Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

CIGABI CA 8

Yehova Alonzize Abakozi Bage Babe Bacîre Ensiku Zoshi

Yehova Alonzize Abakozi Bage Babe Bacîre Ensiku Zoshi

“N’omuntu ocîre, oba ocîre.”​—ENNANGA 18:26NWT.

1-3. (a) Bulya gurhi nnina w’omwana alonza omwana wage ebe acîre ensiku zoshi? (b) Bulya gurhi Yehova alonzize abakozi bage babe bacîre ensiku zoshi?

ORHANYE: Omuzire ozigire omwana wage, anamurheganye bwinja embere aje oku masomo. Analole erhi anakalabire n’okulola erhi emishangi yage ekubusîre. Oko kuli kwa bulagirire oku magala gw’omwana wage. N’oko kunayerekane oku ababusi bage bamushibirire.

2 Ntyo kwo Larha wirhu, Yehova alonzize. Alonzize rhukaba rhucîre ensiku zoshi. (Ennanga 18:26) Amanyire oku erhi rhwakaba rhucîre, oko kwanarhulerhera obunguke. Ci bwenene erhi rhwakaba rhucîre okwo kwanamulerhera olukengwa.​—Ezekiyeli 36:22; osome 1 Petro 2:12.

3 “Okuca” kw’okuderha gurhi? Na bunguke buci okuca kwakarhulerhera? Ago madoso gashuzibwa mw’eci cigabi. Erhi rhwakagahugûkwa, kwanarhurhabala rhubone mpindûlo zihi rhwakajira lyo rhukabêra rhucîre.

BULYA GURHI RHUSHINGANINE RHUCÊ?

4, 5. (a) Bulya gurhi rhukwanine rhucê? (b) Bici obulemi burhuyigirizize lugenda entanya za Yehova okubiyerekire okuca?

4 Burhangiriza, rhunaciseze okuba rhucîre ensiku zoshi bulya rhulonzize rhuyige Nnamahanga. (Bene-Levi 11:44, 45) Omu ntyo rhunabe rhuli rhwaciseza “okushusha Nnamahanga.”​—Abefezi 5:1.

5 Obulemi burhuyigirizize binji lugenda entanya za Yehova okubiyerekire okuca. Yehova alemîre ebintu by’okucesa empusi n’amishi. (Yeremiya 10:12) Igulu lyone linacese ebintu mwene muntu anasherezagya. Kwa lwiganyo, Yehova alemîre ebintu bisungunu-ngunu birhakaboneka oku masu gw’omuntu, ci oku mikroskope yone. Biguma na biguma bya mw’ebyo bintu bisungunu-ngunu, bigwerhe obuhashe bw’okuhindûla obucafu bwali nka sumu, bube burhacigwerhi oyo sumu. Obo bulenga buli bwago-bwago kuli rhwe! Co cirhumire abasomîre bwenene bakolesa obo bulemi busungunu-ngunu lyo bakubula ebintu bene bantu basherezize ah’igulu.​—Abaroma 1:20.

6, 7. Bici Irhegeko lya Musa liyigirizize abakozi ba Yehova lugenda okubêra bacîre?

6 Amarhegeko Yehova ahâga Musa mpu oku galongoze olubaga lwa Israheli, gayerekine oku okuca kuli kwa bulagirire bwenene. Kwa lwiganyo, lyo Yehova ayemera enterekêro yabo, aba Israheli bal’ishinganine babe bacîre. Olusiku lw’okuhâna enterekêro y’okushukulira ebyaha, omudahwa mukulu al’irhegesirwe akalabe kabirhi. (Bene-Levi 16:4, 23, 24) Embere abandi badahwa bahâne enterekêro, bal’irhegesirwe bakalabe amaboko n’amagulu. (Olubungo 30:17-21; 2 Enganîro 4:6) Omu kanga kalebe, erhi omuntu akabuzire burhumikira amarhegeko kw’okucicesa, obuhane akag’ihabwa, kwâli kunigwa.​—Bene-Levi 15:31; Emibalè 19:17-20.

