Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

Amadoso g’Abantu Basoma Ebitabu Birhu

Amadoso g’Abantu Basoma Ebitabu Birhu

Bulya gurhi omulume ohamagirwe “lebe” aderhaga oku kwanaba “kuheza” omwimo gwage erhi akarhôzire Ruti? (Rut. 4:1, 6)

Omu mango ga mîra, erhi omulume wajire omu buhya akafîre buzira kuburha omwana, hali madoso malebe na malebe galishinganine gashuzibwe: Gurhi bakajijire amashwa gage? K’izino ly’omulala gwage lyakahirigirhe loshi-loshi? Irhegeko lya Musa lyal’ishuzize oku madoso gali nk’ago.

Gurhi byakabire lugenda ishwa ly’omulume wafîre erhi wakenyire anaguza ishwa lyage? Mukulu wage erhi mulumuna wage erhi omuntu wa hofi-hofi w’omu mulala gwabo akagombwire, erhi kucib’igula, er’ishwa. Okujira ntyo kwakarhumire er’ishwa lyabêra omu mulala gwabo.​—Lev. 25:23-28; Mib. 27:8-11.

Gurhi izino ly’omulala gw’oyo mulume wafîre lyakalanzirwemwo? Kugerera obuhya bw’omuntu na mulamu wage, bwakolesibagwa omu kanga ka Ruti. Omulume akarhôzire muka mwene wabo wafâga ly’aburha omwana w’omwimo wakarhôzire izino ly’oyo mulume wafâga n’okuyima omu birugu byage. Kandi, ogo mupango gw’obuzigire gwakag’irhabala ly’oyo mukana ashibirirwa.​—Lush. 25:5-7; Mt. 22:23-28.

Rhuganirire olwiganyo lwa Noemi. Al’irhôzirwe n’omulume wakag’ihamagalwa Elimeleki. Erhi Elimeleki n’abagala babirhi bafâ, Noemi arhacigwerhe omuntu w’okumushibirira omu mulala. (Rut. 1:1-5) Erhi Noemi agaluka omu cihugo c’e Yuda, abwira omwali-kazi Ruti oku ahûne Boazi agombôle ishwa lyabo. Boazi ali mwene wabo Elimeleki wa hofi-hofi. (Rut. 2:1, 19, 20; 3:1-4) Cikone Boazi al’imanyire oku owundi mwene wabo Elimeleki, oyu Ebibliya ehamagire “lebe,” ye wali mwene wabo wa hofi-hofi kumulusha. Co cirhumire, ye wal’igwasirwe abe murhanzi okuhiga erhi alonzize okugombôla erhi nanga.​—Rut. 3:9, 12, 13.

Oku murhondero, “lebe” al’ilonzize okurhabala. (Rut. 4:1-4) Al’imanyire oku al’ihûnyirwe akolese nsaranga ndebe ly’agula er’ishwa, cikone kandi al’imanyire oku bulya Noemi alikola mugikulu bwenene, arhakacibusire omwana wakayimire omw’ishwa lya Elimeleki. Ishwa lya Elimeleki lyakayushwirwe okw’ishwa ly’omwimo lya lebe, co cirhumire oko kwakamudwirhire obunguke.

Cikone lebe ashanja entanya zage erhi abona oku Ruti ye al’ihûnyirwe arhôle. Aderha ntya: “Ntakahash’iliyôkola oku bugabo bwani, bulya kwanaba kuheza ebyani.” (Rut. 4:5, 6) Bici byarhumire ashanja entanya zage?

Erhi lebe erhi wundi muntu akarhôzire Ruti na buzinda aburhe omwana-rhabana, oyo mwana-rhabana ye wakayimire omw’ishwa lya Elimeleki. Gurhigi oko kwakarhumire lebe ‘aheza ebyage’? Ebibliya erhashuzizi kw’er’idoso, cikone hanaba njira nguma na nguma akahezizemwo ebyage erhi mwimo gwage.

  • Burhangiriza, ensaranga akaguziremwo er’ishwa zakabonekine nk’ezifîre busha, bulya buzinda ishwa lya Elimeleki lirhakabire lyage. Lyakabire lya mugala wa Ruti.

  • Bwa kabirhi, akabire n’omukolo gw’okulisa n’okushibirira Noemi na Ruti.

  • Bwa kasharhu, erhi Ruti na lebe bakabusire abandi bana, abo bana boshi bakabire n’ecigabi omu mwimo gwa lebe.

  • Bwa kani, erhi akaba lebe arhagwerhe abandi bana aburhaga yene, omwana-rhabana Ruti akabusire akabire n’ehaki y’okuyima omw’ishwa lya Elimeleki n’ishwa lya lebe. Co cirhumire erhi lebe akafîre, ishwa lyage lyakabire ly’omwana ogwerhe izino lya Elimeleki, ci arhali izino lyage. Lebe arhalonzagya okuheza omwimo gwage ly’arhabala Noemi. Ashagalukira okuleka omuntu wa kabirhi wagwerhe ehaki y’okugombôla, k’okuderha Boazi, ajire ogo mukolo. Boazi ajira ntyo bulya al’ilonzize “izino lya nyakufa likaz’iyôrha liri aha mwage.”​—Rut. 4:10.

Bibonekine oku oyo lebe al’ishagalukire bwenene okugendekeza izino lyage yenene n’omwimo gwage. Ali muntu wa kucikaliza. Cikone, ciru akaba oyo lebe ajijire okwage koshi ly’alanga izino lyage, ene rhurhamanyiri ciru izino lyage lyali lihi. Kandi ahezize olukengwa lwago-lwago Boazi ahabirwe, lw’okuba muguma w’omu bashakuluza ba Masiya, Yezu Kristu. Ago gali malehe mabi gahikire lebe bulya okucikaliza kwarhumire alahira okurhabala muntu mulebe wali omu bulagirire!​—Mt. 1:5; Lk. 3:23, 32.