Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

Amadoso G’abantu Basoma Ebitabu Birhu

Amadoso G’abantu Basoma Ebitabu Birhu

Emigani 24:16 edesire ntya: “Kali nda omushinganyanya akulumba [erhi, anahirima] anashubizûka.” Kw’olo lwandiko luganirire omuntu wakaja wajira ecaha ngasi mango na ntyo Nnamahanga aje amubabalira ngasi mango?

Arhali ntyo kw’olwo lwandiko ludesire. Lubero n’oko, luganirire omuntu okalwisa amazibu ga ngasi mango na ntyo anajire okwage koshi ly’agalembera.

Rhuganirirage emilongo eri embere n’enyuma z’ogo mulongo: “Orhahîraga okahira omurhego omu nyumpa y’omushinganyanya, orhanamushâbiraga. Kali nda omushinganyanya akulumba anashubizûka, ba-nyankola- maligo bohe kugwa bagwa omu buhanya.  Erhi omushombanyi wawe akakulumba orhacishîngaga, omurhima gwawe gurhasimaga mpu obwenge àmasârhala.”​—Mig. 24:15-17.

Bantu banji babà bayemire oku omulongo gwa 16 guba guganirire omuntu ohirima omu caha n’okucihungama. Kwa lwiganyo, bakulu babirhi b’idîni b’omu cihugo c’e Angleterre bayandika oku “abigiriza, ba mîra n’aba buno, banahugûle olo lwandiko” ntyo. Abo bakulu b’amadîni bayushûla oku ogo mahugûlo gayerekine oku “omuntu mwinja anahirimira omu . . . byaha bizibu, cikoki arhaleke obuzigire bwage kuli Nnamahanga na ntyo anayimange omu kuhungama ebyaha byage ngasi mango.” Okuderha ntyo kwanashagalusa omuntu orharhinya caha, anahikira aha akarhanya mpu ciru akajira ebyaha ngasi lusiku, Nnamahanga agendekera amubabalira byo.

Cikoki, arhali ntyo kw’omulongo gwa 16 gudesire.

Oluderho lw’Ecihabraniya “kukulumba” erhi kuhirima luli omu mulongo gwa 16 n’ogwa 17 lwanakolesibwa omu njira ziri lubero. Okukulumba kwanaba kuhirima kw’okunali​—nka kulya ecibuzi cakakulumba omw’ibarabara, erhi nka kula omuntu ahona kurhenga oku busoso b’enyumpa erhi nk’oku ibuye lyakanarhogera okw’idaho. (Lush. 22:4, 8; Am. 9:9) Cikoki, kandi ogo mulongo gwanakolesibwa omu njira y’olwiganyo nk’oku gukolesibwe mw’aga mandiko: “Nyakasane [erhi Yehova, NWT] ye zibuhya ilabarha ly’omuntu, ye rhonya n’igenda lyage. Na ciru akahikirima arhabêra oku idaho bulya Nyakasane [erhi Yehova, NWT] amugwerhe okuboko.”​—Enna. 37:23, 24; Mig. 11:5; 13:17; 17:20.

Cikone, Profesere muguma ohamagalwa Edward Hayes Plumptre adesire ntya: “Oluderho lw’Ecihabraniya [“kukulumba”] lurhasag’ikolesibwa ciru n’ehitya omu kulonza okuhugûla okuhirimira omu caha.” Ntya kw’owundi mulenga naye adesire okubiyerekire omulongo gwa 16: “Kwanaba kurhamira busha okulibuza olubaga lwa Nnamahanga bulya kulama lulama​—ba-nyakola maligo barhajira ntyo!”

Rhuhugûsiragwe bwinja oku oluderho “kukulumba” luganirirwe omu lwandiko lwa Emigani 24:16 lurhaganiriri okuhirima omu caha, cikone, luganirire omuntu okalwisa amazibu ga ngasi mango na ntyo anajire okwage koshi ly’ashubiba n’emisi. Mw’er’igulu libi, omushinganyanya anahikirwa na mazibu manji nka bulwala, erhi gandi mazibu. Ciru anahikirwa n’amazibu gw’okulibuzibwa n’abarhegesi b’ecihugo. Cikoki, analangalira oku ciru ebyo byakahika, Nnamahanga anamuhashisa okubilembera. Ocidose ntya: ‘Ka ntalug’ibona oku ebintu binakalug’igendera abakozi ba Nnamahanga bwinja?’ Bulya gurhi biba ntyo? Bulya rhuba rhuyemire n’obwalagale oku “Yehova ye kakoma ka ngasi bahirima, Cînamula wa ngasi bashâyire.”​—Enna. 41:1-3; 145:14-19.

“Abashinganyanya” barhashagalukira okuyumva oku abandi bali omu mazibu. Lubero n’oko, banashagalukire okumanya oku “ebintu binakagendera abakozi ba Nnamahanga bwinja kulya kurhinya Nnamahanga kurhumire.”​—Muh. 8:11-13; Ayu. 31:3-6; Enna. 27:5, 6.