Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

ECIGABI C’OKUYIGA 5

“Ngasi Mulume Kristu Ye Nnawabo”

“Ngasi Mulume Kristu Ye Nnawabo”

“Ngasi mulume Kristu ye Nnawabo.”​—1 KR. 11:3.

LWIMBO 12 Mungu Mkuu, Yehova

EBI RHWAYIGA *

1. Bici byankashumya entanya z’omulume lugenda oku abona okuba nnawabo?

GURHI ohugûkwa oluderho “nnawabo”? Enkomêdu nguma nguma z’omu cihugo omuntu akuliragamwo zanamushumya lugenda oku ajirira mukage n’abana bage. Oyumve ebi mwali wirhu Yanita, olama e Bulaya, adesire: “Aha ndamire, abakazi banakabonwa nka ba busha bwenene, n’oku bali nka ba boyi.” Na mwene wirhu Luke olama e États-Unis, adesire ntya: “Abashamuka banakayigiriza bagala babo oku omukazi aba wakulabwako kone ci ebi adesire birhakayumvibwa n’entanya zage zirhaba za bulagirire.” Cikoki, ezo nkomêdu za ntyo, zirhayerekini ciru n’ehitya entanya za Yehova lugenda oku aba alonzize abalume bakolese obukulu bwabo. (Oshushanye na Marko 7:13.) Gurhigi, omulume akayigamwo okuba nnawabo mwinja w’omulala gwage?

2. Bici nnawabo w’omulala ashinganine ahugûkwe, na bulya gurhi?

2 Ly’omulume aba nnawabo mwinja w’omulala, ashinganine ahugûkwe bwinja ebi Yehova alonzize ajire. Na kandi, ashinganine amanye ecarhumaga Yehova ahiraho omupango guyerekine oku muntu mulebe abe nnawabo erhi cirhwe c’owundi, na gurhi akayigamwo olwiganyo Yehova na Yezu barhuhirireho. Bulya gurhi kuli kwa bulagirire omulume ahugûkwe oko bwinja? Bulya Yehova ahîre ba nnawabo b’omulala bukulu bulebe, analonzize babukolese bwinja.​—Lk. 12:48b.

OKUBA NNAWABO KWO KUDERHA GURHI?

3. Bici rhuciyigirizize okubiyerekire okuba nnawabo kuganirirwe omu 1 Abakorinti 11:3?

3 Osome 1 Abakorinti 11:3. Olu lwandiko luganirire gurhi Yehova apanzire omulala gwage gw’omu mpingu n’ogwa hanw’igulu. Okuba nnawabo kuhugwîre bintu bibirhi: obukulu n’oku babukolesize. Yehova yoba “nnawabo” wa ba nnawabo boshi. Abana bage boshi, kw’okuderha bamalahika n’abantu, bayishimuha eraporo y’oku bakolesize obukulu bwabo. (Rm. 14:10; Ef. 3:14, 15) Yehova ahîre Yezu obukulu bw’okuba nnawabo w’Ecigamba c’Ecikristu, cikone Yehova ayishimuhûna eraporo y’oku ajîre arhujirira. (1 Kr. 15:27) Yehova ajijîre omulume abe mukulu kuli mukage n’abana bage, cikoki omulume ayishihâna eraporo emwa Yehova na Yezu lugenda oku ajirira omulala gwage.​—1 Pt. 3:7.

4. Luhya luci Yehova na Yezu bagwerhe?

4 Bulya Yehova ye Nnawabo w’omulala gwage gw’omu mpingu n’ogwa hanw’igulu, agwerhe oluhya lw’okuhîrira abana bage amarhegeko okubiyerekire okubacigendesa, na kandi akwanine alole erhi ago marhegeko gali gakengwa. (Iz. 33:22) Yezu naye nka nnawabo w’ecigamba c’Ecikristu, anahâne amarhegeko n’okulola erhi gali gakengwa.​—Gl. 6:2; Kl. 1:18-20.

5. Bukulu buhi nnawabo w’omulala gw’Ecikristu agwerhe, cikone bulya gurhi buli bwa lugero?

5 Aka Yehova na Yezu, nnawabo w’omulala gw’Ecikristu naye agwerhe oluhûma lw’okurhôla emihigo milebe okubiyerekire omulala gwage. (Rm. 7:2; Ef. 6:4) Cikoki, obukulu bwage buli bwa lugero. Bulya gurhi? Bulya, amarhegeko gage gashinganine gayimangire oku makanuni gali omu Kanwa ka Nnamahanga. (Mig. 3:5, 6) Kandi, Nnawabo w’omulala arhagwerhi oluhusa lw’okuhâna amarhegeko oku bantu barhali bw’omu mulala gwage. (Rm. 14:4) Na kandi, abagala n’abali bashinganine bagendekere bamurhumikira amango baciri aha mwage, cikone nka bamaharhenga banaba barhaciri idako ly’obukulu bwage.​—Mt. 19:5.

