Ti zo ti sungo Bible so, fini ti azo aninga ape tongana a haka ni na sese so angbâ ti lo lakue. Biani, teti angu saki mingi, azo aga ahon, ambeni aga ahon, me sese la angbâ ti lo lakue so, nga lo ngbâ lakue ti sara si aye angbâ na fini na ndo ti lo sese ni juska laso.

Depuis Use Bira so Amû Sese Kue juska laso, sese achangé ngangu mingi nga na loro loro ahon ti kozo. Gi na yâ ti ngu 70 tongaso, aye mingi ague na li ni. Na tapande, azo awara lege ti voyagé mingi, ti sara lisoro na popo ti ala na lege ti aye tongana téléphone, Internet nga na ambeni ye ni nde. Nga aye ni so aga na achangement mingi na yâ ti konomi, na mara ni ade ti si tongaso kozo ape. Ambeni ye so azo apensé atene ala lingbi ti wara ni lâ oko ape, kue ala wara ni. Na oko ngoi ni, wungo ti azo na ndo ti sese mobimba ague na li ni mingi.

Mawa ni ayeke so aye ni so kue aga nga na akpale mingi. Akua so azo asara ayeke sara sioni mingi na sese, ye so asara si sese ni wani alingbi mbeni pëpe ti sara si aye so ayeke na ndo ti lo angbâ na fini. Même ambeni wandara atene so e lï tâ na yâ ti mbeni ngoi so akua so azo ayeke sara aga na akota kpale mingi na ndo ti sese.

Bible atene kozo awe so mbeni ngoi ayeke si so azo ayeke “buba sese.” (Apocalypse 11:18). Ni la, ambeni zo ahunda tere ti ala atene wala ngoi ni so la e yeke dä so. Me, azo ayeke buba sese ni juska ti  si na ndo wa? Ala yeke buba ni biaku biaku? Mbeni ye ti sara ndali ni ayeke dä encore ape la?

Sese so ague ti buba biaku biaku awe la? Ambeni wandara abâ so a yeke ngangu ti fa aye ti peko ti achangement so ayeke si so kozo ti tene asi. Ndani la, so ngoi ti dê na ti ndowa aga kirikiri so, ala yeke na mbeto ti tene mbeni lâ, gi gbagburu tongaso, achangement ni so aga na kota kpale na ndo ti sese.

Zia e bâ tapande ti angbongboro glace so ayeke na mbage ti Do ti ngu ti Antarctique. Ambeni zo abâ so, tongana ndo angbâ ti chauffé ti gue na ni, a yeke sara si aglace ni kue ayeke ga ngu biani biani. Ala tene tongaso ngbanga ti so tongana ndo achauffé mingi, konongo ti lê ti angbongboro glace ni ayeke ne encore ape nga ayeke kiri kete. Ye so asara si tongana lâ asu, a yeke su tâ gi na ndo ti kota ngu ni, na kota ngu ni nga kue ayeke chauffé. A sara si angbongboro glace ni ayeke kiri ti fondre mingi na kota ngu ni ayeke suku mingi. Ni la, tongana ye ni angbâ ti gue tongaso, a yeke duti ande ngangu na azo ti kanga lege na ni. Na sukungo ti ngu ni so alingbi ti ga na kota kpale na ndo ti azo kutu ngbangbo mingi.

Azo asigigi na akode nde nde ti leke na kpale so sese ayeke na ni laso. Mbeni kode ni so a sigigi na ni aninga awe ayeke ti tene tongana azo ayeke sara aye nde nde ti gi na nginza, a yeke nzoni ala kpe ti buba aye so sese ayeke mû na e. Ye ti pekoni ayeke so wa?

