Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

ECIGABI C’OKUYIGA 19

Nta Kantu Kakarhuma Abashinganyanya Basarhala

Nta Kantu Kakarhuma Abashinganyanya Basarhala

“Abarhonya irhegeko lyawe murhûla munji bayumva, barhanajira kantu bankasârhalakwo.”​—ENNA. 119:165.

LWIMBO 122 Iweni Imara, Thabiti!

EBI RHWAYIGA *

1-2. Gurhi mwandisi muguma ayandisire, na bici rhwaganirira mw’eci cigabi?

BANTU banji ene banaderhe oku bayemire Yezu, cikone barhayemera ebi Yezu ayigirizagya. (2 Tm. 4:3, 4) Mwandisi muguma ayandika ntya: “Nka hali owundi ‘Yezu’ walilamire haguma na nirhu naye aje aderha ebintu nk’oku Yezu anakagibiderha . . . , ka rhwali rhwamulahira nk’oku rhwamakalahira Yezu kasanzi ka myaka bihumbi bibirhi egezire? . . . Ishuzo ly’er’idoso ali: Neci, rhwakamulahire.”

2 Bantu banji b’omu myaka igana mirhanzi bayumvirhe ebi Yezu akagiyigiriza, banabona ebisomerine akagijira, cikone balahira okuba n’obuyemere muli ye. Bulya gurhi? Omu cigabi cageraga rhwabwine birhumire bini byakagirhuma enderho n’ebijiro bya Yezu byasarhaza bantu banji. Rhwacibiganirira bindi birhumire bini byakagirhuma abantu basarhala erhi Yezu orhuma. Omu kujira ntyo, rhwayishibona bulya gurhi abantu basarhala erhi banafunzi ba Yezu barhuma na gurhi rhwakajira lyo rhurhagisarhala.

(1) YEZU ARHAGWERHE KABÔLO

Bantu banji basarhire enyanya z’abantu Yezu akagiyegera. Gurhi ebyo bintu byo n’ebyo byakarhuma bantu baguma na baguma basarhala ene? (Olole ecifungo ca 3) *

3. Bici Yezu akagijira byakagisarhaza bantu baguma na baguma?

3 Erhi Yezu ali hanw’igulu, akagiyegera abantu ba ngasi lubero. Akagilya haguma n’abagale n’abantu bagwerhe obuhashe, ciru akaba ntyo akagigeza akasanzi haguma n’abakenyi n’abantu bakagibonererwa. Na kandi, akagiyumviza obonjo balya boshi bakagibonwa nka “banyabyaha.” Bantu baguma na baguma bakagicibona oku bo bashinganyanya basarhala enyanya z’ebi Yezu akagijira. Badosa abanafunzi ba Yezu ntya: “Cirhuma mulira munanywera haguma n’abavurhisa n’abanyabyaha?” Yezu anacibashuza, erhi: ‘Barhali bantu bagumaguma balonza munganga, ci abalwala. Ntayishaga nti nd’ilonza aberu-kweru, ci abanya-byaha, lyo baciyunjuza.’​—Lk. 5:29-32.

4. Nk’oku omulebi Izaya ayerekine, bici Abayahudi bakagilinguzako Masiya?

4 Bici Amandiko gadesire? Kasanzi kanji embere Masiya aburhwê, omulebi Izaya aleba oku arhakayishirisimwa n’abantu. Obo bulebi bwalilebire ntya: “Agayaguzibwa ananenwa n’abantu . . . ali ashushire olya abandi bacibwikira obusu omu kumubona. Ali agayaguzîbwe, na ntyo nirhu rhwamulola nka bikabulirwa.” (Iz. 53:3) Masiya ananenwa “n’abantu,” kw’okuderha oku Abayahudi b’omu myaka igana mirhanzi bakagilinguza oku Yezu akalahirwe.

5. Gurhi bantu banji ene babona abanafunzi ba Yezu?

5 Ka rhuli rhwabona amazibu gashushine n’ago ene? Neci. Bakulu banji b’amadîni bajira enkomêdu y’okuyegereza omu makanisa gabo abantu bagale, abalengerire bala igulu libona nka bo benge. Abo bakulu b’amadîni banajire ntyo ciru akaba olugenzi n’akalamo k’oyo muntu birhapatine n’amakanuni ga Nnamahanga. Abo bakulu b’amadîni banashombe n’okugayaguza abakozi ba Yehova bulya olugenzi lwabo bohe luba lucîre na kandi bulya barhayemera bahêka nk’oku er’igulu lidwirhe. Nk’oku Paolo aderhaga, Nyamuzinda acîshozire hirya “bagayaguza.” (1 Kr. 1:26-29) Yehova yehe anabone abakozi bage bishwekerezi oku boshi bali ba bulagirire.