7 Ene nalyo, rhwanaciyigiriza binji lugenda Amarhegeko ga Yehova okubiyerekire okuca. (Malakiya 3:6) Gayerekine oku abakozi ba Yehova bakwanine babe bacîre ensiku zoshi. Amarhegeko ga Yehova garhasag’ishanja. Ene nalyo alonzize abakozi bage babe bacîre ensiku zoshi.​—Yakobo 1:27.

“OKUCA” KW’OKUDERHA GURHI?

8. Rhushinganine rhucê omu bintu bihi na bihi?

8 Okubêra ocîre omu masu ga Yehova kurhali kufula emishangi erhi kuhyajira enyumpa kone, cikone kuhumire oku kalamo kirhu koshi. Kuhiziremo enterekêro yirhu, olugenzi lwirhu n’entanya zirhu. Lyo rhubonekana rhucîre omu masu ga Yehova, rhushinganine rhucê omu ngasi kantu kw’omu kalamo kirhu.

9, 10. Gurhi enterekêro yirhu yakabonekana oku ecîre?

9 Nterekêro ecîre. Rhurhakwanini rhube n’olushangi loshi-loshi, haguma n’idîni ly’obunywesi. Erhi aba Israheli babà bâli omu bujà e Babiloni, bâl’izungulusirwe n’abantu bakag’iharamya rhunnamahanga rhw’obunywesi banakag’ijira obugonyi ciru n’omu nterekêro yabo. Izaya âli erhi alebîre oku aba Israheli bakagalusîre emwabo, e Israheli n’oku bakacibir’igalula enterekêro ecîre. Yehova ababwîra erhi: “Gendi, gendi, rhengi hano, nta higalugalu muhumagekwo. Huluki omwôla, muciyôbole.” Enterekêro yabo kuli Yehova erhal’ishinganine ebe n’olushangi loshi-loshi n’enyigirizo n’enkomêdu z’idîni ly’obunywesi ly’e Babiloni.​—Izaya 52:11.

10 Ene nalyo, nta lushagi Abakristu b’okuli bajira omu kantu koshi-koshi k’idîni ly’obunywesi. (Osome 1 Abakorinti 10:21) Omw’igulu lyoshi muli obwemere, amorhere n’enkomêdu ziyimangire oku nyigirizo z’amadîni gw’obunywesi. Kwa lwiganyo, bantu banji bayemera oku enyuma z’okufâ kw’omuntu, hali kantu kaguma kamurhengamwo kagendekera kalama handi-handi. Nkomêdu nyinji ziba ziyimangire kw’ezo ntanya. (Omuhanûzi 9:5, 6, 10) Abakristu barhakaja mw’ezo nkomêdu za ntyo. Abantu bw’omulala gwirhu banalonza barhuseze n’emisi mpu rhuje mw’ezo nkomêdu za ntyo. Cikoki, bulya rhulonzize rhube rhucîre omu masu ga Yehova, rhurhakaja mw’ebyo mpu bulya barhubulisize omurhula.​—Ebijiro by’Entumwa 5:29.

11. Gurhi rhwakabamwo n’olugenzi lwinja?

11 Olugenzi lucîre. Lyo rhubonekana rhucîre omu masu ga Yehova, rhukwanine rhuciyase ngasi lugenzi lw’okujira eby’enshonyi. (Osome Abefezi 5:5) Omu Bibliya, Yehova arhubwizire oku “rhuyâke ngasi lugenzi lw’eby’enshonyi.” Ayerekine bwinja n’obwalagale oku boshi bajira eby’enshonyi “barhalimwo owayime omu Bwami bwa Nnamahanga.”​—1 Abakorinti 6:9, 10, 18NWT, olole Amahugûlo nomero 22.

12, 13. Bulya gurhi entanya zirhu zishinganine zice?