Mawa ni ayeke so, kpale ti bubango ti sese angbâ gi ti gue na li ni. Fason so azo ayeke sara na kua na aye so sese ayeke mû na e, a zia ngoi pëpe na sese ni ti kiri na aye ni na place ni. Me, eskê mbeni ye ti sarango ni ayeke dä? Mbeni wandara atene polele so: “E lingbi ti tene so, e azo e hinga ye oko pëpe na ndo ti sarango kua nzoni na sese so.” Ye so ague oko na tënë so Bible atene: “A yeke na bê ti zo so atambela ti fa lege na gere ti lo nga pëpe.”—Jérémie 10:23.

Na mbeni mbage, Bible adë bê ti e atene so Nzapa, Zo so asara ye kue, alingbi pëpe ti zia lege na azo ti buba sese so biaku biaku. Na Psaume 115:16, e diko a tene: “Lo [Nzapa lo] mû sese so na amolenge  ti azo.” Biani, sese so ayeke mbeni “nzoni matabisi” so Babâ ti e ti yayu amû na e azo (Jacques 1:17). Nzapa alingbi biani ti mû tâ na e mbeni nzoni ye so lo hinga lo tene a yeke ninga ape? Oko ape! Kode so a leke na sese ti e afa so a yeke tongaso.

Buku ti Genèse afa anzene nzene ye na ndo ti kode so Nzapa aleke na sese. A fa so na tongo nda ni, “sese ni ayeke senge, ye ayeke dä pëpe. Bingo ayeke na lê ti ngu”. Me a sara tënë mbilimbili na ndo ti “ngu”, so ayeke kota ye ndali ti aye kue so ayeke na fini na ndo ti sese (Genèse 1:2). Na pekoni, Nzapa atene: “Zia lumière asi.” (Genèse 1:3). Na bango ni, lumière ti lâ ni ahon na yâ ti pupu so angoro sese, a su juska na ndo ti sese ni. Na pekoni, a sara tënë ti kuru sese nga na ti akota ngu (Genèse 1:9, 10). Na pekoni nga, “pere, na kasa nde nde so alë le-kasa na lege ti mara ti ala mveni, na keke nde nde so alë le-keke” asigigi na ndo ti sese (Genèse 1:12). Nzapa aleke ambeni ye ti tene asi gi na bê ti ala wani si aye angbâ na fini na ndo ti sese ni. Na tapande, akeke ayeke gboto asioni pupu, ngu, lumière ti lâ nga na ambeni ye so asara si akeke na anyama akono, na pekoni akeke ni ayeke sara si apupu ni aga nzoni pupu. Nzapa amû ngoi ti leke aye ni so tongaso ngbanga ti nyen?

Prophète Ésaïe afa Nzapa tongana “Nzapa so aleke na asara sese, Lo [so lo] sara si sese ni angbâ, Lo sara sese ni pëpe ti ga ye so afuti, Lo leke sese so si azo alingbi duti dä”. (Ésaïe 45:18). A yeke polele so, Nzapa asara lani sese so ti tene azo aduti dä kpu na kpu.

Mawa ni ayeke so, azo ayeke sara kua nzoni pëpe na pendere matabisi so Nzapa amû na e. Me, na li ti Nzapa, ye so lo sara sese ni ndali ni achangé ti lo ape. Mbeni koli ti ândö atene: “Nzapa ayeke zo pëpe, si lo sara mvene, wala molenge ti zo pëpe, si lo ke lege ti lo; ye so lo tene, fade lo sara ye so pëpe?” (Nombre 23:19). Ni la, Nzapa ayeke bâ gi azo na lê na bubango sese ni tongaso ape, lo ga nduru awe ti “buba [wala, ti futi] azo so ayeke buba sese.”—Apocalypse 11:18.

Jésus afa tënë lani na ndo ti hoto, lo tene: “Ngia ayeke na ala so ayeke sara ye na ngangu pëpe, teti fade sese ayeke ga ti ala.” (Matthieu 5:5). Gi na yâ ti oko fango tënë ni so, Jésus afa ye so na lege ni  sese ayeke kiri ti ga pendere. Lo fa na adisciple ti lo ti sambela tongaso: “Zia royaume ti mo aga. Zia a sara ye so bê ti mo aye, na yayu legeoko nga na ndo ti sese.” Biani, Royaume ti Nzapa, wala gouvernement ti lo, la ayeke sara ande ye so Nzapa aleke sese ni ndali ni.—Matthieu 6:10.