BULYA GURHI YEHOVA ARHONDEZAGYA OMUPANGO GUYEREKIRE OKUBA NNAWABO?

6. Bulya gurhi Yehova arhondezagya omupango guyerekine oku muntu mulebe abe nnawabo w’owundi?

6 Buzigire bwashumagya Yehova ahîre omu mulala gwage omupango guyerekine oku muntu mulebe anaba nnawabo w’owundi. Olo luli luhembo lurhenzire emwage. Okuba nnawabo kunahashise omulala gwa Yehova gukole omu murhula n’omu njira erhalimo kavulindi. (1 Kr. 14:33, 40) Omulala gwa Yehova gwâli gwaja mw’akavulindi n’okubula omwishingo nka harhâli omupango gw’okuba nnawabo. Kwa lwiganyo, ntaye wakamanyire indi oshinganine okurhôla emihigo mizinda, na ndi wakalongoza abandi lyo bahikiriza eyo mihigo yarhôlagwa.

7. Nk’oku biyerekinwe omu Abefezi 5:25, 28, ka Yehova alilonzize abalume barhambule bakabo?

7 Nkaba ogo mupango Nnamahanga arhondezagya guba mwinja bwenene, bulya gurhi bakazi banji baciyumva nka balibuzibwe n’okurhambulwa n’abalume babo? Bulya balume banji barharhumikira amakanuni Nnamahanga aba ahîzireho okubiyerekire omulala, n’oko kunarhume bakulikira engeso n’enkomêdu z’emunda babà balamire. Na kandi banahikira aha balibuza bakabo lyo bahikiriza irala lyabo. Kwa lwiganyo, omulume anabonerera n’okulibuza mukage mpu ly’oyo mukage akaz’imukenga, erhi kandi anajira ntyo, mpu ly’ayereka ababwo balume oku ali “ntwali ya mulume.” Anarhanya oku arhakaseza mukage mpu amuzigire, cikone mpu anajira okwage koshi lyo mukage amukenga. Anakolesa okumufokera mpu ly’amanyimurhegeka. * Kobinali enkomêdu n’entanya za ntyo, zinakaheza olukengwa lw’omukazi, na kandi ziba zipingine n’obulonza bwa Yehova.​—Osome Abefezi 5:25, 28.

BICI OMULUME AKAJIRA LY’OBA NNAWABO MWINJA W’OMULALA?

8. Bici omulume akajira ly’oba nnawabo mwinja w’omulala?

8 Omulume anahikira aha aba nnawabo mwinja w’omulala, erhi akayiga olwiganyo lwa Yehova na Yezu okubiyerekire oku bakolesa obukulu bwabo. Rhuganirire morhere abirhi Yehova na Yezu babà nago, buzinda rhulole gurhi gakarhabala nnawabo w’omulala amango ali ajira kantu kalebe haguma n’omulala gwage.

9. Gurhi Yehova ayerekanamw’obwirhohye?

9 Obwirhohye. Hanw’igulu n’empingu, nta wundi muntu oba mwenge aka Yehova, ciru akaba ntyo anayumvirhize entanya z’abakozi bage. (Murh. 18:23, 24, 32) Anahè abal’idako ly’obukulu bwage oluhya lw’okuhâna entanya zabo. (1 Bam. 22:19-22) Yehova aba mwimana, cikone arharhulongezak’omwimana. Lubero n’oko, anarhabale abakozi bage barhali bimana bahikire aha bamukolera. (Enna. 113:6, 7) Neci, Ebibliya edesire oku Yehova aba “murhabazi” wirhu. (Enna. 27:9; Hb. 13:6) Mwami Daudi al’imanyire oku bwirhohye bwa Yehova bo bwakagimurhabala ahikirize bwinja omukolo ahâbagwa.​—2 Sam. 22:36.

10. Gurhi Yezu ayerekinemw’obwirhohye?

10 Rhuganirire olwiganyo lwa Yezu. Ahikira aha ashuka amagulu g’entumwa zage n’obu ali Nnawabo na Mwalimu wabo. Bulya gurhi Yehova ayandikisagya ogo mwanzi omu Bibliya? Buzira karhinda alilonzize ahe ngasi muntu, ciru na ba nnawabo bw’omulala, olwiganyo bashinganine bashimbe. Yezu yene aderha ntya: “Nammuhîre olwiganyo, nti ninyu mukajira oku mmujirire.” (Yn. 13:12-17) Ciru akaba Yezu ahabîrwe obukulu bunji, arhaderhaga mpu bakamukolera. Ci lubero n’oko, akakolera abandi.​—Mt. 20:28.

