PANAYIOTA akono na yâ ti mbeni zoa ti Méditerranée. Na ngoi so lo ngbâ maseka-wali, tënë ti poroso agbu bê ti lo ngangu. Na pekoni, lo ga secrétaire ti mbeni bungbi ti kama-poroso so ayeke na yâ ti kete kodoro so lo yeke dä lani. Lo gue da na da ti ro nginza ndali ti kama-poroso ti ala ni. Tongana angoi ayeke hon lani, li ti Panayiota aga kirikiri. Na yâ ti bungbi ti ala ni, tënë ti sarango nzoni gi na afami wala na akamarade, bê ti ye, papa nga na kota bê la ahon ndo ni, atâa so ala amembre ni ayeke iri mba kamarade.

Daniel akono na yâ ti mbeni sewa so aye tënë ti Nzapa ngangu, na Irlande. Mawa ni ayeke so, ambeni sarango ye ti aprêtre asara lo nzoni ape. Ala yeke nyon sämba ahon ndo ni, ala yeke sara angia ti nginza, ala yeke nzi anginza ti offrande, atâa so ala fa na lo so, tongana lo sara siokpari, lo yeke gue na enfer.

Jeffery ayeke sara kua ti gingo aclient nga ti kä akungba ti awa ti abateau so ayeke na Royaume-Unis nga na États-Unis. Lo ngbâ ti dabe ti lo na angoi so aclient nga na azo ti dengo buze ayeke sara ye na nzi na ngoi ti mango tere ti ala na akota zo ti gouvernement. Ala yeke sara tënë na ndo ni kete ape, tongaso si ala buba yâ ti mango tere ti ala ni ape.

Mawa ni ayeke so, amara ti sarango ye ni so amû ndo. Sarango ye ti handango lê ti azo amû ndo kue laso, na yâ ti akua so azo ayeke sara: na yâ ti poroso, na yâ ti abungbi ti nzapa nga na yâ ti dengo buze. Tënë ti yanga ti Grec so a kiri pekoni na “sarango ye ti handango lê ti azo” aye ti sara tënë ti azo ti sarango théatre, so mingi ni ayeke yü ka masque. A si na mbeni ngoi, azo asara kua na tënë ni so ti sara tënë ti mbeni zo so ayeke sara mbeni ye ti handa na azo, wala ti wara na mbeni ye so lo ye.

Sarango ye ti handango lê ti azo apeut ti ga na akpale, na tapande kengo zo, ngonzo nga na batango zo na bê. Tongana mara ti ye ni so asi na mbeni zo, na vundu na bê, lo peut ti tene: “Sarango ye ti handango lê ti zo! A yeke hunzi ande la?” Me, merci so Bible afa na e so a yeke hunzi mbeni lâ.

Tongana ti so Bible afa, sarango ye ti handango lê ti azo akomanse na popo ti azo ti sese ape, me mbeni ange la azi li ni lani. Na tongo nda ni, Satan Zabolo asara kua na mbeni ngbo, tongana ti mbeni zo so asara kua na masque, ti ga ti handa na Ève, tongaso si Ève apensé so lo yeke mbeni nzoni zo (Genèse 3:1-5). Na pekoni awe la si gbâ ti azo akomanse ti mû mara ti sarango ye ni so. Ala yeke handa azo ti fa so ala yeke ye tongaso, andâ ala yeke ni ape, tongaso si ala wara ye so ala yeke gi ni.

 Lani a si na mbeni ngoi, azo ti Israël atï na yâ ti vorongo ti wataka nga na ti sarango ye ti handango lê ti azo. Me, fani mingi, Nzapa agboto mê ti ala, lo fa na ala akpale so ala yeke wara tongana ala ngbâ na yâ ti amara ti sarango ye ni so. Na lege ti prophète Ésaïe, Jéhovah Nzapa atene: “Azo so aga nduru na Mbi na tënë ti yanga ti ala, na ala yä iri ti Mbi na yanga ti ala, me bê ti ala azia Mbi yongoro.” (Ésaïe 29:13). Ndali ti so ala changé ape, Nzapa azia lege na azo ti Babylone ti ga ti futi Jérusalem nga na temple ni, na ngu 607 kozo ti Christ. Na pekoni, na ngu 70, aRomain nga kue aga afuti kodoro ni. A yeke polele so Nzapa aye tënë ti sarango ye ti handango lê ti azo ape.

