Olole evideo ziriho

Iroho Litagatifu Byo Bici?

Iroho Litagatifu Byo Bici?

Ishuzo ly’Ebibliya

 Iroho litagatifu yo misi Nnâmahanga akolesa ly’ajira mikolo miguma miguma. (Mikeyo 3:8; Luka 1: 35) Erhi Ebibliya ederha oku Nnâmahanga anakolese iroho lyage litagatifu, oko kuli kuderha oku anakolese emisi yage ngasi hoshi aha analonzize ly’ahikiriza obulonza bwage.—Ennanga 104:30; 139:7.

 Omu Bibliya, oluderho “iroho” lwarhengaga omu luderho lw’Ecihabraniya ruʼach n’omu luderho lw’Ecigiriki pneuʼma. Ezo nderho zombi zinaganirire emisi ya Nnâmahanga ajiramo emikolo yage erhi iroho litagatifu. (Omurhondêro 1:2) Cikoki, hali ahandi Ebibliya ekolesa ezo nderho omu yindi-yindi njira:

 Ebyo byoshi bihugwîre akantu omuntu arhakabona n’amasu, cikone anabona ebi ako kantu kali kajira. Ko n’oko, iroho litagatifu lya Nnâmahanga, “koliba nka mpûsi. Lirhabonekana, lirhajira mubiri cikone lijira obuhashe.”—An Expository Dictionary of New Testament Words, by W. E. Vine.

 Na kandi Ebibliya eshushanyize iroho litagatifu lya Nnâmahanga n’ “amaboko” erhi “minwe” yage (Ennanga 8:3; 19:1; Luka 11:20; oshushanye na Mateyo 12:28.) Nka kula omubînji akolesa amaboko gage n’eminwe yage ly’abînja kantu kalebe, Nnâmahanga naye akolesize iroho lyage litagatifu lyajira ebi bintu bikulikire:

Iroho litagatifu arhaba muntu

 Okubona Ebibliya eshushanyizize iroho litagatifu “n’ “amaboko” erhi “minwe” erhi “mûka,” oko kuyerekine oku iroho litagatifu arhaba muntu. (Olubungo 15:8, 10) Enfune za fundi zirhakajira akazi buzira bulongozi bw’oyo fundi. Ko n’oko, iroho litagatifu lirhakajira akazi buzira kulongozibwa na Nnâmahanga. (Luka 11:13) Kandi, Ebibliya eshushanyize iroho lya Nnâmahanga n’amîshi, enalihizire haguma n’obuyemere n’obumanye. Ebyo byoshi biyerekine oku iroho litagatifu arhaba muntu.—Izaya 44:3; Ebijiro by’Entumwa 6:5; 2 Abakorinti 6:6.

 Ebibliya edesire oku izino lya Nnâmahanga ye Yehova, izino ly’omugala ye Yezu Kristu, cikoki, ntaho edesire izino ly’iroho litagatifu. (Izaya 42:8; Luka 1:31) Erhi bâli baniga Stefano erhi buyemere bwage burhuma, oyo Mukristu abona omu cibonekerezi ebintu biri empingu. Abona bantu babirhi bonene, ci arhali basharhu. Ebibliya edesire ntya: “Yehe, ali ayunjwire iroho litagatifu, agalamira empingu, abona irenge lya Nnâmahanga na Yezu wali damire ekuboko kulyo kwa Nnâmahanga.” (Ebijiro by’Entumwa 7:55, NWT) Iroho litagatifu yo misi Nnâmahanga akolesagya ly’arhabala Stefano abone eco cibonekerezi.

Entanya z’obunywesi lugenda iroho litagatifu

 Obunywesi: Iroho litagatifu aba muntu linaba cigabi c’obusharhu butagatifu, nk’oku 1 Yowane 5:7, 8 ayerekinwe omu Bibliya ehamagalwa King James version of the Bible.

 Okuli: Omu 1 Yowane 5:7, 8, Verbum Bible ayushwire enderho “empingu, Larha, Luderho na Mûka Mutagatifu, n’abo basharhu, anali muguma. Kandi bali basharhu bahamiriza ah’igulu.” Cikoki, abantu balabiriza ebintu, bafulwîre oku ezo nderho zirhayandikagwa n’entumwa Yowane, n’omu ntyo zirhashinganini okuba omu Bibliya. Professeur Bruce M. Metzger ayandisire ntya: “Rhuyemire n’obwalagale oku ezo nderho zirhali z’okuli, zirhanashinganini okuba omu Ndagano Mpyahya.”—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Obunywesi: Erhi Ebibliya eganirira iroho litagatifu, enaliganirire nka muntu. N’oko kuyerekine oku iroho litagatifu ali muntu.

 Okuli: Agandi mango Ebibliya enagarire iroho litagatifu nka muntu, cikoki oko kurhayerekini oku iroho litagatifu ali muntu. Kandi Ebibliya eganirire obwenge, olufû n’ecaha nka bantu. (Emigani 1:20; Abaroma 5:17, 21) Kwa lwiganyo, Ebibliya eyerekine oku obwenge bujira “akazi” n’“abana” n’oku ecaha cinakashumika, cinayirhe n’okulerha irala.—Mateyo 11:19; Luka 7:35; Abaroma 7:8, 11.

 Kwa lwiganyo, erhi entumwa Yowane ederha enderho za Yezu, alonzagya okuganirira iroho litagatufu nka muntu erhi alihamagala “murhabazi” (paraclet) wakahâna Obuhamirizi, okulongoza, okuganîra, kuyumva, kuyalîza, kukuza n’okurhôla. (Yowane 16:7-15) Cikoki, oko kurhali kuderha oku iroho litagatifu ali muntu.—Yowane 14:16, 17.

 Obunywesi: Bulya Ebibliya edesire oku rhukwanine rhubatizibwe okw’izino ly’iroho litagatifu, kuli kuderha oku iroho litagatifu ali muntu.

 Okuli: Agandi mango Ebibliya enakolese oluderho “izino” ly’elonza okuganirira obuhashe n’obukulu. (Olushika 18:5, 19-22; Esteri 8:10) Omuntu obatizibwe “okw’izino ly’iroho litagatifu” aba ahugûsirwe obuhashe n’omukolo gw’iroho litagatifu omu kuhikiriza obulonza bwa Nnâmahanga.—Mateyo 28:19.

 Obunywesi: Entumwa n’abanafunzi baguma baguma ba Yezu baliyemire oku iroho litagatifu aba muntu.

 Okuli: Ebibliya erhadesiri ntyo, ciru n’ehistware erhayerekini ntyo. Citabu ciguma Encyclopædia Britannica cidesire ntya: “Okuderha oku Iroho litagatifu naye ali muntu wakuharamya. . . kwarhondereraga omu ntimanano yajiragwa e Constantinople omu mwaka gwa 381.” Eyo ntimanano yajiragwa myaka 250 enyuma z’okufâ kw’entumwa nzinda.