6. Nk’oku biyerekinwe omu lwandiko lwa Mateyo 11:25, 26, gurhi rhwakayigamwo oborhere bwa Yezu?

6 Gurhi rhwakayakamwo akantu kakarhuma rhwasarhala? (Osome Mateyo 11:25, 26.) Orhakagishumibwa n’oku igulu libona abakozi ba Nnamahanga. Ohugûkwe oku bantu birhohye bone Yehova akolesa lyo bajira obulonza bwage. (Enna. 138:6) Na buzinda orhanye kw’ebi Yehova amakahikiriza omu kukolesa abantu igulu libona bahwinja erhi barhasomaga.

(2) YEZU AKAGIFULÛLA N’OBWALAGALE ENTANYA MBI

7. Bici byarhumaga Yezu aderha oku Abafarizeyi ziri ndyalya, na gurhi bajijire?

7 Yezu afulûla n’oburhwali boshi entanya mbi n’obulyalya bw’amadîni gahali omu mango gage. Kwa lwiganyo, ayarekana obulyalya bw’Abafarizeyi lugenda okukalaba enfune kone ahali hw’okushibirira ababusi babo. (Mt. 15:1-11) Nkaba abanafunzi ba Yezu bakagisomerwa n’enderho zage. Bamudosa ntya: “K’omanyire oku ene Abafarizeyi bayumva lulya luderho lwawe bagayire?” Yezu abashuza ntya: ‘Ngasi murhi gurharhweragwa na Larha w’empingu, gwayish’ikubwa. Mubaleke; eri mihurha eyereka emihurha enjira! Ci omuhurha gukacihiramwo eby’okulangûla ogwabo muhurha enjira, yombi enacihole omu mwina.’ (Mt. 15:12-14) Yezu arhayemeraga ebijiro birhashinganini by’abakulu b’amadîni byamuhanza okuderha okuli.

8. Gurhi Yezu ayerekinemwo oku arhali amadîni goshi gaba gayemerirwe na Nnamahanga?

8 Kandi Yezu akagifulûla n’obwalagale enyigirizo z’obunywesi z’amadîni. Arhaderhaga oku amadîni goshi gaba gayemerirwe na Nnamahanga. Lubero n’oko, aderha oku bantu banji bakabire bali omu muhango mugali guhêsire ebwa bushereze, na bantu basungunu bo bakabire bali omu muhango mufunda guhêsire ebwa buzine. (Mt. 7:13, 14) Ayerekana oku bantu baguma na baguma bakabonekine nk’abali bakolera Nnamahanga, cikone okubalabiriza kwanayerekana oku barhali bamukolera. Arhuhaniza ntya: “Mumanye [muyake] abalêbi b’obuywesi, abammujaho nka bana-buzi, n’obwo omu murhima gwabo bali biryanyi. Mwabamanyire oku bijiro byabo.”​—Mt. 7:15-20.

Bantu banji basarhire enyanya z’obona Yezu akagifulûla ebijiro n’obuyemere b’obunywesi bw’amadîni. Gurhi ebyo bintu byo n’ebyo byakarhuma bantu baguma na baguma basarhala ene? (Olole ecifungo ca 9) *

9. Nyigirizo zihi nguma na nguma z’amadîni g’obunywesi Yezu ayerekine?

9 Bici Amandiko gadesire? Obulebi bw’Ebibliya bwalidesire oku Masiya akabire n’obushiru kuyerekera enyumpa ya Yehova. (Enna. 69:9; Yn. 2:14-17) Obo bushiru bwashumya Yezu ayerekane obwemere b’obunywesi n’ebijiro bîbi by’ago madîni. Kwa lwiganyo, Abafarizeyi baliyemire oku iroho lirhankafâ; cikone Yezu ayigiriza oku abafîre ko babà nk’abal’îro. (Yn. 11:11) Abasadukayo barhaliyemire oku hanabè obufûke; cikone Yezu afûla omwîra wage Lazaro. (Yn. 11:43, 44; Ebj. 23:8) Abafarizeyi bakagiderha oku Nnamahanga arheganyize ngasi kantu embere; cikone Yezu ayerekana oku ngasi muntu yene wakacishoga erhi okolera Nnamahanga erhi arhamukolere.​—Mt. 11:28.