Me, tongana azo asara ye na lege ni sân ti handa lê ti azo, Nzapa na Molenge ti lo, Jésus, ayeke bâ ala na nene ni mingi. Na tapande, lani na tongo nda ti kua ti Jésus na sese ge, mbeni koli so iri ti lo ayeke Nathanaël aga na mbage ti lo. Na ngoi so Jésus abâ koli ni, lo tene: “Bâ, tâ zo ti Israël so tënë ti handa ayeke na yâ ti lo oko pëpe.” (Jean 1:47). Na pekoni, Nathanaël, so a iri nga lo Barthélemy, aga mbeni oko ti abazengele 12 ti Jésus.—Luc 6:13-16.

Jésus amû lani ngoi ti duti na tere ti adisciple ti lo, nga lo fa na ala apensé ti Nzapa. Adisciple ti Jésus adoit pëpe ti ga azo so ayeke sara ye ti handa na lê ti azo. Jésus afâ ngbanga lani na ndo ti amokonzi-nzapa so ayeke sara ye ti handa na lê ti azo. Zia e bâ ambeni sarango ye ti ala ni.

Ala yeke sara ye ti “mbilimbili” gi ti tene azo abâ ala. Jésus atene lani na azo so ayeke mä lo, lo tene: “Ala sara hange si ala sara kusala ti ala ti mbilimbili na lê ti azo pëpe ti tene azo abâ ala . . . , tongana ti so awahandango lê ti zo ayeke sara.” Lo tene nga na ala ti tene, tongana ala yeke mû mbeni ye na azo ti mawa, a yeke nzoni ala sara ni na hondengo ni, wala ti tene azo abâ ape. A yeke nzoni ala sambela gi ti tene azo abâ ala ape. A lingbi fason ti vorongo Nzapa ti ala aduti na lege ni nga alingbi na ti so Babâ ti lo aye.—Matthieu 6:1-6.

Ala yeke nduru ti kasa zo. Jésus atene: “Mo wahandango lê ti zo! Mo zi kozoni kota keke so ayeke na yâ ti lê ti mo wani, si na pekoni mo bâ polele tongana nyen ti zi kete pere so ayeke na yâ ti lê ti ita ti mo.” (Matthieu 7:5). Tongana mbeni zo ayeke gboto lê ti azo gi na ndo ti afaute ti amba ti lo, atâa so lo nga kue lo sara akota faute, andâ lo ye ti handa gi lê ti azo la. Ngbanga ti so, ti tâ tënë ni, “azo kue asara siokpari awe na ala si nduru na gloire ti Nzapa pëpe”.—aRomain 3:23.

Ala yeke na asioni bibe na yâ ti bê ti ala. Mbeni lâ, ambeni disciple ti aFarizien nga na ambeni zo ti Hérode aga na tere ti Jésus, ti hunda tënë na lo na ndo ti impôt. Ala komanse tënë ti ala ni na gondango ndo ti mvene, ala tene: “Wafango ye, e hinga so mo yeke tene gi tâ tënë lakue nga mo yeke fa tënë ti Nzapa na lege ti tâ tënë.” Na pekoni, ala hunda mbeni tënë ti tene Jésus atï na yâ ti kûkû ti ala, ala tene: “Ndia amû lege na zo ti futa lapo ti molenge ti kodoro na César wala pëpe?” Jésus angbâ atene: “Ala awahandango lê ti zo so, ngbanga ti nyen ala yeke tara mbi?” Jésus airi ala awahandango lê ti zo ngbanga ti so ala yeke gi ti wara vrai kiringo tënë na hunda ti ala ni la ape, me ala ye gi ti “gbu lo na tënë ti yanga ti lo.”—Matthieu 22:15-22.

Lani na Pentecôte ti ngu 33, na ngoi so a zia gere ti congrégation ti aChrétien na sese, tâ tënë nga na sarango ye na lege ni amaï na popo ti ala. Ala sara kue ti zi, na yâ ti asarango ye ti ala, bibe ti sarango ye ti handango lê ti azo. Na tapande, Pierre, mbeni oko ti abazengele 12, awa amba ti lo aChrétien ti ‘yeda ti sara ye alingbi na tâ tënë ti duti na tere ti aita ti ala, na yengo tere so ayeke ti handango lê ti zo pëpe’. (1 Pierre 1:22). Bazengele Paul nga kue awa amba ti lo ti duti na “ndoye so alondo na vuru bê, na nzoni yingo-ti-hinga nga na mabe so ayeke ti handango lê ti zo pëpe.”—1 Timothée 1:5.

