Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

ECIGABI C’OKUYIGA 10

‘Wanahogola Obumuntu bwa Mîra’

‘Wanahogola Obumuntu bwa Mîra’

“Muhogole obumuntu bwa mîra haguma n’engeso zabo.”​—KL. 3:9, NWT.

LWIMBO 29 Tuishi Kulingana na Jina Yetu

EBI RHWAYIGA *

1. Gurhi akalamo kawe kal’iyosire embere orhondere okuyiga Ebibliya?

 GURHI akalamo kawe kal’iyosire embere orhondere okuyiga Ebibliya haguma n’Abahamirizi ba Yehova? Banji ba muli rhwe barhacisima barhanye gurhi akalamo kabo kal’iyosire. Nkaba entanya zirhu n’obumuntu bwirhu byakag’ibumbwa n’amakanuni g’er’igulu okubiyerekire ebinja n’ebibi. Akaba ntyo, ‘rhwâli mbulabulangalire na mbula-Nyamuzinda en’igulu.’ (Ef. 2:12) Erhi rhuyiga Ebibliya, rhwashanja ebyo byoshi!

2. Bici wamanyire erhi oyiga Ebibliya?

2 Erhi oyiga Ebibliya, wamanya oku ojira Sho w’omu mpingu okuzigira bwenene. Wahugûkwa oku akaba olonzize okushagalusa Yehova, n’okuba muguma w’omu bakozi bage, oshinganine ojire empindûlo z’obulagirire omu kalamo kawe, omu njira obona ebintu, n’omu ntanya zawe. Nkaba wal’ishinganine ociyigirize okulama kushimbana n’amakanuni gage.​—Ef. 5:3-5.

3. Nk’oku biyerekinwe omu Abakolosi 3:9, 10, NWT, bici Yehova alonzize rhujire, na bici rhwaganirira mw’eci cigabi?

3 Yehova, Mulemi wirhu na Larha w’omu mpingu, yeshinganine ahige olugenzi abantu b’omu mulala gwage bashinganine babe nalo. Anarhuhûnyire oku embere rhubatizibwe, rhushinganine rhujire okwirhu koshi lyo ‘rhuhogola obumuntu bwa mîra haguma n’engeso zabo.’ * (Osome Abakolosi 3:9, 10, NWT.) Eci cigabi carhabala abalonzize okubatizibwa babone amashuzo kw’aga madoso asharhu: (1) “Obumuntu bwa mîra” byo bici? (2) Bulya gurhi Yehova arhubwizire oku rhubuhogole? (3) Gurhi rhwakabuhogolamwo? Na kandi eci cigabi carhabala ababatizibwe ba muli rhwe lyo barhag’igalukira engeso z’obumuntu bwa mîra.

“OBUMUNTU BWA MÎRA” BYO BICI?

4. Gurhi omuntu olongozibwa n’“obumuntu bwa mîra” ajira?

4 Omuntu oli walongozibwa n’“obumuntu bwa mîra,” kanji-kanji anakarhanya n’okujira ebintu omu njira y’omubiri, anaba wa kucikaliza, wa kugaya duba, wa kurhavuga omunkwa, na wa bucibone. Anashagalukire okulola eby’epornografi, amafilme galimo olugenzi lw’eby’enshonyi n’eby’obuminya. Buzira karhinda, anaba agwerhe morhere maguma na maguma minja, ananacitumuza lugenda ebintu bibi anadesire erhi ebi anajijire. Cikone arhagwerhi obulonza bwinja bw’okujira empindûlo omu ntanya n’omu lugenzi lwage.​—Gl. 5:19-21; 2 Tm. 3:2-5.

Amango rhwamahogola “obumuntu bwa mîra,” entanya n’engeso z’omubiri birhacigendekera byarhurhegeka (Olole ecifungo ca 5) *

5. Ntanya zihi za lugero rhushinganine rhube nazo okubiyerekire okuhogola obumuntu bwirhu bwa mîra? (Ebijiro by’Entumwa 3:19)

5 Bulya rhurhaba bimana, ntaye wa muli rhwe wakahasha okukûla loshi-loshi entanya n’irala libi lyoshi omu murhima n’omu bukengere bwage. Hali amango rhwakajira erhi kuderha akantu karhuma rhwaciyunjuza. (Yer. 17:9; Yk. 3:2) Cikone erhi rhuhogola obumuntu bwa mîra, entanya n’ebijiro by’omubiri birhacigendekera byarhurhegeka. Rhwanashanja oku rhwal’iyosire.​—Iz. 55:7; osome Ebijiro by’Entumwa 3:19.