Na ndo ti akota changement so Royaume ni ayeke ga na ni, Nzapa atene: “Bâ, mbi yeke sara si aye kue aga fini.” (Apocalypse 21:5). So aye ti tene so Nzapa ayeke changé sese so na mbeni fini ni? A yeke tongaso ape, ngbanga ti so sese ni asara ti lo ye oko ape. Me, Nzapa ayeke zi gi azo so ayeke na gunda ti kota kpale ti sese so, “azo so ayeke buba sese,” so ti tene azo so ayeke komande sese laso. Lo yeke zi azo ni so ti zia na place ti ala “mbeni fini yayu”, wala mbeni fini gouvernement so ayeke na yayu, si ayeke komande na ndo ti “mbeni fini sese”, so a yeke azo so ayeke duti ande na ndo ti sese ge.—Apocalypse 21:1.

Ti tene sese ni akiri aga nzoni, Nzapa ayeke kiri ande na anzoni ye so lo zia, na tongo nda ni na yâ ti sese ni, so ayeke mû lege na aye ti ngbâ na fini na ndo ti sese. Mbeni wasungo Psaume afa ye so Nzapa ayeke sara ande, lo tene: “Mo ga ti bâ sese so, na Mo zia ngu dä, Mo sara si ye ti sese awu mingi.” Ngoi ti dê na ti ndowa ayeke kiri ti ga nzoni, na Nzapa ayeke iri tufa na ndo ti aye kue. Ye so ayeke sara si sese ayeke ga ande paradis nga kobe ayeke si singo.—Psaume 65:10-14.

Mohandas Gandhi, mbeni kota zo ti nzapa na kodoro ti Inde, atene lani mbeni tënë so Pyarelal, wakuasu ti lo, afa pekoni, lo tene: “Sese ayeke mû na e azo aye oko oko kue so e yeke na bezoin ni, me pëpe aye so e sara bê ti warango ni.” Royaume ti Nzapa ayeke ga ande na changement na ndo ti bê ti azo, so ni la ayeke na gunda ti akpale so sese ayeke na ni. Prophète Ésaïe atene so na gbe ti komandema ti Royaume ni, azo ayeke “sara ye ti ngangu” na mba ape, nga ala yeke “futi [sese] pëpe”. (Ésaïe 11:9). Laso, amara ti azo nde nde kue akomanse ti manda ye na ndo ti andia ti Nzapa awe. A fa na ala ti ye Nzapa, ti ye amba ti ala nga ti hinga ti kiri singila. A fa nga na ala ti bata aye tongana ngu, gbako, anyama nga na aye so ayeke na gbe ti sese nzoni. Nga ala manda ti sara ye na fini ti ala nzoni alingbi na ye so Nzapa aye ndali ti azo nga na anyama. A ngbâ ti leke ala ti duti ande na yâ ti paradis na ndo ti sese ge la.—Zo-ti-fa-tene 12:15; Matthieu 22:37-39; aColossien 3:15.

Mbaï ti création so e wara ni na Genèse ahunzi na tënë so: “Nzapa abâ ye kue so Lo sara, na bâ, a yeke nzoni mingi.” (Genèse 1:31). Biani, Nzapa ayeke zia si azo abuba pendere sese so biaku biaku ape. Ti hinga so Jéhovah Nzapa, Zo so acréé e, aye e nga so lo yeke bata sese so, a dë bê ti e mingi. Lo mû zendo, lo tene: “Sese ni aga ye ti héritier ti azo ti mbilimbili, na fade ala duti dä lakue.” (Psaume 37:29). Zia si mo nga kue a diko ande mo na popo ti “azo ti mbilimbili,” so gi ala oko la si ayeke duti ande na ndo ti sese na ngoi ni kâ.