Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

CIGABI CA 5

Rhurhabaga Cigabi C’er’Igulu

Rhurhabaga Cigabi C’er’Igulu

‘Murhali cigabi c’er’igulu.’​—YOWANE 15:19.

1. Bici Yezu akag’irhanyako embere afê?

OBUDUFU bw’embere z’olusiku l’okufâ kwa Yezu, arhânya bwenene okubiyerekire akasanzi kayisha k’abanafunzi bage. Adêrha ntya: “Murhali cigabi c’er’igulu.” (Yowane 15:19) Enyuma z’aho abashengêra emw’Ishe, adêrha erhi: “Barhali cigabi c’er’igulu, nk’oku nani ntali cigabi c’er’igulu.” (Yowane 17:15, 16) Ezo nderho za Yezu bici zihugwîre?

2. “Igulu” Yezu aganiriraga byo bici?

2 “Igulu” Yezu aganirirâga bali bantu barhakolera Nnamahanga banarhambwirwe na Shetani. (Yowane 14:30; Abefezi 2:2; Yakobo 4:4; 1 Yowane 5:19) Gurhi rhwakayerekanamwo oku rhurhali “cigabi c’er’igulu?” Mw’eci cigabi rhwaganirira njira nyinji zakarhurhabala lyorhulek’iba cigabi c’er’igulu. 1) Omu kubêra bishwekerezi oku Bwami bwa Nnamahanga n’okurhaja omu by’epolitike, 2) omu kuhagalika iroho ly’er’igulu, 3) omu kuyambala n’okuciyinjihya kwa lugero, 4) omu kuba n’entanya nyinja okubiyerekire ensaranga erhi kuba na birugu binji, 5) omu kuyambala ebikolanwa by’okulwa ivita ly’ekiroho.​—Olole Amahugûlo nomero 16.

OBE MWISHWEKEREZI OKU BWAMI BWA NNAMAHANGA

3. Ntanya zihi Yezu agwêrhe okubiyerekire epolitike?

3 Amango Yezu âli hanw’igulu, abwîne gurhi abantu bakag’ilibuka. Akabashibirira anakabarhabala. K’abîre murhegesi w’epolitike? Nanga. Alimanyire oku abantu balagirire oku Bwami bwa Nnamahanga erhi burhegesi bwage. Yezu ye Mwami w’obo Bwami n’obo Bwami co câli cirhwe c’enyigirizo zage. (Daniyeli 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Nta lusiku Yezu ajijîre epolitike erhi kuciheba omu by’epolitike. Erhi Yezu aba âli omu k’emmanja embere za Pilato, amushûza, erhi: ‘Obwami bwani burhali cigabi c’er’igulu.’ (Yowane 18:36) Abanafunzi bage nabo barhaba cigabi c’er’igulu. Citabu ciguma c’ecingereza (On the Road to Civilization) cidesire ntya lugenda Abakristu b’omu kasanzi k’entumwa; “barhagwêrhe ciru ecikono omu bintu by’epolitike.” Ene nalyo, Abakristu b’okuli barhaja omu by’epolitike. Rhuba bishwekerezi oku Bwami bwa Nnamahanga rhurhanaja omu bintu by’epolitike by’er’igulu.​—Mateyo 24:14.

K’oba mubidu okuhugûlira abandi bulya gurhi oba mwishwekerezi oku Bwami bwa Nnamahanga?

4. Gurhi Abakristu b’okuli bayerekanamwo oku balunzire okuboko Obwami bwa Nnamahanga?

4 Ambasadere aba muntu orhumwa n’ecihugo cage omu cindi cihugo, arhakaja omu by’epolitike by’eco cihugo bamurhumiremo. Abakritu bashîge amavurha babà ba ambasadere bulya bajira obulangalire b’okugend’irhambula haguma na Yezu empingu. Paolo ayandikira abashîge amavurha ntya: “Ntyo rhuli ba ambasadere aha Kristu.” (2 Abakorinti 5:20NWT) Abashîge amavurha babà barhumwa b’oburhegesi bwa Nnamahanga. Barhajira politike erhi kuja omu politike z’er’igulu. (Abafilipi 3:20) Lubero n’oko banacihangane okurhabala abandi bamanye binji lugenda oburhegesi bwa Nnamahanga. Abantu “b’ebindi bibuzi” bagwerhe obulangalire b’okulama hanw’igulu n’abo banalunge abashîge amavurha okuboko omu kumanyisa abandi lugenda obo burhegesi. Nabo barhaja omu politike. (Yowane 10:16; Mateyo 25:31-40) Rhuyumvirhe n’obwalagale oku Abakristu b’okuli barhaja omu politike z’er’igulu.​—Osome Izaya 2:2-4.

