Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

K’Akalamo Kanacibe Nk’oku Kali? Oku Ebibliya Yakarhurhabala mw’er’Igulu Lyashanjire Enyanya z’ Obu Bulwala bw’Okuyahukira

K’Akalamo Kanacibe Nk’oku Kali? Oku Ebibliya Yakarhurhabala mw’er’Igulu Lyashanjire Enyanya z’ Obu Bulwala bw’Okuyahukira

 “Rhweshi rhulonzize akalamo kashub’iba nk’oku kali embere.”​—Angela Merkel, chancelière Allemande.

 Nkaba nawe wanayemera ebi adesire bulya obu bulwala bw’okuyahukira bw’e COVID-19 bugendekire bwalibuza abantu omw’igulu lyoshi. Cikone, oku akalamo kali, k’okuderha gurhi? Bici abantu bali balangalirira okujira?

  •   Okugalukira akalamo bal’igwerhe. Bantu baguma na baguma bali bacifinja okuc’ibibuganana n’abandi, okucib’ihoberana n’abandi, okulamusanya n’ amaboko, ciru n’okubalama. Nk’oku Dogtere Anthony Fauci a adesire, banabone ‘nk’okugalukira akalamo k’embere’ kuhiziremwo okushub’ija omu “marestora, omu nyumpa z’eteatre, [n’]ebindi biri nk’ebyo.”

  •   Okuyinjihya akalamo kabo. Bantu baguma na baguma bali babona nka baba n’akalamo kinja kulusha embere z’obu bulwala. Bali babona oku hali bintu binji bishinganine okushanja, nk’amakazi gahûna kasanzi kanji na misi minji, okugayaguza abantu bakenyi erhi bwagwerhe irangi ly’omubiri liri lubero, n’okubona abantu bali balibuka enyanya z’endwala z’irhwe. Klaus Schwab, warhondeza e Forum économique mondial, adesire oku “obu bulwala bw’okuyahukira buli bwarhuha obulyo bwago-bwago bw’okurhanya okubiyerekire akalamo kirhu n’oku rhulonzize igulu lirhu libe, na buzinda rhujire empindulo omw’igulu. N’obo bulyo bwago-bwago burhagendekere ensiku zoshi.”

 Kuli bantu baguma na baguma, obu bulwala bw’okuyahukira bwadwirhe mazibu manji na muli ntyo banarhanye oku akalamo karhakacigaluka nk’oku kali embere. Kwa lwiganyo, bantu banji bahezize akazi kabo, enyumpa zabo, amagala gabo minja, ciru n’ebibi kulusha ebyo, bafîrirwe n’abazigirwa babo.

 Okuderha okuli, ntamuntu wakamanya gurhi akalamo kayish’iba hano obu bulwala bw’okuyahukira buhwa. (Omuhanûzi 9:11) Cikone, Ebibliya yanarhurhala rhube n’entanya nyinja lugenda amango gayisha n’okulwisa ngasi mazibu gakarhuhikira. Na kandi, Ebibliya eganirire akasanzi kayisha kinja bwenene kulusha oku wakarhanya.

Obe n’entanya nyinja lugenda obu bulwala bw’e COVID-19

 Kurhenga mira, Ebibliya yal’ilebire oku omu kasanzi ‘k’okuhwa kw’amango [buzinda bw’igulu],’ hakabire ‘endwala z’ecahira’ erhi za kuyahukira. (Mateyo 24:3, Mashi Bible; Luka 21:11) Erhi rhwakakakengera ebyo amango rhuli rhwarhanya k’obu bulwala bw’okuyahukira bw’e COVID-19, rhwanakabubona oku buli buguma b’omu bintu Ebibliya yal’ilebire oku byakabire omu nsiku nzinda. Kandi yalebire oku hakabire amavita, emisisi y’idaho, n’ishali.

 Gurhi okumanya ntyo kurhurhabiremwo?: Ciru obu bulwala bwakapunguka, Ebibliya eyerekine oku rhulamire omu “mango mazibu.” (2 Timoteyo 3:1) Okumanya ntyo kwanarhurhabala rhube n’entanya nyinja lugenda oku akalamo kaba muli aga mango mazibu.