Nnawabo w’omulala anayerekana obwirhohye n’obuzigire omu kukola emikolo y’omu nyumpa n’omu kuhikiriza amalagirire g’ekiroho gw’omulala gwage (Olole ecifungo ca 11, 13)

11. Bici nnawabo w’omulala akaciyigiriza kugerera olwiganyo lw’obwirhohye lwa Yehova na Yezu?

11 Amasomo rhwakaciyigiriza. Nnawabo w’omulala anayerekana obwirhohye omu njira nyinji. Kwa lwiganyo, arhashinganini akalongezako mukage n’abana bage obwimana. Anayumvirhiza entanya za mukage n’abana bage, ciru akaba barhayemire entanya ahânaga. Mwali wirhu Marley, olama e États-Unis adesire ntya: “Hali amango birhuhikira niè n’omulume wani rhurhabè n’entanya zishushine. Cikone, ngasi mango nnankaciyumva oku nkenzirwe nnandi wa bulagirire omu masu gage bulya anandose entanya zani omu ngasi kanga n’okuzirhanyako bwinja-bwinja embere arhôle muhigo mulebe.” Na kandi, omulume mwirhohye anakole oku mikolo y’omu nyumpa, ciru akaba emunda aba alamire eyo mikolo enakabonekana nka bakazi bone bashinganine okuyijira. Cikone oko kwanaba nka kuzibu. Bulya gurhi? Mwali wirhu muguma ohamagalwa Rachel, adesire ntya: “Emunda mburhwa, erhi omulume akarhabala mukage okushuka ensahani erhi okuhyajira enyumpa, bene wabo n’abalungu banarhondere bacidosa erhi kobinali oyo anacirigi ‘mulume.’ Banarhanya oku erhi akakarhabala mukage kuli eyo mikolo, arhakacihash’imurhambula.” Erhi akaba ntyo kw’abantu b’emunda olama bakarhanya, okakengera oku Yezu ashusire amagulu g’entumwa zage ciru akaba ogo mukolo gwakag’ibonekana nka gwa bajà. Nnawabo mwinja w’omulala, arharhama acidosa mpu gurhigi abandi baja bamuderha cikoki analonze gurhi akasimisamwo mukage n’abana bage. Aha nyuma z’okuba mwirhohye, bundi borhere buhi bwa bulagirire nnawabo mwinja w’omulala ashinganine okuba nabo?

12. Bici obuzigire bwashumize Yehova na Yezu bajire?

12 Obuzigire. Buzigire bushumya Yehova ajire ngasi kantu. (1 Yn. 4:7, 8) Obuzigire bwage bunamushumye ahikirize amalagirire girhu g’ekiroho kugerera Akanwa kage Bibiliya na kugerera ikubuliro lyage. Anahikirize amalagirire girhu g’ekandalala omu kurhuyereka n’obwalagale oku aba arhuzigire. K’anahikirize n’amalagirire girhu gw’omubirhi? Yehova ‘anarhugabire ebintu byoshi mpu rhubikolese.’ (1 Tm. 6:17) Erhi rhujira amagosa, anarhuhanûle, na ciru akaba ntyo arhaleka okurhuzigira. Buzigire bwashumagya Yehova, arhuhe engombôlo. Yezu naye obuzigire bwamushumya ahâne obuzine bwage erhi rhwê rhurhuma. (Yn. 3:16; 15:13) Nta kantu koshi-koshi kakananûla obuzigire Yehova na Yezu bajira kuyerekera abantu bali bishwekerezi kuli bo.​—Yn. 13:1; Rm. 8:35, 38, 39.

13. Bulya gurhi kuli kwa bulagirire nnawabo w’omulala azigire abantu b’omu mulala gwage? (Olole ecisanduku cidesire “ Gurhi Omuhya-Mulume Akajira lyo Mukage Akamukenga?”)