5. Bici birhuma Abakristu b’okuli barhaja omw’ivita?

5 Abakristu b’okuli guba mulala muguma, babà balamire omu cinyabuguma, ciru akaba barhaba b’ishanja liguma erhi bûko buguma. (1 Abakorinti 1:10) Erhi rhwakakaja omw’ivita, rhwanaba rhuli rhwalwisanya rhwene na nnene, n’obo Yezu arhubwizîre oku rhukazigira bene wirhu. (Yowane 13:34, 35; 1 Yowane 3:10-12) Kandi, Yezu arhubwizîre oku rhukazigira ciru n’abashombanyi birhu.​—Mateyo 5:44; 26:52.

6. Gurhi abakozi ba Yehova bacihanyîre emwage babona amarhegesi?

6 Ciru akaba rhurhaja omu politike rhunajire okwirhu koshi lyo rhuba bacikala binja. Kwa lwiganyo, rhunakenge amarhegeko g’ecihugo n’okuvurha ikoli. Cikone ensiku zoshi rhunacihangane “ebya Nyamuzinda rhubihe Nyamuzinda.” (Marko 12:17; Abaroma 13:1-7; 1 Abakorinti 6:19, 20) “Ebintu bya Nyamuzinda” bihiziremo bici na bici? Bihiziremo okumurhumikira, okumuzigira n’oku muharamya. Rhuba babidu okurhumikira Yehova ciru bakaderha oku barhuniga.​—Luka 4:8; 10:27; osome Ebijiro by’Entumwa 5:29; Abaroma 14:8.

OHAGALIKE “IROHO L’IGULU”

7, 8. “Iroho l’igulu” byo bici, na gurhi liri lyakola omu bantu?

7 Okurhaba cigabi c’igulu k’okuderha oku rhurhakacileka rhurhegekwe “n’iroho ly’er’igulu.” Er’iroho ziba ntanya n’engeso z’Ecishetani, linaba lirhambwîre abantu barhaharamya Yehova. Abakristu b’okuli bashinganine bahagalike er’iroho. Entumwa Paolo yadêrha erhi: ‘Ci rhwehe, rhurhahabagwa iroho ly’er’igulu, ci rhwahabirwe iroho lya Nnamahanga.’​—1 Abakorinti 2:12; Abefezi 2:2, 3; olole Amahugûlo nomero 17.

8 Iroho ly’er’igulu linajire abantu babe bakucikaliza, ba bucibone na bagoma. Linakabajira barhanye oku barhasezibwi okurhumikira Nnamahanga. Shetani aba alonzinze abantu babe bantwaza-kwabo, buzira kurhanya oku mazibu oko kwakabalerhera. Analonze abayemeze oku akantu k’obulagirire omu kalamo kabo kuli kurhimûla “irala ly’omubiri, irala ly’amasu.” (1 Yowane 2:16; 1 Timoteyo 6:9, 10) Shetani ali ajira oku akanahasha ly’arheba abakozi ba Yehova nabo barhondêre barhanya akage.​—Yowane 8:44; Ebijiro by’Entumwa 13:10; 1 Yowane 3:8.

9. Gurhi rhwakarhondêra rhwakolesibwa n’iroho l’igulu?

9 Iroho l’igulu liba ngasi hoshi, ntaho lirhahûkiza, ko liyorha nka mpusi. Erhi rhwakabula buhagalika er’iroho, nirhu lyanarhuyahukira. (Osome Emigani 4:23) Er’iroho linakaja omu murhima g’omuntu bunyi-bunyi, omu ntyo rhwanacileka rhushumibwe na rhuntu rhusungunu-ngunu rhuyosire nka rhurhagwerhi bubi boshi-boshi, nka kuba n’entanya ziri nk’ez’abantu barhaharamya Yehova. (Emigani 13:20; 1 Abakorinti 15:33) Omu ntyo wanabona rhukola rhuli rhwalola epornografi, okuyumvirhiza enyigirizo z’abagoma n’okuzigira eby’okucishagalula birimw’iroho ly’akamashigwe.​—Olole Amahugûlo nomero 18.