12 Entanya zicîre. Ebi rhuli rhwarhanya binabonekane kugerera ebijiro. (Mateyo 5:28; 15:18, 19) Entanya nyinja zanarhurhabala rhube n’ebijiro binja. Cikoki, bulya rhurhali bimana, hali amango rhujira entanya mbi. Erhi oko kwakarhuhikira, rhukwanine rhucihangane rhukûle ezo ntanya omu bukengere bwirhu. Nka rhurhajijiri ntyo, omurhima gwirhu gwanazinga. Rhwanahikira aha rhwajira ecijiro rhwakagendekera rhwarhanyakwo burhahusa. Rhukwanine rhuyunjuze obwenge bwirhu entanya nyinja. (Osome Abafilipi 4:8) Co cirhuma rhuyaka eby’okucishagalula birimo eby’obuminya n’obugonyi. Rhunabe masu omu kucishoga ebi rhwasoma, ebi rhwalola n’ebi rhwaganira.​—Ennanga 19:8, 9.

13 Lyo rhusêra omu buzigire bwa Nnamahanga, enterekêro yirhu, olugenzi lwirhu n’entanya zirhu zishinganine zibe zicîre. Cikoki, Yehova amanyire oku kuli kwa bulagirire rhucicese.

BULYA GURHI RHUSHINGANINE RHUCICÊSE?

14. Bulya gurhi kuli kwa bulagirire rhucicese?

14 Erhi omubiri gwirhu n’ebirugu birhu byakaba bicîre, oko kwanarhulerhera rhwene obunguke, ci n’abandi nabo banayunguka. Rhwanaciyumva bwinja n’abandi banashagalukira okurhuyegêra. Cikoki, hali ecindi c’obulagirire cirhuma rhwaca. Erhi rhwakaca, rhunalerhere Yehova olukengwa. Orhanye hitya: Obone mwana mulebe anakaba azinzire ngasi mango, wanahikira aha waba n’entanya mbi okubiyerekire ababusi bage. Kwo binayosire ntyo, erhi rhwakacilekera kw’izinga kuhika rhube balya baderhwa bana luvu, abantu banahikira aha babà n’entanya mbi okubirekire Yehova. Paolo ayandîka erhi: “Rhurhasarhaza ndi, nti lyo barhagayaguzagya omukolo gwirhu; ci omu ngasi kantu, kwo rhunaciyerekana nka baganda ba Nyamuzinda.”​—2 Abakorinti 6:3, 4NWT.

Abakozi ba Yehova bakwanine babere bacîre

15, 16. Bici rhwakajira lyo rhubêra rhucîre ensiku zoshi?

15 Omubiri gwirhu n’emishangi yirhu. Rhukwanine rhucihangane lyo rhukaba rhucîre ngasi lusiku. Kwa lwiganyo, rhwanakayoga erhi kucikalaba ngasi mango n’erhi byakahashikana rhwanajira ntyo ngasi lusiku. Rhunakolese ensabuni n’amishi lyo rhukalaba amaboko, ci bwenene embere z’okuyenda erhi kulya. Rhukwanine rhukalabe amaboko girhu ngasi kurhenga ebwa lwahuko erhi ngasi kuhuma oku kantu kazinzire. Bantu banji banarhanye mpu kurhali kwa bulagirire okukalaba amaboko. N’obo kuli kwa bulagirire bwenene ly’emikrobi erhag’iyunjula hoshi. Ciru n’okukalaba amaboko, kwanayokola obuzîne. Ciru akaba rhurhajira musarani (wc) erhi ngarani, rhwanaba n’obulyo bw’okukabulira obucafu. Aba Israheli barhagwêrhe musarani erhi ngarani. Co carhumâga bakag’ihumba omwina babisha mw’obucafu kuli n’eka n’aharhayegeriri lwishi.​—Olushika 23:12, 13.

16 Birhahunyîri emishangi yirhu ebe y’ibeyi erhi eri oku tope mpu lyo rhubonekana oku rhuyambirhe bwinja. Emishangi ecîre n’esomosire y’eri ya bulagirire. (Osome 1 Timoteyo 2:9, 10) Rhuba rhulonzize ensiku zoshi oku rhubonekana embuga, kulerhere Yehova olukengwa.​—Tito 2:10.

