Naburhagwa omu mwaka gwa 1954 e St. Paul, Minnesota, U.S.A. Omulala gwirhu gwal’igwaba bakatoliki, rhwanali bagale. Nie wakabirhi omu bana barhanu. Nasomeraga amasomo g’idako oku masomo g’abakatoliki nanali mwana wa wakurhumikira. Cikone ntagwerhe bumanye bunji lugenda Ebibliya. Cikone nal’iyemire oku haba Nnamahanga walemâga ebintu byoshi. Buzinda nahikira aha ntacigwerhi buyemere boshi-boshi omw’idîni.

Omwaka gwani murhanzi najâga oku universite William, lusiku luguma ndi ahaka ndi nafula, Abahamirizi ba Yehova bakomomba oku mulango. Nabayigulira, nababwira oku ntagwerhi kasanzi, bayishe olundi lusiku. Erhi bagaluka nabadosa madoso abirhi: “Bulya gurhi abantu binja barhayololoka?” Na “gurhi omuntu akajira ly’aba n’omwishingo?” Bampa ecitabu Kweli Iongozayo Kwenye Uzima wa Milele n’Ebibliya Tafsiri ya Ulimwengu  Mupya y’ecijalada c’akasi. Nayemera ifunzo ly’Ebibliya. Oko kwanyigula amasu, nashagaluka okumanya oku Obwami bwa Nnamahanga buli burhegesi bw’okunali. Nahugûkwa oku bone bw’oburhegesi bwayish’ilerhera bene bantu omurhula. Nabona oku okucishoga kwa bene bantu okucirhambula ntaco kwabajirire, lubero n’oko, kwalesire amalumwa omw’igulu, amalibuko, n’obubule b’obushinganyanya.

Oku murhondêro gw’omwaka gwa 1982 nacihâna emwa Yehova kugerera isala, n’enyuma z’aho nabatizibwa oku ntimanano nkulu yal’igwerhe ecirhwe cidesire “Okuli Lugenda Obwami” yajiriragwa omu santre y’e St. Paul. Nacib’igaluka e Minnesota omugobe gwakulikiraga, lyo ngend’ijira amashindano. Ago mashindano abasoma amarhegeko g’igulu banakagajira kanji-kanji. Omu mwezi gw’Ikumi bambwira oku napatire kw’ago mashindano, na ntyo naba muzuzi.

Kw’eyo ntimanano rhwamanyana na Mike Richardson, ali oku Beteli y’e Brooklyn, ambwira oku barhondezize oku Beteli omukolo gw’okutwa emanja. Nakengera enderho z’omulamba w’e Etiyopiya ziri omu Ebijiro by’Entumwa 8:36, nacidosa ntya: ‘Bici bicimpanzize okugend’ijira ogo mukolo gw’okutwa emanja oku Beteli?’ Ho n’aho narhôla omuhigo g’okuja oku Beteli.

Ababusi bani barhashagalukiraga omuhigo gwani gw’okuba Muhamirizi wa Yehova. Larha andosa bici ikubuliro lya Watchtower lyakandipa k’ogo mukola gwani gw’okutwa emanja! Namuhugûlira oku ntaco bakandipa, nacihâna kone. Namubwira oku bakampa emishangi n’ehisabuni hy’okuyifula.

Bulya hali aha bal’ibamampa akazi oko kwarhuma ntaja oku Beteli ho n’aho. Nayish’ija oku Beteli y’e Brooklyn New York, omu mwaka gwa 1984. Bantuma omu mukolo gw’okutwa emanja.

E Stade Stanley yagulagwa omu mwaka gwa 1983. Bene wirhu bahûna oluhusa lw’okukubûla buhyahya ensinga zomuliro n’amatiyo g’amishi. Erhi babuganana n’abakulu bw’omulugo, babahugûlira oku balonzize bakubûle bintu biguma na biguma bya mw’eyo nyumpa lyo bahash’ijiriramwo entimanano. Birhahashikanaga bulya amarhegeko g’ecihugo gal’idesire oku enyumpa bajirira mw’entimanano z’idîni zirhakwanini zije omu lugo ah’abantu balama. E Stade Stanley yâli nyubake omu kagarhi kw’olugo, omu ntyo, abakulu b’olugo balahira oku rhurhakajirira entimanano omo.