6. Bulya gurhi Yehova arhuhûnyire oku rhuyake entanya n’enkomêdu mbi z’obumuntu bwirhu bwa mîra?

6 Yehova arhuhûnyire oku rhuyake entanya n’enkomêdu mbi, bulya aba arhuzigire bwenene anaba alonzize rhushagalukire akalamo. (Iz. 48:17, 18) Aba amanyire oku abarhajira okwabo koshi lyo balwisa irala libi, banacilerhere amazibu, n’okugalerhera abandi. Erhi rhucilerhera amazibu n’okugalerhera abandi, anaciyumve kubi.

7. Nk’oku biyerekinwe omu Abaroma 12:1, 2, muhigo guhi rhushinganine rhurhôle?

7 Oku murhondero, bîra birhu baguma na baguma n’abantu b’omu mulala gwirhu banarhushekera amango rhuli rhwalonza okujira empindûlo omu bumuntu bwirhu. (1 Pt. 4:3, 4) Nkaba banarhubwira oku rhugwerhe oluhuma lw’okujira ebi rhulonzize n’oku rhurhashinganini rhuleke abandi bakarhubwira ebi rhwajira. Cikone, abalahira amakanuni ga Yehova barhajira luhuma. Kobinali, banabe bali baleka igulu lya Shetani libabumbe. (Osome Abaroma 12:1, 2.) Rhweshi rhushinganine rhurhôle omuhigo: Erhi rhwagendekera rhwabêrana obumuntu bwirhu bwa mîra bubumbwa n’ecaha n’igulu lya Shetani, erhi rhwaleka Yehova arhubumbemo omuntu mwinja rhushinganine rhube ene.​—Iz. 64:8.

GURHI ‘WAKAHOGOLAMWO’ OBUMUNTU BWA MÎRA?

8. Bici byakarhurhabala lyo rhuyaka entanya mbi n’enkomêdu mbi?

8 Yehova ayishi oku binarhuhûne akasanzi n’obushiru lyo rhuyaka entanya mbi n’enkomêdu mbi. (Enna. 103:13, 14) Cikone, kugerera Akanwa kage, iroho lyage litagatifu, n’ikubuliro lyage, Yehova anakarhuha obwenge, emisi, n’oburhabale rhulagirireko lyo rhushanja okurhuyosire. Buzira karhinda, akurhabire. Rhuganirirage bintu biguma na biguma wakajira ly’ogendekera wajira amajambere omukuhogola obumuntu bwawe bwa mîra n’okuhikiriza ebihûnyirwe ly’obatizibwa.

9. Bici Akanwa ka Nnâmahanga kakakurhabala ojire?

9 Okolese Ebibliya ly’olaba aha oshinganine ojire empindûlo. Akanwa ka Nnâmahanga ko kakola nka ciyo; kanakurhabala olabirize entanya zawe, enderho zawe, n’ebijiro byawe. (Yk. 1:22-25) Mwalimu wawe w’Ebibliya, n’abandi Bakristu bakuzire kiroho banakurhabala ocilabirize. Kwa lwiganyo, banakolesa Amandiko lyo bakurhabala ohugûkwe obuhashe bwawe n’obuzamba bwawe. Banakuyigiriza okulonza emyanzi eyimangire oku Bibliya yakakurhabala okubona amahano g’oku wakayakamwo enkomêdu mbi. Na Yehova anakurhabala ensiku zoshi. Anakurhabala bwinja bulya aba ahugûsirwe ebiba omu murhima gwawe. (Mig. 14:10; 15:11) Co cirhumire obe n’enkomêdu y’okukamushenga n’okukayiga Akanwa kage ngasi lusiku.