17. Bulya gurhi rhucihangana enyumpa zirhu n’ebirugu birhu byoshi bice?

17 Enyumpa yirhu n’ebirugu birhu byoshi. Enyumpa yirhu ekwanine ebe ecîre, ebe ya bijondo erhi y’ibuye. Omutuga gwirhu, omoto gwirhu erhi ikinga lirhu, ci bwenene nka byo rhuheka oku ntimanano erhi omu mukolo gw’amahubiri, bishinganine bicê. Kuli kwa bulagirire bulya omu mahubiri rhunaganirire abantu lugenda gurhi akalamo kayish’iyorha omu paradizo. (Luka 23:43; Amafulûlo 11:18) Erhi enyumpa yirhu, eciwanja cirhu n’ebirugu birhu byoshi byakaba bicîre, aho erhi rhuli rhwacirheganya okuyish’ilama omw’igulu lihyahya.

18. Bulya gurhi rhukwanine rhucêse aha rhujirira entimanano?

18 Aha rhujirira entimanano. Rhunayerekane oku okucâ kuli kwa bulagirire omu kalamo kirhu omu kucihangana enyumpa rhujiriramwo entimanano za ngasi mugobe, aha rhujirira entimanano nkulu, nk’entimanano y’omuzunguko erhi ntimanano ye eneyo, habe hacîre. Kanji-kanji erhi omuntu aja oku ntimanano omu Nyumpa y’Entimanano oburhanzi, ecimushagalula burhangiriza, buba busafi. Oko kunalerhere Yehova olukengwa. Ngasi muntu w’omu cigamba anajira okwage koshi ly’aba aha kucêsa Enyumpa y’Entimanano erhi aha kukubûla ebyasherire omo.​—2 Enganîro 34:10.

RHUYAKE ENKOMÊDU MBI

19. Bici rhukwanine rhuyake?

19 Ebibliya erharhuhiri entondekanye ya ngasi kantu kabi rhushinganine rhuleke. Cikoki erhuhire amakanuni gakarhurhabala rhumanye entanya za Yehova ziri zihi lugenda lugenzi lulebe. Yehova arhalonzizi abakozi bage banywe irhabi, banywe mamvu manji erhi kunywa amafumu gw’okucilalusa. Erhi rhwakalonza rhube bîra ba Yehova, rhukwanine rhuciyase olo lugenzi lwa ntyo. Bulya gurhi? Bulya rhuba rhukenzire bwenene oluhembo lw’obuzîne. Eyo nkomêdu yanarhuma rhwafâ duba, rhulwale erhi burhume rhwajirira abalungu birhu kubi. Co cirhuma bantu banji bahikira aha baleka eyo nkomêdu mpu lyo babà n’amagala minja, cikoki olonzize okuba mwîra wa Yehova akwanine abe n’ecirhumire cinja c’okuleka eyo nkomêdu mbi. Buzigire bwirhu kuli Nnamahanga bwo bukwanine burhushumye okuleka ezo nkomêdu mbi. Mukazi muguma adêrha erhi: “Oku burhabale bwa Yehova, nahashire nacêsa akalamo kani n’okuyaka enkomêdu mbi. . . . Buzira burhabale bwa Nnamahanga ntakacirhenzize muli olo lugenzi.” Lekaga rhuganirire makanuni 5 gakarhabala omuntu aleke enkomêdu mbi bwakashereza akalamo kage.

20, 21. Nkomêdu zihi Yehova alonzize rhuciyase nazo?

20 “Obula rhugwerhe endagano ya bene eyo, bîra bani, rhucikulekwo ngasi izinga ly’omubiri erhi ly’omurhima, lyo rhuhikiriza obutagatifu omu kurhinya Nnamahanga.” (2 Abakorinti 7:1) Yehova arhalonzizi rhube n’olugenzi lubi lwakarhulerhera nyamanja omu bwenge n’omu mubiri.

