KOTA MAMA-TENE NI | BANGO NDO TI NZAPA NA NDO TI BIRA
Bango ndo ti Nzapa na ndo ti bira na ngoi ti azo ti Israël
Mbeni mara ayeke dä so a sara lani pasi na ala mingi. Fani mingi, ala toto na Nzapa ti tene lo zi ala na yâ ti pasi ni, me ye oko asi ape, lo kiri tënë na ala na lê ni lê ni ape. Mara ni so ayeke azo ti Israël, wala awakua ti Nzapa na ngoi ti giriri. Azo so ayeke sara pasi na ala lani ayeke azo ti Égypte (Exode 1:13, 14). Teti angu mingi, azo ti Israël ni aku lani ti tene Nzapa aga azi ala na yâ ti pasi so azo ti Égypte ni ayeke sara na ala so. Me a si na mbeni ngoi, ngoi so Nzapa aleke ti ga ti zi ala asi (Exode 3:7-10). Bible atene so lo Nzapa ni wani la atiri bira na azo ti Égypte. Lo ga na ambeni ye ti ngangu, na peko ti tere, na ndo ti Égypte, nga na pekoni lo fâ gbia ti Égypte nga na aturugu ti lo na yâ ti Kota Ngu-Bengba (Psaume 136:15). Jéhovah Nzapa atiri lani bira ndali ti awakua ti lo.—Exode 15:3, 4.
So Nzapa lo wani lo tiri bira na azo ti Égypte afa so a yeke abira kue la si lo ke ni ape. Nga, lani na ambeni ngoi, lo mû même yanga na azo ti Israël ti tiri bira. Na tapande, lo mû lani yanga na ala ti tiri bira na azo ti Canaan, so ala sara lani asioni ye mingi (Deutéronome 9:5; 20:17, 18). Lo tene lani na Gbia David ti tiri bira na aPhilistin, so ayeke sara lani pasi mingi na azo ti Israël. Nzapa afa même na David kode so lo peut ti tiri na bira ni ti tene lo sö benda.—2 Samuel 5:17-25.
Ambaï ti Bible so afa na e so, lani tongana ambeni zo asara pasi na azo ti Israël, Nzapa ayeke mû yanga ti tiri bira, tongaso si lo bata awakua ti lo nga na tâ vorongo. Me, zia e bâ ambeni kota ye ota so andu yanga so Nzapa ayeke mû lani na ndo ti mara ti abira ni so:
-
NZAPA LO WANI LA AFA LANI ZO SO AYEKE TIRI BIRA NI. Na mbeni ngoi, Nzapa atene na azo ti Israël, lo tene: “A yeke ngbanga ti i ti tiri bira so pëpe.” Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so lo Nzapa ni wani la ayeke tiri bira ni ndali ti ala (2 Chronique 20:17; 32:7, 8). Lo sara tongaso fani mingi, ambeni la e sara fade tënë ni na tongo nda ni so. Me na ambeni ngoi ni nde, Nzapa amû yanga na azo ti Israël ni ti tene ala wani la atiri ambeni bira ni, na tapande, abira so ala tiri ni ti bata sese so lo mû ni lani na ala.—Deutéronome 7:1, 2; Josué 10:40.
-
NZAPA LO WANI LA AFA LANI NGOI SO A TIRI NA BIRA NI. Awakua ti Nzapa akanga bê lani ti ku ngoi so Nzapa aleke ti tiri bira na azo so ayeke sara lani pasi na ala, nga na azo so ayeke sara lani asioni ye mingi. Ala doit lani pëpe ti komanse bira ni gi na ti li ti ala tongaso. Tongana ala sara tongaso, Nzapa ayeke sara ngonzo na tere ti ala. Bible afa so, lani tongana azo ti Israël amû li ni na yâ ti mbeni bira sân ti tene Nzapa la amû yanga na ala, mingi ni, ala wara lani akota kpale na pekoni. *
-
TONGANA A YEKE NZONI ZO LA AKUI, WALA SIONI ZO LA AKUI, A YEKE NZERE NA NZAPA APE. Jéhovah Nzapa la amû fini na aye kue, nga lo la lo leke e azo (Psaume 36:10). Ni la, tongana azo akui, a yeke nzere na lo ape. Mawa ni ayeke so, ambeni zo ayeke gi gi ti sara pasi na amba ti ala na même ti fâ ala (Psaume 37:12, 14). Ti kaï mara ti asioni sarango ye ni so, na ambeni ngoi, Nzapa amû yanga ti tene a tiri bira na asioni zo ni so. Atâa so kue, lani na yâ ti angu so lo mû yanga na azo ti Israël ti tiri mara ti abira ni so, lo sara ‘nzoni bê’ nga ‘ngonzo ti lo alondo hio pëpe’ na tere ti azo ti sarango pasi na azo ti Israël ni (Psaume 86:15). Na tapande, lani kozo ti tene azo ti Israël ague atiri bira na mbeni gbata, Jéhovah atene na ala ti “hunda azo ni kozoni wala ala ye ti duti na siriri na [ala].” Lo hunda tongaso ti zi lege na azo ni ti changé sarango ye ti ala, nga ti kpe ti tene ala tiri bira (Deutéronome 20:10-13, FD). Na sarango tongaso, Nzapa afa so lo “wara ngia pëpe na lege ti kui ti zo ti sioni; me [lo] ye zo ti sioni ti zia lege ti lo si lo wara fini.”—Ézéchiel 33:11, 14-16. *
Na lege ti aye kue so e londo ti sara tënë ni, e bâ so, ândö, Nzapa abâ bira tongana mbeni ye so amû lege na lo ti kaï pasi nga na sioni so ambeni zo asara na amba ti ala. Me, a yeke Nzapa lo wani, me pëpe azo, si ayeke fa lani ngoi so a yeke tiri na bira ni nga na zo so ayeke sara ni. Eskê Nzapa ayeke lani gi na nzara ti tiri bira, ti tuku mênë ti azo? Oko ape. Lo ke sarango ye ti ngangu na zo (Psaume 11:5). Me, na ngoi so Jésus Christ, so ayeke Molenge ti Nzapa, akomanse kua ti lo ti fango tënë ti Nzapa na sese ge, eskê bango ndo ti Nzapa achangé na ndo ti tënë ti bira?
^ par. 7 Na tapande, lani na mbeni ngoi, Nzapa atene na azo ti Israël ti tiri bira pëpe na azo ti Amalek nga na azo ti Canaan; me azo ni amä ape, ala gue atiri bira ni gi na ti li ti ala wani, a sara si awato ti ala ahon ala na ngangu (Nombre 14:41-45). Angu mingi na pekoni, Gbia Josias, so ayeke lani mbeni wakua ti Nzapa, ague atiri mbeni bira sân ti tene Nzapa amû yanga na lo ti sara ni, a sara si lo wara kuâ na pekoni.—2 Chronique 35:20-24.
^ par. 8 Ti azo ti Canaan, azo ti Israël ahunda ala na tënë ti siriri kozo ti tiri bira na ala ape. Ngbanga ti so a mû lani na ala angu 400 ti tene ala changé asioni sarango ye ti ala. Me, juska na ngoi so azo ti Israël ague ti tiri na ala, a bâ so ala peut encore ti changé ape (Genèse 15:13-16). Tongaso, a peut gi ti futi ala kue awe. Me, a bata ambeni zo ti Canaan ni, so achangé bê ti ala.—Josué 6:25; 9:3-27.