K’Omanyire?
Kunganaci omuziki gwali gwa bulagirire omu Israheli ya mîra?
OMUZIKI cali cigabi c’obulagirire bwenene omu nkomedu z’Abaisraheli. Ebibliya eganirire kanji-kanji abantu bakag’iziha ebyombo by’omuziki n’okuyimba enyimbo. Kobinali, cigabi ciguma oku ikumi c’Amandiko ziba nyimbo, kwa lwiganyo, ecitabu c’Ennanga, Olwimbo lw’Enyimbo, n’Endûlû. Citabu ciguma lugenda akalamo omu mango ga mîra cidesire oku Ebibliya “eyerekine n’obwalagale oku Abaisraheli bakag’ikolesa omuziki omu mikolo minji y’akalamo kabo.”
Omuziki omu kalamo ka ngasi lusiku. Abaisraheli bakag’iziha omuziki lyo bayerekana gurhi bakag’iciyumva. (Iz. 30:29) Abakazi bakag’ishurha orhugoma, bakag’iyimba n’omwishingo n’okusâma amango g’okuyimika mwami, amango g’ensiku nkulu, n’amango emirhwe yahimire. (Bac. 11:34; 1 Sam. 18:6, 7; 1 Bam. 1:39, 40) Kandi Abaisraheli bakag’iyimba n’izu linene enyimbo z’emishibo amango bafîrirwe. (2 Nga. 35:25) Citabu ciguma cayandikagwa na McClintock na Strong ciyerekine n’obwalagale oku “Abahabraniya lwali lubaga lwal’izigire emiziki bwenene.”
Omuziki e bwami. Abami b’ishanja ly’Abaisraheli bakag’ishagalukira omuziki. Mwami Sauli ahamagire Daudi e bwami ly’akamuzihira omuziki. (1 Sam. 16:18, 23) Erhi Daudi yene aba mwami, atula ebyombo by’okuziha omuziki, atunga enyimbo nyinja bwenene, anapanga ecigusho c’abimbiza, cakag’iyimba buzinda omu hekalu ya Yehova. (2 Nga. 7:6; Am. 6:5) Mwami Solomoni al’igwerhe abimbiza balume n’abakazi aha bwami bwage.—Muh. 2:8.
Omuziki omu nterekêro. Akantu k’obulagirire bwenene, Abaisraheli bakag’ikolesa omuziki omu kuharamya Yehova. Kobinali, bazihi b’emiziki 4000 bakag’iziha emiziki omu hekalu y’e Yeruzalemu. (1 Nga. 23:5) Bakag’ishenyula emijegereza, bakag’iziha enzenze, olulanga, n’okushurha emishekera. (2 Nga. 5:12) Cikone, abo bazihi b’emiziki b’obulenga arhali bone bakag’iharamya Yehova omu kukolesa omuziki. Baisraheli banji bakag’iyimba omu mibalamo yabo y’okuja e Yeruzalemu oku nsiku nkulu za ngasi mwaka. Ezo nyimbo zakag’ihamagalwa Nyimbo z’Okusôka. (Enna. 120-134) Na kushimbana n’amandishi g’Abayahudi, Abaisraheli bakag’iyimba Ennanga za Haleli a amango bakag’iba bali balya ebiryo bya Pasaka.
Omuziki guciri gwa bulagirire oku bantu ba Mungu. (Yk. 5:13) Okuyimba ciba cigabi c’enterekêro yirhu. (Ef. 5:19) Omuziki gunarhuhire omu cinyabuguma haguma n’abirhu Bakristu. (Kl. 3:16) Kandi gunarhuzibuhye amango rhuli rhwalwisa amazibu. (Ebj. 16:25) Omuziki eba njira nyinja bwenene y’okuyerekana obuyemere bwirhu muli Yehova n’obuzigire bwirhu kuli ye.
a Abayahudi bakag’ihamagala Olulanga lwa 113 kuhika 118 Nnanga za Haleli, bakag’iziyimba omu kukuza Yehova.