 Omugobe gwani murhanzi oku beteli, ikubuliro lya Yehova lyaheka olubanja oku kagombe kasungunu kw’okutwa emanja omu kulonza barhuhe oluhusa lw’okujirira entimanano yirhu omo. Bulya naciyusagya najirira e staje ya myaka ibirhi mw’ako kagombe kasungunu k’e St. Paul e Minnesota, nâl’imanyire gurhi bakola na gurhi nakasamba. Muguma w’omu ba avoka birhu âl’imanyire oku mw’eyo stade bakag’ijirira mw’ezindi ntimanano z’abantu boshi, nka miziki erhi mikeso. Buzinda adosa ntya: Bulya gurhi entimanano z’idîni zohe zirhakajirirwa omo? Akagombe kasungunu kalabiriza ebyo bintu, bahugûkwa oku e Jersey City, barhutwirire kubi olubanja. Etribinale yabwira abakulu bw’olugo oku barhuleke rhujirire entimanano zirhu omo. Olo lusiku nabona gurhi Yehova ali agisha ikubuliro lyage, ciru anakolesa omukolo gw’okutwa emanja lyo ikubuliro lyage ligendekera. Nashagaluka bwenene okubona nahikire aha naja mw’ogo mukolo.

Bene wirhu barhondêra ho n’aho bayubaka buhyahya eyo Stade. Enyuma za mwaka muguma, kw’okuderha oku, omu nsiku 8 z’omwezi gwa Mwenda mwaka gwa 1985, bajiriramo entimanano y’okuha abanafunzi b’Egileadi b’isomo lya 79 amadiplome gabo omu Nyumpa y’entimanano nkulu y’e Jersey City. Nacishinga bwenene okubona nacihanyire omu mukolo gw’okugendekeza obunguke bw’Obwami omu kuba muguma w’omu batwi b’emanja b’Abahamirizi ba Yehova. Ogo mwishingo gulushire oku nakag’iciyumva erhi nkakola omu nyumpa z’okutwa emanja embere nje oku Beteli. Ntal’imanyire oku Yehova alinteganyize bintu binji binja biri nk’ebyo.

Omu mwaka gwa 1980, kurhali kulembu abanganga bayemerere Omuhamirizi wa Yehova oku anabukwa buzira kuhirwa mw’omuko. Abâli omu mazibu bwenene bali bakazi bali mazimi, bulya abazuzi bakag’iderha oku bashinganine baje mw’omuko. Abazuzi bakag’iderha mpu erhi oyo mukazi akalahira oku arhaja mw’omuko, anafâ buzinda omwana abere nfuzi.

Omu nsiku 29 z’omwezi gwa 12 mwaka gwa 1988, mwali wirhu Denise ahwam’omuko enyuma z’okuburha. Ama hémoglobine gage gaja idako lya 5. Buzinda dokteri amubwira oku ahunyîrwe ahirwemw’omuko. Mwali wirhu alahira. Erhi kuca sezi abakulu b’olubitoro badosa muzuzi muguma erhi banahira mw’oyo mwali wirhu omuko, buzira kudosa mwali wirhu erhi iba Nicoleau, oyo muzuzi adêrha oku bamuhire mw’ogo duba-duba.

Lwakarhanu omu nsiku 30 z’omwezi gwa Ikumi na Kabirhi, bahiramwo mwali wirhu omuko, buzira kudosa iba erhi abakag’imucunga. Mw’ebyo bijingo bashweka bantu baguma na baguma bw’omu mulala gwa mwali wirhu, bashweka na  bagula babirhi b’ecigamba, mpu bulya bwo bahanzagya mwali wirhu oku arhajagamw’omuko. Lwa Kali Ndarhu sezi, amaradiyo g’e New York City n’ag’e Long Island gayalagaza oku ntyo kwo abo bantu bashwesirwe.

Lwakasi sezi najiganiza omuzuzi mukulu, Milton, namuhugûlira ebi oyo muzuzi anajiraga buzira kudosa mwali wirhu erhi iba. Omuzuzi Mollen ambwira oku nyishija omu biro byage enyuma z’emidi. Mwene wirhu rhwakag’ikola rhweshi, Philip Brumley, andusa mw’ebyo bijingo rhwaj’ibona omuzuzi Mollen, oyo muzuzi naye ahamagala avoka w’olubitoro oku naye ayishe ayumve. Enganîro zirhu zaba za kadali. Mwene wirhu Brumley anyandikira ehiradasi, ambwira oku “nderhe n’izu ly’oburhwali.” Elyo lyali ihano linja bulya naligwerhe oburhwali bw’okulahira ebi avoka adesire.

Enyuma za nsa zirhali nyi omuzuzi Mollen aderha oku rhugaluke eka, irhondo sezi rhuyishe rhugendekeze enshambalo. Erhi rhurhenga omu biro byage, abwira oyo avoka w’olubitoro oku “irhondo bagwerhe omukolo muzibu” gw’okujira. Oko kwali kuhugûla oku oyo avoka ayazire. Naciyumva oku Yehova ali nk’orhubwizire n’obwalagale oku ako kanga rhulimo kali kazibu. Oko kwarhuma nayumva oku nkwanine ncirhohye bulya Yehova ali ankolesa lyo mpikiriza obulonza bwage.