10. Gurhi rhwakahagalikamwo iroho ly’er’igulu?

10 Gurhi rhwakajira lyo rhurhag’irhegekwa n’iroho ly’er’igulu? Rhushinganine rhube n’obwîra bwa hofi-hofi haguma na Yehova na kandi rhuyemere okulongozibwa n’obwenge bwage. Rhukwanine rhukamushenga ngasi mango arhuhe iroho lyage litagatifu na kandi rhucihangane rhube na binji byakujira omu mukolo gwage. Yehova ye Muntu ogala byoshi, rhukwanine rhuyemere n’obwalagale oku arhuha emisi yage na ntyo rhwanahash’ihagalika iroho ly’er’igulu.​—1 Yowane 4:4.

OYAMBALE OMU NJIRA EKENGESIZE NNAMAHANGA

11. Gurhi iroho l’igulu liri lyashumya abantu omu kuyambala kwabo?

11 Kandi rhwanayerekana oku rhurhali cigabi c’er’igulu omu kuyambala kwirhu n’omu kuciyinjihya. Ene bantu banji bakola bakayambala emishangi ya ndolako y’okuzusa irala ly’eby’enshonyi, erhi mishangi y’okuyerekana oku bakola babà eciyabûla, erhi yakulonza okuyerekana aha bagalire. Abandi bohe bakola babà banaluvu, barhashibirira iranga lyabo. Onabone bayambirhe emishangi eri nk’emulonge yarhenga, y’izinga, kuli kuderha oku barhacishibirira ciru n’ehitya. Rhumanye rhwashumibwa n’entanya za ntyo.

K’enyambalo yani enalerhere Yehova olukengwa?

12, 13. Makanuni gahi gakarhurhabala nka rhukola rhwacishoga eby’okuyambala?

12 Rhuli bakozi ba Yehova ensiku zoshi rhucihangane rhuyambale emishangi ecîre, mikubûle n’eringanine n’akanga rhulimo. Rhunakayambala “n’obukenge n’olugero” n’omu ntyo, rhunayerekane oku rhuli “bakombêdu” b’oluderho lwa Nnamahanga.​—1 Timoteyo 2:9, 10; Yuda 21.

13 Okuyambala kwirhu kwanarhuma Yehova n’olubaga lwage baderhwa bwinja erhi kubi. Rhukwanine rhujire ngasi kantu ‘omu bukuze bwa Nnamahanga.’ (1 Abakorinti 10:31) Omuntu w’olugero anakakenga entanya z’abandi. Co cirhumire nka rhukola rhwacishoga eby’okuyambala rhukwanine rhucidose gurhi oko kwahuma oku ntanya z’abandi.​—1 Abakorinti 4:9; 2 Abakorinti 6:3, 4; 7:1.

14. Bici rhukwanine rhurhang’irhanyako embere rhucishoge emishangi rhwayambala nka rhwaja omu mikolo yirhu y’Ecikristu?

14 Gurhi rhuyambala nka rhukola rhwaja omu mahubiri erhi oku ntimanano? Ka rhunakayambala emishangi ya ndola ko? Ka yakubulisa abandi omurhula? Ka yakuciyerekana oku rhuli ba birhi bibishi? (Abafilipi 4:5; 1 Petro 5:6) Rhweshi rhunakalonza rhuyambale emishangi esomosire, n’oko kuli kwinja. Cikone rhukengere oku ebirhuma rhwabonekana rhusomosire omu masu ga Yehova, buba borhere bwirhu bwinja, obo borhere bw’alug’isegeza nk’âli arhulolako. Ago morhere ganayerekane gurhi rhuyosire omu kandalala, ‘omu ndubi y’omu murhima n’okwo kwo kuba kwa bulagirire omu masu ga Nyamuzinda.’​—1 Petro 3:3, 4.