10. Bici olwiganyo lwa Elie lukuyigirizize?

10 Oyemere n’obwalagale oku amakanuni ga Yehova gaba minja. Rhwanayunguka na ngasi kantu Yehova arhuhûnyire rhujire. Abalama kushimbana n’amakanuni gage banacikenge bonene, bajira omuhigo omu kalamo, n’omwishingo gw’okunali. (Enna. 19:7-11) Lubero n’oko, abarharhumikira amakanuni ga Yehova, banahikirwe n’amazibu galerhwa n’ebijiro by’omubiri. Olole ebi mulume muguma ohamagalwa Elie, adesire okubiyerekire okurharhumikira amakanuni ga Nnâmahanga. Aleragwa n’ababusi bazigire Yehova. Cikone erhi ali omu myaka y’omushuko, acishoga okukômera abîra babi. Arhondera okulama akalamo kabi kahiziremo okunywa amafumu g’okucilalusa, okujira eby’enshonyi, n’okuzimba. Elie adesire oku agendekera aba muntu wa burhe na muminya. Adesire ntya: “Narhondera okujira ngasi kantu banyigirizagya oku Omukristu arhashinganini ajire.” Cikone, Elie arhayibagiraga ebi ayigirizibagwa erhi aciri musole. Erhi hagera nsiku, acib’irhondera okuyiga Ebibliya. Acihangana okuleka enkomêdu zage mbi, anabatizibwa omu mwaka gwa 2 000. Bunguke buci abire nabo omu kulama kushimbana n’amakanuni ga Yehova? Elie adesire ntya: “Nkola njira omurhula gw’ekandalala n’ezamiri ecîre.” * Nk’oku olo lwiganyo luyerekine, abalahira okurhumikira amakanuni ga Yehova banacilerhere amazibu bonene. Ciru akaba ntyo, Yehova aba mubidu okubarhabala lyo bajira empindûlo.

11. Bintu bihi Yehova ashomba?

11 Ociyigirize okushomba ebi Yehova ashomba. (Enna. 97:10) Ebibliya edesire oku Yehova ashomba “amasu g’obucîbone, olulimi luderha obunywesi, amaboko gabulaga omuko gurhagwerhi izabyo.” (Mig. 6:16, 17, Mashi Bible) Na kandi, ‘arhabona oku mwisi [muminya] n’oku ndyalya.’ (Enna. 5:6, Mashi Bible) Yehova aba ashombire ezo ntanya n’ebyo bijiro bwenene co carhumaga ashereza abantu babi b’oku lwa Nuhu, bulya bali bamayunjuza igulu buminya. (Murh. 6:13) Rhuganirire olundi lwiganyo. Kugerera omulebi Malakiya, Yehova aderha oku aba ashombire omuntu ojira ekomplo y’okuzaza obuhya haguma n’iba erhi mukage oli mweru-kweru. Nnâmahanga arhayemera enterekêro y’abantu ba ntyo, anabatwire olubanja enyanya z’olugenzi lwabo.​—Mal. 2:13-16; Hb. 13:4.

Okujira kantu kalebe Yehova adesire oku kali kabi kushinganine kurhushologose nka kula okulya ebiryo bibozire kurhushologosa (Olole ecifungo ca 11-12)

12. ‘Okushomba amabi,’ k’okuderha gurhi?

12 Yehova alonzize ‘rhushombe amabi.’ (Rm. 12:9) Oluderho “kushomba” luganirire entanya z’ekandalala zigwerhe emisi; zihûgwire okushomba akantu bwenene n’okushologorhwa nako. Orhanye gurhi wakaciyumva erhi bakakubwira oku olye ebiryo bibozire. Okurhanya kuli oko kwanarhuma waciyumva kubi bwenene. Ko n’oko, okurhanya okujira akantu Yehova ashomba, kushinganine kurhushologorhe.

13. Bulya gurhi rhushinganine rhulange entanya zirhu?

13 Olange entanya zawe. Entanya zirhu zinakashumya ebijiro birhu. Co carhumaga Yezu arhuyigiriza oku rhushinganine rhuyake entanya zakarhuma rhwajira ecaha cizibu. (Mt. 5:21, 22, 28, 29) Rhuba rhulonzize rhushagaluse Larha wirhu w’omu mpingu, k’arhali ntyo? Co cirhumire, kuli kwa bulagirire rhukayaka ho n’aho ngasi ntanya mbi zakarhuyisha omu bukengere!