Obudufu bwoshi rhwalala rhwajira obusagasi lyo rhumanya bici irhondo rhwasamba. Akagombe kakulu kw’okusambisa emanja kali hofi n’e Bethel y’e Brooklyn, na ntyo banji muli rhwe rhwakag’ilambagirira aho. Erhi bazuzi bani bâli omo bayumva amasambo girhu badêrha oku er’irhegeko ly’okukahira omuntu mw’omuko barhanamudosize lizazibwe. Akagombe Kakulu kaderha oku mwali wirhu Nicoleau ayazize, n’oku oko kukahiramwo abantu omuko barhanabadosizi kuli kuvuna amarhegeko g’ecihugo.

Etribinali nkulu y’e New York yayerekana n’obwalagale oku mwali wirhu Nicoleau ashinganine abukwe buzira kuhirwamw’omuko. Bwo bwali burhanzi obo nani nasamba omu masambo ani gayerekire omuko gali gamajirwa n’akagombe kakulu. (Olole ecisanduku “Okuyaza Emanja Embere z’Orhugombe Rhukulu rhw’Okutwa Emanja”) Rhwajira entimanano n’abandi ba avoka bali oku Beteli, lyo rhuganirira akanga  kaganirire okulera abana, okuzaza obuhya, enyumpa n’okuziyubasirwe.

Erhi rhubuganana oburhanzi na Dawn, ali amazaza obuhya erhi agwerhe na bana basharhu. Akagicidebriye lyo alwisa akalamo ali na painiya. Ali lamire akalamo kazibu bwenene, nashagaluka bwenene okubona ali cihanyire omu mukolo gw’okukolera Yehova. Omu mwaka gwa 1992, rhwaja oku ntimanano nkulu yali desire “Wabebaji wa Mwanga,” kw’eyo ntimanano namubwira oku namusheba. Enyuma za mwaka muguma rhwajira obuhya. Okurhôla omukazi ozigire Yehova na mushagalusi guli mugisho kurhenga emwa Yehova. Dawn antuliriza akalamo kani koshi.​—Mig. 31:12.

Erhi rhujira obuhya, omwana murhanzi al’igwerhe myaka 16, owakabirhi 13, n’owakasharhu 11. Nal’ilonzize mbe ishe mwinja w’abo bana. Lyo mpash’ijira ntyo, najira obusagasi n’okusoma omu bitabu birhu emyanzi eyerekine gurhi omuntu akaba mubusi mwinja. Rhwal’igwerhe mazibu manji, cikone eby’okushagalula bwenene kuli kubona oku abo bana banjira mwîra wabo w’okuli n’ishe wabo muzigirwa. Abana birhu bagwerhe bîra banji, n’abo bîra bakag’ibalambagirira ngasi mango, oko kwakarhushagalula bwenene bulya ensiku zoshi rhwakag’iba rhuli haguma n’emisole.

Omu mwaka gwa2013, Dawn na nani rhwahamira e Wisconsin lyo rhushibirira ababusi birhu bali bamashosihala. Cikone nasomerwa bwenene okubona omukolo gwani g’oku Beteli gurhahwaga. Bacibikampamagala mpu ncibi gend’ikarhabala mango maguma na maguma omu mukolo gw’okutwa emanja z’ikubuliro lya Yehova.

Omu mwezi gwa Mwenda 2018, nakayumva ndi naciyaga-yaga aha mumiro. Munganga wakag’imbuka ambwira oku arhamanyiri bici byakalerha ntyo. Enyuma z’aho najibona owundi munganga, ambwira oku nji bona munganga w’enere. Omu mwezi gwa Munani, munganga wasomire eby’enere ambwîra oku ndwazire enere zirhajira bufûmu ayerekana oku ndwazire enere zihamagalwa omu cifaransa paralysie supranucléaire progressive. (PSP) Ezo nere zinakahoza birumbu biguma na biguma by’omubiri.

Nsiku isharhu enyuma z’aho, erhi mba ndi nalambagira, navunika ecigasha c’okuboko kulyo. Nalibûka bwakabirhi. Nahugûkwa oku kumbi ntacijira misi. Ezo nere zahuma oku kalamo kani koshi, ntacigwerhe buhashe bwakuderha, bwakuyimanga erhi bwakumira kantu kalebe.

Nashagalusire bwenene okukolesa obumanye bwani bw’omuntu omanyire amarhegeko g’ecihugo omu kurhabala ikubuliro lya Yehova ligendekere. Naba n’obulyo bw’okuyandika bitabu binji by’abatwi b’emanja n’okuhaka enderho zakag’iderhwa omu ngasi ntimanano y’emanja nakag’iba njiremwo omw’igulu lyoshi lyo nsambira olubaga lwa Yehova oku lugwerhe oluhûma lw’okulahira okuhirwamw’omuko. Ciru akaba nakag’ijira ebyo byoshi, nakagikengera ezi nderho za Yezu ziri omu Luka 17:10, zidesire ntya: ‘Ndi murhumisi wa busha, ntaco najijire cirhâl’icirhegeke.’