15. Bulya gurhi Yehova arharhuhâga entondekanye y’amarhegeko lugenda enyambalo?

15 Yehova arharhuhâga entondekanye y’amarhegeko gakarhuyereka gurhi rhwakakayambala. Cikone arhuhîre amakanuni gali omu Bibliya, gakarhurhabala rhumanye gurhi rhwakacishoga bwinja. (Abahabraniya 5:14) Yehova alonzize emihigo yirhu ebe minene erhi misungunu eyimangire oku buzigire rhumujirakwo n’obu rhujirakwo bene wirhu. (Osome Marko 12:30, 31) Omw’igulu lyoshi abakozi ba Yehova banakayambala omu njira ziri lubero omu kulabiriza enkomêdu z’emwabo. Oko kuyambala lubero-lubero kunakayinjihya bwenene.

ENTANYA NYINJA OKUBIYEREKIRE ENSARANGA

16. Lubero luhi luli ekarhi k’oku igulu libona ensaranga n’oku Yezu arhuyigirizîze? Madoso gahi wakacidosa?

16 Shetani aba alonzize abantu barhanye oku okuba n’ensaranga erhi kuba n’ebirugu binji kwo kwakabalerhera omwishingo, cikone rhuli bakozi ba Yehova rhuba rhumanyire okuli lugenda oku rhwakabamwo n’omwishingo. Rhuyemire n’obwalagale ezi nderho za Yezu: ‘Bulya obuzîne bw’omuntu burhaba omu bunji bw’ebirugu byage.’ (Luka 12:15) Ensaranga zirhakarhulerhera omwishingo. Zirhakarhuha abîra bw’okunali, erhi kurhuha omurhula gw’ekandalala, erhi kurhuha obuzîne bw’ensiku n’amango. Kobinali rhuba rhulagirire oku bintu by’omubiri lyo rhushagalukira akalamo, cikone rhwanaba n’obushagaluke erhi rhwakaba n’obwîra bwa hofi-hofi na Nnamahanga, ako kone ko kantu k’obulagirire rhwakaba nako omu kalamo kirhu. (Mateyo 5:3; 6:22NWT, amahugûlo) Ocidosagye ntya: ‘K’igulu lyanshumize nka bona ensaranga nk’oku lizibona? Ka nantanye bwenene okubiyerekire ensaranga erhi kuziganirira burhahusa?’​—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yowane 6.

17. Gurhi akalamo kawe kakayorha erhi wakayaka okuba n’entanya z’igulu okubiyerekire ensaranga?

17 Erhi rhwakaba na bintu binji byakujira omu mukolo gwa Yehova rhukanaleka entanya z’igulu lugenda ensaranga, akalamo kirhu kanaba n’omwishingo. (Mateyo 11:29, 30) Oko kwanarhuma rhwaba n’omwishingo na kandi rhwanaba n’omurhula gw’ekandalala. (Mateyo 6:31, 32; Abaroma 15:13) Omu ntyo rhurhakacilibuza bwenene mpu lyo rhuba n’ebirugu by’en’igulu. (Osome 1 Timoteyo 6:9, 10) Rhwanaba n’obushagaluke b’okuhâna. (Ebijiro by’Entumwa 20:35) Okulama akalamo karhahunyîri binji kwanarhuha akasanzi k’okukaba haguma na bene wirhu. Ciru rhwanakaja iro bwinja.​—Omuhanûzi 5:12.

“EBIKOLANWA BY’OKULWA IVITA LY’EKIROHO”

18. Bici Shetani alonza ajire?

18 Shetani anakalonza arhusheregeze obwîra bwirhu haguma na Yehova, rhukwanine rhujire okwirhu koshi lyo rhubulanga. Rhushinganine rhulwise “emisi mibi y’iroho.” (Abefezi 6:12) Shetani n’abazimu bage barhaba balonzize rhube n’omwishingo erhi rhuyish’iba n’akalamo k’ensiku n’amango. (1 Petro 5:8) Babà bashombanyi birhu banagwerhe emisi, cikone Yehova anarhuha emisi y’okubalangabula!