14. Bici enderho zirhu ziyerekana, na madoso gahi rhushinganine rhucidose?

14 Olabirize enderho zawe. Yezu aderha ntya: ‘Ebirhenga ekanwa, omu murhima birhenga.’ (Mt. 15:18) Kobinali, enderho zirhu zinayerekane binji okubiyerekire oku rhuyosire ekandalala. Co cirhumire ocidose ntya: ‘Ka nandahire okunywerha ciru akaba okuderha okuli kwanderhera amazibu? Erhi akaba ndi mulume erhi mukazi wajire omu buhya, ka nambe masu lyo ntag’ilehya owundi muntu orhali ibanie erhi mukanie? Ka nanyake loshi-loshi enderho ziganirire eby’enshonyi? Ka nanshuze n’obutûdu amango muntu mulebe amangayisa?’ Okurhanya bwenene kw’ago madoso kwanakurhabala. Rhwanashushanya enderho zawe n’emishono y’omushangi. Nka kula emishono ehumanya omushangi haguma, enderho mbi zinakahumanya haguma engeso z’obumuntu bwa mîra. Co cirhumire, erhi akaba rhulonzize rhuhogole obumuntu bwa mîra, rhushinganine rhuyake okukakolesa enderho mbi, okunywerha, n’enderho zirimo eby’okujira eby’enshonyi.

15. Okukomerha obumuntu bwirhu bwa mîra mw’emisumari “oku murhi,” k’okuderha gurhi?

15 Obe mubidu okujira ebihûnyirwe byoshi ly’ojira empindûlo. Paolo akolesize olwiganyo lwinja ly’arhuyigiriza obulagirire bw’okujira empindûlo omu kalamo kirhu. Ayandika oku rhushinganine rhukomerhe obumuntu bwirhu bwa mîra mw’emisumari “oku murhi.” (Rm. 6:6, NWT) K’okuderha oku rhulonzize rhuyige olwiganyo lwa Yezu. Rhushinganine rhuyake entanya n’ebijiro Yehova ashomba. Oko kone kwakarhuma rhwaba n’ezamiri zicîre n’okuba n’obulangalire bw’okuyish’ishagalukira akalamo ensiku n’amango. (Yn. 17:3; 1 Pt. 3:21) Rhukengere oku Yehova arhakashanja amakanuni gage ly’arhushagalusa. Lubero n’oko, rhushinganine rhushanje oku rhuba rhuyosire n’okulama kushimbana n’amakanuni gage.​—Iz. 1:16-18; 55:9.

16. Bulya gurhi oshinganine ohige okugendekera walwisa obuzamba bwawe?

16 Ogendekere walwisa obuzamba bwawe. Ciru n’enyuma z’okubatizibwa, oshinganine ogendekere walwisa irala lyawe ly’omubiri. Rhuganirire ebi mulume muguma ohamagalwa Maurício acibwinire. Erhi ali musole, arhondera okujira ecijiro c’obuhya haguma n’ababo balume. Buzinda arhimanana n’Abahamirizi ba Yehova, anarhondera okuyiga Ebibliya. Enyuma z’okujira empindûlo omu kalamo kage, abatizibwa omu mwaka gwa 2002. Ciru akaba ene Maurício akola agwerhe myaka minji ali akolera Yehova, adesire ntya: “Nshinganine nyemere oku hali akasanzi ncilwisa irala lyani libi.” Cikone arhaleka oko kumuvune omurhima. Lubero n’oko, adesire ntya: “Ebintuliriza, kuba kumanya oku erhi ndwisa eryo irala libi nanshagaluse Yehova.” *

17. Bici bikuhîre omurhima okubiyerekire ebi Nabiha acibwinire?

17 Okahûna Yehova oburhabale, olangalire iroho lyage, ci orhalangaliraga obuhashe bwawe wenene. (Gl. 5:22; Fl. 4:6) Rhushinganine rhucihangane lyo rhuhogola obumuntu bwirhu bwa mîra n’okurhacibuyambala. Rhuganirire ebi mukazi muguma ohamagalwa Nabiha acibwinire. Ishe amulekaga erhi agwerhe myaka ndarhu yone. Adesire ntya: “Oko kwanderhera malumwa manji g’ekandalala.” Erhi Nabiha akula, agendekera aba wa burhe bwenene na mukali. Arhondera okuguza amafumu g’okucilalusa, bamushweka, anayusa myaka minji omu mpamikwa. Abahamirizi ba Yehova balambagiriraga eyo mpamikwa, barhondera okuyiga Ebibliya haguma naye. Nabiha arhondera okujira empindûlo. Adesire ntya: “Hali nkomêdu zani nguma na nguma zali nembu okuleka. Cikone okuleka irhabi, kwali kuzibu bwenene.” Nabiha ayusa mwaka muguma na kulusha ali alwisa ago mazibu g’okunywa irhabi, cikone ayish’ihikira aha aleka okulinywa. Gurhi ahashiremwo ntyo? Adesire ntya: “Okushenga Yehova burhahusa, ko kwantabire bwenene.” Akola akabwira abandi ntya: “Nyemire n’obwalagale oku akaba nahashire okujira empindûlo lyo nshagalusa Yehova, ngasi yeshi anahasha okujira ntyo!” *

WANAHIKIRIZA EBIHÛNYIRWE LY’OBATIZIBWA!

