo ape.​—Josué 2:12-14, 18.

E lingbi ti manda mbeni kpengba tënë na lege ti mabe ti Rahab. Tongana ti so Bible atene, “mabe aga na peko ti ye so zo amä.” (aRomain 10:17). Rahab amä asango so zo alingbi ti zia bê ti lo na ni na ndo ti ngangu ti Jéhovah Nzapa nga na ndo ti mbilimbili ti lo, ni la lo mä na bê na Jéhovah nga lo zia bê ti lo kue na lo. Laso, e yeke na aye mingi so alingbi ti fa na e ye na ndo ti Jéhovah. E yeke sara kue ti manda Bible, so ayeke tënë ti yanga ti Jéhovah? si e hinga ye na ndo ti lo nga ti mä na bê na lo?

A lingbi na tënë so Rahab atene na ala, akoli ni agbu kamba so a kanga na nduzu na fenêtre ti Rahab ni, ala descend na gigi ti gbagba ni. Ala tambela na loro loro, ala mû lege ti banga ti Jéricho ni na ala hon na yâ ti ayongoro hoto ni. Gbâ ti adû ayeke na yâ ti ahoto ni so. Tongaso ala honde tere ti ala kâ juska ndo adë awe si ala kiri na popo ti amba ti ala, azo ti Israël, ti fa na ala anzoni sango so ala wara na mbage ti Rahab.

Na pekoni, Jéhovah asara miracle si ngu ti Jourdain ni aluti si azo ti Israël ahon na ndo ti kuru sese ni ti gue na mbage ti Jéricho (Josué 3:14-17). Na mango tënë so, mbeto ahon ndo ti azo ti Jéricho ni. Me ti Rahab, tënë ni so akiri akpengba lo, lo bâ so lo yeke na raison ti zia bê ti lo na Jéhovah.

Na pekoni, azo ti Israël akomanse ti tambela ti ngoro gbata ti Jéricho. Ala sara tongaso lango oko oko juska lango omene. Fadeso a yeke lango mbasambala ni! Lango ni so ayeke nde na atanga ni. Tongana ti so e tene fade na tongo nda ti article so, aturugu ni akomanse tambela ni na yanga ti ndapre, ala tambela ala ngoro tere ti gbata ti Jéricho ni. Ala tambela, ala tambela, ala kiri atambela (Josué 6:15). Nyen la ala yeke sara so?

Na nda ni, na hunzingo ti mbasambala tambela ti yâ ti lango mbasambala ni, aturugu ni aluti. Hurungo trompette ni kue akaï. Ndo adë ngii. Me na yâ ti gbata ni, bê ti azo ni kue ayeke gi na nduzu. Na pekoni, gi so Josué amû yanga na aturugu ni, ala kue adekongo ngangu. Asinziri ni so aluti na ndo ti gbagba ni so agi li ti ala gbä na ye ni so? Ala hunda tere ti ala, atene so mara ti dekongo ti nyen la? Mo ye ti bâ! kota gbagba so akomanse ti yengi na gbe ti gere ti ala. A yengi ngangu, tere ni asuru na a kungbi, a tuku na sese. Poussière amû ndo, me tongana ndo akomanse ti vuru, mo ye ti bâ! gi mbeni mbage ti gbagba ni oko la angbâ ti lo na nduzu. A yeke da ti Rahab! Ndali ti mabe ti wali so, a futi da ti lo ape. Tara ti bâ yâ ti bê ti Rahab kâ na ngoi so lo bâ tongana nyen si Jéhovah abata lo nga na sewa ti lo! *​—Josué 6:10, 16, 20, 21.

Azo ti Israël abâ mabe ti Rahab na nene ni. Na ngoi so ala bâ so mbeni da oko angbâ na nduzu, akungbi ape, ala ga ti hinga so Jéhovah ayeke fade na wali so. Lo sö lo na sewa ti lo na ngoi so a futi sioni gbata ni. Tongana bira ni ahunzi awe, ala zia lege na Rahab ti sara kodoro nduru na ndo so azo ti Israël alango dä. A si na mbeni ngoi, Rahab alï na yâ ti mara ti aJuif. Lo ga wali ti mbeni Juif so iri ti lo ayeke Salmon. Tongana molenge ti ala Boaz akono, lo kue lo ga mbeni zo so ayeke na kpengba mabe. Lo mû Ruth, mbeni wali ti kodoro ti Moab (Ruth 4:13, 22). * A dü Gbia David nga na Jésus Christ, so ayeke Messie ni, na yâ ti sewa ni so, so azo ni ayeke na kpengba mabe.​—Josué 6:22-25; Matthieu 1:5, 6, 16.

Mbaï ti Rahab afa na e so Jéhovah abâ e oko oko kue na nene ni. Lo yeke bâ e kue, lo yeke bâ yâ ti bê ti e kue nga tere ti lo ayeke nzere tongana lo bâ so e sara ye na mabe tongana ti Rahab. Mabe ti Rahab apusu lo lani ti sara ambeni ye. Bible atene, ‘a diko lani lo tongana zo ti mbilimbili ndali ti akusala’. (Jacques 2:25). A yeke na lege ti ndara ti tene e nga kue e sara ye na mabe tongana ti Rahab.