 Ebibliya erhuhire entanya zishinganine: Mw’er’igulu lirhu akalamo kagendekire kabamwo kazibu, lyashanje bwenene hano hofi-hofi. Gurhi lyashanjemwo?

Akalamo kinja k’amango gayisha kanakusomeza

 Arhali amazibu madarhi rhuli rhwalwisa ene gone Ebibliya yalebire, cikone yalebire akasanzi kinja kayisha hano hofi-hofi. Eganirire akasanzi kayisha kinja amarhegesi ga bene bantu garhakahikiriza, Nnâmahanga yene wakahikiriza ako kasanzi. “Ahôrhola ngasi mulenge gubali omu masu: olufû ntalo lwacihabè; emishîbo n’endûlù n’amababale birhakacihabâ bundi.”​—Amafulûlo 21:4.

 Yehova b Nnâmahanga alaganyize ntya: “Loli oku byoshi namabijira bihyahya.” (Amafulûlo 21:5) Ayusa amazibu goshi gali omw’igulu, ciru n’agadarhabire bwenene enyanya z’obu bulwala bw’okuyahukira. Ayish’irhuha ebi bikulikire:

  •   Amagala mimana g’omubiri n’ag’omu bukengere, ntaye wanacilwale erhi kufâ.​—Izaya 25:8; 33:24.

  •   Akazi kinja k’okushagalusa, arhali makazi ga kulya akasanzi, ga kurhulibuza erhi kurhumala emisi.​—Izaya 65:22, 23.

  •   Ngasi muntu ayololoka, harhakaciba obukenyi n’ishali.​—Ennanga 72:12, 13; 145:16.

  •   Ntaye wanacibe n’amalumwa g’ekandalala enyanya z’okukengera ebyamuhikire omu kalamo, rhwanabone n’abazigirwa birhu bafîre.​—Izaya 65:17; Ebijiro by’Entumwa 24:15.

 Gurhi okumanya ntyo kurhurhabiremwo?: Ebibliya edesire ntya: “Obwo bulangalire buli kuli rhwe kahamiko [nanga] ka buzine bwirhu.” (Abahabraniya 6:19, Mashi Bible) Obo bulangalire lugenda ebintu binja byayisha bwanarhurhuliriza. Bwanarhurhabala rhulwise amazibu g’ene, rhupunguze okurhanya kurhalusire olugero, n’okuba n’omurhula gw’ekandalala.

 Cikone, ka kobinali wanalangalira eco ciragane c’Ebibliya? Olole ecigabi cidesire, “Biblia Ni Kitabu Chenye Kinatusaidia Kupata Kweli (omu Ciswahiri c’e Congo).”

Amakanuni g’ Ebibliya gakarhurhubala okulwisa amazibu enyuma z’ obu bulwala

  •   Obone obuzine oku buli bwa bulagirire

     Olwandiko: “Obwenge bunalange akalamo k’obugwerhe.”​—Omuhanûzi 7:12, NWT.

     Bici oko kuhugwîre kuli we: Orhôle emihigo y’obwenge yakakurhabala ly’orhag’iyahukirwa n’obu bulwala. Omanye gurhi ehali y’obo bulwala eyosire omu eneo yinyu. Omanye amahano g’okucilanga, bantu banganaci bayahukirwe omu eneo yinyu, n’omubalè gw’abarhôzire e vaccin.

  •   Ogendekere okuba masu

     Olwandiko: “Omurhimanya arhahimwa kurhînya n’okuyâka obubî, omuhwinja yehe aburhûngane mpu ali ntwâli.”​—Emigani 14:16.

     Bici oko kuhugwîre kuli we: Ogendekere okujira ebihûnyirwe byoshi ly’olanga amagala gawe. Abasomi bayemire oku e korona yagendekera okubaho kasanzi kanji.