13 Amasomo rhwakaciyigiriza. Buzigire bushinganine bushumye ngasi kantu koshi nnawabo w’omulala akajira. Bulya gurhi kuli kwa bulagirire? Entumwa Yowane eshuzize ntya: “Orhazigira mwene wabo [erhi mulala gwage] adwirhe abona, ntakwo ankazigira Nyamuzinda arhabona.” (1 Yn. 4:11, 20) Kobinali, omulume ozigire omulala gwage, onalonzize okuyiga olwiganyo lwa Yehova na Yezu, anakahikiriza amalagirire g’ekiroho, ag’ekandalala n’ag’omubiri gw’omulala gwage. (1 Tm. 5:8) Anayigirize n’okuhanûla abana bage. Anarhôle emihigo ekengesize Yehova n’eyakalerhera omulala gwage obunguke. Rhuganirirage ngasi higuma hya mw’ago malagirire na buzinda rhwabona gurhi nnawabo w’omulala akayiga olwiganyo lwa Yehova na Yezu.

BICI NNAWABO W’OMULALA ASHINGANINE AJIRE?

14. Gurhi nnawabo w’omulala akahikirizamwo amalagirire g’ekiroho gw’omulala gwage?

14 Okuhikiriza amalagirire g’ekiroho gw’omulala gwage. Omu kuyiga alwiganyo lw’Ishe, Yezu ashibirira amalagirire g’ekiroho g’abanafunzi bage. (Mt. 5:3, 6; Mk. 6:34) Ko n’oko, akantu kw’obulagirire nnawabo w’omulala ashinganine akuhira oku nafasi ntazi kuli kuhikiriza amalagirire g’ekiroho gw’omulala gwage. (Lush. 6:6-9) Anajira ntyo omu kucihangana ye n’omulala gwage bakayiga Akanwa ka Nnamahanga ngasi mango, okukaja oku ntimanano, okukayaliza omyanzi mwinja gw’Obwami n’okucijirira obwîra busezire haguma na Yehova.

15. Njira ehi nnawabo w’omulala akayerekanamwo oku ashibirire amalagirire g’ekandalala gw’omulala gwage?

15 Okuhikiriza amalagirire g’ekandalala gw’omulala gwage. Yehova aderha n’obwalagale oku azigire Yezu. (Mt. 3:17) Yezu naye akagiyerekana n’obwalagale oku azigire abanafunzi bage, kugerera enderho zage n’ebijiro byage. Nabo bamubwira oku baba bamuzigire. (Yn. 15:9, 12, 13; 21:16) Nnawabo w’omulala anayereka mukage n’abana bage oku aba abazigire kugerera ebijiro byage, kwa lwiganyo omu kuyiga Ebibliya haguma nabo. Na kandi ashinganine akababwira oku aba abazigire n’oku aba abashagalukire, ciru anaderha n’enderho za ntyo n’obwalagale embere z’abantu.​—Mig. 31:28, 29.

Ly’ashagalula Yehova, nnawabo w’omulala ashinganine ahikirize amalagirire gw’omubiri gw’omulala gwage (Olole ecifungo ca 16)

16. Bici bindi nnawabo w’omulala ashinganine ajire, na gurhi akabamwo n’olugero?

16 Okuhikiriza amalagirire gw’omubiri gw’omulala gwage. Yehova akagihikirigiza aba Israheli amalagirire gabo marhangiriza gw’omubiri ciru n’amango akagiba abahanyire enyanya z’okurharhumikira kwabo. (Lush. 2:7; 29:5) Ene nalyo agendekire ahikiriza amalagirire girhu marhangiriza. (Mt. 6:31-33; 7:11) Ko n’oko, Yezu naye alisa abantu bamushimbaga. (Mt. 14:17-20) Ciru ahikira aha ashibirira n’amagala gabo. (Mt. 4:24) Lyo nnawabo w’omulala ashagalula Yehova, ashinganine akahikiriza amalagirire gw’omubiri gw’omulala gwage. Ciru akaba ntyo, ashinganine abe n’olugero. Arhashinganini aleke omukolo gw’okulongeza omulala gwage ecijumbu, gurhume abula kushibirira amalagirire gabo g’ekiroho n’ag’ekandalala.

17. Lwiganyo luhi Yehova na Yezu barhulekire okubiyerekire oku barhukomereza n’okurhuhanûla?

17 Okukomereza. Yehova anarhukomereze n’okurhuhanûla oku bunguke bwirhu. (Hb. 12:7-9) Ak’Ishe, Yezu anakomereze abali idako ly’obukulu bwage omu njira y’obuzigire. (Yn. 15:14, 15) Anahâne ihano aha lishinganine na kandi aba muntu mwinja. (Mt. 20:24-28) Aba ahugûsirwe oku rhurhaba bimana n’oko ko kurhuma rhwajira amagosa.​—Mt. 26:41.

