Olole evideo ziriho

MUYIGE OBUYEMERE BWABO | MARIYA MAGADALENA

“Nabwine Nnawirhu!”

“Nabwine Nnawirhu!”

 Mariya Magadalena ahorhôla emirenge, analola emalunga. Nnawabo muzigirwa bamutundisire oku murhi. Zali nka nsa ndarhu amango g’ekuba nzindikiriza, “n’omwizimya gwabwika igulu lyoshi”! (Luka 23:44, 45) Mariya Magadalena ahira omushangi gwage oku birhugo ayegemera omukazi wali aha burhambi bwage. Ogo mwizimya gwayusagya ns’isharhu, gurhali mwizimya gwalerhagwa enyanya z’okulwa kw’izuba n’omwezi kurhayusa kasanzi kanji. Nkaba Mariya n’abandi bal’iyimanzire aha burhambi bwa Yezu bayumvirhe ensimba zilug’iyama budufu zarhondera okuyama mw’ako kasanzi. Bantu baguma na baguma “bayoboha bwenene, banaderha, mpu: ‘Neci, kwo binali oyu anali Mugala wa Nyamuzinda.’” (Mateyo 27:54) Abanafunzi ba Yezu n’abandi bantu nkaba barhanya oku Yehova akola ali ayerekana oburhe bwage n’omungo munji kuyerekera ebintu by’obuminya bajirire Omugala.

 Mariya Magadalena agendekera abêra aho, ciru akaba ebyo abonaga byali byakuyobohya. (Yowane 19:25, 26) Byanahashikana Yezu akag’iyumva malumwa manji bwenene rhurhakahash’irhanyako. Na kandi, nnina wa Yezu al’ilagirire oku burhabale n’oku kurhulirizibwa

 Ebi Yezu ajiriraga Mariya byoshi, byamushumya naye ajire ebi akanasha kuyerekera Yezu. Akengera amazibu alimo mango malebe, cikone Yezu ashanja ako kanga kage. Kugerera Yezu oyo mukazi acib’iba n’olukengwa lwage n’omuhigo gw’akalamo. Ahikira aha aba mukazi wa buyemere bunji. Omu njira nci? Na bici obuyemere bwage bwakarhuyigiriza ene?

“Bakag’irhabala n’Ebirugu Byabo”

 Omu Bibliya omwanzi guganirire Mariya Magadalena gurhonderire okubiyerekire engalo ahânaga. Yezu amuha oluhuma erhi amukûla omu buja bw’abazimu. Ago mango abazimu bakagilug’ija oku bantu, ciru abazimu bo banalikola bali balongoza bantu banji. Rhurhamanyiri ebi abo bazimu bajirire Mariya Magadalena; rhumanyire kone oku bamukulagako bazimu nda baminya bwenene, babi na bakumulibuza. Cikone Yezu amukûla kw’abo bazimu!​—Luka 8:2.

 Erhi Mariya ahâbwa oluhuma, arhulirizibwa bwenene anarhondera akalamo kahyahya. Gurhi akayerekinemwo oku avuzire omunkwa? Ahiga okuba mwanafunzi mwishwekerezi wa Yezu. Na kandi akahikiriza malagirire malebe akag’ibona. Yezu n’abanafunzi bage bal’ilagirire oku biryo, emishangi, n’ahantu h’okugwishira. Barhali bagale, barhanakag’ijira omukolo g’okulonza ensaranga. Bal’ilagirire oku burhabale bw’ebirugu lyo basegeza obwenge bwabo oku mukolo gw’amahubiri n’okuyigiriza.

 Mariya n’abandi bakazi barhabire okuhikiriza ago malagirire. Abakazi “bakag’irhabala n’ebirugu byabo.” (Luka 8:1, 3) Nkaba baguma na baguma ba mulibo bagwerhe ebirugu by’omubiri. Ebibliya erhadesiri oku abo bakazi bakag’ija ngasi lugo mpu lyo bayendera Yezu n’abanafunzi bage ebiryo, erhi lyo babafulira, erhi kubabambira aha bagwishira. Cikone bakag’irhabala abo balume bali nkaba hofi 20. Oburhabale bw’abo bakazi bwarhabire Yezu n’entumwa zage basegeze omukolo gw’amahubiri. Kobinali, Mariya al’imanyire oku arhakahash’ilipa Yezu kw’ebyo byoshi amujirire, cikone ashagalukira okumujirira ebi akanahashire!