19. Gurhi Abefezi 6:14-18 baganirire “ebikolanwa” by’Omukristu?

19 Omu kasanzi ka mîra ly’omusoda arhag’ifâ omw’ivita akag’igenda anacibambîre bwinja-bwinja. Ko n’oko nirhu ene rhukwanine rhuyambale “ebikolanwa” Yehova arhuhire. (Abefezi 6:13NWT) Biba byakurhulanga. Rhusomire ntya lugenda ebyo bikolanwa omu citabu ca Abefezi 6:14-18: ‘Muyimangire kuli gombi! Okuli gube gwo mukaba gwinyu, obushinganyanya ebe yo mpenzi yinyu, n’obushibirizi b’okulumiza emyanzi y’akalembe zibe zo nkwerho zinyu. Muyorhe mufumbasire empenzi y’obuyemere yo mwakahazamwo emyampi-kamole y’omubi yoshi. Muyambale ensirha y’obucire n’engorho y’iroho litagatifu lo Luderho lwa Nnamahanga. Muyorhe muharamya n’okushenga ngasi mango muli iroho litagatifu; mukayîza burharhama, munasengerere abatagatifu boshi.’

20. Bici rhukwanine rhujire “lyo ebikolanwa” birhu birhurhabala?

20 Erhi omusoda akayibagira cigabi ciguma c’ebikolanwa byage ho n’aho omushombanyi anamurhêre. Co cirhumire erhi rhwakalonza mpu “ebikolanwa” birhu birhulange rhwanajira okwirhu koshi rhurhahezâgya cigabi ciguma ca mw’ebyo bikolanwa. Rhukwanine rhubiyambale ensa zoshi rhunaciseze rhubilange. Ivita lirhu haguma na Shetani n’abazimu bage ly’agendekera kuhika amango Yehova amuhirigisa hanw’igulu. (Amafulûlo 12:17; 20:1-3) Co cirhumire orhatwikaga entege erhi akaba oli walwisa buzamba bulebe erhi irala lilebe!​—1 Abakorinti 9:27.

21. Gurhi rhwakahimamwo ivita lirhu haguma na Shetani?

21 Oku burhwali bwirhu rhurhakahash’ilwisa Shetani rhwene. Cikone Yehova anarhurhabala rhumuhime! Lyo rhubêra bishwekerezi kuli Yehova rhukwanine, rhukamuhûna oburhabale kugerera isala, rhukaciyigiriza Oluderho lwage, na kandi rhukacihangana okukaja omu ntimanano haguma na bene wirhu na bali birhu. (Abahabraniya 10:24, 25) Ebyo bintu byarhurhabala rhubêre bishwekerezi kuli Nnamahanga na kandi rhukaba babidu okuhalira obuyemere bwirhu.

OBE MUBIDU OKUHALIRA OBUYEMERE BWAWE

22, 23. (a) Gurhi rhwakabamwo babidu okuhalira obuyemere bwirhu? (b) Bici rhwaganirira omu cigabi cikulikire?

22 Bihunyîre akasanzi koshi rhukaba babidu okuhalira obuyemere bwirhu. (Yowane 15:19) Haba bintu biguma na biguma Abahamirizi ba Yehova babamo lubero n’abandi bantu. Ocidosagye ntya: ‘Ka mba mpugusîrwe bulya gurhi haba olo lubero? Ka mba nyemire n’obwalagale oku ebi Ebibliya na mushizi mwirhonzi baderha biba by’okuli? Ka nancidinire okuhamagalwa Muhamirizi wa Yehova? (Ennanga 34:2; Mateyo 10:32, 33) Ka nampash’ihugûlira abandi lugenda obwemere bwani?’​—Mateyo 24:45; Yowane 17:17; osome 1 Petro 3:15.

23 Kanga kanji rhuyerekanamo oku kobinali rhurhali cigabi c’er’igulu. Cikone hali akandi kasanzi obona kurhali kulembu okurhaba cigabi c’er’igulu. Shetani anakarhurhega omu njira nyinji. Njira nguma ya mw’ezo njira zage kuba kucishagalula. Gurhi rhwakacishoga eby’okucishagalula n’obwenge? Ecigabi cikulikire cashuza kw’er’idoso.