10. Bulya gurhi enyigirizo zirhu zisarhaza bantu banji?

10 Ka rhuli rhwabona amazibu gashushine n’ago ene? Neci. Bantu banji banasarhale erhi enyigirizo zirhu ziyerekana n’obwalagale enyigirizo n’entanya z’obunywesi z’amadîni. Abakulu b’amadîni banakayigiriza abemêzi babo oku Nnamahanga anahanire ba nyankola maligo omu muliro gw’ecihenama. Banakolese ezo nyigirizo z’obunywesi lyo barhegeka abantu nk’oku banalonzize. Abakozi ba Yehova baharamya Nnamahanga w’obuzigire, banafulûle n’obwalagale ezo nyigirizo z’obunywesi. Kandi abakulu b’amadîni banayigirize oku iroho lirhafâ. Rhunayerekane n’obwalagale aha ezo nyigirizo z’ecipagani zarhondereraga, nk’ezo​—nyigirizo zali z’okuli—​obufûke bw’abafîre burhakacibire bwa bulagirire. Lubero n’enyigirizo z’amadîni manji gakaderha oku Nnamahanga arheganyîze ngasi kantu karhuhikira embere, rhunayerekane oku omuntu ajira oluhûma l’okucishoga na kandi anacishoga okukolera Nnamahanga. Gurhi abakulu b’amadîni bajira erhi bayumva rhuli rhwafulûla obunywesi bw’amadîni? Kanji-kanji, banagaye bwenene!

11. Nk’oku enderho za Yezu ziri omu lwandiko lwa Yowane 8:45-47 ziyerekine, bici Nnamahanga abwizire abakozi bage bajire?

11 Gurhi rhwakayakamwo akantu kakarhuma rhwasarhala? Erhi akaba rhuba rhuzigire okuli, rhushinganine rhuyemere ebi Nnamahanga adesire. (Osome Yowane 8:45-47.) Lubero na Shetani Ibilisi, rhunasêre omu okuli. Nta mango rhwanalahire ebi rhuba rhuyemire. (Yn. 8:44) Nnamahanga aba abwizire abakozi bage erhi: “Mushombe amabi, mucishwêkere oku minja,” nka kulya Yezu akagijira.​—Rm. 12:9; Hb. 1:9.

(3) YEZU ALIBUZIBWE

Bantu banji basarhire okubona Yezu amanikagwa oku murhi. Gurhi ebyo bintu byo n’ebyo byakarhuma bantu baguma na baguma basarhala ene? (Olole ecifungo ca 12) *

12. Bulya gurhi oku Yezu afâgamwo kwasarhazize Bayahudi banji?

12 Kandi kantu kahi kasarhazagya Abayahudi bw’omu mango ga Yezu? Paolo adesire: “Rhunahamirize Kristu wamanikagwa oku murhi, ogo guli mwanzi gwa kusarhaza oku Bayahudi.” (1 Kr. 1:23NWT) Bulya gurhi Bayahudi banji barhahugûkagwa oku Yezu afâgamwo? Bakaderha oku obo Yezu amamanikwa oku murhi, kw’amarhuma abonekana nka cishungu na nka munya-byaha​—ci arhali ye Masiya.​—Lush. 21:22, 23.

13. Bici balya basarhalaga erhi Yezu orhuma babulaga kuhugûkwa?

13 Abayahudi basarhazibagwa n’oku Yezu afâgamwo barhahugûkagwa oku ali mweru-kweru, n’oku bamushobekaga eby’obunywesi, n’oku ebi bamujiriraga birhalishinganine. Abatwaga olubanja lwa Yezu barhashimbaga obushinganyanya. Akagombe k’okuntwa emanja k’Abayahudi kajira entimanano duba-duba, na ntyo barhacitwaga olo lubanja nk’oku byalihûnyire. (Lk. 22:54; Yn. 18:24) Ahali hw’okuyumvirhiza ebi bakagishobeka Yezu buzira kabôlo, abazuzi bakalonza “abashobeka Yezu eby’obunywesi, mpu lyo bamuyirha.” Erhi oko bakagirhanya kubula buhikirira, omukuhani mukulu aderha oku Yezu amalogorha. N’oku oyo mukuhani aderhaga kwaliyemirwe omu marhegeko gabo. (Mt. 26:59; Mk. 14:55-64) N’enyuma z’okufûka kwa Yezu, abo bazuzi bamuhanaga okurhashinganini bahonga abasirika b’e Roma bakag’ilanga enshinda yage “nfaranga nyinji” mpu lyo bayaliza emyanzi y’obunywesi omukuhugûlira abantu bulya gurhi omubiri gwa Yezu gurhaciri omu nshinda.​—Mt. 28:11-15, Mashi Bible.