 Ene bantu banji banakabonerera abantu bakola emikolo y’obwirhohye lyo bashibirira abandi. Cikone oku Yehova ababona kuba lubero n’oko. Orhanye omwishingo Mariya abire nago omu kucihâna ly’arhabala Yezu n’entumwa zage! Aka Mariya, Bakristu banji ene, bali bahikiriza n’obushagaluke emikolo y’obwirhohye lyo bashibirira abandi. Hali amango rhujira kantu kalebe erhi kuderha luderho lulebe lwarhabala abandi omu njira nnene. Yehova anashagalukire obo burhabale.​—Emigani 19:17; Abahabraniya 13:16.

“Aha Burhambi bw’Omurhi gw’Amalibuko gwa Yezu”

 Mariya Magadalena ali egarhi k’abakazi banji balusagya Yezu e Yeruzalemu erhi aja oku Pasaka y’omwaka gwa 33 K.K.K. (Mateyo 27:55, 56) Byanahashikana ayobohire bwenene erhi ayumva oku muli obo budufu bagwasire Yezu banamushweka. N’ebintu byagendekera byabiha. Guvernere Pilato, ayumvirhiza enshumi z’abakulu b’idîni n’ehitû hy’abantu, na ntyo alutwira Yezu oku amanikwe oku murhi gw’amalibuko. Nkaba Mariya abwine omuko gwakag’idwa kuli Nnawabo, arhamire yeshi-yeshi, anali abulula omurhi mulîri bwenene baj’imumanikako.​—Yowane 19:6, 12, 15-17.

 Enyuma z’omw’izimya gwabaga aha nsa ndarhu, Mariya Magadalena n’abandi bakazi bayimanga “aha burhambi bw’omurhi gw’amalibuko gwa Yezu.” (Yowane 19:25, NWT) Mariya, wasigalaga aho buzinda, abona anayumva gurhi Yezu abwira Yowane oku agendekere ashibirira nnina. Na kandi ayumvirhe oku Yezu alakira Ishe n’izu linene. Anayumvirhe enderho nzinda z’obuhimi Yezu aderhaga. Aderha erhi “byamahikirira,” buzinda Yezu afâ. Mariya agaya bwenene. Cikone Mariya agendekire abêra aho enyuma z’okufâ kwa Yezu. Enyuma z’aho, agendekera abêra aha nshinda ya mulume muguma mugale wakag’ihamagalwa Yozefu, muli eyo nshinda mwo bal’ihizire omubiri gwa Yezu.​—Yowane 19:30, NWT; Mateyo 27:45, 46, 57-61.

 Olwiganyo lwa Mariya lurhukengezize ebi rhushinganine okujira amango abirhu bemezi bali balwisa amarhangulo. Nkaba rhwanayabirwa okuhanza obuhanya erhi kuyusa amalumwa abantu bahikirwe nago, cikone rhwanayerekana obwonjo n’oburhwali. Omu kanga kazibu okuba aha burhambi bw’omwîra orhushibirire kwanarhabala bwenene. Okuba hofi n’omwîra wirhu oli omu bulagirire kwanayerekana obwishwekerezi kuli ye na kandi kwanamurhuliriza.​—Emigani 17:17.

Buzira karhinda nnina wa Yezu arhulirizibwe erhi abona Mariya Magadalena amuli aha burhambi

Ngahi Mwamuhizire “Nj’imurhôla”

 Enyuma z’okuhira omubiri gwa Yezu omu shinda, Mariya ali haguma n’abandi bakazi badwirhe amalashi bashîga omubiri gwa Yezu. (Marko 16:1, 2; Luka 23:54-56) Azûka omu muceracera gw’enyuma z’olusiku lwakulikiraga Esabato. Obone omu bwenge bwawe gurhi bali haguma n’ababo bakazi bali balambagira omw’ibarabara burhanacica bwinja, lyo baja ebwa nshinda ya Yezu. Erhi bali omu njira bakacidosa ndi wabakulira ibuye lyali oku luso lw’enshinda ya Yezu. (Mateyo 28:1; Marko 16:1-3) Ciru akaba ntyo barhabulaga buja ebwa nshinda. Obuyemere bwabo bwabashumya okujira ebi bakanahasha banalangalira oku Yehova ajira ebisigire.

 Nkaba Mariya ye wali murhanzi okuhika aho nshinda ya Yezu. Erhi ahika aho ayimanga, asomerwa. Ibuye lirhaciri oku nshinda, eyo nshinda erhacirimo cici! Okubona Mariya ali mukazi wa bijiro, alibirha ajibwira Petro na Yowane ebi anabwine. Obone omu bwenge bwawe gurhi ayishaga ali ayahagira buzinda aderha ntya: ‘Babishwîre Nnawirhu, rhurhanamanyiri aha bamuhizire’! Petro na Yowane balibirha baja ebwa nshinda baj’ilola erhi kobinali murhanaciri cici, buzinda bagaluka emwabo. *Yowane 20:1-10.