18. Nk’oku biyerekinwe omu 1 Abakorinti 6:9-11, bici bakozi banji ba Nnâmahanga bahashire okujira?

18 Omu myaka igana mirhanzi, abalume n’abakazi baguma na baguma Yehova acishogaga oku bayish’irhambula haguma na Kristu, embere babe Bakristu, bakag’ijira ebintu bibi. Kwa lwiganyo, bali bagonyi, abalume bakag’ijira ecijiro c’obuhya haguma n’ababo balume n’abakazi haguma n’ababo bakazi, banali bishambo. Cikone, kugerera oburhabale bw’iroho litagatifu lya Nnâmahanga, bahikira aha bashanja obumuntu bwabo. (Osome 1 Abakorinti 6:9-11.) Ene nalyo, Ebibliya eri yarhabala bantu banji bajire empindûlo omu kalamo kabo. * Balesire enkomêdu mbi bwenene zal’ibanywengerire. Olwiganyo lwabo luyerekine oku nawe wanajira empindûlo omu bumuntu bwawe n’okuhima enkomêdu zawe mbi na ntyo wanahikiriza ebihûnyirwe ly’obatizibwa.

19. Bici ecigabi cikulikire caganirira?

19 Ahanyuma n’okucihangana lyo bahogola obumuntu bwa mîra, abalonzize okubatizibwa bashinganine bajire okwabo koshi lyo bayambala obumuntu buhyahya. Ecigabi cikulikire cayish’iganirira gurhi rhwakajiramwo ntyo na gurhi abandi bakarhurhabala.

LWIMBO 41 Tafazali, Sikia Sala Yangu

^ kip. 5 Lyo rhuhikiriza ebihûnyirwe lyo rhubatizibwa, rhushinganine rhube babidu okujira empindûlo omu bumuntu bwirhu. Eci cigabi carhurhabala rhubone engeso z’obumuntu bwa mîra, bulya gurhi rhushinganine rhuzihogole, na gurhi rhwakajiramwo ntyo. Omu cigabi cikulikire, rhwaganirira gurhi rhwakagendekera rhwayambala obumuntu buhyahya, ciru n’enyuma z’okubatizibwa.

^ kip. 3 AMAHUGÛLO GA LUDERHO LUGUMA: ‘Okuhogola obumuntu bwa mîra,’ k’okuderha, okuyaka entanya n’engeso zirhashagalula Yehova. Omuntu ashinganine arhondere okujira ntyo embere abatizibwe.​—Ef. 4:22, NWT.

^ kip. 10 Ly’omanya binji, olole ecigabi cidesire “Biblia Inabadili Maisha​—‘Nilihitaji Kumrudia Yehova,’” ciri omu Ilabiro ly’Akalalizi ly’omu lusiku 1/4/2012 (omu Ciswahiri c’e Kenya).

^ kip. 16 Ly’omanya binji, olole ecigabi cidesire “Biblia Inabadili Maisha​—‘Walinitendea kwa Fadhili Sana,’” ciri omu Ilabiro ly’Akalalizi ly’omu lusiku 1/5/2012 (omu Ciswahiri c’e Kenya).

^ kip. 17 Ly’omanya binji, olole ecigabi cidesire “Biblia Inabadilisha Maisha ya Watu​—‘Nilifikia Kuwa Kijana Mwanamuke Mwenye Kukasirika Haraka na Muchokozi,’” ciri omu Ilabiro ly’Akalalizi ly’omu lusiku 1/10/2012 (omu Ciswahiri c’e Congo).

^ kip. 18 Olole ecisanduku cidesire “ Ebibliya Enashanje Akalamo k’Abantu.”

^ kip. 64 AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Okuleka entanya mbi n’engeso mbi kuli nka kuhogola omushangi gwa mîra.