14. Bici Amandiko gali erhi gadesire okubiyerekire olufû lwa Yezu?

14 Bici Amandiko gadesire? Ciru akaba Bayahudi banji bw’omu mango ga Yezu barhal’ilangalire oku Masiya al’ishinganine afê, olole ebi Amandiko gali erhi galebire okubimuyerekire: “Acihânyire kuhika okufa anaganjirwa omu banyankola-maligo. Abarhwire ebyaha by’omwandu gw’abantu, anasengerera abanya-byaha.” (Iz. 53:12) Oko kuyerekine oku Abayahudi barhagwerhe ecirhumire coshi-coshi c’okusarhala erhi Yezu anigwa nka munyabyaha.

15. Bici bashobesire Abahamirizi ba Yehova byarhumire bantu baguma na baguma basarhala?

15 Ka rhuli rhwabona amazibu gashushine n’ago ene? Kobinali, Yezu atwirwa olubanja okurhashinganini, ko n’oko ko bali bajirira Abahamirizi ba Yehova ene. Rhuganirire nyiganyo nguma na nguma. Egarhi kw’omwaka gwa 1930 kuhika 1940, hali amazibu lugenda oluhûma lwirhu lw’okuharamya Nnamahanga omu cihugo c’e États-Unis. Bazuzi baguma na baguma barhakagiyumva enshonyi z’okurhuhana buzira magosa. Omu Québec, e Canada, Amadîni n’Abakulu b’ecihugo bajira okwabo koshi lyo balahiza omukolo gwirhu. Bahubiri banji bakashwekwa mpu bulya bamaganirira abalungu babo lugenda omwanzi g’Obwami bwa Nnamahanga. Omu mango gw’oburhegesi bw’Abanazi omu cihugo c’e Allemagne, bayirha bene wirhu bishwekerezi banji baciri misole. Na mw’eyi myaka egezire, bene wirhu na bali birhu banji b’e Russie bali balutwirwa n’okukwebwa omu mpamikwa mpu bulya bali baganirira abandi okubiyerekire Ebibliya, na kandi mpu bali bajira “omukolo g’olwimango lukali.” Ciru bahanza n’e Biblia​Takatifu Tafsiri ya Ulimwengu Mupya y’omu lulimi lw’e Russie oku erhacikolesibwa eyo mwabo bulya eri nguma y’omu “bikolanwa by’olwimango lukali,” na bulya ekolesize izino lya Yehova.

16. Nk’oku biyerekinwe omu lwandiko lwa 1 Yowane 4:1, bulya gurhi rhurhashinganini rhurhebwe n’obunywesi bashobeka abantu ba Yehova?

16 Gurhi rhwakayakamwo akantu kakarhuma rhwasarhala? Omanyirire okuli kwa mwanzi mulebe. Oku Mahubiri gage g’oku Ntôndo, Yezu abwira abakagimuyumvirhiza oku bantu baguma na baguma “bakanammuderhera ngasi mabi.” (Mt. 5:11) Shetani yeba nshôko y’obo bunywesi boshi. Anakashumya abashombanyi birhu bayalize emyanzi mibi na ya bunywesi kuli balya babà bazigire okuli. (Maf. 12:9, 10) Rhushinganine rhuyake okuyumvirhiza obo bunywesi buyalizibwa n’abashombanyi birhu. Rhurhakagiyemera obo bunywesi bwarhuyobohya erhi bunyihye obuyemere bwirhu.​—Osome 1 Yowane 4:1.

(4) BALENGANYA YEZU BANAMUYAKA

Bantu banji basarhire okubona Yezu alenganyibagwa na Yuda. Gurhi ebyo bintu byo n’ebyo byakarhuma bantu baguma na baguma basarhala ene? (Olole ecifungo ca 17-18) *

17. Omu njira nci ebintu byabaga embere z’okufâ kwa Yezu byakasarhazize bantu baguma na baguma?

17 Kasanzi kasungunu embere Yezu afê, ntumwa nguma y’omu ntumwa 12 yamulenganya. Eyindi ntumwa yamuhakana kasharhu, n’ezindi ntumwa zoshi zamuyaka obudufu bwali embere z’olusiku afâga. (Mt. 26:14-16, 47, 56, 75) Yezu arhasomeragwa n’oko. Ciru yene ali amaleba oku ebyo byoshi byanahikirire. (Yn. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Ebyo byoshi byakasarhazize bantu banji omukurhanya ntya: ‘Akaba ntyo kw’abanafunzi ba Yezu bajiraga ntakasimire mbe muguma wabo!’