 Erhi Mariya agaluka ebwa nshinda, abêra aho yene. Bulya lyaciri sezi, akahwenyenye kali aho nshinda, karhuma arhondera alaka. Enyanya z’okuba n’akarhinda okubiyerekire ebi bamubwiraga oku Nnawabo arhaciri omu nshinda, arhondera ahenguzamo. Akanguka, abona bamalahika babirhi baliyambirhe emishangi myeru, bamudosa ntya: “Bici ebyo walakira?” Bulya ajaga ayumva omungo munene bwenene, abashunza nk’oku anabwiraga entumwa: “Bahêsire Nnawirhu, ntanamanyiri ngahi bamuhizire.”​—Yowane 20:11-13.

 Erhi ahinduka abona mulume muguma ayimanzire enyuma zage. Arhamanyaga oyo ali ndi, na ntyo amanya mpu nkaba oyo mulume ali mulanzi w’aho. Oyo mulume amudosa ntya n’obwonjo: “We mukazi, bici ebyo walakira? Ndi walonza?” Mariya ashuza ntya: “Yagirwa, akaba, we wamuhêsire, ombwire ngahi wamuhizire, nj’imurhôla” (Yowane 20:14, 15) Orhanye kuli ebyo aderhaga. K’oyo mukazi akahashire okuhêka yene omubiri gwa Yezu, n’obu Yezu ali ntwali ya mulume? Mariya arharhanyagya kuli ebyo bintu. Alimanyire oku ashinganine ajire ebi akanahasha.

Ngahi Mwamuhizire “Nj’imurhôla”

 Ka rhwanayiga obuyemere bwa Mariya Magadalena erhi rhwakarhimanana n’amazibu erhi bihanzo bilebe birhurhalusire olugero? Erhi rhwakakasegeza obwenge bwirhu oku buzamba bwirhu na kw’ebi rhurhakahasha, oboba n’akarhinda byanarhuvuna omurhima. Cikone erhi rhwakarhôla omuhigo gw’okujira ebi rhwakanahasha n’okuleka ebindi omu maboko ga Nnâmahanga, rhwanahikiriza bintu binji kulusha oku rhwal’irhanyize. (2 Abakorinti 12:10; Abafilipi 4:13) Na kulusha ebyo byoshi, rhwanashagalusa omurhima gwa Yehova. Kobinali, Mariya ashagalusize omurhima gwa Yehova, na Nnâmahanga amuhemba bwenene kulusha oku al’irhanyize.

“Nabwine Nnawirhu!”

 Omulume waliyimanzire embere za Mariya arhali mulanzi w’ishwa. Embere ali mubinji, na kandi aba mwalimu, na buzinda aba Nnawabo wa Mariya. Cikone arhamumanyaga, na ntyo agenda. Mariya arhal’imanyire oku Yezu ali amafûka ananabire ciremwa ca kiroho cigwerhe emisi. Yezu al’iyambirhe omubiri gwa mwene muntu, cikone gurhali gulya mubiri ahânaga nterekêro. Muli ezo nsiku z’okushagalusa z’obufûke bwage, kanji-kanji arhakag’imanyikana n’abantu bal’imumanyire bwinja.​—Luka 24:13-16; Yowane 21:4.

 Gurhi Yezu ajijire lyo Mariya amumanya? Amuhamagala omw’izino lyage nk’oku anakag’ijira, aderha erhi: “Mariya!” Mariya akabagana aderha n’izu omu kukolesa oluderha ly’Ecihabraniya akag’ikolesa ly’ahamagala Yezu, aderha erhi “Raboni.” Oyo ali Mwigiriza wage muzigirwa! Acishinga bwenene. Amuhobera arhanacilonzagya okumuleka.​—Yowane 20:16.

 Yezu al’imanyire entanya za Mariya. Amubwira ntya: “Orhampumagakwo.” Rhwanarhanya oku amubwizire ezo nderho n’obwonjo, nkaba anali amwemwerhwa, n’obushagaluke anali acinanula kuli Mariya, anamubwira ntya: “Ntaj’irheremera emwa Larha.” Akasanzi kage kw’okuja empingu karhal’icihika. Acigwerhe omukolo alishinganine ajire hanw’igulu, anal’ilonzize Mariya amurhabale kuligo. Kobinali, Mariya akag’imuyumvirhiza bwinja. Amubwira ntya: “Ojage emunda bene wirhu bali, obabwire oku ‘nteremire emwa Larha na Sho, emwa Nyamuzinda wani na Nyamuzinda winyu.’”​—Yowane 20:17.