21 Omu lwandiko lwa 2 Abakorinti 6:17, 18NWT, Yehova arhuhire ecirhumire cinja c’okuciyasa na ngasi “kantu kakarhuzinza.” Arhubwizire ntya: “Mumanye mwankahuma oku kantu karhacîri.” Buzinda alaganyize ntya: “Nabâ nie sho, ninyu mube bagala bani na bali bani.” Yehova anarhuzigira nka kula omubusi azigira abana bage erhi rhwakayaka ngasi kantu kakarhuma rhwabonekana oku rhuzinzire omu masu gage.

22-25. Makanuni gahi g’Ebibliya gakarhurhabala rhuleke enkomêdu mbi?

22 “Ozigîre Yehova Nyamuzinda wawe n’omurhima gwawe goshi, n’obugumaguma bwawe boshi, n’obukengere bwawe boshi.” (Mateyo 22:37NWT) Elyo irhegeko liri lya bulagirire. (Mateyo 22:38) Yehova alonzize obuzigire bwirhu kuli ye burhabaga bwa luhande, kw’okuderha oku rhushinganine rhumuzigire loshi. Ka rhwanaderha n’obwalagale oku rhuzigire Nnamahanga loshi erhi akaba rhugwerhe olugenzi lwakarhuma rhwafâ duba erhi lwakarhuma rhwashereza abonko bwirhu? Lubero n’oko, rhukwanine rhujire okwirhu koshi rhukenge obuzîne arhuhâga.

23 Yehova ye “shoboza boshi obuzîne n’omûka n’ebindi byoshi-byoshi.” (Ebijiro by’Entumwa 17:24, 25) Erhi omwîra akakuha oluhembo, ka wanalukabulira erhi kulushereza? Obuzîne luba luhembo lwinja lurhenga emwa Yehova. Bwenene rhushagalukira olo luhembo. Rhukwanine rhukolese obuzîne omu njira emusimisize.​—Ennanga 36:9.

24 “Okazigira owinyu nk’oku ocizigira wenene.” (Mateyo 22:39) Enkomêdu zirhu mbi zanarhujira kubi. Cikandi zanajira abandi kubi, bwenene abarhulama haguma. Kwa lwiganyo, omuntu olamire nyumpa nguma n’omunywi wirhabi anahikira aha lwala bwenene omu kubayirwa n’omugi gwirhabi. Erhi rhuleka enkomêdu mbi, rhwanayereke abalungu birhu oku rhubazigire.​—1 Yowane 4:20, 21.

25 “Okengeze boshi oku bakwanine bakakenga abarhambo n’abarhegesi.” (Tito 3:1) Omu bihugo binji, muba irhegeko lihanzize okunywa irhabi, irumba n’amafumu gw’okucilalusa. Bulya Yehova arhuhunyîre oku rhukenge abarhegesi, rhukwanine rhukenge er’irhegeko ly’ecihugo lihanzize ntyo.​—Abaroma 13:1.

Erhi rhwakaca, rhwanalerhera Yehova olukengwa

26. (a) Bici rhwakajira lyo Yehova ayemera enterekêro yirhu? (b) Bulya gurhi rhukwanine rhubêre rhucîre?

26 Rhuyumvirhage oku erhi rhwakalonza okuba bîra ba Yehova, rhukwanine rhujire empindûlo omu kalamo kirhu. Rhujire ezo mpindûlo buzira kulegerera. Kurhaba kulembu okuleka nkomêdu mbi, cikoki byanahashikana! Yehova alaganyize oku arhurhabala. Adesire ntya: “Nie, Yehova Nyamuzinda wawe, Nie nkuyigiriza oku bunguke bwawe, nie nkushokolera omu njira ogeramwo.” (Izaya 48:17NWT) Rhuyumvirhage oku erhi rhwakajira okwirhu koshi lyo rhubêra rhucîre, rhwanalerhera Nnamahanga olukengwa.