18. Bulebi buhi na buhi bw’Ebibliya bwahikirire omu kasanzi Yezu afâgamo?

18 Bici Amandiko gadesire? Myaka minji embere, Yehova ali erhi ayerekine omu Luderho lwage oku Masiya akaguzibwe nsaranga 30. (Zak. 11:12, 13) Owakaleganyize Yezu, akabire muguma w’omu bîra bage ba hofi-hofi. (Enna. 41:9) Omulebi Zakariya naye ayandika ntya: “Yirha lungere, ebibuzi bishandâbane hoshi hoshi.” (Zak. 13:7) Ahali h’okusarhazibwa n’ebyo byajirikanaga, obwemere bw’abantu birhohye byasêra omu kubona oku Yezu amahikiriza obo bulebi boshi.

19. Bici abantu birhohye babà bahugûsirwe?

19 Ka rhuli rhwabona amazibu gashushine n’ago ene? Neci. Muli kano kasanzi kirhu Bahamirizi baguma na baguma bali baleka okuli babe bagoma, banali balonza okuhindula abandi nabo babe bagoma. Bayalizize emyanzi erimo ehy’okuli, n’eyindi eyunjwire bunywesi oku biyerekire Abahamirizi ba Yehova banajire ntyo kugerera amaradiyo n’e enternete. Cikone ebyo byoshi birhasarhaza abantu birhohye. Lubero n’oko, babà bahugûsirwe oku Ebibliya yali erhi yalebire oku ebyo byoshi byanahikirire muli gano mango girhu.​—Mt. 24:24; 2 Pt. 2:18-22.

20. Gurhi rhwakayakamwo okurhasarhazibwa na balya balesire okuli? (2 Timoteyo 4:4, 5)

20 Gurhi rhwakayakamwo akantu kakarhuma rhwasarhala? Rhushinganine rhugendekere rhwaba n’obuyemere busêzire omu kukaciyigiriza Ebibliya ngasi mango, omu kukasalira burhahusa n’omu kucihâna loshi omu mukolo Yehova arhuhîre oku rhujire. (Osome 2 Timoteyo 4:4, 5.) Okuba n’obuyemere busêzire, kwanarhurhabala rhurhahuliganaga amango rhuli rhwayumva emyanzi y’obunywesi bali barhushobeka. (Iz. 28:16) Obuzigire bwirhu kuli Yehova, Akanwa kage na kuli bene wirhu na bali birhu bwarhurhabala rhuyake okurhasarhazibwa na balya balesire okuli.

21. Ciru ankaba bantu banji ene banalahira emyanzi rhuli rhwababwira, bici rhwakayemera n’obwalagale?

21 Omu myaka igana mirhanzi, bantu banji basarhala, banalahira Yezu. Neci, hali n’abandi bamuyemire. Ciru balimo n’omubalè gw’abantu b’omu Sanhedrini y’Abayahudi ciru n’ ‘abakuhani banji babà n’obuyemere.’ (Ebj. 6:7; Mt. 27:57-60; Mk. 15:43) Ko n’oko ene nalyo, bantu banji barhasarhazibagwa. Bulya gurhi? Bulya babà bamanyire banazigire okuli babwine omu Mandiko. Akanwa ka Nnamahanga kadesire ntya: “Abarhonya irhegeko lyawe murhûla munji bayumva, barhanajira kantu bankasârhalakwo.”​—Enna. 119:165.

LWIMBO 124 Washikamanifu Sikuzote

^ kip. 5 Omu cigabi cageraga rhwabwine bintu bini byakagirhuma abantu basarhala enyanya za Yezu, na kandi rhwabwine bulya gurhi basarhala enyanya z’abanafunzi bage ba muli gano mango. Mw’eci cigabi, rhwaganirira bindi birhumire bini. Na kandi rhwayishibona bulya gurhi abantu birhohye bazigire Yehova barhacilekerera basarhale.

^ kip. 60 AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Yezu ali alya haguma na Mateyo n’abandi bakagivurhisa ikoli.

^ kip. 62 AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Yezu ali alya haguma na Mateyo n’abandi bakagivurhisa ikoli.

^ kip. 64 AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Yezu ali abarhula omurhi gw’amalibuko.

^ kip. 66 AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Yuda alenganya Yezu omu kumuhobera.