 Ogo gwali mukolo gwa lukengwa Nnawabo amuhâga! Mariya ali egarhi k’abanafunzi barhanzi-rhanzi bahâbagwa olukengwa lw’okubona Yezu enyuma z’okufûka kwage, na Yezu amuha olukengwa lw’okumanyisa abandi omwanzi mwinja. Orhanye kunganaci alishagalusire erhi agend’ibwira abanafunzi oku Yezu anafûsire. Obone omu bwenge bwawe gurhi ayishaga ali ayahagira anabwira abanafunzi enderho z’okuli bal’ishinganine bagendekere bakengera akasanzi koshi k’akalamo kabo. Aderha ntya: “Nabwine Nnawirhu!” Buzinda ababwira ebintu byoshi Yezu amubwiraga, ababwira byo n’obushagaluke bunji bwenene. (Yowane 20:18, NWT) Ogo mwanzi aderhaga gwayushûlwa oku mwanzi abanafunzi bayumvagya kurhenga emw’abakazi babonaga enshinda ya Yezu erhacirimo cici.​—Luka 24:1-3, 10.

“Nabwine Nnawirhu!”

‘Barhabiyemeraga’

 Gurhi abanafunzi bajijire? Oku murhondero barhang’ilahira. Rhusomire ntya: “Ebyo binwa babilola nka by’isirhe, barhanabiyemeraga.” (Luka 24:11) Ciru ankaba abo banafunzi bagwerhe obulonza bwinja, bakuliraga omw’ishanja lyagwerhe engeso y’okuba n’akarhinda lugenda omwanzi gwadesirwe n’omukazi. Enkomêdu y’ecirabi yal’idesire oku obuhamirizi bwahânyirwe n’omukazi burhakayemirwe embere z’akagombe k’okutwa emanja. Nkaba entumwa nazo ezo nkomêdu zazishumize buzira kumanya. Cikone Yezu n’Ishe bohe barhaba bakabôlo. Bahire abo bakazi olukengwa lunene bwenene!

 Mariya arhayobohaga okubwira abo banafunzi ogo mwanzi. Al’imanyire oku Nnawabo al’imulangalire, n’ako ko kantu al’ilagirireko. Bala bakulikira Yezu boshi bahâbirwe omwanzi bashinganine bayalize. Ebibliya eguhamagire “mwanzi mwinja g’Obwami bwa Nyamuzinda.” (Luka 8:1) Yezu arhalaganyagya abanafunzi bage oku abantu boshi bakayemire ogo mwanzi erhi kushagalukira omukolo gwabo. Kobinali ebintu byakabire lubero. (Yowane 15:20, 21) Co cirhumire kuli kwa bulagirire Abakristu b’okuli bakakengera olwiganyo lwa Mariya Magadalena. Ciru n’akarhinda ka bene wabo b’ekiroho karhanyihyagya omwishingo gwage gw’okuyaliza omwanzi mwinja okubiyerekire obufûke bwa Yezu!

 Enyuma z’aho, Yezu arhondera abonekera entumwa zage, n’omubalè munji gw’abanafunzi. Na mango maguma abonekera banafunzi bage 500 caligumiza! (1 Abakorinti 15:3-8) Kobinali obuyemere bwa Mariya bwakag’isêra ngasi mango erhi akayumvirhe erhi kubona oku Yezu anabonekire bantu balebe. Nkaba Mariya Magadalena ali muguma w’omu bakazi baguma na baguma bali omu ntimanano yajiriragwa e Yeruzalemu omu mango g’e Pantekoste amango abanafunzi ba Yezu bahâbagwa iroho litagatifu.​—Ebijiro by’Entumwa 1:14, 15; 2:1-4.

 Abe ali aho erhi arhahâli, rhuyemire n’obwalagale oku Mariya Magadalena agendekire aba n’obuyemere busêzire kuhika okufâ kwage. Ngasi muguma wirhu ahige okugendekera ayiga obuyemere bwa Mariya Magadalena! Rhwanayiga obuyemere bwage erhi rhwakayerekana oku rhuvuzire omunkwa oku bintu byoshi Yezu arhujirire, rhukakolera abandi n’obwirhohye n’okulangalira oburhabale bwa Nnâmahanga.

^ kip. 12 Bibonekine oku Mariya ali erhi amarhenga aha nshinda erhi arhimanana n’abakazi malahika abwiraga oku Kristu anafûsire. Aciba ali aha malahika abuganaga abo bakazi, Mariya akabwizire Petro na Yowane oku anabwine malahika amanamubwira bulya gurhi omubiri gwa Yezu gurhaciri omu nshinda.​—Mateyo 28:2-4; Marko 16:1-8.