  •   Okashimba emyanzi y’okulangalirwa

     Olwandiko: “Embula bwenge enayemereze ngasi kanwa, cikwone okengukwa kulola alolêreza aha agera.”​—Emigani 14:15, Mashi Bible.

     Bici oko kuhugwîre kuli we: Okacishoga bwinja amahano wakulikira. Emihigo orhôzire enyanya z’okushimba emyanzi erhali y’okuli yanahira amagala gawe omu mazibu.

  •   Ogendekere waba n’entanya nyinja

     Olwandiko: “Orhaderhaga erhi: cici cirhumire ensiku zàli burhanzi zilusha eziri buno? Kulya kuba eryola idôso lirhali lya burhimanya.”​—Omuhanûzi 7:10.

     Bici oko kuhugwîre kuli we: Obe n’omuhigo gw’okukolesa bwinja akanga olimwo. Ayake okukarhanya mpu akalamo kali kinja bwenene kulusha oku kali embere z’obu bulwala, orhanagendekeraga okurhanya oku bintu orhacigwerhi obuhashe bw’okujira enyanya z’obu bulwala.

  •   Okenge abandi

     Olwandiko: “Mukakenga ngasi muntu.”​—1 Petro 2:17.

     Bici oko kuhugwîre kuli we: Abantu bajijire ebijiro biri lubero enyanya z’obu bulwala n’amazibu bwadwirhe. Okakenga entanya zabo, cikone arhashanjaga emihigo minja warhôzire. Okenge abarharhôlaga e vaccin, abakola bashosi, n’abalwazire endwala ndarhi.

  •   Obe wa kulembera

     Olwandiko: “Obuzigire burhûla [erhi, bulembera]; obuzigire burhabâlana.”​—1 Abakorinti 13:4.

     Bici oko kuhugwîre kuli we: Okalembera abandi erhi wakabona bali barhanya oku bintu bakag’ijira embere z’obu bulwala. Erhi ehali yakaba nyinja hisungunu okanaba n’obuhashe bw’okujira binji, ocilembere wene.

Oku Ebibliya eri yarhabala abantu balwise obu bulwalwa bw’okuyahukira

 Ebiragane by’Ebibliya lugenda akasanzi kinja kayisha biri byarhuliriza Abahamirizi ba Yehova, n’oko kuli kwabarhabala lyo barhag’isegeza obwenge bwabo k’obu bulwala. Na kandi, bali bahânana omurhima omu kukenga irhegeko ly’Ebibliya libarhegesire oku bakarhimanana haguma ngasi mango. (Abahabraniya 10:24, 25) Ngasi muntu ayegerezibwe oku ntimanano z’Abahamirizi ba Yehova ziri zajirwa kugerera e vidéo conférence muli gano mango g’obu bulwala.

 Hali abantu bacibwinire oku okuja oku ntimanano z’Abahamirizi ba Yehova kwabarhabire bwenene muli gano mango mazibu. Kwa lwiganyo, mukazi muguma wali lwazire e COVID-19 ayemera omulali gw’okuja oku ntimanano z’Abahamirizi ba Yehova kugerera e vidéo conférence. Ezo ntimanano zamurhabala abe n’omurhûla gw’ekandalala ciru akaba al’igendekire alwala. Buzinda ayish’idesire ntya: “Ndi naciyumva oku nani ndi muguma wa mw’ogu mulala. Okusoma Ebibliya kuli kwantabala mbe n’omurhûla gw’ekandalala n’oburhulirize omu bukengere. Kuli kwantabala nsegeze obwenge oku bulangalire bw’akasanzi kayisha ahali h’okubusegeza oku mazibu gani. Muvuzire omukwa bulya mwantabire lyo nyegera Nnâmahanga, ko kantu nakag’ilonza omu kalamo kani koshi.”

a Mwimangizi w’Ecinyabuguma Cishibirira Endwala z’Okuyahukira omu États-Unis.

b Yehova ly’izino lya Nnâmahanga liyerekinwe omu Bibliya.​—Ennanga 83:18, NWT.