Afango ye ti Jésus nga na ti abazengele, so ayeke na yâ ti Bible, angbâ na ngangu juska laso. Bazengele Paul atene: “Tënë ti Nzapa ayeke na fini na ayeke na ngangu ti sara ye, a za ahon épée so yanga ni ayeke use na a kpo a lï juska a kangbi popo ti âme na yingo, a kangbi nga popo ti ando so abio atingbi tere dä na mafuta ti yâ ti abio ni, na a lingbi ti hinga nda ti abibe ti bê ti zo nga na aye so bê ti zo ni aye ti sara.” (aHébreu 4:12). Azo  mingi so amanda Bible, nga asara effort ti sara ye alingbi na aye so ala manda, awara lege ti zia lege ti sarango ye ti handango lê ti azo, na ala gi ti sara ye so ayeke na lege ni nga ti tene tâ tënë. Zia e bâ tapande ti azo ota so e sara fade tënë ti ala na tongo nda ni so.

Panayiota awara lege ti changé na ngoi so lo yeda na mbeni tisango ndo ti aTémoin ti Jéhovah, ti tene lo gue na abungbi ti ala na Da ti Royaume. Lo bâ so azo asara ye ti handa na lê ti amba ti ala ape. Lo tene: “Kâ, mbi bâ tâ ndoye nga na tâ bingo bê na ndo ti mba, so azo ni ayeke na ni na popo ti ala, a yeke mbeni ye so mbi bâ ni lani ape na yâ ti angu kue so mbi sara na yâ ti kua ti poroso so mbi sara lani.”

Panayiota akomanse ti manda Bible nga lo changé aye na yâ ti gigi ti lo, juska lo wara batême. A sara angu 30 awe. Fadeso, lo tene: “Mbi wara tâ ngia, pëpe na ngoi so lani mbi yeke gue da na da ti sara tënë ti kama-poroso, me na ngoi so mbi komanse ti fa tënë ti Royaume ti Nzapa, so ayeke oko ye so na lege ni e peut ti wara mbeni dunia so sarango ye na lege ni ayeke na yâ ni.”

Daniel asara a-effort na yâ ti congrégation, na a mû na lo ambeni kua ti sarango ni. Ambeni ngu na pekoni, lo sara mbeni faute, na bê ti lo akomanse ti fâ ngbanga na ndo ti lo. Lo tene: “Na aye so mbi bâ lani na yâ ti ngbene eglize ti mbi teti angu mingi, mbi bâ so mbi yeke na mbeni ye nde ti sarango ni ape, a yeke gi ti tene mbi zia akua so a mû na mbi. Ti zia si amba ti mbi aChrétien apensé so mbi yeke zo tongaso, andâ mbi yeke ni ape, a sara mbi nzoni ape.”

Na peko ti so Daniel achangé sarango ye ti lo ni, lo bâ so lo peut fadeso ti kiri ti sara akua ti lo sân ti tene bê ti lo afâ ngbanga na ndo ti lo. Lo yeda na akua so a kiri a mû na lo na yâ ti congrégation. Gi azo so ayeke sara kua ti Nzapa na lege ni, sân ti handa lê ti azo, la apeut ti sara mara ti ye tongaso. Ala manda ti ‘zi kota keke’ so ayeke na yâ ti lê ti ala kozo awe si ala peut ti hunda ti “zi kete pere” so ayeke na lê ti ita ti ala.

Jeffery, so amû lani fini ti lo kue ti sara kua ti bango lege ti dengo buze, atene: “Na ngoi so mbi yeke manda gbâ ti aye na yâ ti Bible, mbi ga ti bâ so mbi doit ti zia lege ti tenengo mvene, so mbi yeke leke ni ti wara na aclient. Bê ti mbi afâ ngbanga na ndo ti mbi lani mingi tongana mbi diko aProverbe 11:1. Versê ni atene: ‘Kilo ti mbilimbili pëpe ayeke ye ti sioni mingi na lê ti L’Éternel.’” Biani, nde na azo so aga ahunda lani tënë na Jésus na ndo ti tënë ti impôt, Jeffery amanda ti duti na sioni bibe pëpe na mbage ti amba ti lo aChrétien nga na azo so ayeke aChrétien ape.

A-Témoin ti Jéhovah na ndo ti dunia mobimba ayeke sara kue ti sara ye alingbi na aye so ala yeke manda na yâ ti Bible. Ala yeke sara effort ti “yü fini zo so a sara lo alingbi na ye so bê ti Nzapa aye na so ague oko na tâ lege ti mbilimbili nga na tâ lege ti dutingo be-ta-zo.” (aÉphésien 4:24). E wa mo ti gi ti hinga aTémoin ti Jéhovah nzoni, ti hinga aye so ala mä na bê na ni nga ti hinga ye so ala lingbi ti sara ti aidé mo ti manda ye na ndo ti fini dunia so Nzapa amû zendo ni. Na yâ ti fini dunia ni so, sarango ye ti “mbilimbili ayeke duti ande na yâ ni” nga sarango ye ti handango lê ti azo ayeke duti ande dä ape.—2 Pierre 3:13.