18. Bici nnawabo mwinja w’omulala ashinganine okukengera?

18 Ngasi mango nnawabo w’omulala oyizire olwiganyo lwa Yehova na Yezu anakakengera oku abantu b’omu mulala gwage barhali bimana. Arhaba “mukali” bwenene kuyerekera mukage n’abana bage. (Kl. 3:19Mashi Bible) Lubero n’oko, anakolese akanuni kali omu lwandiko lwa Abagalasiya 6:1NWT n’okucihangana abakubule “omw’iroho ly’obutûdu,” n’okukengera oku naye arhaba mwimana. Aka Yezu, ashinganine akamanya oku olwiganyo lwage lwinja yo njira nyinja y’okuyigiriza.​—1 Pt. 2:21.

19-20. Amango nnawabo w’omulala arhôla omuhigo, gurhi akayiga olwiganyo lwa Yehova na Yezu?

19 Okurhôla emihigo yakalerhera abandi obunguke. Yehova anakarhôla emihigo yakalerhera abandi obunguke. Kwa lwiganyo, ahiga okulema obuzîne, arhali mpu lyo bumulerhera obunguke yene, ci lyo rhweshi rhushagalukira akalamo. Ntaye wamusezagya oku ahâne Omugala lyo ebyaha birhu bibabalirwa. Ahiga yene oku ahâna engombôlo erhi rhwe rhurhuma. Yezu naye akag’irhôla emihigo erhi amanyire oku yalerhera abandi obunguke. (Rm. 15:3) Kwa lwiganyo, aleka okuhikiriza amalagirire gage, ly’arhang’iyigiriza ehitû hy’abantu.​—Mk. 6:31-34.

20 Nnawabo mwinja w’omulala aba ahugûsirwe oku akantu kaguma kw’omu bintu bizibu akajira, kuli kurhôla emihigo minja okubiyekire omulala gwage n’okurhôla ogo mukolo kwa buzibu-zibu. Anayake okurhôla emihigo buzira cirhumire na kandi anayake okurhôla emihigo eyerekire oku yene aciyumvirhe. Lubero n’okwo, analeke Yehova amuyigirize gurhi akarhôlamw’emihigo minja. * (Mig. 2:6, 7) Okujira ntyo kwanamurhabala arhakagicilongeza obunguke yene, ci akalonza n’obw’abandi.​—Fl. 2:4.

21. Bici byaganirirwa omu cigabi cikulikire?

21 Yehova ahîre ba nnawabo b’omulala omukolo muzibu, ananabadose eraporo okubiyerekire oku baguhikiriza. Cikoki, erhi omulume akacihangana ayige olwiganyo lwa Yehova na Yezu, oko kwanamurhabala abe nnawabo mwinja w’omulala gwage. N’erhi mukage naye akahikiriza bwinja omukolo gwage, omulala gwabo gwanabamw’omwishingo. Gurhi omukazi ashinganine akabona omukolo gw’iba gw’okuba nnawabo erhi cirhwe c’omulala, na mazibu gahi alwisa muli oko? Ecigabi cikulikire cashuza kw’ago madoso.

LWIMBO 16 Msifuni Yah kwa Mwana Wake Mtiwa Mafuta

^ kip. 5 Erhi omulume aja omu buhya, anabe nnawabo erhi cirhwe c’omulala gwage. Mw’eci cigabi, rhwaganirira okuba nnawabo kw’okuderha gurhi, bulya gurhi Yehova arhondezagya omupango guyerekire okuba nnawabo, na bici abalume bakaciyigiriza kugerera olwiganyo lwa Yehova na Yezu. Omu cigabi cikulikire c’ogu mwanzi, rhwayishibona ebi omulume n’omukazi bakaciyigiriza kugerera olwiganyo lwa Yezu n’ezindi nyiganyo z’abakozi ba Yehova ziganirirwe omu Bibliya. N’ecigabi cizinda cayishiganirira okubiyerekire obulongozi omu cigamba.

^ kip. 7 Entanya ziyerekine oku omulume analibuza erhi akolere mukage n’obuminya, zinakalug’ibonekana omu mafilime, omu micezo n’omu bitabu biyerekine eby’obuminya. Okwo kwanajira abantu bakarhanya oku omulume ashinganine arhambule mukage.

^ kip. 20 Ly’ohugûkwa binji okubiyerekire gurhi omuntu akarhôla emihigo minja, olole ecigabi cidesire “Fanya Maamuzi Ambayo Yanamletea Mungu Heshima,” omu Ilabiro ly’Akalalizi ly’omu nsiku 15/4/2011, buk. 13-17 (omu Cishwahiri c’e Kenya).